Finlandiyada prezident seçkiləri (2024)
← 2018  2030 → | |||
| Finlandiya prezident seçkiləri (2024) | |||
|---|---|---|---|
| 28 yanvar 2024-cü il |
Finlandiyada prezident seçkilərinin 28 yanvar 2024-cü il bazar günü, ikinci turun isə 11 fevral 2024-cü il bazar günü keçiriləcəyi gözlənilir.[1] Seçicilər respublika prezidentini altı il müddətinə seçəcəklər. Hazırkı prezident Sauli Niinistö-nün səlahiyyət müddəti məhduddur və maksimum iki müddət işləmiş, yenidən seçilmək üçün namizəd ola bilməz, bu, seçilən prezidentin ölkənin on üçüncü prezidenti olmasını təmin edir.[2]
Yanvarın 28-də keçirilən ilk səsvermədə etibarlı səslərin yarıdan çoxunu qazanaraq yeni prezident seçilərsə, onların səlahiyyət müddəti 2024-cü il fevralın 1-də başlayacaq. Seçkilər fevralın 11-də ikinci səsverməyə keçərsə, müddət 2024-cü il martın 1-də başlayacaq.
Tələblər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Finlandiya Konstitusiyasının 54-cü maddəsinin birinci bəndinə əsasən, "Prezident doğma Finlandiya vətəndaşı olmalıdır".[3][4][5]
Namizədlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mika Aaltola[redaktə | mənbəni redaktə et]
Finlandiya Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun direktoru Mika Aaltola 3 avqust 2023-cü ildə namizədliyini elan edib.[6] O, müstəqil namizəd kimi iştirak edir və buna görə də prezidentliyə namizəd olmaq üçün dairə birliyi yaratmaq üçün ixtisaslı seçicilərdən 20 min imza toplamalıdır.
Li Andersson[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sol Alyansın lideri və keçmiş təhsil naziri Li Andersson 13 sentyabr 2023-cü ildə namizədliyini açıqlayıb.[7]
Sari Essaya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xristian Demokratların lideri və hazırkı Kənd Təsərrüfatı və Meşə Təsərrüfatı Naziri Sari Essaya partiyanın 27 avqust 2023-cü il tarixli toplantısında partiyanın prezidentliyə namizədi seçilib.[8]
Ano Turtiaynen[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ano Turtiaynen, siyasətçi və Finlandiya parlamentinin keçmiş üzvü, "Hakimiyyət Xalqındır" partiyasının qurucusu və sədri. 2023-cü il avqustun sonunda Turtiaynen YouTube kanalında 2024-cü il prezident seçkilərində partiyasının namizədi olacağını elan etdi. Turtiaynen namizədliyi üçün lazım olan 20.000 dəstək kartını toplamaq üçün Rusiyadan kömək alacağına inanırdı.
Pekka Haavisto[redaktə | mənbəni redaktə et]
Keçmiş Xarici İşlər Naziri və Yaşıl Liqa parlamentinin üzvü Pekka Haavisto 8 iyun 2023-cü ildə namizədliyini açıqladı. Haavisto daha əvvəl iki dəfə, 2012 və 2018-ci illərdə bu vəzifəyə namizəd olub və hər iki dəfə hazırkı prezident Sauli Niinistödən sonra ikinci olub. Haavisto prezident seçkilərində müstəqil namizəd kimi iştirak edir. Müstəqil namizədlər yanvarda Finlandiya prezidentliyinə namizəd olmaq üçün seçki dairələri assosiasiyası yaratmaq üçün ixtisaslı seçicilərdən 20.000 imza toplamalıdırlar. Haavistonun namizədliyini elan etdiyi gün dərhal onu dəstəkləyən imzaların toplanmasına başlanılıb.[9]
Yussi Halla-aho[redaktə | mənbəni redaktə et]
Finlandiya Parlamentinin sədri və Finlər Partiyasından parlament üzvü Yussi Halla-aho 7 iyul 2023-cü ildə namizədliyini elan edib.[10]
Yallis Harkimo[redaktə | mənbəni redaktə et]
İş adamı və özünün "Movement Now" siyasi partiyasının sədri Yallis Harkimo 18 iyun 2022-ci ildə partiyanın prezidentliyə namizədi seçilib.[11]
Olli Ren[redaktə | mənbəni redaktə et]
Finlandiya Bankının sədri və Mərkəz Partiyasının üzvü Olli Ren 21 iyun 2023-cü ildə prezidentliyə namizədliyini açıqladı.[12]
Aleksandr Stubb[redaktə | mənbəni redaktə et]
Finlandiyanın keçmiş Baş naziri və Milli Koalisiya Partiyasının parlament üzvü Aleksandr Stubb, partiyanın prezidentliyə namizədi olması üçün rəsmi müraciətdən sonra 16 avqust 2023-cü ildə namizədliyini elan etdi.[13]
Paavo Vəyürünen[redaktə | mənbəni redaktə et]
Keçmiş nazir və parlament üzvü Paavo Vəyürünen 3 may 2019-cu ildə namizəd kimi iştirak edəcəyini açıqlayıb.[14]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Schedule for the 2024 presidential election". Vaalit. 2023-06-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-06-21.
- ↑ "Näkökulma: Punavihreä vs. porvari - onko jompikumpi heistä Suomen seuraava presidentti?". www.iltalehti.fi (fin). 2021-04-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-13.
- ↑ "The Constitution of Finland 731/1999" (PDF). Finlex - a database of Finnish legislation. 12 June 2020 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 19 July 2021.
- ↑ "The President of the Republic of Finland: Position and Duties: Election of the President". www.presidentti.fi. 2021-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-16.
- ↑ "Elections and voting in Finland". www.infofinland.fi (ingilis). 2018-12-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-16.
- ↑ "Mika Aaltola pyrkii presidentiksi: "Ajan Suomen etua, se on tärkeä erottava tekijä muihin ehdokkaisiin" – ei vastannut kritiikkiin panttaamisesta". Yle. April 3, 2023. August 3, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: April 4, 2023.
- ↑ "Li Andersson mukaan presidenttikilpaan: "Kilpailussa on tilaa punavihreälle ehdokkaalle"". Helsingin Sanomat. September 13, 2023. September 13, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: September 13, 2023.
- ↑ "Christian Democrats select Sari Essayah as presidential candidate". Yle. August 27, 2023. August 27, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 27, 2023.
- ↑ "Pekka Haavisto announces 2024 presidential bid". Yle. June 8, 2023. June 8, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 8, 2023.
- ↑ "Jussi Halla-aho pyrkii presidentiksi – "Olen käytettävissä"". Ilta-Sanomat. July 7, 2023. July 7, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: July 7, 2023.
- ↑ "Harry "Hjallis" Harkimo presidenttiehdokkaaksi: "Sain Nato-käsittelyn aikana käsityksen siitä, miten Suomi toimii"". Yle. 18 June 2022. 22 June 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 June 2023.
- ↑ "Finland's central bank chief Olli Rehn announces 2024 presidential bid". Yle. June 21, 2023. June 21, 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 21, 2023.
- ↑ "Alexander Stubb lähtee presidenttiehdokkaaksi – vitsaili "kitkerästä lähdöstä" ja kehui Marinin hallitusta" (fin). Yle. 2023-08-16. 2023-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-16.
- ↑ "Paavo Väyrynen pyrkii presidentiksi 2024". Helsingin Sanomat (fin). 3 May 2019. 2022-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-18.