Kabarda dairəsi üçün mənbəyə bax

{{Rusiya İmperiyasının qəzası
 |adı             = Kabarda mahalı
 |quberniya gerbi = Терская область МВД Бенке.jpg
 |quberniya       = Terek vilayəti
 |gerb            = 
 |gerbin ölçüsü   = 
 |xəritə          = [[Fayl:Терская область в 1862 году .png|thumb|295px|1862-ci ildə Terek vilayətinin bir hissəsi olan Kabarda rayonu]]
 |xəritə ölçü     = 220px
 |mərkəzi         = Nalçik
 |yaradılıb       = 1860
 |ləğv edilib     = 
 |sahəsi          = 10446 km² <ref name="автоссылка1">Кавказский календарь. Тифлис, 1866. ОТД. 3. С.310</ref>
 |əhalisi         = 59128 (1870)<ref>РГВИА.Ф.386.ОП.1.Д.2997.Карта земель горского населения</ref>
 |xəritə          = 
 |qeydlər         = 
 |vikianbar       = 
}}
'''Kabarda mahalı''' — [[Rusiya imperiyası]], [[Terek vilayəti]]nin 1860–1870-ci illərdə mövcud olan inzibati ərazi vahidi. Mahal tarixi Kabarda vilayətinin bir hissəsini əhatə edirdi. Onun ərazisində mahalının əhalisinin əsas hissəsini düzən ərazilərdə yaşayan [[kabardalılar]] və dağətəyi və dağlıq ərazilərdə yaşayan [[balkarlar]] təşkil edirdi. Buna baxmayaraq, mahal ərazisində köçürülmə [[kazak]] kəndləri də var idi. Mahal 1870-ci ildə ləğv edilərək Georgiyevski rayonuna birləşdirildi.
== Coğrafi yerləşməsi ==
[[Şimali Qafqaz|Şimali Qafqazın]] mərkəzi hissəsində, müasir Kabardiya-Balkar ərazisinin çox hissəsini əhatə edən [[Terek çayı|Terek]], Baksan, Çeqem, Çerek, [[Urux (çay)|Urux]] və Malka çaylarının hövzəsində yerləşirdi. Mahala: Böyük Kabarda, Kiçik Kabarda və Balkariya kimi tarixi ərazilər daxil idi.<ref>Селиванов А. Ф. Кабарда // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.</ref><ref>Мухаммед Хучиналаний. История Балкарии: с древнейших времен и до конца XX века : в двух книгах. — Эль-Фа, 2004-01-01. — 424 с.</ref>

Sərhədləri şimalda Stavropol vilayəti, şərqdə Osetiya mahalı, şimal-şərqdə [[İnquş mahalı]], cənubda Qafqaz silsiləsi boyunca [[Tiflis quberniyası]], qərbdə Kuban bölgəsinə qədər uzanırdı.<ref>История народов Северного Кавказа, конец XVIII в.-1917 г. — Наука, 1988-01-01. — 672 с. </ref>

== Tarixi ==
1860-cı ildən [[Rusiya imperiyası]] [[Şimali Qafqaz]]da yeni inzibati ərazi islahatı həyata keçirdi. Nəticədə həmən il imperator [[II Aleksandr]]ın fərmanı ilə Terek vilayəti yaradıldı. Vilayətin yaradılmasında məqsəd Şimali Qafqazın dağlı xalqlarını inzibati cəhətdən idarəedilməsini asanlaşdırmaq idi. Terek vilayətinin idarə edilməsi haqqında əsasnamə 1862-ci ildə təsdiq edildi. Beləliklə 1860-cı il inzibati idarəetmə islahatı ilə [[Şimali Qafqaz|Şimali Qafqazın]] bütün ərazisi Stavropol, Kuban, Terek və Dağıstan vilayətlərinə bölündü. [[Terek vilayəti]] 8 mahaldan: Kabarda, Osetiya, [[İnquş mahalı|İnquş]], Arqun, Çeçen, İçkerin və Qumuqdan ibarət idi.

[[Nalçik]] istehkamı, Kabarda mahalının inzibati mərkəzi idi.

Kabarda mahalı 1870-ci ildə ləğv edildi. Belə ki, Kabarda mahalı, Malka və Terekdən bir qədər aralı kazak kəndləri ilə birlikdə Georgiyevski rayonuna birləşdirildi. Georgeyvsk şəhəri 1868-ci ildə Stavropol quberniyasından ayrılaraq Terek vilayətinin tərkibinə qatılmışdı. Kabardanın Georgiyevski rayonuna birləşdirilməsi ilə [[Pyatiqorsk]]idən [[Qafqaz dağları]]na qədər geniş bir ərazini əhatə edən yeni inzibati vahid yaradıldı.

== Əhalisi ==
Kabarda mahalının əhalisini əsas hissəsini düzən ərazilərdə yaşayan [[kabardalılar]] və dağətəyi və dağlıq ərazilərdə yaşayan [[balkarlar]] təşkil edirdi.

== İnzibati bölgü ==
Kabarda mahalı 1862-ci ildə 4 inzibati vahidə bölündü:
* Baksan — Nalçik şəhərinin mərkəzidir. 1868-ci ildə əhalisi 21 705 nəfər idi.<ref>Статистические сведения о кавказских горцах, состоящих в военно-народном управлении. ССКГ. вып. 1, Тифлис, 1868, ОТД.VIII:Горская летопись. С.6-8</ref>
* Kiçik Kabarda — mərkəzi Murtazovadır. 1868-ci ildə əhalisi 10 335 nəfər idi.
* Çerekski — Çerekskinin poçt mərkəzi. 1868-ci ildə əhalisi 12 029 nəfər idi.
* Qorski — Nalçik şəhərinin mərkəzidir. 1868-ci ildə əhalisi 10155 nəfər idi.

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Ədəbiyyat ==
* Терская область. Список населенных мест по сведениям 1874 года. Тифлис. 1878
* Первая всеобщая перепись населения Российской Империи 1897 года т. 68 Терская область. 1905 год.
[[Kateqoriya:Əlifba sırasına görə inzibati vahidlər]]
[[Kateqoriya:Rusiya imperiyasının dairələri]]