Kanadada turizm üçün mənbəyə bax

[[Şəkil:Parliament Centre Block from the south east corner.JPG|thumb|[[Kanada parlamenti]], [[Ottava]].]]
'''Kanadada turizm''' — [[Kanada]] ərazisindəki turizm bazaları, istirahət mərkəzləri və səyahətlər.

==Dövlət siyasəti==
Kanada bir çox təkrarolunmaz, nadir cəhətlərinə görə beynəlxalq turizm mərkəzi kimi xarici turistləri özünə cəlb edir<ref name="Turizmin əsasları203">[[İlqar Hüseynov]], [[Nigar Əfəndiyeva]]. [http://anl.az/el/h/hi_te.pdf Turizmin əsasları] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220303191906/http://anl.az/el/h/hi_te.pdf |date=2022-03-03 }} (dərslik), Bakı, 2007. səh. 203, anl.az {{ref-az}}</ref>. Bu ölkədə turizm müasir tələblərə və istehlakçıların ehtiyaclarına cavab verməklə çoxşaxəlidir. Kanadanın turizm sənayesi çevik, çoxpilləli turizm inzibati-idarəçilik sistemi dövlətin əhəmiyyətli maliyyə dəstəyinə arxalanır. Ona görə də ölkə iqtisadiyyatının həm qabaqcıl, həm də yüksək sərmayə tələb edən əsas sahələrindən birinə çevrilmişdir<ref name="Turizmin əsasları207"/>.
[[Şəkil:MoraineLakeP01.jpg|thumb|Moreyne gölü]]
Məsələn, [[1995-ci il]] Kanadanın turizm sənayesi üçün olduqca uğurlu olmuşdu<ref name="Turizmin əsasları203"/>. Həmin il əhalisi 25 milyon nəfər olan Kanadaya xaricdən 17 milyon qonaq gəlmişdi<ref name="Turizmin əsasları203"/>. Turizm sənayesində 500 min nəfərdən çox insan çalışır<ref name="Turizmin əsasları203"/>. İllik mənfəət 26 milyard $ təşkil edir, büdcəyə ödənilən vergi 450 milyon $ təşkil edir, bundan 250 milyon $ dövlət xəzinədarlığına, 160 milyon $ əyalət büdcələrinə, 40 milyon $ bələdiyyələrə mədaxil olur<ref name="Turizmin əsasları203"/>.

Hökumətin turizm sənayesinə göstərdiyi xüsusi qayğı, həyata keçirdiyi ''"Kiçik biznesin inkişafı proqramı"'' çərçivəsində ölkədə turizmin inkişafına himayəsi dövlətin daima diqqət mərkəzindədir. Özəl şirkətlərin və dövlətin turizmə ayırdığı sərmayələrin həcmi hər il artır<ref name="Turizmin əsasları203"/>. Turizm sənayesi yeni iş yerlərinin açılmasına səbəb olur, ölkəyə sərmayə, valyuta cəlb edir<ref name="Turizmin əsasları203"/>.

Kanada federal hökuməti turizm sahəsinin idarəçiliyində çevik siyasət yürüdür<ref name="Turizmin əsasları205"/>. Bu yaxınlara qədər turizm sahəsində federal siyasəti Kanada Sənaye Nazirliyi, onun tərkibində olan turizm departamenti, departamentin Kanada əyalətlərindəki bölgə şöbələri həyata keçirirdi<ref name="Turizmin əsasları205"/>.

[[1995]]-ci ilin fevral ayında Kanada Turizm Komissiyası yaradılmışdır<ref name="Turizmin əsasları205"/>. Bu Komissiyanı yaratmaqda məqsəd federal, əyalət və bələdiyyə idarəetmə orqanlarının, habelə turizm sənayesinin, özəl və ictimai qurumların turizm sahəsində idarəçilik səylərini vahid qurumda birləşdirmək idi<ref name="Turizmin əsasları205"/>. Turizm sahəsinin inkişafı sahəsində dövlət proqramlarının yaradılması və onların icrasına nəzarət, marketinq və tədqiqat proqramlarının, habelə turizm sahəsində yeni texnologiya və informasiya sistemlərinin inkişaf proqramlarının yaradılması Komissiyanın başlıca vəzifələridir<ref name="Turizmin əsasları206">[[İlqar Hüseynov]], [[Nigar Əfəndiyeva]]. [http://anl.az/el/h/hi_te.pdf Turizmin əsasları] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220303191906/http://anl.az/el/h/hi_te.pdf |date=2022-03-03 }} (dərslik), Bakı, 2007. səh. 206, anl.az {{ref-az}}</ref>. Komissiya səfirliklərin və Xarici Ticarət Nazirliyi nümayəndəlikləri nəzdində fəaliyyət göstərən nümayəndələrinin vasitəsi ilə xaricdə öz fəaliyyətini həyata keçirmək imkanına malikdir<ref name="Turizmin əsasları206"/>. Komissiyanın 26 üzvü var<ref name="Turizmin əsasları206"/>. Onun tərkibi belədir:
*Komissiyanın sədri;
*Kanada Sənaye Nazirinin müavini;
*Kanadanın özəl turizm biznesinin 16 nümayəndəsi;
*Kanadanın əyalət turizm nazirliklərinin 7 nümayəndəsi<ref name="Turizmin əsasları206"/>.

Ölkədə bu sahəsdə federal idarəçilik sistemi mövcuddur. Bununla yanaşı əyalət idarələri də fəaliyyət göstərir<ref name="Turizmin əsasları206"/>. On əyalətin hər birində ayrıca turizm nazirliyi və ya müvafiq sahə ilə məşğul olan nazirlik var<ref name="Turizmin əsasları206"/>. Hər nazirliyin yerlərdə və digər ölkələrdə nümayəndələri vardır<ref name="Turizmin əsasları206"/>.

Hər əyalət inzibati-idarəçilik strukturuna görə turizm bölgələrinə ayrılıb<ref name="Turizmin əsasları206"/>. Kanada Statistika İdarəsi, tarixi abidələrin, muzeylərin, milli parkların qorunması ilə məşğul olan Kanada Milli İrsin və Milli Parkların Qorunması Təşkilatı da turizm sahəsinin inkişafı fəaliyyətinə cəlb olunub<ref name="Turizmin əsasları206"/>.

Aviaşirkətlər, gəmiçilik və dəmir yolları, avto nəqliyyat şirkətlərindən ibarət çox şaxəli nəqliyyat şirkətləri şəbəkəsi, o cümlədən avtomobil kirayəsi şirkətləri, mehmanxana, motel və kempinq sistemləri, sığorta şirkətləri, qonaqları qəbul edən və yola salan turizm firmaları, mövsümü və idman istirahət mərkəzləri, habelə ovçuluq və balıqçılıq klubları, restoran, kafe, bar şəbəkələri bilavasitə Kanadanın turizm sənayesinin tərkibinə daxildir<ref name="Turizmin əsasları">[[İlqar Hüseynov]], [[Nigar Əfəndiyeva]]. [http://anl.az/el/h/hi_te.pdf Turizmin əsasları] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220303191906/http://anl.az/el/h/hi_te.pdf |date=2022-03-03 }} (dərslik), Bakı, 2007. səh. 206-207, anl.az {{ref-az}}</ref>.

Bu ölkədə turizm bazarının vəziyyəti ölkənin siyasi-iqtisadi inkişafının durumundan da çox asılıdır<ref name="Turizmin əsasları203"/>. Xüsusilə də [[Kvebek]] əyalətinə muxtariyyət statusu verildikdən sonra bu vəziyyət sabitliyi ilə səciyyələnmişdir<ref name="Turizmin əsasları203"/>. Hazırda Kvebek Turizm Nazirliyinin [[Toronto]] və [[Monreal]]da iki bölgə nümayəndəsi, habelə ABŞ-nin [[Nyu-York]], [[Çikaqo]], [[Boston]] şəhərlərində, Avropada [[Brüssel]], [[Düsseldorf]], [[London]], [[Paris]], [[Roma]] şəhərlərində və Yaponiyanın paqytaxtı [[Tokio]]da nümayəndələri fəaliyyət göstərir<ref name="Turizmin əsasları206"/>.

==Daxili turizm==
Daxili turizmdə kanadalıların səyahətlərinin 60 %-i yay mövsümünə, 20 %-i yaz və payız mövsümünə təsadüf edir<ref name="Turizmin əsasları204">[[İlqar Hüseynov]], [[Nigar Əfəndiyeva]]. [http://anl.az/el/h/hi_te.pdf Turizmin əsasları] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220303191906/http://anl.az/el/h/hi_te.pdf |date=2022-03-03 }} (dərslik), Bakı, 2007. səh. 204, anl.az {{ref-az}}</ref>.

==Xarici turistlər==
2015-ci ildə Kanadaya gələn qonaqlar arasında aşağıdakı ölkələr üstünlük təşkil etmişdir:<ref>[http://www.statcan.gc.ca/pub/66-001-p/66-001-p2015012-eng.pdf Service bulletin International Travel: Advance Information] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160602064215/http://www.statcan.gc.ca/pub/66-001-p/66-001-p2015012-eng.pdf |date=2016-06-02 }}, December 2015</ref>
{| class="wikitable"
|-
|- style="color:white;"
!  style="width:5px; background:#00966E;"|Yer
!  style="width:130px; background:#00966E;"|Ölkə
!  style="width:50px; background:#00966E;"|Turist sayı
|- 
|1||{{USA}}|| 22,057,860
|- 
|2||{{UK}}|| 733,280
|-
|3||{{CHN}}|| 511,234
|-
|4||{{FRA}}|| 507,627
|-
|5||{{GER}}|| 343,716
|-
|6||{{AUS}}|| 307,123
|-
|7||{{JPN}}|| 294,934
|-
|8||{{MEX}}|| 204,756
|-
|9||{{KOR}}|| 204,741
|-
|10||{{IND}}|| 200,094
|-
|||Ümumi turist sayı || 27,554,943
|}

==Marşurutlar==
[[Şəkil:DSCN4390 americanfalls e.jpg|thumb|[[Niaqara şəlaləsi]]]]
===Şərabçılıq turları===
Bu ölkədə şərabçılıq sənayesinin inkişaf etməsi turistlərin bu sahəyə diqqətini cəlb edir<ref name="medeniyyet.az">[http://medeniyyet.az/page/news/37563/.html “Mədəni layihələrlə əlaqələrimizin yaxşı başlanğıcını qoymuşuq”] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20210625004413/https://medeniyyet.az/page/news/37563/.html |date=2021-06-25 }}. medeniyyet.az, 01.02.2017 {{ref-az}}</ref>. Hazırda ölkənin Britaniya Kolumbiyasına və Ontario regionlarına şərabçılıq turu populyardır<ref name="medeniyyet.az"/>.

===Monreala səfər===
Kanadanın ən cazibədar turizm mərkəzlərindən biri [[Monreal]]dır. Bu şəhərə hər il dünyanın bütün bölgələrindən xeyli sayda turist gəlir<ref name="Turizmin əsasları205"/>.

Monrealda iqlimlə bağlı problemlərdən tamamilə uzaq olan yeraltı şəhər salınıb. Orada poçt şöbələri, bank filialları, mağazalar, restoran, kafe və s. obyektlər fəaliyyət göstərir<ref name="Turizmin əsasları204"/>. Yeraltı keçidlərin, habelə metro və dəmir yol vağzalı vasitəsi ilə bir kompleksdən digərinə asanlıqla keçmək olur<ref name="Turizmin əsasları204"/>.
[[Şəkil:Montréal Juillet2002 Phr.jpg|thumb|center|1000px|[[Monreal]]ın panoraması, [[2002-ci il]].]]
Monrealda və onun ətrafındakı ərazilərdə istirahət və əyləncə üçün çoxsaylı parklar təşkil olunub<ref name="Turizmin əsasları204"/>. Mont-Royal Park, Müqəddəs Yelena və Notr-Dam adalarında yerləşən parklar, Lafonten Parkı, Jin Mais Parkı, Site 84 Avr Parkı, Anqrinyon Parkı, Rene Lepek Parkı, Kap Sant Jak bölgə parkı, Pont o Preri Parkı.

Buşervil adasındakı Park və başqaları qonaqlar arasında böyük şöhrət qazanıb<ref name="Turizmin əsasları205">[[İlqar Hüseynov]], [[Nigar Əfəndiyeva]]. [http://anl.az/el/h/hi_te.pdf Turizmin əsasları] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220303191906/http://anl.az/el/h/hi_te.pdf |date=2022-03-03 }} (dərslik), Bakı, 2007. səh. 205, anl.az {{ref-az}}</ref>. Bütün
parklarda pullu avtomobil dayanacaqları xidmət göstərir<ref name="Turizmin əsasları205"/>. Təbiət qoynunda yeyib-içmək üçün yerlər təchiz olunub,
idman oyunları keçirmək üçün şərait yaradılıb<ref name="Turizmin əsasları205"/>.

Monrealdan cənubda Nemminqford "Safari Parkı" yerləşir, buraya şəhərdən yarım saata çatmaq mümkündür. Parkda dünyanın bütün yerlərindən gətirilmiş 600 növdə vəhşi heyvan məskunlaşıb<ref name="Turizmin əsasları205"/>. Park eyni zamanda attraksionlarla təchiz olunub<ref name="Turizmin əsasları205"/>.

Monrealdan şərqdə, Qrenbi adlanan yerdə Kanadanın ən böyük zooparklarından biri yerləşir<ref name="Turizmin əsasları205"/>. Bundan başqa Oka, Polsev, Mont-Sant Bruno parklarına, həmçinin Estri bölgəsinə və Lorentyen dağına ekskursiyalar təşkil edilir. Parkların əksəriyyətində giriş haqqı pulsuzdur. Bəzi parklarda illik giriş bileti satışı tətbiq olunur. Milli parkların ərazisində və ətraflarında mehmanxana və motellər yerləşir. Arzu edənlərə bu ərazilərdə kempinq qurmaq üçün avadanlıq da kirayə verilir<ref name="Turizmin əsasları205"/>.

==Xarici sərmayə==
Ölkədə xarici turizm və nəqliyyat şirkətləri fəaliyyət göstərir<ref name="Turizmin əsasları207">[[İlqar Hüseynov]], [[Nigar Əfəndiyeva]]. [http://anl.az/el/h/hi_te.pdf Turizmin əsasları] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220303191906/http://anl.az/el/h/hi_te.pdf |date=2022-03-03 }} (dərslik), Bakı, 2007. səh. 207, anl.az {{ref-az}}</ref>. Bu şirkətlərin hər birində müxtəlif turizm xidmətlərini bazara çıxaran turizm agentlikləri şəbəkəsi mövcuddur<ref name="Turizmin əsasları207"/>.

==Güzəştlər==
Xarici ölkələrdən olan turistlərin Kanadaya cəlb edilməsi məqsədilə hökumət qanunvericilik səviyyəsində qonaqlar üçün bir sıra güzəştlər tətbiq edir. Buraya mehmanxanalarda yerləşmə, məmulat və xidmət alışı ilə bağlı vergi güzəştləri də daxildir<ref name="Turizmin əsasları207"/>. Güzəştlə bağlı xərclədikləri vəsaitin bir hissəsini geri almaq hüququndan istifadə etmək üçün turistlərin Kanadanın vergi xidmətinə müraciət etmələri kifayətdir<ref name="Turizmin əsasları207"/>. Dostlarına, qohumlarına tütün məmulatları, alkoqollu içkilər istisna olmaqla, bu ölkəyə hədiyyə gətirən turistlər 60 min Kanada dolları məbləğində olan mallara görə gömrük rüsumundan azad edilir<ref name="Turizmin əsasları207"/>. Şəxsi istifadə, idman və ya ovçuluq məqsədi ilə ölkəyə azad surətdə tüfəng, balıqçılıq ləvazimatları gətirilə bilər<ref name="Turizmin əsasları207"/>.

==İstinadlar==
{{İstinad siyahısı}}

==Xarici keçidlər==
{{Wikivoyage|Canada}}
*[http://www.travelcanada.ca/ Canadian Tourism Commission (Official Government Website)]
*[http://www.ontariotravel.net Ontario Tourism (ON)]
*[https://www.quebecoriginal.com/en/ Tourism Québec (QC)]
*[http://www.hellobc.com Tourism British Columbia (BC)]
*[http://www.tourismvancouver.com Tourism Vancouver (BC)]
*[http://www.tourismvictoria.com Tourism Victoria (BC)]
*[http://www.travelalberta.com Travel Alberta (AB)]
*[http://www.banfflakelouise.com Banff Lake Louise Tourism (AB)]
*[http://www.edmonton.com Edmonton Tourism (AB)]
*[http://www.tourismcalgary.com Tourism Calgary (AB)]
*[http://www.travelmanitoba.com/ Travel Manitoba (MB)]
*[http://www.destinationwinnipeg.ca/ Destination Winnipeg (MB)]
*[http://www.torontotourism.com/visitor Tourism Toronto (ON)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20070515211050/http://www.torontotourism.com/Visitor |date=2007-05-15 }}
*[http://www.tourisme-montreal.org/ Tourism Montreal (QC)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20090413104427/http://www.tourisme-montreal.org/ |date=2009-04-13 }}
*[http://www.touryukon.com/ Tourism Yukon (YT)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20060114052935/http://www2.touryukon.com/ |date=2006-01-14 }}
*[http://www.valleytourism.ca/ Annapolis Valley Tourism (NS)]
*[http://www.nunavuttourism.com Nunavut Tourism]
*[http://www.travel.gc.ca Travel Canada]
*[http://www.canadiantravelsites.ca Canadian Travel Site] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20181106020838/http://canadiantravelsites.ca/ |date=2018-11-06 }}
*[http://www.canadian-travel.ca Popular Canadian Travel Destinations] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20190201200357/https://www.canadian-travel.ca/ |date=2019-02-01 }}

{{Kanada mövzularda}}

[[Kateqoriya:Kanadada turizm| ]]