Kiçikağrı dağı
| Kiçikağrı dağı | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Dağ silsiləsi | Ermənistan yaylası |
| Mütləq hündürlüyü | 3.925 m[1] |
| Nisbi hündürlüyü | 1.159 m[2] |
| Yerləşməsi | |
| 39°39′00″ şm. e. 44°24′36″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə | |
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Kiçikağrı dağı — Ağrı dağının cənub-şərqində yerləşən 3896 m hündürlüyündə stratovulkanik dağdır.[3] Şərqi Bəyazid ilçəsi sərhədləri daxilində yerləşən dağın şərq yamacından Türkiyə-İran sərhədi keçir.[4]
Kiçik Ağrı və Ağrı dağının bir hissəsi 2004-cü ildə elan edilmiş Milli Parkın içində yerləşir. Kiçik Ağrı çox vaxt Ağrı dağının ikinci zirvəsi hesab olunur. Böyük Ağrının ən yüksək nöqtəsi; Atatürk zirvəsi (5137 m), Kiçik Ağrının ən yüksək nöqtəsi; İnönü zirvəsi (3896 m) adlanır. Dağın cənub tərəfində, Hallaç kəndi hüdudlarında Buz mağarası var. Buz mağarasının eni 50 m, uzunluğu 100 m, dərinliyi 8 m-dir.[4]
İki dağı birləşdirən 2700 m yüksəklikdə Sərdar Bulaq keçidi adlı boyun var.[5] Yayla kimi istifadə edilən ərazidə köhnə rus hərbi kazarması yerləşir. Ərəblər Kiçikağrı dağını Cebel'ül-huveyris adlandırdılar. Kiçikağrı böyük ağrıdan daha çox konusvari quruluşa malikdir, yamac yuxarıya doğru artır və sivri görünüş alır. Dağ radial drenajlı çaylarla bölünür.[6]
Kiçikağrı dağının krateri eroziya və buzlaqların hərəkəti nəticəsində dağıldığı üçün kəskin görünüşə malikdir.[7]
Onlar müxtəlif vaxtlarda lavaların və tufların püskürməsi nəticəsində əmələ gəlmişdir. Andezit strukturu Yuxarı Neogen dövründə, daha gənc bazalt lava axınları və parazit konusları Dördüncü dövrdə inkişaf etmişdir.[3]
Cümhuriyyət qurulanda Kiçikağrı dağı tamamilə Türkiyə sərhədləri daxilində deyildi.
Ağrı üsyanı zamanı dağın zirvələrindən keçən sərhədin müdafiəsi problem yaratdı.
İrana sərhəd dəyişikliyi təklif edildi.
Bu gün Vanın ilçəsi olan Saray torpaqları ilə üzbəüz yerləşən Qotur qəsəbəsi verildi və Kiçikağrın ətəklərinə enən yeni sərhəd təyin olundu.
Dəyişiklik 23 yanvar 1932-ci ildə imzalanan Türkiyə-İran sərhəd müqaviləsi ilə əldə edilib.[8][9]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Հակոբյան Թ., Մելիք-Բախշյան Ս., Բարսեղյան Հ. Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան (erm.). Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1986. C. 3. S. 705. 4696 s.
- ↑ https://www.peakbagger.com/peak.aspx?pid=18845.
- ↑ 1 2 ÖZCAN, Kürşat. "Ağrı Dağı volkanları" (PDF). 29 Eylül 2011 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 10 Kasım 2014.
- ↑ 1 2 "Çevre durum raporu:Ağrı" (PDF). csb.gov.tr. 10 Kasım 2014 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 10 Kasım 2014.
- ↑ "Coğrafya". igdirkulturturizm. 7 Mart 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 20 Ocak 2015.
- ↑ "Başlıca Turizm Değerleri:" (PDF). kafkas.edu.tr. 10 Kasım 2014 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 10 Kasım 2014.
- ↑ "Ağrı Dağı". agrikulturturizm.gov.tr. 10 Kasım 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 Kasım 2014.
- ↑ AS, Dr.Öğ.Bnb. Efdal. "XVI. YY.dan Cumhuriyetin İlk Yıllarına Kadar Türk-İran Sınır Sorunları ve Çözümü" (PDF). ankara.edu.tr. 19 Temmuz 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 10 Kasım 2014.
- ↑ "ATATÜRK DÖNEMİNDE İRAN SINIRI DEĞİŞTİ". aksiyon.com.tr. 10 Kasım 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 Kasım 2014.