Reprua çayı
| Reprua | |
|---|---|
| gürc. რეპრუა, abx. Ҳаҧырҩаш | |
 | |
| Ölkələr | |
| Mənsəbi | Qara dəniz |
| • Yüksəkliyi | 0 m |
| Uzunluğu | 0,018 km |
| Su hövzəsi | Qara dəniz |
|
Reprua Gürcüstanın fiziki xəritəsində:
 43°19′ şm. e. 40°12′ ş. u.HGYO |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Reprua (gürc. რეპრუა)[1] və ya Xapıryuaş[2] (abx. Ҳаҧырҩаш) — Gürcüstan Respublikasında, Abxaziyanın şimal-qərbində çay. Reprua Abxaziya Muxtar Respublikasının Qaqra rayonu ərazisinə daxildir. Bir çox mənbələrdə Reprua çayı dünyanın ən qısa çayı hesab olunur[3][4]. Reprua çayının uzunluğu 18 metrdir[5]. Eni isə 10 metrdir. Son illərin məlumatlarına görə çayın uzunluğu artıq daha qısa olub. Buna səbəb Qara dənizin səviyyəsinin qalxması olub.[5]
Ümumi məlumat
[redaktə | mənbəni redaktə et]Çay hidroloji baxımdan güclü yeraltı karst çayının yer üstünə çıxmasıdır.[6] Yer səthinə çıxdıqdan 18 metr sonra Qara dəniz tökülür.[4] Reprua çayı Qaqra şəhərinin bütün suya olan təlabatını təmin edir. Məhs çayın üzərində kiçik su toplayıcı hovuz inşa olunub. Çayın əsas qidalanma mənbəyi mağara daxilində olub yüksək Arabika yaylasında, dəniz səviyyəsindən 2500 metr yüksəklikdə yerləşir. Bu ərazi Qara dəniz sahilindən 12–15 km aralıda yerləşir. Çay həm də dərinliyinə görə dünyada ikinci olan Krubera mağarasından da qidalanır. Reprua Qafqazın Qara dəniz sahillərindəki ən soyuq çaylardan biridir.[7] Suyun temperaturu təxminən 11°С-dir. Onun su sərfi 2 m³/saniyədir. Bu saniyədə 2 ton su edir.[8]
Çaya getmək üçün yaxınlıqdakı Moskva otelindən liftlə şose yola düşmək, eləcə də oteldən bir başa dəniz estakada ilə düşərək 400-500 metr "Qaqra" yol nişanına kimi getmək lazımdır.[9]
Yaranması haqqında əfsanə
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qədim abxaz əfsanəsinə görə, Reprua yeraltı ruhun qızlarının göz yaşlarıdır. Qara dəniz sahillərində yer altı ruh yaşayardı. Onun bir oğlu və üç qız əkizi var idi. Yer altı ruh Abxaziya-Qaqra keçidini qorumaq üçün oğlu və əsgərləri üçün silah-sursat hazırlayardı. Bacılar isə onlara yemək bişirər və geyim tikərdi. Ruhun ölümündən sonra silahı heç kim hazırlamadığına görə oğlu düşmənlərlə qeyri-bərabər döyüşdə həlak oldu. Ölkə ərazisinə daxil olan düşmənlər üç mağaranın girişini doldurmuş və bacılar bayıra çıxmışdılar. Bacılar başa düşəndə ki qardaşları həlak olub qəmdən, qüssədən başladılar ağlamağa. Onların göz yaşlarından üç çay meydana gəlmişdir: Reprua, Anıxamsa və Baqerepsta.[7]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Инструкция по русской передаче географических названий Грузинской ССР Arxivləşdirilib 2021-10-20 at the Wayback Machine/ Сост. Г. И. Донидзе; Ред. Г. П. Бондарук. — М., 1972. — 26 с. — 1500 экз.
- ↑ Инструкция по русской передаче географических названий Абхазской АССР Arxivləşdirilib 2021-10-20 at the Wayback Machine/ Сост.: Г. И. Донидзе и Л. И. Розова; Ред. Г. И. Донидзе. — М.: Наука, 1977. — 27 с. — 500 экз.
- ↑ "Форма воды: уникальные ресурсы Абхазии".
- ↑ 1 2 Карта Республики Абхазия / Руководитель проекта: Смирнов С. А.; Барцыц. Л. М. (руководитель), Гыцба Т. Ш. (редактор), Арстаа Ш. К., Адзынба З. И., Кварчиа В. Е., Казанба П. Ш., Ачкасов Г. А. (технический редактор). — М: Государственная гидрометерологическая служба Республики Абхазия, 1997-2007 (картографическая основа); Абхазское географическое общество, 2007; ООО «Издательство КОУП», 2007, Подписано в печать: 27.04.2007. — ISBN 978-5-9900651-5-4.
- ↑ 1 2 "Самая короткая река в мире стала еще короче". 2018-02-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-20.
- ↑ Нафиса Мингазова. Экспедиция в сердце Абхазии // Казанский университет. — Ноябрь 2007. — № 20—21.
- ↑ 1 2 Пачулиа В. П. Жемчужина Причерноморья. — М.: Правда, 1988.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-21.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-01-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-21.