Seçki üçün mənbəyə bax

{{Siyasət}}
'''Seçki''' — [[dövlət]] hakimiyyəti nümayəndələrinin, həmçinin ictimai təşkilatların rəhbər orqanlarının seçilməsi üsulu.<ref>{{ASE|8|364|Seçki}}</ref> Seçkilər [[Qanun (hüquq)|qanunda]] nəzərdə tutulan seçki reqlamentinə uyğun olaraq gizli və açıq keçirilir.<ref>http://www.cec.gov.az/az/msk/secki-macallasi_2008.pdf</ref>

Müasir demokratiyanın bərqərar olmasının təsirli mexanizmləri sırasında seçkilər həlledici rol oynayır. Xalq hakimiyyətinin həyata keçirilməsinin təmin edilməsi seçkilər nəticəsində meydana çıxır. Seçkilər hakimiyyətin xalq etimadını və müdafiəsinin əldə etməsinin ən təsirli və sınanmış vasitəsidir. Bu mühüm vasitə cəmiyyəti ədalətsizlikdən və diktatura təhlükəsindən qoruyur.<ref>{{Cite web |title=M. Rəhimov, İnsan və cəmiyyət, Ali məktəblər üçün dərs vəsaiti, Bakı 2010 |url=http://www.anl.az/el/alf7/em_i%26c.pdf |access-date=2021-05-31 |archive-date=2022-03-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220303200651/http://www.anl.az/el/alf7/em_i%26c.pdf |url-status=live }}</ref>

Dünya təcrübəsində seçki sisteminin iki əsas tipi – '''[[majoritar seçki sistemi]]''' və '''[[proporsional seçki sistemi]]''' mövcuddur. Bunlardan əlavə bir sıra ölkələrdə hər iki sistemin ayrı-ayrı ünsürlərini özündə əks etdirən '''qarışıq''' seçki sistemi adlanan formada tətbiq edilir.

Estoniyada seçki yaşına çatmamış şəxslərin [[e-seçki]] barəsində məlumatlandırılması və vərdişlərinin artırılması üçün "kölgə səsverməsi" həyata keçirilir.<ref>{{Cite web |title=Rəşad Mehbaliyev, E-demokratiya, e-nəsil, e-seçkilər… Avropa Gənclər Parlamenti, Krakov |url=http://weboxu.com/blog/1254.html |access-date=2011-07-13 |archive-date=2014-02-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140209161201/http://weboxu.com/blog/1254.html |url-status=live }}</ref>

== Azərbaycan Respublikasında seçki hüququ ==
{{əsas|Azərbaycanda seçkilər}}
Seçki hüququ Azərbaycan Respublikasında seçkili dövlət orqanlarının təşkili qaydalarını nizamlayan hüquq normalarının sistemidir.
Seçki hüququ ölkənin [[Konstitusiya]]sı ilə müəyyən edilir. Konstitusiyanın "Əsas insan və vətəndaş hüquqları və azadlıqları" adlı III fəslində təsbit edilmişdir ki, [[Azərbaycan Respublikası]] vətəndaşlarının dövlət orqanlarma seçmək və seçilmək, habelə [[referendum]]da iştirak etmək hüququ vardır.
Seçki hüququ sahəsində yaranan münasibətlər Seçki Məcəlləsi ilə tənzimlənir.

Vətəndaşlarm seçmək və seçilmək hüququ Azərbaycan Respublikasında dövlət işlərinin və ictimai işlərin idarə olunmasında onların iştirakı haqqında Konstitusiya ilə verilmiş hüquqlarıın ən mühüm hüquqi təminatıdır. Respublikanın vətəndaşları seçki qanunları ilə müəyyən edilmiş qaydada ümumi, bərabər, birbaşa seçki hüququ əsasmda sərbəst, şəxsi və gizli səsvermə yolu ilə seçib-seçilirlər.

Seçkilər günü 18 yaşı tamam olan və ya yaşı 18-dən çox olan bütün Azərbaycan Respublikası [[vətəndaş]]larının seçmək hüququ vardır. 18 yaşına çatmış və fəaliyyət qabiliyyəti olan vətəndaşların hamısı seçki hüququna malikdirlər.

Mənşəyinə, siyasi baxışlarma, sosial və əmlak vəziyyətinə, irqi və milli mənsubiyyətinə, cinsinə, təhsilinə, dilinə, dinə münasibətinə, məşğuliyyət növünə və xarakterinə görə Azərbaycan Respublikası vətəndaşlannm seçki hüquqlarının birbaşa, dolayısı ilə və ya başqa şəkildə məhdudlaşdırılması qadağandır.<ref>[http://www.cec.gov.az/az/msk/idare/elektorat.htm AZƏRBAYCAN ELEKTORATI HAQQINDA]</ref>

== Həmçinin bax ==
* [[Azərbaycan Respublikası seçki dairələri]]
* [[Mərkəzi Seçki Komissiyası (Azərbaycan)]]
* [[Aktiv seçki hüququ]]
* [[Seçki sistemi]]
* [[Seçki hüququ]]
* [[Seçki vərəqəsi]]
* [[Seçki məntəqəsi]]
* [[Seçki senzi]]
* [[Seçki dairəsi]]
* [[Seçki bloku]]
* [[Dövlət]]
* [[Demokratiya]]
* [[Parlament]]
* [[Elektron seçki]]
* [[Seçicilər kollegiyası]]

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}

[[Kateqoriya:Demokratiya]]
[[Kateqoriya:Hüquq]]
[[Kateqoriya:Seçkilər| ]]
[[Kateqoriya:Müqayisəli siyasət]]