Sivilizasiyanın beşiyi üçün mənbəyə bax

[[Fayl:Map_of_fertile_crescent-ru.svg|thumb|[[Bərəkətli Hilal|Bərəkətli hilal]]. Qərb və Yaxın Şərq alimlərinin əksəriyyəti sivilizasiyanın beşiyi haqqında danışarkən məhz buna istinad edirlər.]]
'''Sivilizasiyanın beşiyi''' — bu və ya digər [[Sivilizasiya|sivilizasiyanın]] başqa ərazilərdəki digər sivilizasiyalardan asılı olmayaraq yarandığı məkan və mədəniyyətdir. [[Şəhər]] tipli yaşayış məskənlərinin formalaşması cəmiyyətin “sivil” kimi səciyyələndirilə bilən ilkin xüsusiyyətidir. Sivilizasiyanın digər xüsusiyyətlərinə oturaq və ya qeyri-köçəri əhali, monumental [[memarlıq]], sosial təbəqələrin və bərabərsizliyin mövcudluğu, ünsiyyət üçün [[Yazı sistemi|yazı sisteminin]] yaradılması daxildir. Daha sadə cəmiyyətlərdən sivilizasiyanın mürəkkəb cəmiyyətinə keçid tədricən baş verir.

Alimlər ümumilikdə sivilizasiyanın altı beşiyinin olduğunu qəbul edirlər. Belə ki, [[Mesopotamiya]], [[Qədim Misir]], [[Hindistan tarixi|Qədim Hindistan]]  və [[Çin tarixi|Qədim Çinin]] [[Köhnə dünya|Köhnə dünyada]] ən erkən sivilizasiyalar olduğu hesab edilir.<ref name="books.google.com">{{cite book |author=Charles Keith Maisels |url=https://books.google.com/books?id=1WOPkmChaFsC&q=Anatolia+cradle+of+civilization&pg=PP8 |title=The Near East: Archaeology in the "Cradle of Civilization |date=1993 |publisher=[[Routledge]] |isbn=978-0-415-04742-5 |access-date=10 November 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20230418050405/https://books.google.com/books?id=1WOPkmChaFsC&q=Anatolia+cradle+of+civilization&pg=PP8 |archive-date=18 April 2023 |url-status=live}}</ref><ref>''Cradles of Civilization-China: Ancient Culture, Modern Land'', Robert E. Murowchick, gen. ed. Norman: University of Oklahoma Press, 1994</ref> [[Yeni dünya|Yeni dünyada]] isə sivilizasiyanın beşiyi sahilyanı Perunun Karal-Supe sivilizasiyası və Meksikanın [[Olmeklər|Olmek]] sivilizasiyasıdır. Sivilizasiyanın bütün beşikləri yaşayış vasitələri baxımından [[Kənd təsərrüfatı|kənd təsərrüfatından]] asılı olmuşdur (ehtimal ki, əvvəlcə dəniz ehtiyatlarından asılı ola bilən Karal-Supe istisnadır). Onların hamısı mərkəzləşdirilmiş hökuməti, siyasi liderləri, kahinləri və sivilizasiyanın şəhər mərkəzlərinin ictimai məsələlərini dəstəkləmək üçün kənd təsərrüfatı məhsulu istehsal edən fermerlərin (kəndlilərin) fəaliyyətindən asılı olmuşdur.

Nisbətən az formal olaraq, "sivilizasiyanın beşiyi" termini [[Qədim Yunanıstan|Yunanıstan]] və ya [[Qədim Roma|Roma]] kimi digər tarixi qədim sivilizasiyalara istinad etmək üçün də istifadə olunur. Lakin, onları "Qərb sivilizasiyasının beşiyi" adlandırmaq daha doğru olardı.

== İstinadlar ==
[[Kateqoriya:Qədim dünya]]
[[Kateqoriya:Yaxın Şərq]]
<references />
[[Kateqoriya:Sivilizasiyalar]]