Sivriyarpaq ağcaqayın

Sivriyarpaq ağcaqayın
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Malvids Dəstə: Sabunağacıçiçəklilər Fəsilə: Sabunağacıkimilər ???: Sivriyarpaq ağcaqayın
Beynəlxalq elmi adı
Acer platanoides L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   28755 NCBI   4025 EOL   583070

Təbii yayılması

Avropada, Kareyada, cənubda isə Qafqazda, Balkanda yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 30-m ə çatan sıx, yumru çətirli ağacdır. Cavan budaqların qabığı hamar, qırmızımtıl-bozdur. Ağacın gövdəsi tünd, qonurumtul-boz, bəzən tam qara rəngli, üzərində çoxlu çatları olan qabıqla örtülmüşdür. Yarpaqlar 5 dilimlidir, tünd yaşıldır, payızda narıncı-sarımtıl rəngdə olur, uzunluğu 18 sm-ə qədərdir. Mayın I və II ongünlüyündə çiçəkləyir, sentyabrın ortalarında meyvələri yetişir. Çiçəkləri sarımtıl-yaşıl, ətirlidir, qalxan çiçək qrupuna yığılmışdır. Ömrünün ilk 3 ilində tez böyüyür, 17 yaşında çiçəkləyir və meyvə verir.

Ekologiyası

Məhsuldar və rütubətli torpaqlara tələbkardır, tez böyüyür, kölgəyə, küləyə davamlıdır. Torpağın şoranlaşmasına dözmür. Köçürməni və şəhər şəraitini yaxşı keçirir.

Azərbaycanda yayılması

Böyük və Kicik Qafqazda aşağı dağ yamaclarında rast gəlinir.

İstifadəsi

Dekorativ bağçılıqda gözəl sıx çətirinə, qamətli gövdəsinə, yarpaqların rəngi, forması və s. yüksək xüsusiyyətlərinə görə bağ və parkların salınmasında istifadə edilir. Çох qədimdən mədəni şəraitdə becərilir.

İstinadlar

• Tofiq Məmmədov, "Azərbaycan dendroflorasi" V cild, Baki, "Elm", 2019, 370 səh.