Tac ordeni (İran)
| Tac ordeni | |
|---|---|
| نشان تاج | |
_-_ribbon_bar.gif){kind=small} _-_Imperial_Iran.svg) |
|
|
|
|
| Ölkə | |
| Tip | orden |
| Statistika | |
| Təsis tarixi | 1913 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tac gerbi və ya Tac ordeni — Əhməd şah Qacarın dövründə və Pəhləvilər dövründə İranın kral gerblərindən biri olub. Bu işarə hicri təqvimlə əsaslanan və Əhməd Şah Qacar Sultanlığı ilə müqayisə oluna bilən 1332-ci il tarixini də göstərir. Amma Pəhləvi dövründə bu tarix davam etdi və Kiani tacı olan bu işarənin nümunəsi hələ də qorunub saxlanıldı və Pəhləvi tacı dəyişməz qaldı. 1305-ci ilə qədər günəş yalnız iki dərəcəyə malik idi. Birinci sinif işarəsinin boynunda boyunbağı var idi və kral və vəliəhd şahzadə üçün müstəsna idi. Tac rəmzi 19-cu əsrin sonuna qədər İran krallığının ən yüksək simvolu olmuşdur.
Dekorasiyaya 10 guşəli qızıl ulduz tac və almaz xaç daxildir. Yuxarıdakı mərkəzi dairədə Kiani tacının dizaynı, arxasındakı mərkəzi dairədə isə mavi mina fonunda qızılı günəş var. Onun bəzəkləri Artos Bertrand tərəfindən hazırlanmışdır. Medalın material qatı hissəsi 800/1000 gümüşdür.
Rza şah səltənətə çatdıqdan sonra tac lentinin rəngini göy mavi haşiyə ilə sarıya çevirdi. İranın kral gerblərinin sırasına görə tac emblemi şir və günəş gerbindən sonra qoyulmuşdur.
Pəhləvilər dövründə tac beş dərəcəyə malik idi. Bu medal ölkə qarşısında müstəsna xidmətlərinə görə verilirdi.
- Birinci dərəcəli tac nişanı: sinəyə taxılan birtərəfli ulduz formalı nişan. Onun ölçüsü 93 mm, çəkisi 6,33 qram, gümüşdən hazırlanmışdır. Bu böyük nişanlı boyunbağı nişanı 2,83 qram ağırlığında gümüş nişan idi.
- İkinci dərəcəli nişan: Boyuna lentlə bağlanan ikitərəfli ulduz formalı nişan.
- Tacın üçüncü dərəcəli emblemi: Sinə üzərində lentlə asılmış ikitərəfli ulduz formalı nişan.
- Dördüncü dərəcəli tacın emblemi: Beşinci dərəcə nişanı: döşə lentlə taxılan ikitərəfli ulduz formalı nişan. Onun ölçüsü 45,8 mm idi.
Pəhləvilər dövründə ölkənin üç rəsmi gerbi var idi: 1 — Pəhləvi gerbi 2 — İran tacı gerbi 3 — Hümayun gerbi
Üçtərəfli gerb komissiyasının sədri kralın özü idi. Pəhləvi emblemi yalnız krala, vəliəhd şahzadəyə və başqa ölkələrin prezidentlərinə və krallarına aid idi. Tac nişanının dövlət məmurlarına verilməsi təklifi müvafiq nazirlik tərəfindən edilib və həmin şəxs vəfat etdikdən sonra tac nişanı nişanlar kitabına qaytarılıb, lakin nişanın sırası sağ qalanlarda qalıb. Birinci dərəcəli tacın cəmi 10 nişanı var idi və yalnız sahiblərdən birinin ölümündən sonra onu digərinin əldə etməsi mümkün oldu.
Cəmşid Amoozgarın danışıqları nəticəsində İranın neft gəlirlərinin əhəmiyyətli dərəcədə artması onun 1349-cu ildə Birinci dərəcəli Kral ordeni ilə təltif edilməsinə səbəb oldu. Tac emblemi 1357-ci il inqilabından sonra ləğv edildi.