Tatarıstan gerbi

Tatarıstan gerbi
tatar. Татарстан Җөмһүрияте Дәүләт гербы
Detallar
Təsis edilib	7 fevral 1992
Təsdiq edilib	7 fevral 1992-ci il

Tatarıstan gerbi (tatar. Татарстан Җөмһүрияте Дәүләт гербы) — Tatarıstan Respublikasının dövlət rəmzidir. Tatarıstan Respublikası Ali Şurasının 7 fevral 1992-ci il tarixli 1415-XII saylı qərarı ilə təsdiq edilmişdir. Hal-hazırda Dövlət gerbindən istifadə qaydaları "Tatarıstan Respublikasının Dövlət rəmzləri haqqında" Qanunla tənzimlənir.

Təsviri

Tatarıstanın dövlət emblemi, günəş diskinin fonunda qaldırılmış sağ ön pəncəsi olan, tatar xalqı ornamentinin çərçivəsinə yerləşdirilmiş, təməlində yazısı olan yuvarlaq qalxanlı, qanadlı bir bəbirin təsviridir. "Tatarıstan", qanadları yeddi lələkdən, qalxandakı rozet səkkiz ləçəkdən ibarətdir.

Tatarıstan Respublikasının gerbi Tatarıstan bayrağının rənglərində hazırlanır; yuvarlaq bir forma malikdir.

Gerbin mərkəzi təsviri qanadlı bir bəbirdir - qədim zamanlarda məhsuldarlıq tanrısı, uşaqların hamisi müqəddəsdir. Tatarıstan Respublikasının gerbində leopar respublika vətəndaşlarının və xalqının himayədarıdır. Bəbir günəşin qırmızı diskinin fonunda təsvir edilmişdir. Günəş qədim dövrlərdə bir çox xalqın əsas tanrısıdır. Tatarıstanın gerbindəki qırmızı günəş yaxşı bir əlamət, uğur, xoşbəxtlik, həyat deməkdir. Leoparın sol tərəfində, Tatarıstan Respublikası vətəndaşlarının hüquqi, iqtisadi, güc təhlükəsizliyini ifadə edən yuvarlaq bir qalxan var.

Tatarıstan Respublikasının Dövlət gerbinin rəngli şəklində günəş qırmızı, bəbir, qanadları və qalxandakı rozet ağ, çərçivə yaşıl, qalxan, çərçivədəki bəzək və “Tatarıstan ”Qızıldır.

Cüt sayda ləçəkli bir aster çiçəyi əbədi həyat mənbəyini, uzunömürlülüyü, uzunömürlü olmağı arzu edir.

Bəbirin qaldırılmış sağ ön ayağı, ali gücün əzəmətini vurğulayan ənənəvi bir hiralist jestdir. Bu həm də "sağ ayağın bir addımı ilə" hərəkətin (əməlin) başlanğıcı, Tatarıstanın yenilənmə yolu boyunca hərəkətinin yaxşı bir başlanğıcı deməkdir. Bir bəbirin iti dişləri və pençeleri, özü üçün və himayə etdiyi, qoruduğu insanlar üçün ayağa qalxma qabiliyyəti deməkdir. Bəbir qanadlarının yeddi lələyi, bəbirin havadarlıq gücünün təsir sahəsini simvollaşdırır - həm yerdə, həm də cənnətdə. Bəbir quyruğunun vəziyyəti yaxşı əhvali-ruhiyyə, dostluq deməkdir.

Məşhur tatar çiçək ornamenti və lalə çiçəyi bahar təbiətinin oyanışını təcəssüm etdirir və Tatarıstanın yenidən doğuşunu simvollaşdırır.

Üç qızıl dairə üç səviyyədə gerbi əhatə edir. Birlik, sonsuzluq və ali mükəmməllik fikrini ifadə edirlər.

Çiçəklərin simvolik mənaları: qızıl rəng — Tatarıstan torpağının lütfü, gözəlliyi, sərvəti; yaşıl - baharın yaşılı, Tatarıstanın yenidən doğulması; ağ rəng — Tatarıstan vətəndaşlarının düşüncələrinin təmizliyi; qırmızı - Tatarıstanın yetkinliyi, enerjisi, gücü, həyatı, canlılığı.

Tatarıstan Respublikasının gerbi yaxşılıq, ədalət, vətəndaşların rifahı, xalqlar arasında dostluq, sülh və tərəqqi kimi ümumbəşəri, mənəvi dəyərləri təsdiqləyir.

Tatarıstan Respublikasının Dövlət gerbi kimi qanadlı bəbirin təsvir edilməsi ideyasının müəllifi filologiya elmləri namizədi, Mərcani Xanzafarov adına mədəniyyət cəmiyyətinin vitse-prezidenti Nazım Qabdrahmanoviçdir.

Tatarıstan Respublikasının Dövlət gerbinin müəllifi monumental sənətkar, Tatarıstan Rəssamlar İttifaqının üzvü Rif Zaqreyeviç Faxrutdinovdur.

• 
• 
• 

Ədəbiyyat

• Сметанников И. С. Гербы и флаги субъектов Российской Федерации. Геральдика плюс (4000 nüs.). М.: Всероссийское геральдическое общество, ООО «Компания Ритм Эстэйт». 2003. 33. ISBN 5-902009-05-7.

Xarici keçidlər

• Закон Республики Татарстан от 14 июля 1999 № 2284 «О государственных символах Республики Татарстан».
• В МИРЕ ГЕРАЛЬДИКИ: Статьи: Татарстан.
• Национальная библиотека Республики Татарстан: Герб Казани.
• Национальная библиотека Республики Татарстан: Сапрыков В. Крылатый барс Татарстана.
• Национальная библиотека Республики Татарстан: Флаги Татарстана.