Telepatiya üçün mənbəyə bax

'''Telepatiya''' ({{lang-grc|τῆλε}} — «uzaq, uzaqda» и {{lang-grc2|πάθος}} — «hiss») — [[Beyin|beynin]] heç bir məlum ünsiyyət və ya [[manipulyasiya]] vasitələrindən istifadə etmədən düşüncələri, təsvirləri, hissləri və şüursuz vəziyyəti uzaqdan başqa beyinə və ya [[orqanizm]]ə ötürmək və ya ondan qəbul etmək üçün etibarlı eksperimental sübuta malik olmayan [[Hipotez|hipotetik]] qabiliyyətidir.

"Telepatiya" termini ilk dəfə [[1882-ci il]]də Britaniya Psixi Tədqiqatlar Cəmiyyətinin yaradıcılarından biri olan ({{lang-en|Frederic William Henry Myers}}) tərəfindən başqa üç tədqiqatçı - Görni, Sidcik və Barrett ilə birlikdə uzaqdan düşüncənin ötürülməsi cəhdi ilə bağlı təcrübələrdən sonra istifadə edilmişdir.
Telepatiyanın mövcudluğunu sübut etmək cəhdləri ilə bağlı təcrübələr Avropada, ABŞ-də və Sovet İttifaqında aparılmışdır. Bir sıra ilkin müsbət nəticələr haqqında məlumatlara baxmayaraq, onları təkrarlamaq cəhdləri adətən mənfi nəticələrə gətirib çıxarır, buna görə də fenomenin reallığı hələ də sübut olunmamış qalır.
Telepatiya üçün bioloji ilkin şərtlərin olmadığını və onun mövcudluğunun əsas elmi prinsiplərlə ziddiyyətini nəzərə alaraq, elm adamları tez-tez telepatiyanın mövcudluğu ideyasını [[Yalan elmlər|psevdo-elmi]] hesab edirlər.

Bir çox [[paranormal]] tədqiqatçı telepatiya və [[hipnoz]]u ({{lang-la|[[wikt:suggestio#Латинский|suggestio]]}}) əlaqəli hadisələr hesab edir, xüsusən də hipnozun uzaqdan həyata keçirildiyi halda. Mayers bu fenomeni "telepatik hipnoz" ({{lang-en| telepathic hypnotism}}) adlandırdı.
Telepatiyanın intuisiyanın əsası olması fikirləri irəli sürülüb. Baxışı və ya birinin yaxınlaşmasını hiss etmək də beyinin telepatik siqnalları qəbulu etməsi və emal etməsinin nəticəsidir.
== Növləri == 
Parapsixologiyada ("məsafədən düşüncə ötürülməsi" adlandırılan) şüurlu telepatiyanı şüursuzdan (əsil telepatiyadan) ayırırlar.
"[[Okkultizm]] və Parapsixologiya Ensiklopediyası"na görə, əvvəlcə termin "özlüyündə fenomenin mahiyyətini izah edən hesab edilmirdi, lakin çox keçmədən məhz bu funksiya ona aid edilməyə başlandı." Beləliklə, (N.Fodora görə) təfəkkürün uzaqdan ötürülməsinin mümkünlüyünü eksperimental şəkildə nümayiş etdirməli olan faktlar əsasında onun (telepatiyanın) hətta şüurlu şəkildə bu cür cəhdlər edilmədikdə belə, ünsiyyət vasitəsi kimi çıxış edə biləcəyi ifadəsinə “nəhəng məntiqi sıçrayış” edilib. 
Məhz bu "sıçrayış" sonradan [[Spiritualizm|spiritualistlər]] ilə, "başqa dünya" qüvvələrinə aid edilən hər şeyi telepatik ünsiyyətin nəticəsi kimi təsnif etməyə çalışan paranormal hadisələrin tədqiqatçıları arasında mübahisələrdə maneə oldu<ref name="occultism_para">{{cite web
 |author        = Occultism & Parapsychology Encyclopedia
 |datepublished = 
 |url           = http://www.answers.com/topic/telepathy
 |title         = Telepathy
 |publisher     = www.answers.com
 |accessdate    = 2010-01-06
 |archiveurl    = https://www.webcitation.org/686ollx0j?url=http://www.answers.com/topic/telepathy
 |archivedate   = 2012-06-02
 |deadlink      = no
}}</ref>.

"Okultizm və Parapsixologiya Ensiklopediyası" telepatiya ilə düşüncənin uzaqdan ötürülməsi arasındakı əsas fərqi belə ifadə edir:

{{sitatın əvvəli}}Telepatik “ünsiyyət”də ötürən tərəf agent kimi fəaliyyət göstərdiyinin fərqində olmaya bilər və qəbul edən tərəf şüurlu şəkildə düşüncəni qəbul etməyə hazırlaşmır.
Telepatiya eksperimentin obyekti ola bilməz, uzaqdan düşüncə ötürülməsi isə ola bilər.
Düşüncə ötürülməsi ibtidai xüsusiyyətdir.
Telepatiya paranormal qavrayışın yüksək inkişaf etmiş bir üsuludur və adətən “onun mexanizmi” güclü hisslərlə işə düşür.
<ref name="occultism_para" /> {{oq|en|In telepathy the transmitter is often unaware that he acts as an agent and the receiver does not consciously prepare himself for the reception. Telepathy cannot be made a subject of experiments while thought transference can. Thought-transference is a rudimentary faculty. Telepathy is a well-developed mode of supernormal perception and is usually brought into play by the influence of very strong emotions.}}
{{sitatın sonu}}

Belə bölgüyə ehtiyac olduğunu “köhnə məktəb” tədqiqatçıları da etiraf etmişlər.
[[Skeptisizm|Skeptik]] Frank Podmor, deyirdi: "İki növ fenomeni əlaqələndirməyə çalışmaq qanuni olsa da, bu cür kortəbii hadisəni telepatiya nəzəriyyəsinin əsasına çevirməyə cəhd etməyə dəyməz"<ref>The Newer Spiritualism, p. 26.</ref>.
Podomora qarşı çıxan Myers hesab edirdi ki, “...kainatda cisimsiz şüur ümumiyyətlə varsa, şüurun bir xüsusiyyəti kimi telepatiya, şübhəsiz ki, Kainatda mövcud olmalıdır”<ref name="occultism_para" />.

Parapsixologiyada telepatiyanın bir neçə növü, xüsusən də latent<ref name="sciam1">Rennie, John (1845), «Test for Telepathy», Scientific American, V3#1 (1847-09-25)</ref><ref name="parasocie1">[http://parapsych.org/glossary_s_z.html#t Glossary of Parapsychological terms — Telepathy] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20060927060915/http://parapsych.org/glossary_s_z.html#t |date=2006-09-27 }} — Parapsychological Association, Retrieved December 19, 2006</ref> (“gecikmiş”) və emotiv<ref>Plazo, Dr. Joseph R., (2002) «Psychic Seduction.» pp.112-114 ISBN 0-9785922-3-9</ref> ({{lang-en|emotive telepathy}}), həmçinin retrokoqnitiv, prekoqnitiv və intuitiv telepatiya (ötürülmüş məlumatın keçmişə, gələcəyə və ya indiyə aid olub-olmamasından asılı olaraq) nəzərdən keçirilir<ref name="parasocie1" />.

Telepatiyanın fiziki, sensor və zehni formalarına da bölünmə var.<ref name="learn">{{cite web
 |author        = 
 |datepublished = 
 |url           = http://www.extrasensory-perceptions-guide.com/learn-telepathy.html
 |title         = Learn telepathy
 |publisher     = www.extrasensory-perceptions-guide.com
 |accessdate    = 2010-01-06
 |archiveurl    = https://web.archive.org/web/20091227083732/http://www.extrasensory-perceptions-guide.com/learn-telepathy.html
 |archivedate   = 2009-12-27
 |deadlink      = yes
}}</ref>

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
== Həmçinin bax ==
* [[Empatiya]]
* [[Hipnoz]]
* [[Yuxu]]
* [[Fövqəltəbii]]

[[Kateqoriya:Yalan elmlər]]
[[Kateqoriya:Fövqəltəbiilik]]