Transkripsiya (dilçilik)

Transkripsiya — (lat. "Transkriptio" — üzününün köçürülməsi), məlumatın üzününün köçürülməsi adlanır.

Transkripsiya bir dilin səslərinin başqa bir yazı sistemi ilə, xüsusən də fonetik və ya fonemik simvollarla qeyd edilməsidir. Bu proses dilin səslərini daha dəqiq və birbaşa ifadə etmək üçün istifadə olunur. Transkripsiya iki əsas növə bölünür:

1. Fonetik transkripsiya: Bu, dilin faktiki səslərini mümkün qədər dəqiq şəkildə ifadə etmək üçün nəzərdə tutulub. Beynəlxalq Fonetik Alfabet (IPA) ən geniş istifadə olunan fonetik transkripsiya sistemidir. Bu sistem, bütün dünyada dillərin səslərini standartlaşdırılmış simvollarla ifadə edir.

2. Fonemik transkripsiya: Bu, bir dilin fonemlərinin, yəni mənalı səslərinin yazıya çevrilməsidir. Fonemik transkripsiyada, səslərin müxtəlif fonetik dəyişiklikləri nəzərə alınmır, sadəcə dilin səsləri müəyyənləşdirilir və qeyd olunur.

Transkripsiya dilin səslərinin öyrənilməsi və tədrisi üçün vacibdir və dilçilər tərəfindən tez-tez istifadə olunur.

Mənbələr

Transkripsiyanın nə olduğu və onun növləri ilə bağlı əsas məlumatlar dilçilik elmi və fonetika ilə bağlı mənbələrdə geniş şəkildə əks olunur. Bu sahədə etibarlı mənbələrdən bir neçəsi:

1. Beynəlxalq Fonetik Alfabet (IPA) — IPA, dil səslərinin dəqiq şəkildə qeyd edilməsi üçün ən geniş istifadə olunan sistemdir. IPA-nın rəsmi saytında və dilçilik üzrə akademik mənbələrdə bu barədə geniş məlumatlar tapmaq mümkündür.

• Rəsmi sayt: International Phonetic Association

2. Dilin Transkripsiyası ilə bağlı kitablar:

• "A Course in Phonetics" — Peter Ladefoged və Keith Johnson
• "Phonetic Data Analysis: An Introduction to Fieldwork and Instrumental Techniques" – Peter Ladefoged

3. Akademik əqalələr və ensiklopediyalar

Britannika Ensiklopediyası və ya Oksford İngilis Lüğəti kimi etibarlı mənbələr də transkripsiya və onun növləri barədə məlumatlar təqdim edir.

4. Onlayn akademik kurslar və resurslar

"Coursera" və "edX" kimi platformalarda fonetika və transkripsiya ilə bağlı kurslar mövcuddur.

Bu mənbələrdən hər hansı biri transkripsiyanın nə olduğu və onun növləri barədə daha ətraflı və etibarlı məlumat verə bilər.

Həmçinin bax

• Transliterasiya
• Tərcümə