İstifadəçi:Oyunzamani20
Manna-Urartu münasibətləri. Urartu hökmdarı Manna vilayətlərindən birinin canişini ilə əlbir olub Mannanın iki şəhərində İranzuya qarşı üsyan təşkil etdi.İranzunun müttəfiqi ıı Sarqon onun köməyinə gəldi və üsyan yatırıldı.İranzunun vəfatından sonra hakimiyyətə oğlu Aza gəldi.Azanın hakimiyyəti dövründə Mannada daxili çəkişmələr yenidən gücləndi.Aza suiqəsd nəticəsində öldürüldü.E.ə 716-cı ildə hökmdar taxtına Azanın qardaşı Ullusunu çıxdı.Mixi yazılardan məlum olurki,Ullusununun hakimiyyətə gəlməsinə Urartu hökmdarı kömək etmişdi.
Qədim şəhər Babil (Akkad dilindəki "Allahın qapısı" mənasını verən "bab-İllu" sözlərindən) - E.ə. II minilliyin əvvələrində Mesopotamiyada mövcud olmuş şəhər-dövlət. Qədim dünyanın ən böyük şəhərlərindən biri. Babil şəhər dövləti e.ə. XIX əsrdə Babilistan dövlətinə çevrildi. Babilin qalıqları Dəclə və Fərat çaylarının qovuşması yaxınlığında, indiki Bağdad şəhərindən 85 km cənubdakı Əl-Hillə şəhərinin yerində tapılmışdır. Şumer-Akkad dövlətinin dağılmasından sonra başlamışdır. Akkad və Assur kimi, Babil dövlətin tarixi eyni adlı şəhərlə bağlı olmuşdur. Sami dillərində Bab-İl sözləri "Tanri qapısı" deməkdir[1]. İlk Babil dövlətinin yaradıcısı Sumuabum olmuşdur. Dövlət çarlar və ona tabe olan məmurlar tərəfindən idarə olunurdu. Babilin baş tanrısı və himayəçisi Mərduk adlı tanrı idi. O insanların və heyvanların yaradıcısı hesab olunurdu. Babil şəhəri çox əlverişli yerdə yerləşirdı: orada ticarət, karvan yolları kəsişirdi. Eyni zamanda Dəclə və Fərat çaylarının bir-birinə yaxınlaşmasına görə bu yerlərdə suvarma və gəmiçiyin inkişafı üçün geniş imkanlar yaranmışdır. Qədim Babilin güclü dövlətə çevrilməsi prosesi çar Hammurapinin (e.ə. 1792 - 1750-ci illər) hakimiyyəti zamanı baş vermişdir. O Mesopotamiyanın cənubunda yerləşən şəhərləri, daha sonra ətraf dövlətləri Mari və Eşnunnanı ələ keçirmişdir. Şimalda isə Assur, Nəynəva (Nineviya) və bəşqa şəhərlər onun hakimiyyətini qəbul etmişdirlər. Hammurapinin dövründə ölkədə inşaat işləri görülürdü, suvarma sistemləri təkmilləşdirilmişdir; heyvandarlıq, ticarət, gəmiçilik, sənətkarlıq sahələri inkişaf edirdi, hətta yeni suvarma kanalları qazılırdı. Babil cəmiyyətinnin ictimai quruluşu, başqa qədim cəmiyyətlərdə olduğu kimi quldarlıq olmuşdur. Kölə əməyindən geniş istifadə olunurdu və qul ticarəti aparılırdı. Kölələr təbəqəsi hərbi dustaqlar və borclarını verə bilməyən adamlardan ibarət olmuşdur.