Edmund Halley

Edmund Qalley (ing.Edmund Halley, 8 noyabr 1656 – 14 noyabr 1742) – İngilis Kral astronomu, riyaziyyatçısı, fiziki, demoqrafı, meteoroloqu və geofiziki.

Həyatı

Edmund Halley 1565-ci ildə Xaqqerston kəndində anadan olmuşdur.Müqəddəs Pavl adına məktəbdə oxumuşdur.1673-ci ildə təhsilini Kral Kollecində Oksfordda davam etdirmişdir. Cənub yarımkürəsindəki olan ulduzlar haqqında öyrənmək məqsədilə 1673-cü ildə Müqəddəs Yelena adasına səfərə çıxır.

1678-ci ildə İngiltərəyə qayıdaraq ,,Cənub göy haqqında kataloq”u çap etdirir.Bu kataloqda Cənub yarımkürəsindəki 341 ulduz haqqında informasiya var idi.Həmçinin Qalley Nyutonun yaxın dostu olmuşdur. 1703-cü ildə Oksford həndəsə kafedrasının rəhbəri olmuşdur.Qalley 1715-ci ildə elmi məqaləsində sirli obyekt olan dumanlardan yazmışdır. 1680-1682-ci illərdə iki işıqsaçan komet müşahidə edilmişdir.Qalley 1716-ci ildə söyləmişdir ki, bu komet 1785-ci ildə yenidən görünəcəkdir.İohan Georg Paliç 1758-ci il 25 dekabrda bu kometi müşahidə etmişdir.Kometin yenidən qayıtmasının izah edən Qalley ilk dəfə olaraq Nyutonun Ümumünya Cazibə Qüvvəsinin triumfal elmi izahını vermişdir.Ona görə də, bu kometa hal-hazırda Qalley quyruqulduzu və ya 1P adlanır.

Qalley ilk dəfə göstərmişdir. ki, dumanlar işıqsaçan kosmik obyektdir.Ona 1720-ci ildə Qrinviç rəssədxanasında rəhbərlik vəzifəsi verilmişdir.Paris Elmlər Akademiyasının üzvü seçilmişdir.

1721-ci ildə fotometrik paradoks ideyasını kəşf etmişdir.

Edmund Halley 1742-ci ildə Qrinviç şəhərində vəfat etmişdir.

Şərəfinə verilən adlar

• Qalley quyruqulduzu

• Ayda ,,Qalley” krateri

• Marsda ,,Qalley” krateri

• Antarktidada ,,Qalley” elmi stansiyası