Ümumi yuxu arteriyası: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Tubus (müzakirə | töhfələr)
27.312 redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
k düzenleme, replaced: <references/> → {{İstinad siyahısı}} using AWB
Sətir 29: Sətir 29:


== Ümumi məlumat ==
== Ümumi məlumat ==
Ümumi yuxu arteriyaları (sağ və sol) müxtəlif mənbələrdən başladıqları üçün sol tərəfdəki sağ tərəfdəkindən təxminən 2-3 sm uzundur. Bunlar başlanan uclarında bir-birinə yaxındırlar, yuxarı getdikcə əksinə bir-birilərindən uzaqlaşıb [[nəfəs borusu]] və [[qırtlaq]] vasitəsilə ayrılırlar və bu nahiyədə boyun üzvləri çox qabağa çıxdıqları üçün dərində yerləşirlər.Sol ümumi yuxu arteriyasının başlanan ucu sağ tərəfdəkindən orta xəttə yaxındır və [[aorta qövsü]]ndən başlandığı üçün [[döş sümüyü]]ndən uzaqdır. Onların aşağı hissələri qabaq tərəfdən [[döş-körpücük-məməyəbənzər əzələ|döş-körpücük-məməyəbənzər]] və [[döş-qalxanabənzər əzələ|döş-qalxanabənzər əzələlər]] ilə əhatə olunmuşdur. Ümumi yuxu arteriyası dəri üzərində [[döş-körpücük oynağı]]ndan məməyəbənzər şıxıntı ilə çənə şaxəsinin dal kənarı arasında olan məsafənin ortasına kimi çəkilən cizgi üzrə proyeksiya olunur və nəbzi həmin cizgi üzərində təyin edilir. Ümumi yuxu arteriyasının xarici və daxili arteriyalara bölünən yerində iki törəmə vardır: yuxu cibi və yuxu yumağı.
Ümumi yuxu arteriyaları (sağ və sol) müxtəlif mənbələrdən başladıqları üçün sol tərəfdəki sağ tərəfdəkindən təxminən 2-3 sm uzundur. Bunlar başlanan uclarında bir-birinə yaxındırlar, yuxarı getdikcə əksinə bir-birilərindən uzaqlaşıb [[nəfəs borusu]] və [[qırtlaq]] vasitəsilə ayrılırlar və bu nahiyədə boyun üzvləri çox qabağa çıxdıqları üçün dərində yerləşirlər.Sol ümumi yuxu arteriyasının başlanan ucu sağ tərəfdəkindən orta xəttə yaxındır və [[aorta qövsü]]ndən başlandığı üçün [[döş sümüyü]]ndən uzaqdır. Onların aşağı hissələri qabaq tərəfdən [[döş-körpücük-məməyəbənzər əzələ|döş-körpücük-məməyəbənzər]] və [[döş-qalxanabənzər əzələ]]lər ilə əhatə olunmuşdur. Ümumi yuxu arteriyası dəri üzərində [[döş-körpücük oynağı]]ndan məməyəbənzər şıxıntı ilə çənə şaxəsinin dal kənarı arasında olan məsafənin ortasına kimi çəkilən cizgi üzrə proyeksiya olunur və nəbzi həmin cizgi üzərində təyin edilir. Ümumi yuxu arteriyasının xarici və daxili arteriyalara bölünən yerində iki törəmə vardır: yuxu cibi və yuxu yumağı.
== Yuxu cibi ==
== Yuxu cibi ==


Yuxu cibi — {{lang-la|sinus caroticus}} daxili yuxu arteriyasının başlanan yerində olan bir genişlikdir. Onun əzələ qişası nazik, xarici qişası qalın və elastiki liflər ilə zəngindir. Xarici qişada xüsusi sinir ucları – reseptorlar vardır ki, onu karotid refleksogen məntəqə adlandırırlar. Yuxu cibinin divarlarının qıcıqlandırılması refleks hadisələri törədir:
Yuxu cibi — {{lang-la|sinus caroticus}} daxili yuxu arteriyasının başlanan yerində olan bir genişlikdir. Onun əzələ qişası nazik, xarici qişası qalın və elastiki liflər ilə zəngindir. Xarici qişada xüsusi sinir ucları – reseptorlar vardır ki, onu karotid refleksogen məntəqə adlandırırlar. Yuxu cibinin divarlarının qıcıqlandırılması refleks hadisələri törədir:
# [[Ürək (insan)|ürəyin]] işi yavaşıyır;
# [[Ürək (insan)|ürəyin]] işi yavaşıyır;
# ucqar damarlar genəlir, nəticədə qan təzyiqi enir.<br />
# ucqar damarlar genəlir, nəticədə qan təzyiqi enir.
Buna oxşar törəmə [[aorta qövsü]] divarında da təsadüf edilir.
Buna oxşar törəmə [[aorta qövsü]] divarında da təsadüf edilir.


== Yuxu yumağı ==
== Yuxu yumağı ==


Yuxu yumağı — {{lang-la|glomus caroticuni}} uzunluğu 5 mm və eni 3mm çəhrayı rəngli törəmə olub, ümumi yuxu arteriyanın haçalanan yerində yerləşir və bir neçə paycıqdan ibarətdir. Bu yumaq simpatik sinir sisteminə aiddir. Bəzi məlumatlara görə qanın kimyəvi və qaz tərkibinin dəyişməsinə müvafiq olaraq müəyyən reaksiya törədirŞ buradan qıcıq [[dil-udlaq siniri]] şaxələri vasitəsilə mərkəzə verilir və nəticədə reflektor surətdə [[tənəffüs]] dəyişir.
Yuxu yumağı — {{lang-la|glomus caroticuni}} uzunluğu 5&nbsp;mm və eni 3mm çəhrayı rəngli törəmə olub, ümumi yuxu arteriyanın haçalanan yerində yerləşir və bir neçə paycıqdan ibarətdir. Bu yumaq simpatik sinir sisteminə aiddir. Bəzi məlumatlara görə qanın kimyəvi və qaz tərkibinin dəyişməsinə müvafiq olaraq müəyyən reaksiya törədirŞ buradan qıcıq [[dil-udlaq siniri]] şaxələri vasitəsilə mərkəzə verilir və nəticədə reflektor surətdə [[tənəffüs]] dəyişir.


{{Arterial sistem}}
{{Arterial sistem}}
Sətir 51: Sətir 51:


== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
<references/>


[[Kateqoriya:Anatomiya]]
[[Kateqoriya:Anatomiya]]
Sətir 57: Sətir 57:
[[Kateqoriya:Arteriya sistemi]]
[[Kateqoriya:Arteriya sistemi]]
[[Kateqoriya:Arteriyalar]]
[[Kateqoriya:Arteriyalar]]


[[Kateqoriya:Anatomiya]]
[[Kateqoriya:Ürək-damar sistemi]]

06:29, 23 yanvar 2017 tarixindəki versiya

Şablon:İnfoqutu Arteriya

Ümumi yuxu arteriyası (lat. arteria carotis communis; carotis lat. caroo sözündən götürülmüşdür mənası "yuxuya salır" deməkdir.) başə qanla təchiz edən "şah" damar. Avstriya anatomu Yozef Hirtl ümumi yuxu arteriyasını "baş arteriyası" adlandırmışdır. Ümumi yuxu arteriyası sağ tərəfdən bazu-baş kötüyündən və sol tərəfdə aorta qövsündən başlayaraq nəfəs borusu ilə qida borusunun yan tərəfləri ilə yuxarı doğru gedir və qalxanabənzər qığırdağın yuxarı kənarı bərabərində iki uc şaxəyə bölünür. Ümumi yuxu arteriyasının zan şaxələri yoxdur.

Şaxələri

  1. lat. arteria carotis externa — xarici yuxu arteriyası
  2. lat. arteria carotis interna — daxili yuxu arteriyası

Ümumi məlumat

Ümumi yuxu arteriyaları (sağ və sol) müxtəlif mənbələrdən başladıqları üçün sol tərəfdəki sağ tərəfdəkindən təxminən 2-3 sm uzundur. Bunlar başlanan uclarında bir-birinə yaxındırlar, yuxarı getdikcə əksinə bir-birilərindən uzaqlaşıb nəfəs borusu və qırtlaq vasitəsilə ayrılırlar və bu nahiyədə boyun üzvləri çox qabağa çıxdıqları üçün dərində yerləşirlər.Sol ümumi yuxu arteriyasının başlanan ucu sağ tərəfdəkindən orta xəttə yaxındır və aorta qövsündən başlandığı üçün döş sümüyündən uzaqdır. Onların aşağı hissələri qabaq tərəfdən döş-körpücük-məməyəbənzər və döş-qalxanabənzər əzələlər ilə əhatə olunmuşdur. Ümumi yuxu arteriyası dəri üzərində döş-körpücük oynağından məməyəbənzər şıxıntı ilə çənə şaxəsinin dal kənarı arasında olan məsafənin ortasına kimi çəkilən cizgi üzrə proyeksiya olunur və nəbzi həmin cizgi üzərində təyin edilir. Ümumi yuxu arteriyasının xarici və daxili arteriyalara bölünən yerində iki törəmə vardır: yuxu cibi və yuxu yumağı.

Yuxu cibi

Yuxu cibi — lat. sinus caroticus daxili yuxu arteriyasının başlanan yerində olan bir genişlikdir. Onun əzələ qişası nazik, xarici qişası qalın və elastiki liflər ilə zəngindir. Xarici qişada xüsusi sinir ucları – reseptorlar vardır ki, onu karotid refleksogen məntəqə adlandırırlar. Yuxu cibinin divarlarının qıcıqlandırılması refleks hadisələri törədir:

  1. ürəyin işi yavaşıyır;
  2. ucqar damarlar genəlir, nəticədə qan təzyiqi enir.

Buna oxşar törəmə aorta qövsü divarında da təsadüf edilir.

Yuxu yumağı

Yuxu yumağı — lat. glomus caroticuni uzunluğu 5 mm və eni 3mm çəhrayı rəngli törəmə olub, ümumi yuxu arteriyanın haçalanan yerində yerləşir və bir neçə paycıqdan ibarətdir. Bu yumaq simpatik sinir sisteminə aiddir. Bəzi məlumatlara görə qanın kimyəvi və qaz tərkibinin dəyişməsinə müvafiq olaraq müəyyən reaksiya törədirŞ buradan qıcıq dil-udlaq siniri şaxələri vasitəsilə mərkəzə verilir və nəticədə reflektor surətdə tənəffüs dəyişir.

Mənbələr

İstinadlar

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ümumi_yuxu_arteriyası&oldid=3804678"