Süleysünlər: Redaktələr arasındakı fərq
k Bot: Migrating 37 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q108235 (translate me) |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 23: | Sətir 23: | ||
}} |
}} |
||
''' |
'''Süleysinlər''' ({{lang-la|Gliridae}} və ya {{lang-la|Myoxidae}}) — gəmiricilər dəstəsinə aid məməli heyvan fəsiləsidir. Əsasən Avropada yayılmışlar, lakin bəzi növlərinə Afrika və Asiyada da təsadüf olunur. Digər məməlilərdən qış yuxusunun uzunmüddətli olması ilə fərqlənirlər. |
||
==Ümumi xüsusiyyətləri== |
|||
⚫ | |||
Orta və xırdaboylu gəmiricilərdir. Quyruqları bədəndən uzun olub, azca basıqdır. Yer formalarında quyruq seyrək tüklərlə örtülmüş, ağac formalarında isə yumşaq tüklüdür. Ön ətrafları dörd, arxa ətrafları beşbarmaqlıdır. Barmaqları uzun və çox hərəkətlidir. Xüsusən xarici barmaqları güclü şəkildə kənarlara əyilə bilir. Barmaqlarının ucunda kiçik, lakin sivri caynaq vardır. Azı dişlərinin kökü yaxşı inkişaf etmişdir, tacı isə alçaqdır. Bu dişlərin çeynəmə səthinin qırışıqları köndələndir. Əksər hallarda ağaclarda yaşayır. Bu fəsilənin nümayəndələrinin başqa fəsilənin nümayəndələrindən başlıca fərqi onlarda kor bağırsağın olmamasıdır. Azı dişlərinin formulu P 1/1, M 1/3-dür. |
|||
==Yayılması== |
|||
Növlərinin çoxu Avropanın və Asiyanın meşələrində, düzənliklərin meşə-çöl zonasında, həmçinin Yaponiyada və Afrikada yayılmışdır. Fəsiləyə daxil olan 9 cins 29 növdən, Qafqazda və Azərbaycanda iki cinsə aid iki növ yayılmışdır. |
|||
⚫ | |||
* ''Graphiurinae'' yarımfəsiləsi |
* ''Graphiurinae'' yarımfəsiləsi |
||
** [[Afrika |
** [[Afrika süleysini]] (''Graphiurus'') |
||
*** ''[[Graphiurus christyi]] '' |
*** ''[[Graphiurus christyi]] '' |
||
*** ''Graphiurus crassicaudatus'' |
*** ''Graphiurus crassicaudatus'' |
||
Sətir 44: | Sətir 49: | ||
*** ''Graphiurus surdus'' |
*** ''Graphiurus surdus'' |
||
* ''Leithiinae'' yarımfəsiləsi |
* ''Leithiinae'' yarımfəsiləsi |
||
** [[Meşə |
** [[Meşə süleysini (cins)|Meşə süleysini]] (''Dryomys'') |
||
*** Anatoli |
*** Anatoli süleysini (''Dryomys laniger'') |
||
*** Pakistan süleysünü (''Dryomys niethammeri'') |
*** Pakistan süleysünü (''Dryomys niethammeri'') |
||
*** [[Meşə |
*** [[Meşə süleysini]] (''Dryomys nitedula'') |
||
** [[Sıçuan |
** [[Sıçuan süleysini (cins)|Sıçuan süleysini]] (''Chaetocauda'') |
||
*** Sıçuan |
*** Sıçuan süleysini (''Chaetocauda sichuanensis'') |
||
** [[Bağ |
** [[Bağ süleysini (cins)|Bağ süleysünü]] (''Eliomys'') |
||
*** Qaraquyruq |
*** Qaraquyruq süleysin (''Eliomys melanurus'') |
||
*** [[Bağ |
*** [[Bağ süleysini]] ''Eliomys quercinus'' |
||
** † ''Hypnomys'' |
** † ''Hypnomys'' |
||
** [[Siçanı |
** [[Siçanı süleysin (cins)|Siçanı süleysin]] (''Myomimus'') |
||
*** ''Myomimus personatus'' |
*** ''Myomimus personatus'' |
||
*** ''Myomimus roachi'' |
*** ''Myomimus roachi'' |
||
Sətir 61: | Sətir 66: | ||
*** [[Selevini]] (''Selevinia betpakdalaensis'') |
*** [[Selevini]] (''Selevinia betpakdalaensis'') |
||
* ''Myoxinae'' yarımfəsiləsi |
* ''Myoxinae'' yarımfəsiləsi |
||
** [[Yapon |
** [[Yapon süleysini (cins)|Yapon süleysini]] (''Glirulus'') |
||
*** [[Yapon |
*** [[Yapon süleysini]] (''Glirulus japonicus'') |
||
** [[Qozluq |
** [[Qozluq süleysini (cins)|Qozluq süleysini]] (''Muscardinus'') |
||
*** [[Qozluq |
*** [[Qozluq süleysini]] (''Muscardinus avellanarius'') |
||
** [[ |
** [[Süleysin]] (''Glis'') |
||
*** [[ |
*** [[Süleysin]] (''Glis glis'') |
||
== Ədəbiyyat == |
|||
{{heyvan-qaralama}} |
|||
* Azərbaycan heyvanlar aləmi. Onurğalılar. III cild. Bakı, Elm nəşriyyatı, 2004 |
|||
* Baudoin, Claude (1984). Macdonald, D., ed. The Encyclopedia of Mammals. New York: Facts on File. pp. 678–680. ISBN 0-87196-871-1. |
|||
* Holden, M. E. "Family Gliridae". pp. 819–841 in Mammal Species of the World a Taxonomic and Geographic Reference. D. E. Wilson and D. M. Reeder, eds. Johns Hopkins University Press, Baltimore, 2005. |
|||
[[Kateqoriya:Gəmiricilər]] |
[[Kateqoriya:Gəmiricilər]] |
08:34, 11 may 2017 tarixindəki versiya
Süleysünlər | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||||
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Maqndəstə: Dəstəüstü: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Yarımdəstə: Fəsilə: Süleysünlər |
||||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
|
||||||||||||
|
Süleysinlər (lat. Gliridae və ya lat. Myoxidae) — gəmiricilər dəstəsinə aid məməli heyvan fəsiləsidir. Əsasən Avropada yayılmışlar, lakin bəzi növlərinə Afrika və Asiyada da təsadüf olunur. Digər məməlilərdən qış yuxusunun uzunmüddətli olması ilə fərqlənirlər.
Ümumi xüsusiyyətləri
Orta və xırdaboylu gəmiricilərdir. Quyruqları bədəndən uzun olub, azca basıqdır. Yer formalarında quyruq seyrək tüklərlə örtülmüş, ağac formalarında isə yumşaq tüklüdür. Ön ətrafları dörd, arxa ətrafları beşbarmaqlıdır. Barmaqları uzun və çox hərəkətlidir. Xüsusən xarici barmaqları güclü şəkildə kənarlara əyilə bilir. Barmaqlarının ucunda kiçik, lakin sivri caynaq vardır. Azı dişlərinin kökü yaxşı inkişaf etmişdir, tacı isə alçaqdır. Bu dişlərin çeynəmə səthinin qırışıqları köndələndir. Əksər hallarda ağaclarda yaşayır. Bu fəsilənin nümayəndələrinin başqa fəsilənin nümayəndələrindən başlıca fərqi onlarda kor bağırsağın olmamasıdır. Azı dişlərinin formulu P 1/1, M 1/3-dür.
Yayılması
Növlərinin çoxu Avropanın və Asiyanın meşələrində, düzənliklərin meşə-çöl zonasında, həmçinin Yaponiyada və Afrikada yayılmışdır. Fəsiləyə daxil olan 9 cins 29 növdən, Qafqazda və Azərbaycanda iki cinsə aid iki növ yayılmışdır.
Təsnifatı
- Graphiurinae yarımfəsiləsi
- Afrika süleysini (Graphiurus)
- Graphiurus christyi
- Graphiurus crassicaudatus
- Graphiurus hueti
- Graphiurus kelleni
- Graphiurus lorraineus
- Graphiurus microtis
- Graphiurus monardi
- Graphiurus murinus
- Graphiurus ocularis
- Graphiurus olga
- Graphiurus parvus
- Graphiurus platyops
- Graphiurus rupicola
- Graphiurus surdus
- Afrika süleysini (Graphiurus)
- Leithiinae yarımfəsiləsi
- Meşə süleysini (Dryomys)
- Anatoli süleysini (Dryomys laniger)
- Pakistan süleysünü (Dryomys niethammeri)
- Meşə süleysini (Dryomys nitedula)
- Sıçuan süleysini (Chaetocauda)
- Sıçuan süleysini (Chaetocauda sichuanensis)
- Bağ süleysünü (Eliomys)
- Qaraquyruq süleysin (Eliomys melanurus)
- Bağ süleysini Eliomys quercinus
- † Hypnomys
- Siçanı süleysin (Myomimus)
- Myomimus personatus
- Myomimus roachi
- Myomimus setzeri
- Selevini (Selevinia)
- Selevini (Selevinia betpakdalaensis)
- Meşə süleysini (Dryomys)
- Myoxinae yarımfəsiləsi
- Yapon süleysini (Glirulus)
- Yapon süleysini (Glirulus japonicus)
- Qozluq süleysini (Muscardinus)
- Qozluq süleysini (Muscardinus avellanarius)
- Süleysin (Glis)
- Süleysin (Glis glis)
- Yapon süleysini (Glirulus)
Ədəbiyyat
- Azərbaycan heyvanlar aləmi. Onurğalılar. III cild. Bakı, Elm nəşriyyatı, 2004
- Baudoin, Claude (1984). Macdonald, D., ed. The Encyclopedia of Mammals. New York: Facts on File. pp. 678–680. ISBN 0-87196-871-1.
- Holden, M. E. "Family Gliridae". pp. 819–841 in Mammal Species of the World a Taxonomic and Geographic Reference. D. E. Wilson and D. M. Reeder, eds. Johns Hopkins University Press, Baltimore, 2005.
- ↑ Wilson D. E., Reeder D. M. Class Mammalia Linnaeus, 1758. // Animal Biodiversity: An Outline of Higher-level Classification and Survey of Taxonomic Richness / red. Z. Zhang 2011. C. 3148, burax. 1. S. 56–60. ISBN 978-1-86977-849-1, 978-1-86977-850-7
- ↑ Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0