Beynəlxalq vahidlər sistemində əsas vahidlər

Beynəlxalq vahidlər sistemində əsas vahidlər-yeddidir və bunlardır:

1.uzunluq vahidi- metr(m)-platin-iridium xəlitəsindən hazırlanmış tircik üzərinə çəkilmiş iki cizgi arasındakı məsafədir.1799-cu ildə Fransada hazırlanmış bu etalon Paris şəhəri yaxınlığındakı Sevr şəhərində saxlanılır.1983-cü ildən Beynəlxalq razılaşmaya görəmetr-işığın vakuumda 1/299792458 saniyədə yayıldığı məsafə kimi müəyyənləşdirilir. 2.zaman vahidi-saniyə(san) -sezium-133 atomunun şüalanma periodunun 9192631770 mislinə bərabər zamandır. 3.kütlə vahidi-kiloqram(kq)-platin-iridium xəlitəsindən hazırlanmış silindirşəkilli etalonun kütləsidir. 4.maddə miqdarı-mol(mol)-kütləsi 0,012 kqolan karbondakı atomların sayı qədər molekullardan və ya atomlardan təşkil olunmuş maddə miqdarıdır. 5.temperatur vahidi kelvin-(K)-1954-cü ilə qədər "mütləq dərəcənin" qiyməti suyun qaynama və buzun ərimə temperaturları fərqinin 1/100-i qəbul olunurdu.Termometrin ilk başlanğıc nöqtəsi mütləq sıfır,ikinci əsas nöqtəsi isə suyun üçlük nöqtəsi(273,16K) qəbul olunan Kelvin şkalasından istifadə olunur.Kelvin T və selsi t şkalaları arasındakı əlaqə:T=t+273,15 və ya hesablamaları sadələşdirmək üçün T=t+273 kimidir.Kelvin şkalasının ΔT=1K,Selsi şkalasının Δt=1°C-ə bərabərdir. 6.cərəyan şiddəti vahidi-amper(A)-elə cərəyanın şiddətidir ki, bu cərəyan vakuumda bir-birindən 1m məsafədə və bir-birinə paralel yerləşmiş sonsuz uzun naqillərdən keçdikdə onların hər bir metr uzunluqları arasında 2·10^-7Nqarşılıql təsir yaransın. 7.işıq şiddəti vahidi-kandela(kd)-götürülür. Beynəlxalq vahidlər sistemində(BS) əlavə vahid-ikidir: 1.müstəvi bucaq vahidi-radian(rad)-qövsünün uzunluğu radiusa bərabər olan bucaqdır. 2.cisim bucağı vahidi steradian(strad) Qalan bütün kəmiyyətlərin vahidləri törəmə vahidlər adlanır. Mənbə,M.Murquzov,S.Abdullayev və b.X SİNİF Fizika BAKI NƏŞR 2005