Mərkəzəqaçma təcili

Mərkəzəqaçma təcili-çevrə üzrə bərabərsürətli hərəkətdə yaranan,radius boyunca çevrənin mərkəzinə doğru yönələn təcildir və xətti sürət kvadratının çevrə radiusuna olan nisbətinə bərabərdir.a_n kimi işarə olunur və a_n=ʊ²/r.Yəni çevrə üzrə bərabərsürətli hərəkət edən cismin təcili sıfırdan fərqlidir,sürətə perpendikulyardır və hər bir nöqtədən çevrənin mərkəzinə doğru çəkilmiş radiuş boyunca yönəlmişdir.Çünki xətti sürət modulca sabit qalsa da istiqamətin daim dəyişir və olduğu nöqtədə çevrəyə toxunan istiqamətdə yönəlir.Təcil isə vahid zamandakı sürət dəyişməsinə bərabər olduğundan sıfırdan fərqli olur.Xətti sürət-çevrə uzunluğunun dövretmə perioduna olan nisbətinə bərabərdir,υ=2ΠR/T.Onda mərkəzəqaçma təcili,a_n=4ח²r/T²o.Bucaq sürəti-dönmə cicmi çevrənin mərkəzi ilə birləşdirən radiusun dönmə bucağının zamana olan nisbətidir və bir dövr üçün ω=2Π/T-dir.Onda,a_n=ω²r olar.BS-də bucaq sürətinin vahidi radian/saniyə(rad/san)-dir.Bucaq təcili-ədədi qiymətcə bucaq sürətinin vahid zamanda dəyişməsinə bərabər olan fiziki kəmiyyətə deyilir,BS-də vahidi rad/san².Əgər sürətin modulu da dəyişsə trayektoriya çevrə olmaz,təcilin çevrəyə toxunan tangensial toplananı da yaranar və ümumi təcil normal və tangensial təcillərin vektorial cəminə bərabər olar.

Mənbə:A.Mehrabov və b.Fizika kursu MAARİF 1982--Ramizhuseyn (talk) 15:21, 3 mart 2013 (UTC)