Gerzey mədəniyyəti: Redaktələr arasındakı fərq
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
||
Sətir 24: | Sətir 24: | ||
Bu mədəniyyətin mövcud olduğu illər üzərində müxtəlif fikirlər vardır. Bəziləri e.ə 3600-3200 intervalını, digərləri isə e.ə 3500-3200 illər aralığını göstərirlər.<ref>{{cite book |editor-last=Shaw |editor-first=Ian |title=The Oxford History of Ancient Egypt |year=2000 |publisher=Oxford University Press |isbn=0-19-815034-2 |page=[https://archive.org/details/oxfordhisto00shaw/page/479 479] |url-access=registration |url=https://archive.org/details/oxfordhisto00shaw/page/479 }}</ref> Bu mülahizələrdə olan fərqlər ilkin Qerzey artefaktının aid olduğu ilin müəyyən edilməsindəki problemlərlə bağlıdır. |
Bu mədəniyyətin mövcud olduğu illər üzərində müxtəlif fikirlər vardır. Bəziləri e.ə 3600-3200 intervalını, digərləri isə e.ə 3500-3200 illər aralığını göstərirlər.<ref>{{cite book |editor-last=Shaw |editor-first=Ian |title=The Oxford History of Ancient Egypt |year=2000 |publisher=Oxford University Press |isbn=0-19-815034-2 |page=[https://archive.org/details/oxfordhisto00shaw/page/479 479] |url-access=registration |url=https://archive.org/details/oxfordhisto00shaw/page/479 }}</ref> Bu mülahizələrdə olan fərqlər ilkin Qerzey artefaktının aid olduğu ilin müəyyən edilməsindəki problemlərlə bağlıdır. |
||
Ümumi Naqada üç hissəyə təsnifatı ilk dəfə [[1894]]-cü ildə britaniyalı tarixçi Flinders Pitri tərəfindən verilmişdir. Mədəniyyətlər arasındakı fərqlər qablar üzərindəki ornamentlərdəki fərqlər ilə bağlıdır. Qerzey saxsı qablarında heyvan, təbiət bağlı rəsmlər, heroqlifə bənzər işarələr tapılmışdır. Amrata nisbətən burda əl işləri daha mürəkkəb formaya malikdir. |
Ümumi Naqada mədəniyyətinin üç hissəyə təsnifatı ilk dəfə [[1894]]-cü ildə britaniyalı tarixçi Flinders Pitri tərəfindən verilmişdir. Mədəniyyətlər arasındakı fərqlər qablar üzərindəki ornamentlərdəki fərqlər ilə bağlıdır. Qerzey saxsı qablarında heyvan, təbiət bağlı rəsmlər, heroqlifə bənzər işarələr tapılmışdır. Amrata nisbətən burda əl işləri daha mürəkkəb formaya malikdir. |
||
[[Şəkil:Egyptian - Figurine of a Male Dwarf - Walters 71534 (2).jpg|thumb|right|100px|Hippopotam sümüyündən fiqur]] |
[[Şəkil:Egyptian - Figurine of a Male Dwarf - Walters 71534 (2).jpg|thumb|right|100px|Hippopotam sümüyündən fiqur]] |
19:51, 2 may 2020 tarixindəki versiya
Qerzey mədəniyyəti və ya II Naqada mədəniyyəti - Qədim Misirdə sülalədən öncəsi dövrə aid olan arxeoloji mədəniyyət. Təxminən eramızdan əvvəl 3600-3200 illər arasını əhatə edir və enolit mərhələsinə aid edilir.[1]
Gerzey mədəniyyəti | |
---|---|
Coğrafi region | Misir |
Lokallaşdırılması | Yuxarı, Aşağı Misir və Nubiya |
Başlama tarixi | e.ə. 3650 |
Bitmə tarixi | e.ə. 3300 |
Təmsil edən | qədim misirlilər |
Əvvəlki | Amrat mədəniyyəti |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Ümumi məlumat
Qerzey mədəniyyəti Amrat dövründən sonra başlayaraq Naqada arxeoloji irsinin ikinci mərhələsini əhatə edir və buna görə II Naqada adlandırılır.[2] Qerzey ismi ilk artefaktın əldə edildiyi əl-Qirza məntəqəsi ilə bağlıdır.
Bu mədəniyyətin mövcud olduğu illər üzərində müxtəlif fikirlər vardır. Bəziləri e.ə 3600-3200 intervalını, digərləri isə e.ə 3500-3200 illər aralığını göstərirlər.[3] Bu mülahizələrdə olan fərqlər ilkin Qerzey artefaktının aid olduğu ilin müəyyən edilməsindəki problemlərlə bağlıdır.
Ümumi Naqada mədəniyyətinin üç hissəyə təsnifatı ilk dəfə 1894-cü ildə britaniyalı tarixçi Flinders Pitri tərəfindən verilmişdir. Mədəniyyətlər arasındakı fərqlər qablar üzərindəki ornamentlərdəki fərqlər ilə bağlıdır. Qerzey saxsı qablarında heyvan, təbiət bağlı rəsmlər, heroqlifə bənzər işarələr tapılmışdır. Amrata nisbətən burda əl işləri daha mürəkkəb formaya malikdir.
İnsanlar əkinçilik, maldarlıq, ovçuluq, balıqçılıq, bağçılıq və dullusçuluqla məşğul olurdular. Mis və daşdan hazırlanan əmək əşyaları daha da mükəlməlləşmişdi. Bundan başqa əl-Qirzada insan fiqurları, bəzək əşyaları, kosmetika palitrası, fil sümüyü, daş qablar tapılmışdır. İki qəbrdə tapılan dəmir muncuqlar tarixdə ilk dəfə bəzək əşyalarında dəmirdən istifadə olunma halını göstərir.
Aşkara çıxarılan dəfn yerlərində əmək və bəzək əşyaları, fiqurlar, heyvan sümükləri aşkarlanmışdır.
Abidosda aparılan qazıntılar nəticəsində əldə edilən yadelli tapıntılar əhalinin ticarətlə məşğul olduğunu göstərir. Şərab qabları üzümçülük və şərabçılığın inkişaf etdiyi Levant bölgəsi, Qebel əl-Arakdan tapılmış bıçaq dəstəyi Mesopatamiya, gümüş isə Kiçik Adiya ilə olan əlaqələrdən xəbər verir.[4]
Qerzey mədəniyyətinin sonu təxminən Yuxarı və Aşağı Misirin birləşməsi dövrünə düşür.
Periodizasiya
Qerzey mədəniyyəti üç perioda bölünür:
- Erkən period - e.ə 3600-3500
- Orta period - e.ə 3500-3400
- Son period - e.ə 3400-3300
İstinadlar
- ↑ Gerzean culture. Britanica.
- ↑ БСЭ. Герзейская культура
- ↑ Shaw, Ian, redaktor The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford University Press. 2000. səh. 479. ISBN 0-19-815034-2.
- ↑ University College London. "Gerzeh, tomb 80". Digital Egypt for Universities. İstifadə tarixi: 2008-03-22.