Mədə xorası

Mədə xorası
Endoskop vasitəsilə alınmış mədə xorasının təsviri
XBT-10	K
XBT-10-KM	K27
XBT-9-KM	533
DiseasesDB	9819
MedlinePlus	000206
MeSH	D010437
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Mədə xorası — insan xəstəlikləri arasında ən "qoca"sı

Tarixi

Bu xəstəliyə ilk dəfə təxminən 100 min il əvvəl rast gəlinib. Bundan 40 min il sonra bu xəstəlik Afrika, Avropa və Yaxın Şərqdə geniş yayılıb. Bütün digər xəstəlik bakteriyaları xeyli sonra – təxminən 10 min əvvəl yaranıb. Mədə xorası mədənin normal daxili örtüyünün, başqa sözlə selikli qişasının tamlığının pozulmasıdır. Qeyri-şiş mənşəli mədə xorasının yaranmasının əsas səbəbi mədə daxilində olan turşu-qələvi müvazinətinin pozulmasıdır. Mədədə turşunun (pepsin) ifraz edilməsi həzm prosesi üçün vacib şərtlərdən biridir. Normada qida və mədənin daxili müdafiə imkanları turşunun selikli qişaya zədələyici təsirini aradan qaldırır. Amma turşu-qələvi müvazinəti pozulan hallarda mədənin zədələnmə ehtimalını artırır və.s.

Səbəbləri

Aşağıda sadalanan faktorlar mədə xorasının əmələ gəlmə ehtimalını artırır:

• Qeyri-steriod ağrıkəsicilərin (asprin, ibuprofen) qəbulu
• Helicobacter pylori (H. pylori) infeksiyası
• Xroniki qastrit
• Siqaret çəkmə
• Spirtli içki qəbulu
• Artan yaş
• Qanın laxtalanma sistemində bəzi problemlər

Əlamətləri

• Qarında ağrı (bu ağrı gecə oyanmaya səbəb ola bilər);
• Antiasid dərmanların qəbulu və ya süd içməklə ağrılar keçə bilər;
• yeməkdən 2-3 saat sonra başlaya bilər;
• Ac qalarsınızsa ağrılar daha kəskin ola bilər;
• Ürəkbulanma;
• Qusma;
• Qanlı qusuntu xoradan qanaxmaya dəlalət edir;
• Nəcisin qara rəngdə olması xoranın qanamasının digər göstəricisi ola bilər;
• Son zamanlar çəkinin azalması;
• Ümumi zəiflik və s.

Müayinələr

• Sizə ilk olaraq Mədənin endoskopik müayinəsi təklif ediləcəkdir. Bu müayinə üsulu mədə xorasının olub-olmamasını, onun yerləşməsi və ölçüsünü dəqiq müəyyən etməyə imkan verir
• Həkiminiz mədənin Rentgen müayinəsini də təklif edə bilər. Bununla mədə xoranın varlığı və yerləşməsini təyin edilə bilər. Amma Rentgenlə müqayisədə endoskopik müayinə daha dəqiq hesab edilir.
• Helicobacter pylori infeksiyasının olub-olmaması nəfəs, nəcis və endoskopik müayinə zamanı götürülmüş toxumanın histoloji müayinəsi ilə təyin edilə bilər
• Endoskopik müayinə zamanı götürülmüş toxumanın histoloji müayinəsi xərçəngin olub-olmamasını da təyin etməyə imkan verir.

MƏDƏ XORASInın xalq təbabəti vasitələri ilə müalicəsi

Müalicə olunmayan xora xəstəliyi çox ağır fəsadlar verə bilər.

Xora xəstəliyinin əsas simptomlardan biri ağrılardır. Xəstə mütləq qastroenteroloqa müraciət etməli, lazım olan müayinələrdən keçməli və müalicə almalıdır. Bu xəstəlik zamanı pəhriz də böyük müalicəvi rol oynayır.

Saglamolun.az bildirir ki, xora xəstəliyi zamanı bəzi xalq təbabəti vasitələrindən istifadə edilməsi çox yaxşı effekt verir. Bunu ənənəvi tibb də təsdiq edir və müalicə zamanı istifadə edir. Nəzərinizə çatdıraq ki, bütün bu vasitələr yalnız əsas müalicə ilə birlikdə və yalnız müalicə həkimi ilə məsləhətləşdikdən sonra istifadə oluna bilər.

Beləliklə, xora xəstəliyi zamanı bu kimi xalq təbabəti vasitələri istifadə oluna bilər:

- Yulaf mədənin və 12 barmaq bağırsağın selikli qişasını çox uğurla müalicə edir. 1 stəkan yulaf 2,5 l qaynar su əlavə olunur və vam odda qarışdıra-qarışdıra 45 dəqiqə ərzində bişirin. Alınmış duru selikli mayeni (kisel) gün ərzində için. Kiselə bal da əlavə etmək olar. Belə kisel həm də müxtəlif vitamin və mikroelementlərlə də zəngindir.

- Yulaf yarmasından ("herkules") olan sıyıqlar da xora xəstəliyi olan insanlar üçün çox xeyirlidir. Axşamdan yulaf yarmasını suda isladın, səhər vam odda bişirin və bir qədər kərə yağı və bal əlavə edib qəbul edin.

- Kətan toxumları selikli qişada olan xoraları və eroziyaları uğurla sağaldır. Kətaə toxumlardan duru kisel bişirin və gün ərzində 2-3 stəkan olmaqla için.

- Kalendula və çobanyastığı dəmləmələri də çox yaxşı müalicəvi effekt verir. Bu bitkilər güclü antiseptik təsirinə malikdir. Çobanyastığı həm də sakitləşdirici təsirə malikdir (xora xəstəliyin səbəblərindən biri uzunsürən stresslər, həyacanlamalar qeyd olunur).

Belə bir dəmləmə də çox faydalıdır: çobanyastığı, nanə, çökə, razyana (hər otdan 1 çay qaşığı) otlarını qarışdırın və üzərinə 2 stəkan qaynar su tökün, 30 saat ərzində dəmləyin və gün ərzində için. Dəmləməni qəbul etdikdə bal əlavə edin.

- Aloe bitkisi çox güclü yarasağaldan və antiseptik təsir edir. Bu bitkinin yarpağını kəsin, pambıq əskiyə bükün və 2 gün ərzində soyuduca saxlayın. Daha sonra gündə 2 dəfə olmaqla qida qəbulundan əvvəl yarpağın kiçik hissəsini çeynəyin, çıxmış şirəni udun, qalanı isə tüpürün. Müalicə kursu 3 aydır.

- Çaytikanı yağı xora xəstəliyi zamanı çox uğurla istifadə olunur. 1 xörək qaşığı çaytikanı yağı sübh tezdən qida qəbulundan 1-2 saat əvvəl qəbul edin.

- Propolis (arı yapışqanı) çox təsirli vasitədir. Propolisin kiçik tikəsi ağızda sovurmaq və ya dəmləmə şəklində qəbul etmək olar. Təxminən 10 qr propolis xırda sürtgəcdən keçirilir, üzərinə 1 stəkan qaynar su əlavə olunur və vam odda bağlı qabda 10 dəqiqə ərzində qaynadılır. Daha sonra dəmləmə süzülür və gün ərzində 3-4 dəfə 1 xörək qaşığı olmaqla acqarına içilir.

- İtburnu yağı da xora və eroziyaların tez sağalmasına kömək edir. 250 qr itburnu yağına 2 xörək qaşığı sürtgəcdən keçirilmiş propolis əlavə edin, yaxşı qarışdırın və su hamamında 30 dəqiqə ərzində qarışdıra-qarışdıra bişirin. Daha sonra tənzifdən süzün. Hər qida qəbulundan 30 dəqiqə əvvəl 1 çay qaşığı qəbul edin.

- Bal çox güclü antiseptik və yarasağaldan xüsusiyyətlərlə tanınır. Ən sadə resept - hər gün hər yeməkdən 1 saat əvvəl 1/2 stəkan ilıq suda 1 çay qaşığı bal qarışdırın və için.

Aloe şirəsi ilə bal qarışığı da çox yaxşı vasitədir. 1/2 çay qaşığı aloe şirəsi 1/2 çay qaşığı balla qarışdırın və hər qida qəbulundan 1 saat əvvəl qəbul edin.

İstinadlar

Saglamolun.Az Xalq təbabəti 21.10.2014 73505

Həkimə nə zaman müraciət etməli

Mədə xorası sizin özünüzün müalicə edəcəyiniz bir xəstəlik deyil. Antiasid dərmanların qəbulu sizdə ağrını müvəqqəti aradan qaldıra bilər, amma xəstəliyi tam müalicə etməyəcək. Odur ki, yuxarıda sadalanan əlamətlər sizdə olarsa həkiminizə müraciət etməniz məsləhədir. Xoranın zamanında müalicə olunmaması bir çox ciddi ağırlaşmalara gətirb çıxara bilər.

Mədə xorasının ağırlaşmaları

• Mədə qanaxması
• Mədənin perforasiyası, yəni deşilməsi
• Xoranın maliqnizasiyası, yəni xərçəngə çevrilməsi
• Mədə çıxacağında daralmanın əmələ gəlməsi (Pilorik stenoz)
• Xoranın mədəaltı vəzinin başına penetrasiyası, yəni sirayət etməsi

Terapevtik Müalicə

Mədə xorasının müalicəsində iki əsas hədəf mövcuddur:

• Bakteriyanın (Helicobacter pylori) məhv edilməsi
• Mədə turşuluğunun azaldılması

Helicobacter pylori bakteriyasının tapılması hallarında adətən iki antibiotikin kombinasiyasından istıfadə edilir. Bu zaman ən geniş istifadə edilən antibiotiklər bunladır: amoxicillin, clarithromycin və metronidazole.

Həkiminiz Sizə əlavə olaraq Cytoprotective dermanlar adlanan sucralfate və misoprostol məsləhət görə bilər. Bu dərmanlar Sizin mədənin selikli qişasının daha tez bərpa olunmasına kömək edəcəkdir.

Cərrahi müalicə

Cərrahi müalicəyə göstərişlər aşağıdakılardır:

• Uzun terapevtik müalicə tarixçəsi və bu müalicələrin effektsiz olması
• Davamlı pilorik stenoz, yəni mədə çıxacağının daralması
• Maliqnizasiyaya, yəni xərçəngin əmələ gəlməsinə şübhə
• Əvvəllər perforasiya (deşilmə) və qanaxma kimi ağırlaşmaların olması

Yuxarıda sadalanan hallarda sizdə varsa həkiminiz sizə aşağıdakı əməliyyatlardan birini təklif edə bilər:

• Subtotal qastrektomiya – yəni mədənin üçdən iki hissəsinin çıxarılması. Bu əməliyyat nəticəsində mədənin turşu ifraz edən hüceyrələrə malik hissəsi çıxarılmış olur
• Vaqotomiya – yəni azan sinirin mədəni innervasiya edən şaxələrinin kəsilməsi. Bununla mədənin turşu ifraz etmə qabiliyyəti azaldılmış olur. Amma son zamanlar cərrahlar bu əməliyyatdan az istifadə edirlər.

Mənbə

• Ağayev B. Cərrahlıq, 2008
• Glyn G. Jamieson. Current Status of Indications for Surgery in Peptic Ulcer Disease. World J. Surg. 24, 256–258, 2000