Öd kisəsi üçün mənbəyə bax

{{Anatomiya
| Ad            = Öd kisəsi ya ödlük
| Latın         = Vesica fellea; vesica biliaris
| Yunan         = Cholecystis
| İltihabı      = Cholecystitis
| Qrey subyekti = 250
| Qrey səhifəsi = 1197
| Imagemap      = <!-- Sxematik şəkil (diaqram şablonu üçün) -->
| Map izah      = <!-- Sxematik şəkilin izahı (diaqram şablonu üçün) -->
| Şəkil         = Pancreas az.jpg
| İzah          = 
| Miqyas        = 150px
| Şəkil2        = Gray1095.svg 
| İzah2         = Öd kisəsi
| Embrional     = Proenteron
| Sistem        = [[Həzm sistemi|həzm]]
| Üzv           = [[Qaraciyər]]
| Arteriya      =  
| Vena          = 
| Sinir         = [[Azan sinir|Azan]] - {{lang-la|n. vagus}}
| Limfa         = 
| MeshName      = 
| MeshNumber    = 
| Dorlands      = 
| DorlandsID    = 
}}

'''Öd kisəsi''', '''ödlük''' ({{lang-la|vesica fella}}; {{lang-gr|cholecystis}}) — [[insan]]da ödün toplandığı armudşəkilli kisə. Qaraciyərin sağ payının visseral səthində {{lang-la|fossa vesicae felleae}} üzərində yerləşmişdir; uzunluğu 8–12 sm, eni 3–5 sm və həcmi 40–60 sm³- dir. Öd kisəsi üç hissədən ibarətdir:
# dibi — {{lang-la|fundus vesicae falleae}} önə və aşağı baxır;
# cismi — {{lang-la|corpus vesicae felleae}};
# boynu — {{lang-la|collum vesiceae felleae}}. Ödlüyün yuxarı səthi birləşdirici toxuma vasitəsilə qaraciyərin ödlük çuxuruna bitişmişdir: bəzən seroz qişa ödlüyü hər tərəfdən əhatə edərək, onun üçün çöz əmələ gətirir. Boynu yavaş- yavaş nazikləşərək ödlük axacağına — {{lang-la|ductus cysticus}} keçir; bunun selikli qişasında spiral büküş — {{lang-la|plica spiralis (valvula spiralis Heisteri - BNA)}} adlanan büküş vardır. Ödlüyün və böyük öd axacaqlarının divarları seroz qişadan, serozaltı qatdan, [[saya əzələ]] liflərindən təşkil olunmuş əzələ qişasından və selikli qişadan əmələ gəlmişdir. selikli qişa silindirəbənzər epitel ilə örtülüdür və burada selik vəziləri — {{lang-la|glandulae mucosae biliosae}} və büküşlər — {{lang-la|plicae tunicae mucosae}} vardır.

=== Ödlük axacağı ===
Ödlük axacağı — {{lang-la|ductus cysticus}} 3–4 sm uzunluğundadır; ödlüyün boynundan başlayaraq, aşağı və sola gedir və qaraciyər onikibarmaq bağırsaq bağına çatdıqda ümumi qaraciyər axacağı ilə birləşir və ümumi öd axacağını əmələ gətirir. Ümumi qaraciyər axacağı — {{lang-la|ductus hepaticus communis (ductus hepaticus - BNA)}} qaraciyərin sağ və sol paylarından çıxan sağ və sol qaraciyər axacaqlarının — {{lang-la|ductus hepaticus dexter et sinister}} və quyruqlu paydan çıxan {{lang-la|ductus lobi caudati}} adlı axcağın birləşməsindən əmələ gəlmişdir; uzunluğu 4–6 sm-dir; {{lang-la|lig. hepatoduodenale}} daxilində sağa və aşağı doğru gedərək, ödlük axacağı ilə birləşir.

=== Ümumi öd axacağı ===
Ümumi öd axacağı — {{lang-la|ductus choledochus}} ümumi qaraciyər axacağı ilə ödlük axacağının birləşməsindən əmələ gəlmişdir; uzunluğu 6–8 sm-dir; ödlükdən və qaraciyərdən ödü onikibarmaq bağırsağa aparır. bu axacaq xüsusi qaraciyər arteriyası və [[qapı venası]] ilə bərabər {{lang-la|lig. hepatoduodenale}} daxilində yerləşmişdir; onikibarmaq bağırsağın enən hissəsinin arxa səthi ilə aşağı doğru gedərək, sol tərəfdən [[mədəaltı vəzi]] ilə əhatə olunmuşdur. Burada pankreas axacağı ilə bərabər onikibarmaq bağırsağın selikli qişasını çəp istiqamətdə dəlir və {{lang-la|pilca longitundinalis duodeni}} üzərində olan məməcikdən onikibarmaq bağırsağa açılır; ancaq bağırsağa açılmamışdan qabaq pankreas axacağını qəbul edir. Ümumi öd axacağının bağırsağa açılan hissəsi {{lang-la|m. sphincter ductus choledochi}} adlı büzücü əzələ ilə əhatə olunmuşdur.

== Topoqrafiyası ==
Ödlük ya öd kisəsi qarınüstü nahiyədə yerləşmişdir, dibi qarının sağ düz əzələsi ilə VIII və IX qabırğa qığırdaqlarının arasında əmələ gələn bucağa uyğundur. öd kisəsinin yuxarı səthi qaraciyərin sağ payının visseral səthinə bitişir, dibi çənbər bağırsağın sağ əyriliyinə və onikibarmaq bağırsağın yuxarı hissəsinə söykənir.

== Həmçinin bax ==
* [[Öd daşı xəstəliyi]]
* [[Öd kisəsinin iltihabı]]

== Mənbə ==
* Prof. [[Kamil Balakişiyev|Kamil Əbdülsalam oğlu Balakişiyevin]], İnsanın Normal Anatomiyası, II cild, "MAARİF" Nəşriyyatı, Bakı — 1979
* [http://www.vhlab.umn.edu/atlas/index.shtml Atlas of Human Cardiac Anatomy] — Endoscopic views of beating hearts — Cardiac anatomy
* Р. Д. Синельников. Атлас анатомии человека (4 тома)
* [http://de.labs.wikimedia.org/wiki/Gray%27s_Anatomy:_Embryologie/Gray's Anatomy: Embryologie] {{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}
{{Həzm sistemi}}

[[Kateqoriya:Öd kisəsi]]
[[Kateqoriya:Abdomen]]
[[Kateqoriya:Heyvan anatomiyası]]
[[Kateqoriya:Orqanlar]]
[[Kateqoriya:Həzm sistemi]]