İndoneziya iqtisadiyyatı
İndoneziya iqtisadiyyatı- Cənub-Şərqi Asiyanın ən böyük iqtisadiyyatı və dünyanın inkişaf edən bazar iqtisadiyyatlarından biridir. Ölkə həmçinin G20-nin əsas iqtisadiyyatlarından biridir və yeni sənaye ölkəsi kimi təsnif edilir.[1] Nominal ÜDM baxımından yeddinci ən böyük iqtisadiyyatdır. İndoneziya hələ də daxili bazarda, dövlət büdcəsi xərcləri, dövlət müəssisələrinin (mərkəzi hökumətin 141 müəssisəsi) mülkiyyətinə , düyü və elektrik daxil olmaqla bir sıra əsas mal qiymətlərinin idarə olunmasından asılıdır və bu indoneziya iqtisadiyyatında mühüm rol oynayır; Bazar iqtisadiyyatı 1990-cı ildən etibarən 80% xarici şirkətlər tərəfindən idarə olunur. Hökumət 1997-ci ilin ortalarında maliyyə və iqtisadi böhranın ortasında uyğun olmayan bank kreditləri satın alaraq xüsusi sektor aktivlərinin əhəmiyyətli bir hissəsini saxladı; Kapital və korporativ aktivlər borcların yenidən qurulması prosesi ilə məşğul olub və qadağada olan şirkətlər bir neçə ildən sonra özəlləşdirmə yolu ilə satılırdı. İqtisadiyyat 1999-cu ildən etibarən bərpa olunub və son illərdə artım 4-6% səviyyəsinə çatıb.[2][3][4] 2012-ci ildə İndoneziya Çindən sonra ən sürətli böyüyən G20 iqtisadiyyatı kimi Hindistanı keçdi.[5]
İlkin dövr
[redaktə | mənbəni redaktə et]İndoneziyanın iqtisadi tarixi 1960-cı illərdə iqtisadi-siyasi qeyri-sabitlik nəticəsində pisləşdi. Ağır yoxsulluq və aclıqla sınanmış gənc, təcrübəsiz bir hökumət var idi.[6] Sukarnonun 1960-cı illərin ortalarında çökdüyü zaman, iqtisadiyyat illik inflyasiyanın 1,000%- i, ixrac gəlirlərinin azalması, infrastrukturun pozulması, minimal həcmdə fəaliyyət göstərən zavodlar və qeyri-maddi istehsalat obyektləri və investisiyalar ilə qarışdı. 1950-ci illərdə yerli indoneziyalıların Hollandiya müstəmləkəçi siyasəti çərçivəsində rəsmi marifləndirdiyini nəzərə alaraq, İndoneziyanın 1960-cı ildən sonra iqtisadi inkişafı diqqət çəkir.
Yeni quruluş dövrü
[redaktə | mənbəni redaktə et]| BVF-də payı(PPP)[7] | |
|---|---|
| İl | Pay göstəricisi |
| 1980 | 1.40% |
| 1990 | 1.89% |
| 2000 | 1.92% |
| 2010 | 2.24% |
| 2017 | 2.55% |
_banknotes.png)
Prezident Sukarnonun çöküşündən sonra Yeni Quruluş rəhbərliyi inflyasiyası salan, pul vahidi sabitliyə qovuşduran, xarici borcun yenidən müddətə bağlandığı və xarici kömək və investisiya çəkən iqtisadi siyasətlərə yönəldi.İndoneziya qısa bir müddət əvvəl Cənub-Şərqi Asiyanın tək OPEC üzvü idi və 1970-ci illərin neft qiymətlərindəki artımlar, 1968-ci ildə 1981-ci ilə qədər ortalama 7%-indən artıq davamlı yüksək iqtisadi böyüməyə dəstək olan bir ixracat gəliri yaratmışdı.[8] Yüksək səviyyədə tənzimləmə və neft qiymətlərinin düşməsindən asılılığı ilə 1981-1988 illəri arasında ortalama böyümə təxminən 4,5% azaldı.1980-ci illərin sonlarında, ixracat rəqabət gücünü artırmaq üçün Rupiah idarə olunan bir devalvasiyanı və maliyyə sektorunun təşkil qaldırılması da daxil olmaqla bir sıra iqtisadi islahatlara başladı.[9][10] Xarici investisiyalar İndoneziyaya, xüsusilə sürətlə inkişaf edən ixracata yönəldilmiş istehsal sektoruna yönəldildi və 1989-1997-ci illərdə İndoneziya iqtisadiyyatı orta hesabla 7% -dən çox artıb.[11] 1970-1980-ci illərdə adambaşına düşən ÜDM-in həcmi 1973-cü ildən 1979-cu ilədək neft ixracı gəlirlərinin kəskin artması nəticəsində 545% artdı. İndoneziyanın ikinci prezidenti Suharto. 1970-ci ildən 1996-cıadək ölkədə yeni quruluş çərçivəsində davamlı iqtisadi inkişaf baş vermişdir.1987-1997 illəri arasında yüksək iqtisadi artım indoneziya iqtisadiyyatının bəzi struktur zəifliklərinə kölgə saldı. İndoneziyanın təbii qaynaqlarının sürətlə tükənməsi və iş dünyasındakı elit bir mühit ,korrupsiya, iqtisadiyyata əlavə xərclərə gətirib çıxartdı.[12][13] Beynəlxalq Şəffaflıq Təşkilatının rüsvət liderlər siyahısına görə Suharto ən böyük sui-istifadə edən şəxs oldu,1990-cı illərdə xüsusilə korrupsiya artmış və siyasi iyerarxiyanın ən üst səviyyəsinə çatmışdır. Nəticədə, hüquqi sistem çox zəif idi və müqavilələrin icrası, borcların və ya iflasın toplanması üçün effektiv bir üsul yox idi. Bank praktikası çox sadə, təminatlı borc vermə və səviyyələri də daxil olmaqla prudensial tənzimləmələrin geniş yayılmışdır.[14] Qeyri-tarifi maneələr, dövlət müəssisələrinin icarəyə verilməsi, daxili maliyyə yardımı, daxili ticarət maneələri və ixrac məhdudiyyətləri iqtisadi təhlükələr yaratdı.
Asiya maliyyə böhranı
[redaktə | mənbəni redaktə et]1997-ci ilin ortalarında İndoneziyanı təsir etməyə başlayan Asiya Maliyyə böhranı, iqtisadi və siyasi böhrana çevrildi. İndoneziyanın ilk reaksiyası, əsas daxili faiz dərəcələrini qaldırmaq və maliyyə siyasətini sərtləşdirmək üçün rupinin dalğalanması idi. Oktyabr 1997-ci ildə İndoneziya və Beynəlxalq Valyuta Fondu (BVF) makroiqtisadi sabitlik və bəzi Milli İnkişaf Proqramları və Milli Avtomobil Proqramı kimi ölkəyə ən zərər verici iqtisadi siyasətinin aradan qaldırılmasına istiqamətli bir iqtisadi yenilik proqramı üzərində razılaşma imzaladı.. Ancaq prezident Suharto 1998-ci ilin may ayında istefa verməyə məcbur oldu. 1998-ci ilin avqustunda İndoneziya və BVF prezident B. J. Habibienin sədrliyi ilə əsas struktur yenilikləri hədəf alan Genişləndirilmiş Fond Yüngülləşdirilməsini (EFF) qəbul etdi. Prezident Abdurrahman Vahit 1999-cu ilin oktyabr ayında İndoneziyaya öz vəzifələrinin icrasına başladı və BVF-yə 2000-ci ilin yanvarında başlamışdır EFF imzaladı. Yeni proqramın bir sıra iqtisadi, struktur islahatları və idarəetmə məqsədi var idi.Maliyyə-iqtisadi böhranın təsiri ciddi idi. 1997-ci ilin noyabr ayında valyutanın sürətli amortizasiyası dövlət borcunun 60 milyard ABŞ dollarına çatdığını və dövlət büdcəsinin ciddi təzyiqə məruz qaldığını göstərdi. 1998-ci ildə real ÜDM 13,1% səviyyəsində qaldı. 1999-cu ilin ortalarında iqtisadiyyat özünün ən aşağı səviyyəsinə çatdı və il ərzində ÜDM-in real artımı 0,8% təşkil etdi. 1998-ci ildə inflyasiya 72% -ə çatdı, lakin 1999-cu ildə 2% -ə endi.1997-ci ildə Rp 2.600 / USD1 aralığında olan Rupi, Yanvar 1998-ci ildə 11.000 / USD1 səviyyəsinə düşdü və 1998-ci ilin ilk yarısı ərzində qısa müddətli spot dərəcələri 15.000 ətrafında idi. 1998-ci ilin sonunda 8,000 / USD1 aralığına döndü və o zamandan bəri, nisbi olaraq nəzərdə tutulan və mərhələli dalğalanmalarla 8000-10,000 Rupiah / ABŞ dolları arasında tədavüldə oldu. Lakin, rupi 2013-cü ildə 11 minədək aşağı düşməyə başlaydı və 2016-cı ilin noyabr ayından etibarən 13 min ABŞ dolları ətrafındadı.
Suhartodan sonrakı dövr
[redaktə | mənbəni redaktə et]
2004-cü ilin sonunda İndoneziya beynəlxalq neft qiymətləri və idxalın artması səbəbindən "kiçik böhran" ilə qarşılaşdı. Valyuta sabitləşmədən əvvəl Rp 12,000 / USD1 səviyyəsinə çatdı.[15] Oktyabr ayında hökumət 2005-ci ildə 14 milyard dollara başa gələn böyük yanacaq subsidiyalarını kəsdirməli oldu. Bu vəziyyət istehlakçı yanacağının qiymətində ikiqat rəqəmli inflyasiyaya gətirib çıxardı. Vəziyyət sabitləşdi, amma iqtisadiyyat 2005-ci ildə inflyasiya ilə 17% təşkil ətdi 2005-ci ildə İndoneziyanın iqtisadi görünüşü daha müsbət idi. İqtisadi artım 2004-cü ildə 5,1% -ə yüksəlib və 2005-ci ildə 5,6% -ə çatmışdır. Adam başına düşən real gəlir 1996/1997 maliyyə ilinə çatdı. İnkişafın əsas məqsədi İndoneziyanın ümumi daxili məhsulunun təxminən dörddə üç hissəsini əhatə edən yerli istehlaka yönəldilmişdir.[16] Cakarta Fond Birjası 2004-cü ildə bazarda 42% artımla Asiyanın ən yaxşı fond bazarı oldu. Böyümə üzərində bir vəziyyət saxlamağa davam edən problemlər, xarici investisiyaların aşağı səviyyədə olması, bürokratıklıq və 51.43 trilyon Rupiah və ya 5.6573 milyard ABŞ dollarına və ya ÜDM-nin təxminən% 1.4-ünə bərabər olsu. Bununla birlikdə, 2004-ci ildəki seçkilər nəticəsində və yenilikçi prezident Susilo Bambang Yudhoyononun seçilməsiylə əlaqədar çox güclü bir optimizm vardı. 1990-cı ildən 2010-cu ilədək İndoneziya şirkətləri 3,757 birləşmələr və satınalmalarda iştirak etmiş və ümumi dəyəri 137 milyard dollar olmuşdur. 2010-cu ildə 609 yeni hesabat verildi. 2009-cu illə müqayisədə rəqəmlər 19% artıb. 2010-cu ildə sazişlərin dəyəri 17 milyard dollar idi. 2012-ci ildə İnvestisiya Tənzimləmə Şurası (BKPM), 22 yanvar tarixində yayınlanan illik hesabatında 25 milyard dollardan çox olan 32,5 milyard dollarlıq bir sərmayə bildirdi. Əsas investisiyalar mədənçıxarma, nəqliyyat və kimya sənayesində baş vermişdir.[17][18]
Sərmaye
[redaktə | mənbəni redaktə et]1980-ci illərin sonlarından etibarən, İndoneziya iqtisadi inkişafı təşviq etmək üçün tənzimləyici çərçivədə əhəmiyyətli dəyişikliklər etdi. Bu artım böyük miqdarda xarici və daxili investisiyalar tərəfindən maliyyələşdirilmişdir. Amerikalı sərmayəçilər neft və qaz sektoruna diqqət ayırdılar və İndoneziyanın ən böyük mədən layihələrini götürdülər. Bundan əlavə, 1980-ci illərin sənaye və maliyyə sənayesi innovasiyalarından sonra ABŞ banklarının, istehsalçılarının və xidmət təminatçısının mövcudluğu genişləndi. Digər əsas xarici investorlar Hindistan, Yaponiya, Böyük Britaniya, Sinqapur, Hollandiya, Qatar, Hong Kong, Tayvan və Cənubi Koreya idi.İqtisadi böhran xüsusi maliyyələşdirmə məcburiyyətində qaldı, lakin bu problemli idi. 1997-1999 illəri arasında yeni xarici investisiya razılaşmalarının təxminən üçdə ikisi kəsildi. Böhran əlavə yeniliklərin lazım olduğu sahələri ortaya qoydu. İnvestisiya mühitinin yaxşılaşdırılması üçün tez-tez ifadə edilən sahələr, işləyən bir qanuni və hüquqi sistemin qurulması, rəqabət proseslərinə bağlılıq və beynəlxalq standartlara maliyyə və məlumatlandırma ölçülərinin mənimsənməsi idi. Son illərdə təkmilləşdirilmiş qanunvericiliyə baxmayaraq, İndoneziyanın elmi potent hüquqları rejimi zəif olaraq qalır; Effektiv tətbiqi olmaması böyük narahatlıq doğurur.Suharto dövründə İndoneziya elektrik enerjisi alışını və telekommunikasiya xidmətlərini əhatə edən dövlət infrastrukturunun xüsusi müddəalarına yönəldilmişdir. Bununla belə, maliyyə böhranı xüsusilə özəl infrastruktur layihələri sahəsində mübahisələrin həllində ciddi zəifliklərə səbəb olmuşdu. İndoneziyada böyük bir işçi qüvvəsi, bol təbii sərvətlər və müasir infrastruktura malik olmasına baxmayaraq, yeni layihələrə xüsusi investisiya böhran dövründə böyük dərəcədə sona çatdı.İyunun 28-dən etibarən İndoneziya birjasında 349 birja şirkəti var idi və bazar dəyəri 269,9 milyard dollar idi. 2010-cu ilin noyabr ayında olduğu kimi, bazar dəyərinin üçdə ikisi xarici fondlar şəklində idi və İndoneziyanın əhalisinin yalnız bir faizi səhmdar investisiya malikdir .İş və investisiya mühitini yaxşılaşdırmaq üçün işlər aparılır.[19] Dünya Bankının İşgüzar Araşdırmalarının bir hissəsi olaraq İndoneziya keçən ilin 129-ci yerdən 178 ölkəsində 122-ci yerə yüksəldi. Bu səylərə baxmayaraq, səviyyə hələ də regional dərəcədən aşağı səviyyədədir və mənfi investisiya mühiti davam edir.1990-cı ildən 2010-cu ilə qədər İndoneziya şirkətləri, əldə edilən ya da hədəf olaraq ümumi 137 milyard dollarlıq bir ümumi dəyəri olan 3.757 birləşmə və özəlləşdirməyə qatılmışdır. 2010-cu ildə yeni hesabat verildi və bu hesabatda2009-cu illə müqayisədə rəqəmlər 19% artıq olunduğu göründü.[20] 2010-cu ildə sazişlərin dəyəri 17 milyard dollar idi. Do İnvestisiya Tənzimləmə heyəti (BKPM), 2012-ci ilin hamısında, 22 Yanvarda nəşr etdiyi illik hesabatında 25 milyard dolları aşaraq ümumi 32.5 milyard dollarlıq investisiya reallaşdırıldığını vermişdir. Əsas investisiyalar mədən, nəqliyyat və kimya sənayesində baş vermişdir. 2011-ci ildə İndoneziya hökuməti, İndoneziyada iqtisadi inkişaf Sürətləndirmək və genişləndirmək üçün "Əsas Plan" yaradıldı.[21]
Sərmaye dərəcəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]
2012-ci ilin sonunda Fitch Ratings və 2012-ci ildən Moody's reytinqini aldı; 1997-ci ilin dekabr ayında İndoneziya Rp Asiya maliyyə böhranının başlanğıcında investisiya reytinqini itirməkdən sonra kreditorları banklardan azad etmək üçün təxminən 450 trilyon dollardan (50 milyard dollar) çox sərf etmişdi. BB + 'BBB'ye sabit bir həcm artırıldı. Fitch, iqtisadiyyatın 2013-ci ildə ortalama olaraq illik 6.0% artacağını ifadə edərək, daha əlverişli bir qlobal iqtisadi mühit gözlədiklərini söylədi. Moody 's İndoneziyanın Ba1-dən Baa3-ə qədər stabil bir proqnozla İndoneziyanın xarici və yerli valyuta istiqrazlarını artırdı.
Dünya ilə iqtisadi münasibətlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Çinlə iqtisadi münasibətlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Çin ilə ticarət 1990-cı illərdən bəri artıb,[22] 2014-cü ildə isə Çin Yaponiyadan sonra İndoneziyanın ikinci böyük ixrac marşrutu oldu.[23] Çinin iqtisadi artımı səbəbiylə, İndoneziya Qərb ölkələri ilə əlaqələrini tarazlaşdırmaq üçün Çinlə münasibətini dərinləşdirdi.
ABŞ ilə iqtisadi münasibətlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]İndoneziyanın ixracatının mütənasibdir.Yeni sərəncamı başlanğıcında, 1999-cu ildə İndoneziyaya ümumi ABŞ ixracatı 2 milyard dollar olub, 1997-ci ildə 4,5 milyard dollardan azalıb. Əsas ixracat tikinti texnikası, maşın, aerokosmik hissələri, kimyəvi maddələr və kənd təsərrüfatı məhsulları idi. 1999-cu ildə İndoneziyadan idxal 9,5 milyard ABŞ dolları idi, əsasən geyim, maşın və nəqliyyat avadanlığı, neft, təbii kauçuk və ayaqqabı məhsulları ilə əhatə olunmuşdur. Indoneziya iqtisadi yardım dövründən indoneziya indoneziya. Hədiyyəni tənzimləmək üçün hər il bir araya gələn 19 donor ölkə və 13 beynəlxalq təşkilatdan ibarətdir.
Makroiqtisadi göstəricilər
[redaktə | mənbəni redaktə et]| İl | ÜDM | Dolların kursu (rupi) |
İnfilyasiya indeksi (2007=100) |
Nominal adambaşı ÜDM (ABŞ dollarına nisbətdə) |
|---|---|---|---|---|
| 1980 | 60,143.191 | 627 | 10 | 5.25 |
| 1985 | 112,969.792 | 1,111 | 11 | 3.47 |
| 1990 | 233,013.290 | 1,843 | 16 | 3.01 |
| 1995 | 502,249.558 | 2,249 | 24 | 4.11 |
| 2000 | 1,389,769.700 | 8,396 | 53 | 2.32 |
| 2005 | 2,678,664.096 | 9,705 | 83 | 3.10 |
| 2010 | 6,422,918.230 | 8,555 | 121 | 6.38 |
İqtisadi göstərici
[redaktə | mənbəni redaktə et]| Sektor | Alt sektor | 2006 göstəricisi (Rp trilyon) |
2003-ci ildən bu dövrə qədər artım (%) |
|---|---|---|---|
| Kənd təsərrüfatı. | |||
| Qida bitkiləri | 223 | 35 | |
| Hayvandarlıq | 51 | 27 | |
| Məşə | 30 | 63 | |
| Balıqçılıq | 73 | 60 | |
| Mədənçilik | |||
| Neft və qaz | 188 | 97 | |
| Qeyr-neft | 131 | 145 | |
| Mədənçilik | 36 | 87 | |
| İstehsal | |||
| Neft və qaz sektoru | |||
| Neftayırma | 120 | 139 | |
| Təbii qaz | 54 | 94 | |
| Mədənçilik | 213 | 35 | |
| Qeyri-neft sektoru | |||
| Gida,tütün,su | 213 | 38 | |
| Tekstil, ayaqqabı. | 91 | 34 | |
| Taxta, ağac məhsulları | 44 | 48 | |
| Kağız, çap | 40 | 43 | |
| Gübrələr, kimyəvi ve rezin materiallar | 96 | 68 | |
| Sement, metallik olmayan maddələr | 29 | 50 | |
| Dəmir,polad, əsas metallar | 20 | 52 | |
| daşınma vasitələri,maşınlar | 222 | 87 | |
| Digər imalat | 7 | 67 | |
| Elektrik, qaz, su | |||
| Elektrik | 21 | 51 | |
| Qaz | 5 | 119 | |
| Su təminatı | 4 | 43 | |
| İnşaat | |||
| İnşaat | 249 | 98 | |
| Ticarət, otellər, restoranlar | |||
| Ticarət, toptan ve pərakəndə ticarət | 387 | 48 | |
| Otellər | 17 | 52 | |
| Restoranlar | 92 | 45 | |
| Daşınma,əlaqə | |||
| Daşınma | |||
| Maqistral | 81 | 106 | |
| Su yolları | 16 | 43 | |
| Hava yolları | 15 | 96 | |
| Digər | 2 | 49 | |
| İKT | |||
| Telekomunikasiya,İKT | 88 | 123 | |
| Maliyyə,əmlak,iş | |||
| Bankçılıq | 98 | 31 | |
| qeyri-bank maliyyə | 27 | 87 | |
| Əlaqəli xidmətlər | 2 | 82 | |
| Daşınmza əmlak | 98 | 72 | |
| sektor xidmətləri | 47 | 71 | |
| Digər xidmətlər | |||
| xidmət sektoru | |||
| Hükümət,müdafiə | 104 | 63 | |
| Özəl sektor | |||
| Sosial xidmətlər | 60 | 92 | |
| Əyləncə,istirahət | 10 | 46 | |
| Şəxsi xidmətlər | 100 | 69 |
Mənbə: İndoneziya statistika bürosu (Biro Pusat Statistik), illik istehsal məlumatları
Kənd təsərrüfatı, heyvandarlıq, meşəçilik və balıqçılıq
[redaktə | mənbəni redaktə et]İndoneziyada kənd təsərrüfatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kənd təsərrüfatı, ölkənin ÜDM-nin 14,43 faizini təşkil edən əsas istehsal sahəsidir. Hal-hazırda kənd təsərrüfatı məqsədləri üçün istifadə edilən İndoneziya torpaq sahəsinin təxminən 30 faizi təxminən 49 milyon İndoneziya işçisi (bütün indoneziya işçi qüvvəsinin 41 faizi) işləyir. İndoneziyanın əsas kənd təsərrüfatı məhsulları xurma yağı, təbii kauçuk, kakao,qəhvə, çay, düyü və tropik ədviyyatdır.
Neft sektoru
[redaktə | mənbəni redaktə et]İndoneziya 2008-ci ilə qədər Yaxın Şərq xaricində neft ixrac edən ölkələrin (OPEK) üzvü olan və hələ də xalis neft idxalçısı olan Asiyada yeganə ölkədir. 1999-cu ildə, xam neft və kondensat (kondensasiya) istehsalı ilə gündə orta hesabla 1.5 milyon barel (240.000 m³) və təmizlənmə da daxil olmaqla 1998 təqvim ili içində neft və qaz sektoru ÜDM-nin təxminən% 9 iştirak etmişdir. 2005-ci ildə İndoneziyada xam neft və kondensat hasilatı gündə 1,07 milyon barel (170,000 m³) təşkil etmişdir. Bu, 1990-cı illərdən bəri neft yataqlarına və neft hasilatı avadanlıqlarına investisiyaların olmaması ilə bağlı idi. İstehsaldakı bu azalma 2005-ci ildə 1.2 milyard dollarlıq neft idxalına gətirib çıxardı və daxili istehlakda ildə 5,4 faiz artım olub.Dövlət bütün neft və mineral hüquqlarının sahibidir. Xarici şirkətlər yalnız məhsulların paylanması və əmək müqavilələri vasitəsilə iştirak edə bilərlər. Neft və qaz podratçılar müqavilə sahələrində bütün kəşfiyyat, istehsal və inkişaf xərclərini maliyyələşdirməlidir; Onlar istehsal olunan neft və qazdan əməliyyat, kəşfiyyat və inkişaf xərclərini bərpa etmək hüququna malikdirlər.Bərpaedilən neft yataqları və yeni avadanlıqlara investisiyanın olmaması səbəbindən sənaye yanacağı istehsalı il ərzində əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Nəticədə İndoneziya xam neftin ixracatçısı olsa da, indi neft məhsullarını xalis idxal edir. 2004-cü ildə 7 milyard ABŞ dolları olan yanacaq qiymətləri daha əvvəl subsidiyalaşdırılmışdır. Mövcud prezident, müxtəlif mərhələlərdə yanacaq qiymətlərində dövlət dəstəyini əhəmiyyətli dərəcədə azaldırdı.Hökumət, dövlət dəstəklərindəkii kəsintiləri bu il büdcə açığını ümumi daxili məhsul (ÜDM)% 1-in endirməyi hədəflədiyini, keçən ilə görə təxminən 1.6%-dan aşağıya salındığını ifadə etdi. Eyni zamanda, hökumət iqtisadi çətinlikləri aradan qaldırmaq üçün ixtisaslı vətəndaşlara birdəfəlik dövlət dəstəyi təklif etdi.[25]
Qeyri-neft ixracı
[redaktə | mənbəni redaktə et]İndoneziya dünyanın ən böyük qalay bazarına sahibdir. Mineral istehsalı ənənəvi olaraq boksit, gümüş və qalaydan ibarətdir, lakin İndoneziya ixrac bazarları üçün mis, nikel, qızıl və kömür istehsalını genişləndirir. 1993-cü ilin ortalarında minalar və Enerji Nazirliyi kömür işini xarici investisiyalara açdı və indi aparıcı İndoneziya kömür istehsalçıları Böyük Britaniyanın BP və Rio Tinto şirkətləri arasında birgə müəssisə yaratdılar. 1999-cu ildə ümumi kömür istehsalı 74 milyon ton, o cümlədən 55 milyon ton ixrac təşkil etmişdir.[26] 2011-ci ildə kömür istehsalı 353 milyon ton oldu. 2014-cü ildən etibarən İndoneziya dünyada 458 MT və 382 MTlıq ixraca malik dünyada üçüncü böyük istehsalçı olmuşdur.İstehsalın bu nisbətində ehtiyatlar növbəti 61 ildə, yəni təxminən 2075-ci ildə bitəcəkdir. Daxili bazarda Daxili Bazar Borcunun (DMO) tənzimlənməsi səbəbiylə bütün istehsalları ixrac edə bilmir. 2012-ci ildə DMO nisbəti 24,72% olmuşdur. Cənubi Kalimantan və Cənubi Sumatrada kömür kalorisinin 4500 kkal / kq-dan 6100 kcal / kq-a qədər artırılması üçün kömür yüksəltmə texnologiyası prosesi qurulacaqdır.
Nəqliyyat və kommunikasiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Deloitte görə, 2011-ci ildə İndoneziyada internetlə bağlı fəaliyyət ölkənin ümumi daxili məhsulunun 1,6% -ni təşkil etmişdir. Bu, müvafiq olaraq, 1,51% və 1,45%, elektron və elektrik avadanlıqlarının ixracı və mayeləşdirilmiş təbii qazdan daha böyükdür
İxracat
[redaktə | mənbəni redaktə et]Avtomatika
[redaktə | mənbəni redaktə et]
Avqust 2014-cü ildə, İndoneziya ümumi istehsalı 878.000 vahid vasitə idi.[27] .[28][29] Avqust 2014-cü ildə, İndoneziya 126.935 tamamlanmış vasitə (CBÜ - Completelety Build Up) və 71.000 Tamamilə təmir olunmuş (CKD - Completely Knock Down) vasitə modulu ixrac etdiyindən, ixracat ümumi istehsalın 22,5%-ni təşkil etdi. Həmin dövrdə avtomobil ixracatı idxaldan iki qatdan çoxdur. 2020-ci ilə qədər CPO ixracatının və ayaqqabı ixracının ardından avtomobil ixracatı üçüncü olacaqdır. 2015-ci ilin avqustunda İndoneziya 123 790 motosiklet ixrac edib.[30]
Digər xidmətlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Ümumi idarəetmə, Xüsusi xidmətlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]İyun 2011-in sonu etibarilə dövlət varlığı 1,265 trilyon Rp (128 milyard dollar) ikən, dövlət səhmlərin dəyəri 50 trilyon Rp (5,0 milyard dollar) və qeyr- dövlət varlıqları 24 trilyon Rp (2,4 milyard dollar) idi.[31]
İndoneziya miqrant işçiləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]İndoneziya miqrant işçiləri üçün ən yaxşı tanınan yer Malayziyadır(qanunsuz işçilər də daxil olmaqla). Dünya Bankı hesabatına görə, 2010-cu ildə İndoneziya 7 milyard dollar dəyərində dünyanın ən yaxşı 10 pul köçürmələri arasında yer almışdır. 2011-ci ilin may ayından etibarən xaricdə işləyən 6 milyon İndoneziya vətəndaşı vardır. 2.2 milyonu Malayziya, 1.5 milyonu isə Səudiyyə Ərəbistanındadır.[32]
Miqrant işçilər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Turistlər və xarici vətəndaşlar istisna olmaqla, İndoneziyada yaşayan xarici vətəndaşların sayı əvvəlki ilə nisbətən 6% artıb və 67 056 xarici ölkə vətəndaşı vardır.. 6 aydan bir ilə qədər viza almış şəxslər əsasən Çin, Yapon, Cənubi Koreya, Hindistan, Amerika və Avstraliyalılar idi.Bunların bir çoxu yeni sahibkarlardır.
Dövlət xərcləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Dövlət xərcləri 1998-ci ilin mayında Suharto rejiminin sona çatmasından sonra, yəni 1990-cı illərin sonlarından etibarən Asiyanın maliyyə böhranından sonra İndoneziyanın ictimai maliyyələşməsi böyük dəyişikliklərə məruz qalmışdır. Maliyyə böhranı böyük iqtisadi daralmaya və dövlət xərclərinin əhəmiyyətli bir azalmasına gətirib çıxardı. Borc və ictimai pul subsidiyaları əhəmiyyətli dərəcədə artdı, inkişaf xərcləri kəskin azaldı.Artıq on il sonra İndoneziya böhran içində idi. Bu dəyişiklik səmərəli makroiqtisadi siyasət nəticəsində yaranıb və ən başlıcası, büdcə kəsiri çox aşağıdır. Bundan əlavə, hökumətin pul xərcləmə metodu2001-ci ildəki mərkəzləşdirilmədən sonra əvəzlənmişdir ki, bu da bütün dövlət xərclərinin 2006-cı ildə sub-milli hökumətlərə ötürülməsinə gətirib çıxardı. Eyni dərəcədə əhəmiyyətli olan bir digər faktor, 2005-ci ildə beynəlxalq neft qiymətlərinin artışı ilə İndoneziyanın yerli yanacaq subvansiyalarının ölkənin yaxşı gəlir əldə edən makroiqtisadi sabitliyinə təhdid edərək nəzarətsiz qalmasına səbəb olmasıdır. Yanacaq artımında əsas siyasi təhlükələr ümumi inflyasiyaya yönəlmiş olsa da, hökumət yanacaq təchizatını azaltmaq üçün cəsarətli bir qərar vermişdir.Bu qərarla, hökumət inkişaf proqramlarına 10 milyard dollar xərclədi. Bu arada, iqtisadiyyatın sabit bir şəkildə böyüməsiylə artan gəlirlərin birləşməsi və iqtisadi böhrandan qalan borc xidmət ödənişlərinin azalması sayəsində 2006-cı ildə əlavə 5 milyard ABŞ dolları əldə edildi. Bu, 2006-cı ildə hökumətin inkişaf proqramlarınaəlavə 15 milyard dollar məbləğində maliyyə sərf etməsinə gətirib çıxartdı . 1970-ci illərin ortalarında ölkədə neft partlaması meydana gəldi.. Ancaq əhəmiyyətli bir fərq, 1970-ci illərdə neft gəlirlərinin azalmasıyla yarandı. Bu mövcud maliyyə sahəsi birbaşa sağlam siyasət nəticəsində əldə edilmiş və hökumətin siyasət qərarlarında düzgün və diqqətlə nəzərə alınmışdır. Ancaq İndoneziya, inkişaf ehtiyacları üçün maliyyə resurslarının azad edilməsində əhəmiyyətli irəliləyişi qarşımızdakı bir neçə il ərzində davam edəcək olsa da, dövlət büdcəsinə ağır yük qoymağa davam edir. Yenə də maliyyə dəstəkləri 2005 güzəştləri və ümumi subvansiyalar hələ də 2012-ci ildə hökumət xərcləmələrində 30 milyard ABŞ dolları və ya ümumi büdcənin 15%-indən çoxunu təşkil edirdi. Habibie hökumətinin (May 1998 Avqust 2001-ci ildə qədər) 2001-ci ildə ölkə daxilində iqtidarının süqutunun nəticələrindən bir dənəsi, hökumət xərclərinin gedərək daha çox payının yerli idarə etməyə ayrılmasıdır. Nəticədə, İndoneziyanın şəhər və rayon idarələri ümumi ictimai resurslarının təxminən 40% -ni xərcləyir; bu OECD orta səviyyəsindən daha yüksək səviyyədə maliyyə mərkəzsizləşməsini əks etdirir.
İnflyasiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]İndoneziyada inflyasiya uzun müddətdir problem halındadır. Siyasi qarışıqlıqlara görə, ölkə bir vaxtlar 1964-1967 illəri arasında illik inflyasiya1,000% li səviyyələrdə hiperinflyasiya görmüş və bu ciddi yoxsulluq və aclıq yaratmaq üçün kifayət olmuşdu. Yeni Quruluş rəhbərliyinin ilk on ildə (1970-1981) iqtisadiyyat çox sürətli bir şəkildə inkişaf etmiş olsa da, inflyasiya illik olaraq% 10-dan daha az səviyyələrdə düşməmişdi. 1980-ci illərin ortasında inflyasiya yavaşlamış, ancaq neft qiymətlərindəki enişə bağlı olaraq ixracat cazibəsini əhəmiyyətli nisbətdə salan iqtisadiyyat də zəif qalmışdı. İqtisadiyyat, ixracata istiqamətli istehsal sektorunun yaxşılaşması səbəbiylə 1989-1997 illəri arasında yenə sürətli bir böyümə göstərmişdir; inflyasiya iqtisadi artımdan daha yüksək idi və nəticədə İndoneziyada bir neçə genişlənən boşluq yaranmışdı. İnflyasiya 1998 Asiya maliyyə böhranı müddətində zirvəyə çıxmış və 58%n üzərində bir artım göstərərək yoxsulluq nisbətinin 1960-cı illərdə yaşanan böhrandakı qədər artmasına səbəb olmuşdur. Son illərdə hökumət iqtisadiyyatın bərpası və böyüməsi dövründə inflyasiyanı azaltmağa çalışırdı. Bununla birlikdə, İndoneziya infilzasiyası qlobal dalğalanma və daxili bazar rəqabətinin nəticəsində təsirlənmiş olduğu görünür. 2010-cu ildəki inflyasiya nisbəti təxminən 7% ikən, iqtisadi artım 6% təşkil etmişdir. Bu günə qədər inflyasiya İndoneziya alt ,orta sinifini, xüsusilə qiymət artımı sonrası yeməklərini qarşılayamayacaq şəklə gətirmişdir.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- İndoneziya iqtisadi artım Dekan Peter Krogh xarici işlər arxivindən
- BKPM - İndoneziya sərmayə qoyuluşu Arxivləşdirilib 2020-11-01 at the Wayback Machine ve İndoneziya sərmaye xəbərləri Arxivləşdirilib 2017-09-22 at the Wayback Machine
- Ətraflı tarixi və iqtisadi məlumatlar Arxivləşdirilib 2013-05-18 at the Wayback Machine
- Dünya Bankı İndoneziya iqtisadi məlumatları
- ITCnin tərəfindən təmin edilən İndoneziyanın yerinə yetirdiyi tariflər Market Access Map[ölü keçid], gömrük tarifləri.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ [1] Arxivləşdirilib 2017-12-04 at the Wayback Machine, g20.org. Retrieved 6 Oktyabr 2009.
- ↑ "Kemenperin – Ketika Swasta Mendominasi". 2017-08-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- ↑ "80 Persen Industri Indonesia Disebut Dikuasai Swasta". 3 Mart 2015. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-29.
- ↑ "Kemenperin – Pengelola Kawasan Industri Didominasi Swasta". 2017-08-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 Avqust 2017.
- ↑ "GDP growth (annual %)". data.worldbank.org. 2018-11-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-08-05.
- ↑ "Acicis – Dspp". Acicis.murdoch.edu.au. 2015-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 Avqust 2011.
- ↑ "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org-US. 2018-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-09-19.
- ↑ Lindblad, J. Thomas. "Macroeconomic consequences of decolonization in Indonesia" (PDF). XIVth conference of the International Economic History Association. Helsinki. 2006. 23 November 2018 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 18 August 2017.
- ↑ Schwarz (1994), pages 52–57.
- ↑ "Indonesia: Country Brief". Indonesia: Key Development Data & Statistics. The World Bank. Sentyabr 2006. 2012-11-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-29.
- ↑ "History – BNI". BNI. 2018-07-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 Avqust 2017.
- ↑ "Combating Corruption in Indonesia, World Bank 2003" (PDF). 2016-03-03 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 Avqust 2011.
- ↑ Hakiem, Lukman. "Hatta-Sjafruddin: Kisah Perang Uang di Awal Kemerdekaan" (indoneziya). Republika. 9 Avqust 2017. 2018-07-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 Avqust 2017.
- ↑ "Period of Recognition of the Republic of Indonesia's Sovereignty up the Nationalization of DJB" (PDF). Bank Indonesia. Special Unit for Bank Indonesia Museum: History Before Bank Indonesia. 2019-10-05 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 Avqust 2017.
- ↑ BBC News. "Indonesia plans to slash fuel aid". BBC, London. 31 August 2005. 8 May 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 November 2018.
- ↑ "Beberapa Indikator Penting Mengenai Indonesia" (PDF) (Press-reliz) (indoneziya). Indonesian Central Statistics Bureau. 2 Dekabr 2008. 1 Aprel 2008 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 March 2008.
- ↑ "Indonesia: Economic and Social update" (PDF). World Bank. 2008. 7 İyun 2011 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 Aprel 2008.
- ↑ "Indonesia: BPS-STATISTICS INDONESIA STRATEGIC DATA" (PDF). BPS-Statistic Indonesia. 2009. 13 Noyabr 2010 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 5 Noyabr 2008.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2008-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-29.
- ↑ "Doing Business Survey, World Bank". Doingbusiness.org. 2008-09-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 Avqust 2011.
- ↑ A copy of the Masterplan is available at the website of the Indonesian Coordinating Ministry for Economic Affairs Arxivləşdirilib 2012-09-08 at the Wayback Machine.
- ↑ "Indonesia". 2017-04-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: Noyabr 20, 2016.
- ↑ "Indonesia forges stronger ties with China to boost economy". Noyabr 19, 2014. 2017-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: Noyabr 20, 2016.
- ↑ "Edit/Review Countries". Imf.org. 14 Sentyabr 2006. 2015-10-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 Avqust 2011.
- ↑ "Tigers count the cost of easing fuel subsidies". Asia Times. 10 Mart 2005. 2005-03-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 Avqust 2011.
- ↑ "Coal production may reach 370 million tons this year". 23 Sentyabr 2011. 2015-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-29.
- ↑ "Honda eyes larger share in premium bike market". The Jakarta Post. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 Avqust 2011.
- ↑ "Local automobile sales hit all-time high". 5 Yanvar 2012. 2016-08-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-29.
- ↑ "Penjualan mobil capai 1,1 juta unit di 2012". 8 January 2013. 25 September 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 November 2018.
- ↑ "Roda dua makin ngacir ke luar negeri". 14 Sentyabr 2015. 2015-09-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-11-29.
- ↑ "Google to Open Indonesia Office 'Before 2012'". Embassyofindonesia.org. 22 İyul 2011. 27 Sentyabr 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 29 Avqust 2011.
- ↑ "Indonesia's State Assets Worth IDR1,338.7 Trillion". 2 Yanvar 2011. 22 Yanvar 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 Yanvar 2012.
