Şelkovnikov süsəni
| Şelkovnikov süsəni | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Şelkovnikov süsəni |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
||||
| ||||
Şelkovnikov süsəni (lat. Iris schelkownikowii) — süsənkimilər fəsiləsinə aid bitki növü.[1]
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu: "Nəsli kəsilmək təhlükəsində olanlara" aiddir. Azərbaycanın prioritet endemik növüdür.
Morfoloji təsviri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Çoxillik ot bitkisidir. Kökümsovu qısa, sürünə, gövdə 4—20 sm hündürlüyündə, bir iri təpə çiçəyindən ibarətdir. Yaraqları boz—göymtül, dar—xətvari, 2—3 mm enində, bəzən spiralvari əyilmişdir, təpə yarpaqları otvari-pərdəlidir, neştərşəkilli, ucu sivridir. Çiçəkyanlığının xarici tərəfi üfüqi aşağı dartılmışdır, 4-5 sm uzunluğunda, 1,5-2 sm enində uzunsov və ya uzunsov xətvaridir, küt, boz, ortada dairəvi tünd göy ləkə və tünd-göy damarlar var. Çiçəkyanlığının daxili tərəfi yuxarıya doğru, 6—7 sm uzunluğunda, 3-3,5 sm enində, uzunsov, tərs yumurtavari, sıxılmış, qısa dırnaqcıqlı, küt, mavi bənövşəyi və ya bənövşəyi damarlıdır. Tozcuğu bənöşəyi, qutucuq 5-6 sm uzunluğunda, uzunsov, üçtilli, qısa buruncuqludur. [2][3]
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Çiçəkləmə dövrü aprel, meyvə əmləgətirmə may ayına təsadüf edir. Kökümsov və toxum vasitəsilə çoxalır. Aşağı dağ qurşağında quru, gilli və daşlı yamaclarda yayılmışdır. Mezokserofitdir. [2] [4] [5]
Yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Bozqır yaylası. [2] [6] [7] [8]
Sayı və tendensiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Populyasiyaları çox nadirdir. Tək-tək bitir.[8] Dekorativ bitkidir. İtmə təhlükəsi altındadır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yaşayış ərazisinin deqradasiyası, otarılma, tapdalanma və əhali tərəfindən yığılması itmə təklükəsini yaradır.
Mühafizə tədbirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Mühafizə tədbirləri yoxdur. Ysaqlıqların yaradılması vacibdir.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri. II nəşr. Bakı-2013.
- ↑ 1 2 3 Флора Азербайджана, 1952
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-05-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-05-12.
- ↑ Hacıyev V.C., İbrahimov Ə.Ş., 1981
- ↑ Ибадлы О.В. 2005
- ↑ Salayeva Z.K., 2006
- ↑ Talıbov T.H., İbrahimov Ə.Ş., 2008
- ↑ 1 2 Qaraxani P.X., 2013
Taksonomiya |
|---|
