Şərq qarağatı

Şərq qarağatı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Dəstə: Daşdələnçiçəklilər Fəsilə: Motmotukimilər Cins: Qarağat Növ: Şərq qarağatı
Beynəlxalq elmi adı
Ribes orientale
Şəkil axtarışı ITIS   24492 NCBI   208501 EOL   583207

Şərq qarağatı (lat. Ribes orientale) — bitkilər aləminin daşdələnçiçəklilər dəstəsinin motmotukimilər fəsiləsinin qarağat cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Qafqazda, Şimali İranda, Türkiyədə yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 1 m-ə çatan koldur. Zoğları hamar və ya tikanlıdır. Yaşlı budaqların qabığı uzun saplaq şəklində soyulur. Yarpaqları tökülən, neştərvari, saplaqlı, 3-5 dilimli, cərgə ilə düzülmüş, tünd yaşıl, hər iki tərəfdən zəif tüklərlə və çoxlu miqdarda vəziciklərlə örtülüdür. Yarpaq dilimlərinin kənarları dəyirmi-böyrəkvari dişlidir. Tumurcuqları az miqdarda dərivari və ya otlu pulcuqlara malikdir. May-iyun aylarında çiçəkləyir. Çiçəkləri ikicinsli və ya bircinsli, ağımtıl rəngdədir. Çiçək qrupu sıx salxımşəkilli, dəstə halında və ya tək-tək yerləşir. Yumurtalığı çılpaq və ya vəzicikli olub, tikansızdır. Sütuncuqları 2 ədəd olmaqla, yuxarıdan mərkəzə qədər bitişikdir. Çiçək saplağı çiçəkyanlığına malik olub, qaidəsindən yumurtalığa bitişmişdir. Ləçəkləri xırda, gözə çarpmayandır. Erkəkcikləri 5, çiçək salxımları 2-3 sm uzunluqdadır. Dişi çiçək salxımları xırdadır. Meyvəsi çoxtoxumlu giləmeyvə, qırmızı rəngli, çılpaq və ya seyrək ziyillərlə örtülüdür. Meyvəsi iyul ayında yetişir. Toxum və qələmlə çoxaldılır.

Ekologiyası

Orta dağ qurşaqlarında, daşlı yamaclarda, dağ ətəklərində, meşəliklərdə bitir.

Azərbaycanda yayılması

Quba, Oğuz, Naxçıvan və Lənkəranda yayılmışdır. Abşeronda bağ və parklarda rast gəlinir.

İstifadəsi

Tək əkinlərdə istifadəsi məqsədyönlüdür.