Kiçik güllücə

Kiçik güllücə
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Paxlaçiçəklilər Fəsilə: Paxlakimilər Yarımfəsilə: Faboideae Triba: Fabeae Cins: Güllücə Növ: Kiçik güllücə
Beynəlxalq elmi adı
Lathyrus miniatus P.Candargy, 1897
Şəkil axtarışı

Kiçik güllücə (lat. Lathyrus miniatus) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin güllücə cinsinə aid bitki növü.

Arealı

Türkiyədən İrana qədər ərazilərdə yayılmışdır.

Qısa morfoloji təsviri

Gövdəsi düz və ya qalxan, ilişən, əsasından budaqlanmış, şırımlı, 2 enli yaşıl qanadları olan çoxillik çılpaq ot bitkisidir. Yalançı zoğları yarımoxşəkillidir, uzunsovneştərvari və yaxud neştərvaridir, qısa sivriləşmişdir, saplaqdan 2-3 dəfə qısadır, bəzən isə ona bərabər olur. Saplaq ensiz qanadlı olub, uzunluğu 3 (4) sm-ə qədərdir, sonu sadə və ya budaqlanmış bığcıqlarla qurtarır. Yarpaqları bir cütdür; yarpaqcıqlarının uzunluğu 3-6 (7) sm, eni (1,5) 2-3 (4) sm-dir, düzgün ellipsvaridir, təpə hissəsinə və qaidə hissəsinə doğru bir ölçüdə daralandır, təpə hissədə dəyirmi, küt və ya sivridir, qısa sonluqludur, nadir hallarda uzunsov-ellipsvaridir, uzunluğu enini 2-3 dəfə üstələyir, yumurtavari, enli yumurtavari və ya əksinəyumurtaşəkillidir. Salxımlar birtərəflidir. Çiçək saplağı yarpaqlardan biraz və yaxud iki dəfə uzundur, 3-10 ədəd çiçəyi vardır. Tacın uzunluğu 15–20 mm, çəhrayıdır; yelkən köndələn dəyirmi-ovaldır, təpə hissədə girintili-çıxıntılıdır, qanadlardan qısadır; qanadlar qayıqcıqdan uzundur. Paxlameyvələr xətvaridir, düz, sıxılmış və çılpaqdır, uzununa torvari-damarvaridir, qəhvəyi rəngdədir, uzunluğu 5-7 sm, eni 6-9 (10) mm-dir. Toxumlar 8-10 ədəddir, dəyirmitillidir, tünd qonur rəngli və az qabarıqdır, uzunluğu 4–5 mm-dir. May-iyul aylarında çiçəkləyir, (iyul)-avqust aylarında meyvə verir.

Azərbaycanda yayılması

Azərbaycanın meşəli rayonlarının hər yerində. Aşağı və əsasən orta dağ qurşağında (1800 m-ə qədər d.s.y.- də), bəzən ovalıqlarda.

Yaşayış mühiti

Meşələrdə, kolluqlarda, meşənin kənarlarında, talalarda, dağ çəmənlərində çınqıl çaqıl daşlı çayların yataqlarında əkin sahələrində, dincə qoyulmuş torpaqlarda alaq kimi rast gəlinir.

Təsərrüfat əhəmiyyəti

Yem bitkisidir, yarpaqlarında 131,9 mq % C vitamini vardır, balverən bitkidir.