İsayev itburnusu
| İsayev itburnusu | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: İsayev itburnusu |
||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
İsayev itburnusu (lat. Rosa isaevii) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇tburnu cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qafqazda, Azərbaycanda yayılmışdır.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 2-2,5 m olan, yaxşı şaxələnmiş koldur. Cavan zoğları tünd qonur qabıqla örtülmüşdür. Gövdəciklərdə iynələri möhkəm, oval, oraqvaridir, bəzən qarmaqvari əyilmişdir. Çiçəkli zoğların orta yarpaqlarının uzunluğu 6-8 sm-dir, əsas oxu xırda iynələrlə və vəziciklərlə möhkəm örtülmüşdür. Yalançı zoğların uzunluğu 12-15 mm, eni 8-10 mm, üstü çılpaq, alt tərəfi vəziciklərlə örtülmüş, kənarları vəzicikli-kirpikciklidir. Xırda yarpaqları 5-7 ədəd, uzunluğu 20-30 mm, eni 12-20 mm, ellipsvari-yumurtavari formadadır. Yarpaqların üstü çılpaqdır, alt tərəfi xırda, oturaq vəziciklərlə örtülmüşdür, əsas damarcıqları tükcüklüdür. Çiçəkləri tək-tək, qalxanvari çiçək qruplarında toplanmışdır. Ləçəkləri açıq çəhrayıdır. Çiçək saplağının uzunluğu 1,5-2,0 sm, gövdəcik vəzicikləri ilə örtülmüşdür. Kasayarpaqları ensiz-lansetvari, əsasən yetişmiş meyvəyə bərabər və ya bir az ondan uzundur, üstü tükcüklü, kürəyində qısa tükcüklü, sapvari, yan çıxıntılıdır, gövdəciyi çox sıx vəziciklər ilə örtülmüşdür. Çiçəklədikdən sonra yuxarıya qalxır və yetişmiş meyvələrdə payızın axırlarına qədər qalır. Dişicik ağızcığının başı ağ tükcüklü, qısa ayaqda möhkəm sütuncuq əmələ gətirir.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstyə, soyuğa, quraqlığa davamlıdır. Yuxarı meşə zolağında, kolların arasında bitir.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kiçik Qafqazda təbii halda rast gəlinir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Meyvələri yeyilir və şərbət, cem hazırlanmasında istifadə edilir.