Alp (Türk mifologiyası)
Alp - türk və altay əfsanələrində və nağıllarında ümumi olaraq cəngavər mənasını verən söz. Alıp və ya Alpagut (Alpavut) da deyilir.
Məna[redaktə | mənbəni redaktə et]
Döyüşçü, igid adam, cəsur, cəsarətli, qorxmaz mənalarını saxlayar. Orduya lazım olduğunda qatılan yarı milisləri də ifadə edər. Xaqanın yanında olduqları yerə görə fərqli adlarla xatırlanarlar. Dağların çox yüksək yamaçlarıdan yetişən bir bitkiyə "Alp ulduzu" adı verilməsi təsadüf olmayıb, bu adın ucalıq ehtiva edən möhtərəmliyi ilə əlaqəlidir. Alplar, xaqanın yanında olduqları yerə görə fərqli adlarla xatırlanarlar.
- Coro (Sağ yanında olan)
- Yoro (Sol yanında olan)
Bundan başqa; Alpəren, döyüşçü dərviş deməkdir. Tanrının əmrinə uyaraq onun uğrunda döyüşər. Döyüşlərdə dəqiqliklə uyğun gəldikləri insani qaydaları vardır. Alpqız isə döyüşçü qadın mənasını verər. Dədə Qorqud əhvalatlarında adları keçir. Anadoluda yaşamış Amazon adlı qadın döyüşçülər olduğunu iddia edilir.
Etimologiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
(Al) kökündən törəmişdir. Almaq kökündən gəlir. "Alpımaq" felii hörmət etmək, hörmət etmək deməkdir. Alba sözcüyü monqolcada vəzifə mənasını verər və bu məna ilə də əlaqəli ola bilər. Köhnə türkcə Alp kökü döyüş, çətinlik, çətinlik kimi mənaları bünyəsində saxlayır.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
Daxili keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Alpawıt (ing.)