Bioloji aktiv maddə

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç

Bioloji aktiv maddələr — aşağı konsentrasiyalarda canlı orqanizmlərin müəyyən qruplarına (ilk növbədə insanlara, o cümlədən bitkilərə, heyvanlara, göbələklərə və s.) və ya onların hüceyrələrinin ayrı-ayrı qruplarına nisbətən yüksək fizioloji aktivliyə malik kimyəvi maddələr. Maddələrin fizioloji aktivliyi həm onların tibbi istifadə imkanları nöqteyi-nəzərindən, həm də insan orqanizminin normal fəaliyyətinin təmin edilməsi[1] və ya bir qrup orqanizmə xüsusi xassələri (məsələn, mədəni bitkilərin xəstəliklərə qarşı artan müqaviməti kimi).

Bioloji aktiv maddələr fermentlər, hormonlar, vitaminlər, antibiotiklər böyümə stimulyatorları (auksinlər, gibberellinlər, kininlər), herbisidlər, insektisidlər, biogen stimullaşdırıcılar (tərkibində bəzi dikarboksilik və humik turşular, arginin, ammonyak, prostamitlər, mikroelementlər, neyromediatorlar, pirogenlər və s.

Mənşəyinə görə bioloji aktiv maddələr biogenabiogenə bölünür.

Fizioloji rol[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bioloji aktiv maddələr son dərəcə müxtəlif fizioloji funksiyalara malikdir[2]. Məsələn, bəzi maddələr bədxassəli şişlərin böyüməsini ləngidə bilər və ya onların inkişafını tamamilə yatıra bilər[1].

Qidada bioloji aktiv maddələr[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qida ilə birlikdə insan normal həyat üçün lazım olan bioloji aktiv maddələrin çoxunu alır; Onların arasında alkaloidlər, hormonlar və hormona bənzər birləşmələr, vitaminlər, mikroelementlər, biogen aminlər, neyromediatorlar var. Onların hamısı farmakoloji fəaliyyətə malikdir və bir çoxları farmakologiya ilə bağlı güclü maddələrin ən yaxın prekursorları kimi xidmət edir[2] .

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. 1 2 Громова Н. Ю., Косивцов Ю. Ю., Сульман Э. М. Технология синтеза и биосинтеза биологически активных веществ: Учебное пособие. — Тверь: ТГТУ, 2006. — 84 с. — С. 7—18.
  2. 1 2 Гичев Ю. Ю., Гичев Ю. П. Руководство по микронутриентологии. Роль и значение биологически активных добавок к пище. — М.: «Триада-Х», 2006. — С. 20—25[etibarsız mənbə?] Sitat səhvi: Xətalı <ref> etiketi; "gichev20-25" adı bir neçə dəfə müxtəlif məzmunla verilib