Sistemlərin dizaynı
Sistem dizaynı müəyyən tələblərə cavab verən bir sistem üçün memarlıq, modul, interfeys və məlumatların müəyyənləşdirilməsi prosesidir. Sistem dizaynı sistem nəzəriyyəsinin məhsul inkişafına tətbiq edilməsi kimi qəbul edilə bilər. [1]
Sistemlərin təhlili sistem arxitekturası və sistem mühəndisliyi fənləri ilə bəzi hallarda üst-üstə düşür. Sistemlərin dizaynı istifadəçinin müəyyən tələblərini təmin etmək üçün sistemlərin müəyyənləşdirilməsi və inkişaf etdirilməsi prosesidir.[2] 1990-cı ilə qədər sistem dizaynı baza emal sənayesində mühüm və əhəmiyyətli rol oynayırdı. 1990-cı ildə kompüter avadanlığı və proqram təminatının standartlaşdırılması modul sistemlərin qurulmasına gətirib çıxardı. Ümumi platformalarda çalışan proqramın artan əhəmiyyəti proqram mühəndisliyi intizamını artırmışdır.[3]
Memarlıq dizaynı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sistemin memarlıq dizaynı bu sistemin strukturunu, davranışını və digər növlərini və analizini təsvir edən sistem memarlıq dizaynını vurğulayır.
Məntiqi dizayn[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sistemin məntiqi dizaynı sistemin məlumat axınlarının, giriş və çıxışlarının mücərrəd təmsilçiliyinə aiddir. Bu, tez-tez faktiki sistemin mücərrəd (bəzən qrafik) modelini istifadə edərək modelləşdirmə vasitəsilə aparılır. Sistemlər kontekstində dizaynlar daxil edilir. Məntiqi dizayn müəssisənin əlaqələr diaqramlarını (ER diaqramlarını) əhatə edir.
Fiziki dizayn[redaktə | mənbəni redaktə et]
Fiziki dizayn sistemin faktiki giriş və çıxış proseslərinə aiddir. Bu, məlumatın sistemə necə daxil edildiyi, necə təsdiqləndiyi, necə işlənildiyi və necə göstərildiyini izah edir. Fiziki dizaynda sistem haqqında aşağıdakı tələblər müəyyən edilir.
- Giriş tələbi,
- Çıxış tələbləri,
- Saxlanma tələbləri,
- Emal tələbləri,
- Sistemin idarə edilməsi və ehtiyat nüsxəsi və ya bərpası.
Sistem dizaynının fiziki hissəsi ümumiyyətlə üç alt vəzifəyə bölünər:
- İstifadəçi İnterfeysi Dizaynı
- Baza dizaynı
- Emal dizaynı
İstifadəçi İnterfeysi Dizaynı istifadəçilərın məlumatı sistemə necə daxil etməsi və sistemin məlumatları onlara necə təqdim etməsi ilə bağlıdır. Baza dizaynı məlumatların sistemdə necə nümayiş etdirildiyi və saxlanıldığını bildirir. Nəhayət, emal dizaynı məlumatın sistem vasitəsilə necə hərəkət etdiyini və sistemin daxildən və kənardan necə girildiyini və necə təsdiqləndiyini, təhlükəsiz və ya transformasiya olunması ilə bağlıdır. Sistemin dizayn mərhələsinin sonunda üç alt vəzifəni təsvir edən sənədlər hazırlanır və növbəti mərhələdə istifadə üçün təqdim olunur. Fiziki dizayn bu çərçivədə bir məlumat sisteminin maddi fiziki dizaynına aid deyil. Bir analoqdan istifadə etmək üçün fərdi kompüterin fiziki dizaynı bir klaviatura vasitəsilə giriş, mikroprosessor daxilində işləmə və monitor, printer və s. ibarətdir. [4]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "General Services Administration document "Federal Standard 1037C". 2022-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-22.
- ↑ "Systems Design - an overview". 2020-12-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-22.
- ↑ "Definition - What does System Design mean?". 2022-04-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-22.
- ↑ "Definition of 'Systems Design'". 2022-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-07-22.