Ost-Hind şirkəti (Böyük Britaniya)

Ost-Hind şirkəti
ing. British East India Company
Ümumi məlumatlar
Tipi	səhmdar cəmiyyəti
Sənaye	beynəlxalq ticarət
Məhsulları	Pambıq, İpək, şəkər, duz, bioloji növ, çay, Tiryək
Təsis tarixi	31 dekabr 1600
Bağlanma tarixi	1 iyun 1874
Baş qərargahın yeri	London
Rəhbərlik
Təsisçilər	Con Uots[d] Corc Uayt[d]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ost-Hind şirkəti (ing. British East India Company)—1600-1874-cü illərdə fəaliyyət göstərmiş ingilis şirkəti.

Orginal adı "British East India Company" olan Ost-Hind şirkəti 31 Dekabr 1600-cü ildə Portuqaliya və İspaniyanın monopoliyasında olan Uzaq Şərqdə və Hindistanda ədviyyat ticarətindən pay almaq üçün ingilis tacirləri tərəfindən krallıq patenti ilə yaradılmış, zaman keçdikcə dünyanın ən böyük ticarət təşkilatlarından birinə və İngilis müstəmləkəçiliyinin Asiyadakı nümayəndəsinə çevrilmişdir.

Şirkətin yaranma tarixi

1591-ci ildə Sir Ceyms Lançestr Ümid burnunu iki dəfə dolanaraq Hind okeanını keçmiş, o və onun dəstəsindən sağ qalan 1 nəfər böyük ekspedisiyadan sonra evlərinə qayıda bilmişdi. Onların bu səyləri “Ost-Hind” şirkətinin yaradılması nöqtəsində ingilis tacirlərinə güclü təsir göstərmişdi. Portuqallar ilə bir yerdə Hindistana və Ümid burnu vasitəsilə Qoaya qədər səyahət edən ingilislərin təsüratları digər ingilis tacirlərini də həvəsləndirmişdi.

6 il Qoada yaşayan holland səyyah Yan Huygen van Linçotenin 1595-1596-cı illərdə qələmə aldığı əsəri Hindistan ticarəti və bölgədəki siyasi və ticari vəziyyət haqqında maraqlı məlumatları özündə ehtiva edirdi. 1595-ci ildə  hollandların Ümid burnunu keçərək Hindistana getmələri ingilisləri daha da təşviq etdi və nəticədə 1599-cu ildə “Avantürist tüccarlar” cəmiyyətinin himayəsi altında bir şirkət yaradıldı. Qurum kraliçaya müraciət edərək ondan “3 gəmi” və səyahət edə bilmək üçün bir miqdar qızıl tələb etdi. Kraliça İspaniya və Portuqaliya ilə münasibətləri pozmaqdan narahatlıq duysa da tezliklə onların xahişini qəbul edərək, Con Mildenhol adlı taciri elçi kimi Moğol İmperiyasına göndərdi. Mildenhol 1603-cü ildə Hindistana çatmış və bir neçə il bruada qaldıqdan sonra 1607-ci ildə Əkbər şahın xələfi Cahangirin fərmanı ilə İngiltərəyə qayıtmışdır. Bu ərəfədə “Avantürit tacirlər” artıq 1600-cü ilin sonunda Hindistana səyahət məsələsi ilə bağlı höküməti razı sala bilmişdi. Bu icazə 1600-cü il dekabr ayının 31-də Dövlət fərmanı ilə öz təsdiqini tapdı. Şirkət “Şərqi Hindistanla ticarətdə səlahiyyətli, London şirkəti və Valisi” titulunu aldı. Kraliçanın fərmanına əsasən şirkətin əldə etdiyi imtiyazlar aşağıdakılar idi:

1) Cəmiyyətin digər hissəsinin şirkətin təyin etdiyi sərhədlərdın kənar ticartlə məşğul olması qadağan edildi