Daxili qulaq

Daxili qulaq
Latınca	auris interna et labyrinthus osseus
Qrey	subyekt 232 1047
Sistem	Duyğu-hissiyyat
Üzv	Müvazinət-eşitmə
Arteriya	lat. arteria labyrinthi, arteria auditiva interna
MeSH	Inner+ear
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Daxili qulaq (lat. auris interna) ya sümük labirint (lat. labzrinthis) gicgah sümüyünün daşlıq hissəsində, daxili qulaq keçəcəyi ilə orta qulaq arasında yerləşmişdir. Vəzifə etibarilə eşitmə və müvazinət üzvlərinin ən əhəmiyyətli hissəsidir. sümük və zarlı labirint hissələrə bölünür. Zarlı labirint sümük labirintin içərisində yerləşir, və forma cəhətcə bir-birilərinə müvafiqdirlər. Orta qulağın içəri divar daxili qulağa söykəndiyi üçün labirint divarı - lat. paries labyrinticus adlanır. Bunun mərkəzində bir hündürlük - lat. promontorium vardır. Bundan aşağı və dala ilbiz pəncərəsi - lat. fenestra cochleae (fenistra rotunda-BNA) yerləşmişdirki bu da ilbiz başlanğıcına açılır və özü də ikinci qulaq pərdəsi - lat. membrana tympani secundaria deyilən zar ilə örtülmüşdür. Həmin hündürlüyün yuxarısında dəhliz pəncərəsi (oval pəncərə) - lat. fenestra vestibuli (fenestra ovalis-BNA) yerləşmişdir; bu pəncərə dəhliz labirintinə açılır və qulaq sümükcüklərindən üzəngi əsası ilə tutulmuşdur. Dəhliz pəncərəsindən yuxarı və bir qədər dala üz siniri kanalının divarı tərəfindən əmələ gəlmiş hündürlük - lat. prominentia canalis fascialis yerləşmişdir.

Sümük labirint

Sümük labirint (lat. labyrinthus osseus) bir-birilə birləşmiş bir neçə boşluqdan ibarətdir; divarları sərt sümük maddədən təşkil olmuşdur. Sümük labirint üç hissədən ibarətdir: dəhliz-lat. vestibulum, ilbiz-lat. cochlea və üç ədəd yarımdairəvi sümük kanallar-lat. canales semicirculares ossei Dəhliz labirintin mərkəzi hissəsini təşkil edir; ilbiz ondan önə və içəriyə, yarımdairəvi kanallar dala, bayır və yuxarı tərəfə yerləşir.

Zarlı labirint

Zarlı labirint (lat. labyrinthus membranacesus) sümük labirintin daxilində yerləşərək, forma cəhətcə ona müvafiqdir. Burada üç yarımdairəvi axacaq, mərkəzi hissə (dəhlizə müvafiq hissə) və ilbiz axacağı ayırd edilir. Zarlı labirintin divarları yarımşəffaf birləşdirici toxuma zarından təşkil olunmuşdur və boşluğu endolimfa-lat. endolympha deyilən şəffaf maye (limfa) ilə doludur. Zarlı labirint sümük labirintdən kiçik olduğu üçün perilimfa sahəsi-lat. spatium perilymphaticum qalıe; bu da perilimfa-lat. perilympha adlanan maye ilə doludur. Perilimfa sahəsinin divarları yastı epitel ilə örtülüdür. Zarlı labirintin mərkəzi iki hissəyə bölünür: bir qədər böyük ellipsəbənzər kisəcik-lat. utriculus və bir qədər kişik kürəvi kisəcik-lat. sacculus.

Mənbələr

• İnsanın Normal Anatomiyası, K. Balakişiyev, 1980, Maarif, III cild, səh. 337-338, UB-999,  (az.)