Çiçəkaltlıqlı tıs-tıs

Çiçəkaltlıqlı tıs-tıs
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Dəstə: Qərənfilçiçəklilər Fəsilə: Plumbaqokimilər Cins: Tıs-tıs ???: Çiçəkaltlıqlı tıs-tıs
Beynəlxalq elmi adı
Acantholimon bracteatum Boiss., 1846
Şəklin VikiAnbarda axtarışı NCBI   1526239

Çiçəkaltlıqlı tıs-tıs (lat. Acantholimon bracteatum) — plumbaqokimilər fəsiləsinin tıs-tıs cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Cənubi Qafqaz, Şərqi Anadolu, İran, Asiyada təbii halda yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Diametri 10-15 sm olan yastıqvari formalı alçaq koldur. İran-Turan coğrafi elementinə daxildir. Yastığı olduqca sıxdır. Yarpaqları dağınıq şəkildə olub, iynəvari tikanlıdır. Çiçək oxu 2-3 dəfə yarpaqlardan uzundur. Sünbül 2-5 çiçəklidir. Xarici çiçəkaltlıqları yumurtavari, dəyirmi-pərdəvari, iri olub, çiçəkləri əhatə edirlər. Daxili çiçəkaltlıqları isə kiçikdir. Kasacığı çılpaq, tünd qırmızımtıl və ya çəhrayı rənglidir. Tacı açıq çəhrayıdır. İyun-iyul ayında çiçəkləyir, iyul-avqustda toxumları yetişir.

Ekologiyası

Kserofitdir. Dəniz səviyyəsindən 1500-2300 metr hündür ərazilərdə, daşlı-çınqıllı yamaclarda və qayalıqlarda yayılmışdır.

Azərbaycanda yayılması

İranın şimal-qərbində, Qərbi Azərbaycan ostanının Seyid Hacı kəndinin ətrafından toplanlan nümunələrə əsasən təyin edilmişdir. Naxçıvan MR-da, Qarabağda yuxarı dağ yamaclarında təbii halda yayılmışdır.

İstifadəsi

Tərkibində aşı maddələri vardır, yaşıllaşdırmada istifadəsi tövsiyə olunur.

Ədəbiyyat

• Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.