Çin mədəniyyətində rəng
Çin mədəniyyətində rəng çalarları əlverişli (吉利) və ya əlverişsiz (不利) olmaqla müəyyən dəyərləri özündə əks etdirirdi. Ənənəvi Çin incəsənəti və mədəniyyətində qara, qırmızı, ağ və sarı standart rənglər kimi qəbul edilir. Bu rənglər ənənəvi Çin fizikasında tədris olunan beş su, od, odun, metal və torpaq elementlərinə uyğundur. Şan, Tan, Çjou və Tzin sülalələri boyunca Çin imperatorları rəng seçmək üçün Beş Element nəzəriyyəsindən istifadə etmişdilər.
Sarı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Torpağa uyğun olan qızıl rəngli sarı rəng ən gözəl və prestijli rəng hesab olunur.[1] Çinlilər sarı rəngin hər şeyin mərkəzi olduğunu ifadə edir. Sarı rəng, neytrallıq və uğur anlamını verir. Sarı çayı Çin sivilizasiyasının beşiyidir. Çin imperiyasında Sarı İmparatorların rəngi idi və Çinin beş əfsanəvi imperatorunun simvolik rəngi kimi bilinir. Tzin sülaləsinin bayrağının fon rəngi qızılı sarı rəngə çalırdı. Sarı rəng tez-tez kral saraylarını, məbədləri bəzəyir və bu rəng imperatorların əjdaha paltarlarında və geyimlərində istifadə olunurdu. İmperatorun sarı gödəkçəsini almaq nadir bir şərəf idi. Sarı rəng dünyəvi qayğılardan azadlığı təmsil edir və buddizmdə xüsusi rəng hesab olunur. Buddist məbədlərinin elementləri kimi rahibələrin geyimləri də sarı rəngdədir. Sarı, Çinli Buddistlər üçün matəm rəngi olaraq da istifadə olunur. Həmçinin bu rəng qəhrəmanlıq simvoludur.[2]
Qara[redaktə | mənbəni redaktə et]
Suya uyğun sayılan qara, neytral bir rəngdir. I Ching və ya Dəyişikliklər Kitabı, qaranı Səma rəngi kimi qəbul edir. "Səma və qara dünya" deyimi qədimdə şimal səmasının uzun müddət qaraldığının müşahidə edildiyini əks etdirir. Qədim Çin xalqı qara rəngi rənglərin kralı sayırdı və qara rəngə digər rənglərdən daha çox hörmət edirdi. Müasir Çində qara gündəlik geyimdə istifadə olunur. Qara, ağ ilə birlikdə ölüm və yasla əlaqələndirilir və əvvəllər dəfn mərasimlərində geyinilirdi.
Ağ[redaktə | mənbəni redaktə et]
Metal ilə uyğun olan ağ qızılı təmsil edir və parlaqlığı, saflığı simvolizə edir. Ağ da yas rəngidir. Ölümlə əlaqələndirilir və əsasən Çin mədəniyyətindəki dəfn mərasimlərində istifadə olunur. Qədim Çinlilər yalnız ölülər üçün yas tutduqları zaman ağ paltar və papaq taxırdılar.
Qırmızı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Çinin Yeni ili və digər bayram şənliklərində və ailə toplantılarında qırmızıya rast gəlinir. Cənazə mərasimlərində qırmızı rəng ənənəvi olaraq simvolik xoşbəxtlik rəngi olduğu üçün qəti şəkildə qadağandır. Lakin ölənlərin adları əvvəllər qırmızı rəngdə yazıldığından, rəsmi adlar xaricində Çin adları üçün qırmızı mürəkkəbdən istifadə etmək təhqiredici sayıla bilər.[3]
Mavi/yaşıl[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ümumiyyətlə mavi və yaşıl rənglər sağlamlıq, firavanlıq və harmoniya ilə əlaqələndirilir. Qədim dövrdə Məbədin dam örtükləri ilə yanaşı cənnəti təmsil edən bir sıra digər tikililər üçün istifadə edilmişdir. [4]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ St. Clair, Kassia (2016). The Secret Lives of Colour. London: John Murray. pp. 84–85.
- ↑ "Psychology of Color: Does a specific color indicate a specific emotion? By Steve Hullfish | July 19, 2012"
- ↑ "Funeral § Asian funerals". 2022-09-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-06-09.
- ↑ Norine Dresser, Multicultural Manners: New Rules of Etiquette for a Changing Society