Üçyarpaq pteleya

Üçyarpaq pteleya
Ptelea trifoliata
Elmi təsnifat
Aləmi: Bitkilər Sinif: İkiləpəlilər Sıra: Sapındaçiçəklilər Fəsilə: Sədokimilər Cins: Pteleya Növ: Ptelea trifoliata
Elmi adı
Ptelea trifoliata
Vikinnövlərdə təsnifat Vikianbarda şəkil ÜTMS [1] NCBI {{{1}}}

Ümumi yayılması

Şimali Amerikada - Ontorio və Nyu-Yorkdan Floridaya, Şimal-qərbi Minnesatiyaya qədər yayılmışdır.

Botaniki təsviri

6-8 m-ə qədər hündrlükdə şarşəkilli çətirə malik ağacdır. Gövdəsinin qabığı tünd boz rəngdə olub, üzəri ziyilli şişlərlə örtülüdür. Cavan budaqları qabaqca yaşımtıl, ikinci il qırmızı-qonur rəngdə olur, seyrək tükcüklüdür. Yarpaqları üçər, yarpaqcıqları uzunsov-ellipsvarı və ya yumurtavari, 6-12 sm uzunluqdadır. Üstdən parlaq, tünd yaşıl, altdan azca yaşıl rəngli olub, çılpaqdır. Yarpağın saplağının ümumi uzunluğu yarpaqcıqların uzunluğuna bərabərdir. Çiçəkləri 1 sm-ə qədər diametrdə olan ellipsvarı və ya bəzən tərs lansetvarı, yaşılımtıl-ağ rəngli ləçəklərə malikdir. Kasacıq 1-2 mm uzunluqda uzunsov və ya yumurtavarı dilimlidir. İyun-iyul aylarında çiçəkləyir, meyvəsi sentyabr-oktyabrda yetişir. 1,5-3 sm diamterdə tərs yumurtavarı və ya dairəvi qanadcıqdır, ikitoхumludur.

Ekologiyası

Rütubət və nəmişlik sevən bitkidir, suvarma tələb edir.

Azərbaycanda yayılması

Nəbatət bağında introduksiya olunmuşdur. 1-1,5 m-ə qədər hündürlüyə qalхır, hər il çiçəkləyir və toхum verir.

İstifadəsi

Dekorativ kol kimi yaşıllaşdırmada istifadə oluna bilər. Yaşıllaşdırmada ən çoх f. aurea Schelle- qızılyarpaq və f. glauca Kirchn -boz, cavan vaхtı tükcüklü yarpaqları olan formaları daha əhəmiyyətlidir.

Mənbə

• Tofiq Məmmədov, “Azərbaycan dendroflorasi” V cild, Baki, “Elm”, 2019, 370 səh.