İj (Kama çayının qolu)

İj
Ölkə	Rusiya  Rusiya İmperiyası  SSRİ
Mənsəbi	Kama çayı
Uzunluğu	237 km
Su sərfi	34,1 m³/s
Hövzəsinin sahəsi	8.510 km²
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İj çayı — Kama çayının sağ qolu olub, Tatarıstan və Udmurtiya respublikalarının ərazisindən keçir. 1978-ci ildən təbii abidə kimi qorunur.

Axımı

İj çayı Böyük və Kiçik İj çaylarının birləşməsi ilə formalaşır. Çay öz mənbəyini Udmur respublikasının İqrin və Yaşkur-Bodin rayonlarının sərhəddində yerləşən Kiçik Ovşor kəndindən götürür. Çay Tatarıstan və Udmur respublikaları ərazisində şimaldan cənuba doğru istiqamətdə axır (Udmur respublikasında çayın uzunluğu 97 km-dir) və 124 km sonra Kama çayına tökülür. İj çayının mənsəbində Nijnekamı su anbarı yerləşir.

Çayın uzunluğu 237 km-dir. (Böyük İj çayıda daxil edilərsə 259 km). Çayın hövzəsi 8510 kv.km, həmçinin İj gölməçəsindən 1640 kv.km çoxdur.

Su hövzəsi yüksək düzənlikdə yerləşir ki, onun da relyefi Sarapul (hipsometrik hündürlüyü 100-150 m) və Mojqin (hipsometrik hündürlüyü 200-250 m) düzənliklərinə ayrılır. Meşəlik dərəcəsi 40%-dir.

Çay qarışıq sularla qidalanır, əsasən yayda yeraltı sularla qidalanır. Çay əsasən noyabr ayının ilk 10 günlüyündə donur və 3,5 ay davam edir.Buzda sürüşmə 5-6 sutka çəkir və aprelin ilk 10 günlüyünə kimi davam edir. İllik bolsusuluğu 55,8% yazda (mart-iyun) olur. Yayda azalır.

Mənası

Bulqar dilində İj-çay, udmurt dilində isə qoyun deməkdir.

Qolları

Sağ qolu

• Bobin
• Aqrız
• Postol
• Piroqov
• Lyuk
• Cur

Sol qolu

• Kırıkmas
• Qədim Qenka
• Pozim
• Bojoyka

Yaşayış məntəqələri

Çay ətrafındakı yeganə şəhər İjevsk şəhəridir. Şəhər adını İjevsk zavodundan sonra yaranıb. Bununla yanaşı burada çoxlu qəsəbə və kəndlərdə mövcuddur: Yaqan, İj-Bayki

Ədəbiyyat

• İj //Böyük Sovet Ensiklopediyası: [30 t]. baş redaktor:A.M.Poxorov1969-1978
• Abaçeva A.A.İj çayının bitki örtüyü. İj Dövlət Universiteti