İlyin itburnusu

İlyin itburnusu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Fabids Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Qızılgülkimilər Triba: Roseae Cins: İtburnu Növ: İlyin itburnusu
Beynəlxalq elmi adı
Rosa iljinii Chrshan., 1973
Şəklin VikiAnbarda axtarışı

İlyin itburnusu (lat. Rosa iljinii) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇tburnu cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Qafqazda yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 1,5 m-dək olan koldur. Gövdəsinin qabığı; yaşılımtıldır, budaqları seyrəkdir. İynələri tək-tək, uzunluğu 4-6 mm, oraqvari-əyilmişdir. Yarpaqları iri, uzunluğu 8-10 sm, 7 ədəd xırda yarpaqlı, raxisi çılpaq, seyrək vəziciklidir, vəzicikləri gövdəciklidir. Xırda yarpaqları dərili, uzunluğu 12-18 mm, eni 8-12 mm, hər tərəfdən çılpaq və hamar, kənarları sadə dişli və vəziciklidir. Yalançı zoğların uzunluğu 10-12 mm, enli-lansetvari, kənarları vəzicikli, hər tərəfdən çılpaq və hamardır. Çiçək saplağının uzunluğu 10-15 mm, vəziciklidir (tükcükləri yoxdur). Kasayarpaqların uzunluğu 15 mm, kürəyi vəzicikli, içərisi zəif tükcüklü, lələkvari çıxıntılıdır, çiçəklədikdən sonra, kənarları əyilir. Dişicik ağızcığının başı zəif tükcüklüdür. Meyvəsi (hipanti) ovaldır, yetişdikdə narıncı-qırmızı rəngdə olur.

Ekologiyası

Rütübətli, çimli torpaqlarda, kölgəli ərazilərdə bitir.

Azərbaycanda yayılması

Quba rayonu, Xızı və Cigitdağ kəndləri Qusar rayonu, Gil kəndi və Piral kəndlərində yayılmışdır.

İstifadəsi

Meyvələrinin tibbidə və yeyintidə tətbiqi məqsədyönlüdür. Yaşıllaşdırmada istifadə olunmur.