İpoteka bankı
İpoteka bankı — ipoteka kreditinin verilməsi, ipoteka ilə təmin edilmiş qiymətli kağızların yenidən satışı və bu fəaliyyətlə bağlı xidmətlərin göstərilməsi ilə məşğul olan ixtisaslaşmış bank[1].
İpoteka bankı ilk dəfə XIII əsrdə Qərbi Avropada yaranmışdır. Bu bank növü xüsusilə Almaniyada inkişaf etdirilmişdir, burada ilk ipoteka bankı 1770-ci ildə Sileziyada yaradılmışdır. Əsasən iri kommersiya təsərrüfatlarına maliyyə dəstəyi verən dövlət ipoteka bankı idi. Almaniyada banklar sənaye şirkətlərinə, daşınmaz əmlaka, eləcə də kənd istehsalçılarının ehtiyaclarına ipoteka kreditləri verirdi.
Dünya müharibələri və sonrakı inflyasiya ipoteka banklarının inkişafına mənfi təsir göstərdi. Bu şərtlər daxilində ipoteka banklarının sayı azalıb. Əlverişli iqtisadi şərait dövründə onların sayı, əksinə, artdı.
Fransada ipoteka bankları spesifik xarakter daşıyır. Bu bank növü yalnız 1960-1970-ci illərdə Fransada inkişaf etdirilmişdir. Fransada ipoteka bankları mənzil və torpaq almaq üçün kreditlər verir. Fransanın ən qədim ipoteka banklarından biri 1852-ci ildə əsası qoyulmuş Crédit foncier de France-dır.
ABŞ-da ipoteka krediti əsasən ixtisaslaşmış qeyri-bank maliyyə institutları, məsələn, əmanət və kredit assosiasiyaları və ya sığorta şirkətləri tərəfindən həyata keçirilir[2]. Eyni zamanda, bir qrup federal dövlət ipoteka bankı da var. Federal İpoteka Kredit Korporasiyası müəyyən əhəmiyyət kəsb edir.
İspaniyada ipoteka krediti verən bir neçə bank var. Bunlar fiziki şəxslərə mənzil tikintisi üçün kredit verən, bir az da tikinti biznesi ilə məşğul olan hüquqi şəxslərə kredit verən ipoteka banklarıdır. İspaniyada Yerli Kredit Bankı və Kənd Təsərrüfatı Kredit Bankı şəhər və kənd əhalisinə ipoteka kreditləri verməklə tanınır.
İtaliyada ipoteka kreditinin funksiyaları əsasən dövlət və dövlət kapitalının payı olan səhmdar bankları tərəfindən həyata keçirilir.
Türkiyədə ipoteka kreditləşməsi ilə yalnız dövlət bankları məşğul olur. İxtisaslaşdırılmış Türk İpoteka Bankı ilə tanınır.
İpoteka bankları Latın Amerikası və Asiyada da əhəmiyyətlidir.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Чарльз Дж. Вулфел. Банк ипотечный // Энциклопедия банковского дела и финансов. М.: Фёдоров. 2000. 121. ISBN 5-88833-064-7.
- ↑ Мюррей Ротбард. История денежного обращения и банковского дела в США. М.: Социум. 2009. ISBN 978-5-91603-016-7.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Деньги. Кредит. Банки: Учебник для вузов (2-е изд., перераб. и доп.). М.: Юнити-Дана. Под ред. Е. Ф. Жукова. 2003. ISBN 5-238-00474-5.