İriyarpaq hortenziya
| İriyarpaq hortenziya | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hydrangea macrophylla | ||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||||||
|
||||||||||||||||
| Elmi adı | ||||||||||||||||
| Hydrangea macrophylla | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
İriyarpaq hortenziya (lat. Hydrangea macrophylla) — hortenziyakimilər fəsiləsinin hortenziya cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 1-2 m, düz qalxan budaqlara malik koldur. Yarpaqları sadə, yumurtavari və tünd yaşıl, uzunluğu 7-15 sm, kənarları dişlidir. Çiçəkləri iri, çəhrayı, bəzən mavi və ağ rəngdə olub, enli, qalxanvari çiçək qrupunda toplanır. Kasayarpaqları iri, yaşımtıl, tədricən ağ, çəhrayı və ya mavi rəngdə olur. Meyvəsi 2-3 bölümlü, çoxsaylı xırda toxumları olan qutucuqdur. Yazdan yayın ortasına qədər 18-200 C-də toxumlarla, zoğlarla və kolun bölünməsi ilə çoxaldılır.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
İşıqlı və yarımkölgəli ərazilərdə bitir. 100C-yə qədər soyuqlara dözür. Tez boy atır, istisevən, torpaq mühitinə, münbitltyinə və rütubətə tələbkardır. Torpaq qarışığı yarpaq, çim, torf və qum (2:1:1:1) qarışığından ibarət olmalıdır. Mənənə, qırmızı tor gənəsi ilə yoluxa bilir.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Böyük Qafqazda, Lənkəranda, Zaqatalada və s. rayonlarda mədəni şəraitdə becərilir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Dünyanın ən çox yayılmış bağ bitkilərinə aiddir. Bu növün çox miqdarda bağ formaları, o cümlədən ağ haşiyəli yarpaqları olan forması yaradılmışdır.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.