İvan Marçuk

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
İvan Marçuk
ukr. Іван Марчук
Doğum tarixi 12 may 1936(1936-05-12) (87 yaş)
Doğum yeri
Fəaliyyəti rəssam
Təhsili
  • Lvov Dövlət Tətbiqi və Dekorativ İncəsənət Kolleci[d],
  • Lvov Milli İncəsənət Akademiyası[d]
Mükafatları Azadlıq ordeni
Ukraynanın xalq rəssamı "Ukraynanın milli əfsanəsi" mükafatı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İvan Marçuk (ukr. Іва́н Степа́нович Марчу́к; 12 may 1936, Moskalevka[d], Ternopil vilayəti) — müasir ukraynalı rəssam, Ukraynanın Xalq Rəssamı (2002), Taras Şevçenko adına Ukrayna Milli Mükafatı laureatı. Ukraynanın milli əfsanəsi (2021).

2007-ci ildə Britaniyanın The Daily Telegraph[1] qəzetində dövrümüzün 100 görkəmli dahisinin siyahısına daxil edilib.

Bioqrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

İ.Marçuk. "Mənə həqiqəti söylə". Ukrayna möhürü. 2016

İvan Marçuk Ukraynanın Xalq Rəssamı, Taras Şevçenko adına Ukrayna Milli Mükafatı laureatı, Kiyev və Ternopil şəhərlərinin fəxri vətəndaşı, Roma Müasir İncəsənət Akademiyasının Qızıl Gildiyasının üzvüdür. 1956-cı ildə Lvov Tətbiqi Sənət Məktəbini bitirib. Sonra Lvov Tətbiqi və Dekorativ İncəsənət İnstitutunun keramika fakültəsində təhsilini davam etdirib, sonra 1965-ci ildə Kiyevə köçüb.

Əsərlərinin ilk silsiləsi "Ruhumun səsi" adlanırdı və rəssamın yaradıcılığında bütün sonrakı istiqamətlər üçün əsas oldu. Məhz bu dövrdə rəsmlər sənətkarın məşhur imza texnikasına çevrilən "plentanizm" texnikasında (Ukraynaca "pliontanizm") meydana çıxdı. Bu adı ona müəllifin özü verib və o, ukraynaca “plyontati”, yəni toxunmaq sözündəndir. Onun rəsmləri sanki bir çox sapların bənzərsiz bir-birinə qarışması nəticəsində yaranıb. SSRİ-nin xarici aləmdən tam təcrid olunmasını nəzərə alan İvan Marçuk bilmirdi ki, 1950-ci illərdə ABŞ-da Nyu-York məktəbinin nümayəndələrindən biri və abstrakt əsərin yaradıcılarından biri olan rəssam Mark Tobey məhz eyni üslubu kəşf edib. ekspressionizm.

1988-ci ilə qədər Rəssamlar İttifaqı İvan Marçukun yaradıcılığını rəsmi olaraq tanımırdı. Rəssamın özü də DTX-nın daimi təzyiqi altında olub.

1979-cu ildə onun rəsmləri Münxen (Almaniya), Paris (Fransa), Nyu-York (ABŞ), London (Böyük Britaniya)[2]şəhərlərində ukrayna diasporu tərəfindən təşkil edilən Ukrayna nonkonformizminin ilk kollektiv sərgisində təqdim olunub. məşhur sənətşünas, Pablo Pikasso tədqiqatçısı Roland Penrose tərəfindən[3].

Həmin il Moskvanın Malaya Qruzinskaya küçəsi, 28[4] ünvanında İvan Marçukun fərdi sərgisi keçirildi.

1989-cu ildə sənətçi Avstraliyaya mühacirət etdi. Sonra İvan Marçuk Kanada və ABŞ-da yaşadı. Xaricdə çoxdan gözlənilən uğur və tanınma aldı.

Qərbdə artan populyarlıq ilə Ukraynada tanınır. 1996-cı ildə İvan Marçuk Ukraynanın əməkdar artisti, 1997-ci ildə T. Q. Şevçenko adına Ukrayna Milli Mükafatı laureatı, 2002-ci ildə isə Ukraynanın Xalq artisti adına layiq görülüb. Rəssam 12 il sürgündə yaşayıb və rəsmlər üzərində işləyir. Bəlkə də bu, daha da davam edərdi, lakin 11 sentyabr Nyu-Yorkdakı terror aktı sənətçinin Ukraynaya qayıtmasına təkan verdi.

2001-ci ildən İvan Marçuk Kiyevdəki emalatxanasında yaşayır və işləməyə davam edir, lakin onun rəsmlərinin Qərbdə populyarlığı hələ də aktuallığını itirməyib.

2006-cı ildə rəssam Qızıl Gildiyaya qəbul olunub və Romadakı Beynəlxalq Müasir İncəsənət Akademiyasının elmi şurasının fəxri üzvü seçilib.

Kitabları[redaktə | mənbəni redaktə et]

“Atlant-USMC” nəşriyyatı rəssamın yaradıcılığına həsr olunmuş üç kitab nəşr edib. Əvvəla, bu, "İvan Marçuk" (2004) adlı fundamental kataloq albomudur. Nəşr yaradıcılıq yolunun bütün mərhələlərini əks etdirir. Kitabın təqdimatından sonra Triptych qalereyasında İvan Marçukun Ukrayna Evinin dörd mərtəbəsini tutan ən böyük sərgisi keçirildi (2005)[10]. Sərgi üçün 1965-2005-ci illəri əhatə edən 40 illik yaradıcılıq dövrünə aid daha bir albom işıq üzü gördü. "Rəsm" seriyasında "İvan Marçuk. Evə yol" (2008)[5].

2013-cü ildə “Ukrayna yazıçısı” nəşriyyatı Aleksandr Klimçukun “Mən... (İvan Marçuk)” kitabını nəşr etdi[6]. 2016-cı ilin mart ayında COOP Media media holdinqi Alla Şorinanın müəllifi olduğu “Ukrayna dahisi Marçuk: hekayələr” kitabını nəşr etdi. Kitabda rəssamın şəxsi kolleksiyalarda və Marçukun emalatxanasında olan və müvafiq olaraq əvvəllər daha geniş auditoriyaya təqdim olunmayan yüzə yaxın əsəri təqdim olunur[7].

2014-cü ildə Phoenix nəşriyyatı rəssamın “İvan Marçuk. Dünən, bu gün... həmişə” ukrayna və ingilis dillərində rəssamın yaradıcılığının məşhur tədqiqatçısı və onun bioqrafı Tamara Stripkonun ön sözü ilə. Albom üç dəfə yenidən nəşr olundu: 2015-ci ildə ona polyak tərcüməsi, 2016-cı ildə isə almanca tərcüməsi əlavə edildi. 2014-2017-ci illərdə Litvada, Almaniyada, Polşada və Belçikada nümayiş etdirilən əsərləri təqdim edir[8].

2017-ci ilin fevral ayında "Feniks" nəşriyyatı rəssamın "İvan Marçuk. Şəkillər-məsəllər (erkən dövr)”[9]. Ön sözün müəllifləri alman sənətşünası Yelena Balun və ukraynalı sənətşünas Tamara Stripkodur.

2017-ci ilin noyabrında Feniks nəşriyyatı eyni seriyalı ustanın ötən əsrin 70-90-cı illərində yaratdığı akvarel əsərlərini təqdim edən “Rəng prelüdləri” kataloqunu nəşr etdi[10].

2018-ci ilin fevral ayında Folkart Gallery (Türkiyə) rəssamın rəsmlərinin 300 illüstrasiyasından ibarət ingilis, türk, ukrayna dillərində “Xəyali detallar” (350 səhifə) kitabını nəşr etdi[11].

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Top 100 living geniuses". Telegraph.co.uk. 2011-09-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-18.
  2. ↑ Пенроуз, Роланд (Википедия). 2017-11-19.
  3. ↑ "Log In or Sign Up to View" (ingilis). İstifadə tarixi: 2018-06-23.
  4. ↑ Московский горком художников-графиков (Википедия). 2018-06-23.
  5. ↑ «Общаясь с искусством, человек радикально меняется» Arxivləşdirilib 2015-04-02 at the Wayback Machine. Галерист Юрий Комельков / [интервью] М. Токмак // День. — 2009. — № 147. — С. 22.
  6. ↑ Александр Климчук. "Я есмь..." (Иван Марчук)" (эссе-биография). Киев: Український письменник. 2013. ISBN 978-966-579-336-6.
  7. ↑ "Обозреватель — новость «Издана книга о всемирно известном украинском художнике»". 2016-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-03-30.
  8. ↑ "Иван Марчук. Вчера, сегодня... всегда (Альбом). Киев: Феникс. Тамара Стрипко. 2014, 2016. ISBN 978-966-2374-48-3.
  9. ↑ Іван Марчук. Картини-притчі (ранній період). Київ: Фенікс. 2017. 270. ISBN 978-966-136-409-6.
  10. ↑ Кольорові прелюдії (Альбом). Киев: Фенікс". Елена Балун, Тамара Стрипко. 2017. ISBN 978-966-136-430-0.
  11. ↑ Imaginary Details (Художественное издание). Измир: FolkArt Gallery. Фахри Оздемир, Налан Уйгур, Тамара Стрипко. 2018. ISBN 978-605-9018-55-5.

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Іван Марчук: Альбом-каталог. — К.: ТОВ «Атлант ЮЕмСі», 2004. — [519] с. — ISBN 966-95919-7-X. (ukr.) (ing.)
  2. Іван Марчук. Творчий період 1965—2005: Альбом. — К.: ТОВ «Атлант ЮЕмСі», 2005. — [28] с. (ukr.) (ing.)
  3. Іван Марчук. Дорога додому: Альбом. — К.: ТОВ «Атлант ЮЕмСі», 2008. — [135] с.— ISBN 978-966-8968-22-8. (ukr.) (ing.)
  4. Алла Шоріна. «Український геній Марчук: історії» — К. «COOP Media», 2016. — [150] с.— ISBN 978-966-97545-0-9. (ukr.) (ing.)
  5. Тамара Стрипко. У його картинах — образ сучасного світу // Урядовий кур'єр. — 2013. — 30 мая.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İvan_Marçuk&oldid=7534545"