Şərq dənizi problemi

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin

Koreyanın Üç Krallığının Tarixi kimi fərqli mənbələrdə göstərildiyi kimi “Şərq Dənizi” adı Koreyada 2000 ildən çoxdurki istifadə olunur. (三國史記)

  • "Yaponiya Dənizi" adı ilk dəfə 1602-ci ildə Mateo Ricci tərəfindən istifadə edilmişdir və müxtəlif tarixi qeydlər yaponların özlərinin dəniz sahəsini uzun müddət "Yapon Dənizi" adlandırmadıqlarını göstərir. Yaponiya, "Yapon Dənizi" adının 19-cu əsrdə köhnə qərb xəritələrində 19-cu əsrdə "Yaponiya Dənizi" adının daha çox istifadə edildiyini ifadə edərək geniş yayılmış olduğunu israr edir.
  • 19-cu əsrin sonu və 20-ci əsrin əvvəllərində Yaponiyanın Asiyada güclü bir dövlət olaraq yüksəlməsi ilə dünya xəritələri indiki xəritələrə bənzər şəkildə tərtib edildiyi zaman, Koreya Yarımadası ilə Yapon Arxipelaqı arasındakı dəniz sahəsi geniş olaraq "Yaponiya dənizi" adı ilə məşhur oldu. "Yaponiya Dənizi" adının istifadəsi daha da artdı, Koreyanın Yapon müstəmləkəçilik dövründə, xüsusən də Beynəlxalq Hidrografik Təşkilatı (IHO) nəşr etdiyi dövrdə "Şərq Dənizi" adının beynəlxalq ictimaiyyətə qanuniliyini iddia etmək fürsəti tapmadı.
  • Müharibə bitdikdən sonra və administrasiyasının bərpası ilə Koreya "Şərq Dənizi" adının qanuniliyini bərpa etmək üçün əzmlə səy göstərdi. Məsələn, Koreya ilə Yaponiya arasında 1965-ci ildə Balıqçılıq Müqaviləsi üzrə aparılan danışıqlar prosesi zamanı, iki ölkə dəniz sahəsinin adı ilə bağlı bir razılığa gələ bilmədikləri üçün Müqavilənin hər bir mətnində öz adlarını saxlamağa razı oldular. - yəni Koreya versiyasında "Şərq Dənizi" və Yapon versiyasında "Yapon Dənizi". Koreya özəl sektor da dünya xəritələrində "Şərqi dəniz" adını bərpa etmək üçün davamlı olaraq çalışdı. Bunun fonunda, Koreya hökuməti 1991-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatına tam üzv qəbul edildikdən dərhal sonra 1992-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Coğrafi Adların Standartlaşdırılması Konfransında rəsmi olaraq məsələ qaldırdı.

"Şərq Dənizi" adının qanuniliyi üçün beynəlxalq dəstəyin artması[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Koreyanın davamlı səyləri, dünyada artan media, kartoqraf və nəşriyyatda hər iki addan, yəni "Şərq Dənizi" və "Yapon Dənizi”-dən istifadə edilməsinə səbəb oldu.
  • Müvafiq olaraq Yaponiya və Koreya tərəfindən aparılan araşdırmalar göstərir ki, hər iki adın eyni vaxtda istifadə edildiyi xəritələr artmaqdadır və 2000-ci ildə yüzdə 2,8-dən artaraq yüzdə 10,8-ə (ticarət xəritələrində yüzdə 18,1) 2005-ci ildə yüzdə 23,8-də 2007 sonra 2009-da yüzde 28.07-ə qədər artmışdır. 1. Xarici İşlər Nazirliyi, 2002, "Yapon Dənizi" (kitabça) 2. Xarici İşlər Nazirliyi, 2006, " Yaponiya Dənizi "adına Tarixi Baxış" (kitabça) 3. Koreya Respublikasının Xarici İşlər və Ticarət Nazirliyi, 2007 (sorğu) 4. Koreya Respublikasının Xarici İşlər və Ticarət Nazirliyi, 2009 (sorğu)
  • Beləliklə, bir çox beynəlxalq miqyasda tanınmış kartoqraf və media tərəfindən hər iki adın istifadəsində davamlı artım açıq şəkildə beynəlxalq ictimaiyyət içərisində "Şərq Dənizi" adının qanuniliyinə dair artan bir şüur və anlayışa işarədir.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]