Şerenka çubuqlucası
| Şerenka çubuqlucası | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: ???: Şerenka çubuqlucası |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Şerenka çubuqlucası (lat. Philadelphus schrenkii) — hortenziyakimilər fəsiləsinin çubuqluca cinsinə aid bitki növü.
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yabanı halda Çin və Koreyada yayılmışdır.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 2-4 m, çətiri çox hallarda yumurtaşəkilli, yuxarı hissələrdə düz budaqlanan koldur. Zoğları tükcüklü, qabığı qəhvəyi, çox hallarda xırda, qara ziyilciklərə malikdir. Birillik və çox yaşlı budaqların qabığı qonur və ya sarımtıl-boz, soyulandır. Yarpaqları yumurtavari, enli ellips və ya uzunsov ellips formalı, tam kənarlı və ya bir qədər xırda, bir-birindən aralı dişli, nadir hallarda hər tərəfdən 10-15 dişli, qarşılıqlı və tökülən, üst tərəfdən çılpaq və ya seyrək tükcüklü, alt tərəfdən isə damarlar boyunca tükcüklü olur. May ayında çiçəkləyir. Çiçəkləri ağ, 3-4 sm diametrində, ətirlidir. Çiçək saplağı sıx tükcüklərlə örtülmüşdür. Bu tükcüklər çox zaman çiçək yatağına və kasayarpağına keçir. Ləçəkləri enlidir. Sütuncuqların qaidəsi tüklüdür. Yumurtalığı aşağı və ya yarımaşağı olub, 3-5 yuvalıdır. May ayında çiçəkləyir. Meyvəsi iyul ayının axırında yetişir. Meyvələri dörd budaqlı, tilli qutucuqdan ibarət olub, çoxlu miqdarda qəhvəyi rəngdə, qoxulu, 2-3 mm uzunluqda toxumlara malikdir. Toxumları ətli endospermaya malikdir. Çubuqluca toxumla, kolları bölməklə, basdırma və qələmlər vasitəsilə çoxaldılır. Toxumları yazda səpilir.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Günəşli yerlərdə və yarımkölgəliklərdə bitir. Eyni zamanda kölgəyə davamlıdır, lakin çox kölgəlik şəraitində çiçəkləsə də az meyvə verir. Normal inkişaf etməsi üçün müntəzəm suvarılması lazımdır.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Abşeronda, İsmayıllıda, Qəbələdə mədəni şəraitdə rast gəlinir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tək-tək və qrup şəklində yaşıllaşdırmada, canlı çəpərlərin salınmaında geniş istifadə edilir. Ballı bitkidir. Mərkəzi Nəbatat bağında mədəni halda becərilir.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.