Şeytanqanqalı

Şeytanqanqalı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Klad: Kampanulidlər Dəstə: Astraçiçəklilər Fəsilə: Mürəkkəbçiçəklilər Yarımfəsilə: Şeytanqanqalıkimilər Triba: Cardueae Yarımtriba: Carduinae Cins: Şeytanqanqalı
Beynəlxalq elmi adı
Carduus L., 1753
Şəkil axtarışı ITIS   35783 NCBI   92905 EOL   59551 FW   251998

Şeytanqanqalı (lat. Carduus) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Bioloji təsviri

Cinsin nümayəndələrinin əksəriyyəti tikanlı ot bitkiləridir. Bir çox cəhətdən o, qanqala (Cirsium) bənzəyir, əsasən pappus hissəsi ilə fərqlənir, hansı ki, lələkvari tüklərdən deyil, kapilyarlardan ibarətdir və  gövdəsi adətən tikanlıdır; toxumları dördbucaqlı və ya bir qədər yastılaşmş, 5-10 və ya daha çox sinirli və ya sinirsiz.

Bəzi qanqal növləri ilə kəpənək sürfələri və tırtıllar qidalanır.

İqtisadi əhəmiyyəti

Demək olar ki, bütün qanqallar arılar üçün yaxşı bal bitkiləridir. Bəziləri dekorativdir, lakin eyni zamanda da alaq otlarıdır. Toxumları isə çox yağlıdır.

Simvolizmdə və heraldikada

Qanqal Şotlandiyanın simvoludur. Qanqal ordeni cəngavərlərinin emblemində yazılan devizi latın dilində Nemo me impune lacessit (“Heç kim mənə cəzasızlıqla toxunmayacaq”).

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

• Onopyxus Bubani

Heterotipik sinonimləri

• Clavena DC.
• Clomium Adans.
• Orthocentron Cass.
• Polycantha Hill
• Pternix Hill

Növləri

• Carduus acanthocephalus C.A.Mey.
• Tikanlı şeytanqanqalı (Carduus acanthoides L.)
• Carduus acicularis Bertol.
• Carduus adpressus C.A.Mey.
• Carduus affinis Guss.
• Carduus amanus Rech.f.
• Carduus angusticeps H.Lindb.
• Carduus × aragonensis Devesa & Talavera
• Carduus argentatus L.
• Carduus argyroa Biv.
• Carduus × arvaticus Font Quer & Rothm.
• Carduus asturicus Franco
• Carduus × atacinus (Arènes) B.Bock
• Carduus aurosicus Vill.
• Carduus axillaris Gaudin
• Carduus baeocephalus Webb
• Carduus ballii Hook.f.
• Carduus × bergadensis Sennen
• Carduus bourgaei Kazmi
• Carduus bourgeanus Boiss. & Reut.
• Carduus broteroi Welw. ex Cout.
• Carduus × brunneri Döll
• Carduus budaianus Jáv.
• Carduus × camplonensis Devesa & Talavera
• Carduus candicans Waldst. & Kit.
• Carduus × cantabricus Devesa & Talavera
• Carduus carduelis (L.) Gren.
• Carduus carlinoides Gouan
• Carduus carpetanus Boiss. & Reut.
• Carduus cephalanthus Viv.
• Carduus chevallieri Barratte ex Chevall.
• Carduus chrysacanthus Ten.
• Carduus clavulatus Link
• Carduus collinus Waldst. & Kit.
• Carduus corymbosus Ten.
• Qıvrım şeytanqanqalı (Carduus crispus L.)
• Carduus dahuricus (Arènes) Kazmi
• Carduus defloratus L.
• Carduus edelbergii Rech.f.
• Carduus × estivali Arènes
• Carduus × fallax Borbás
• Carduus fasciculiflorus Viv.
• Carduus fissurae Nyár.
• Carduus getulus Pomel
• Carduus × gillotii Rouy
• Carduus × grassensis Briq. & Cavill.
• Carduus × grenieri Sch.Bip. ex Nyman
• Carduus hamulosus Ehrh.
• Carduus hazslinszkyanus Budai
• Carduus hohenackeri Kazmi
• Carduus ibicensis (Devesa & Talavera) Rosselló & N.Torres
• Carduus × intercedens Hausskn.
• Carduus × ipe Boros
• Carduus × jordanii Arènes
• Carduus kerneri Simonk.
• Carduus kirghisicus Sultanova
• Carduus kumaunensis (Arènes) Kazmi
• Carduus lanuginosus Willd.
• Carduus × leptocephalus Peterm.
• Carduus leptocladus Durieu
• Carduus litigiosus Nocca & Balb.
• Carduus lobulatus Borbás
• Carduus lusitanicus Rouy
• Carduus macrocephalus Desf.
• Carduus malyi Greuter
• Carduus maroccanus (Arènes) Kazmi
• Carduus martinezii Pau
• Carduus membranaceus Lojac.
• Carduus meonanthus Hoffmanns. & Link
• Carduus × meratii Arènes
• Carduus × mixtus Corb.
• Carduus modestii Tamamsch.
• Carduus × montis-majoris Teyber
• Carduus × moritzii Brügger
• Carduus myriacanthus Salzm. ex DC.
• Carduus nawaschini Bordz.
• Carduus nervosus K.Koch
• Carduus nigrescens Vill.
• Carduus numidicus Coss. & Durieu
• Əyilən şeytanqanqalı (Carduus nutans L.)
• Carduus olympicus Boiss.
• Carduus onopordioides Fisch. ex M.Bieb.
• Carduus × orthocephalus Wallr.
• Carduus peisonis Teyber
• Carduus personata (L.) Jacq.
• Carduus poliochrus Trautv.
• Carduus × puechii H.J.Coste
• Carduus pumilus D.Don
• Carduus × pycnocephaloformis Arènes
• Carduus pycnocephalus L.
• Carduus quercifolius F.K.Mey.
• Carduus ramosissimus Pančić
• Carduus rechingerianus Kazmi
• Carduus rivasgodayanus Devesa & Talavera
• Carduus santacreui (Devesa & Talavera) Devesa
• Carduus × schulzeanus Ruhmer
• Carduus seminudus M.Bieb.
• Carduus × sepincola Hausskn.
• Carduus × septentrionalis Devesa & Talavera
• Carduus solteszii Budai
• Carduus spachianus Durieu
• Carduus squarrosus DC. ex Lowe
• Carduus × stangii H.Buek
• Carduus tenuiflorus Curtis
• Carduus × theriotii Rouy
• Carduus thracicus (Velen.) Hayek
• Carduus tmoleus Boiss.
• Carduus transcaspicus Gand.
• Carduus × turocensis Margittai
• Carduus uncinatus M.Bieb.
• Carduus × veronensis Arènes
• Carduus × vigoi Mateo
• Carduus volutarioides Reyes-Bet.
• Carduus × weizensis Hayek