Əkbər Nəimi
Əkbər Nəimi — İran İslam Respublikasında fəaliyyət göstərən azərbaycanlı milli-mədəni fəal. Azərbaycan türkcəsi uğrundakı mübarizəsinə görə uzunmüddətli həbs edilmişdir.[1]
Həyatı və fəaliyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
Əkbər Nəimi Qərbi Azərbaycan əyalətinin Xoy şəhərində anadan olub və mexanika mühəndisliyi fakültəsində təhsilini başa vurmuşdur. 2012-ci ildən bəri milli hava yolları şirkətinin təmir bölməsində çalışır. Lakin 2017-ci ilin yanvarında həbs edilyi gündən bəri işə qayıda bilməmişdir.[2]
O, "Evrin" və "Yarpaq" kimi ekologiya və mədəniyyət sahələrində fəaliyyət göstərən qurumların təsisçilərindən və hakimiyyət tərəfindən fəaliyyəti dayandırılan "Günəbaxan" dərnəyinin qurucularından biri olub.. Azərbaycan ،Türkcəsi dilində təhsili sahəsində fəaliyyət göstərən bu qeyri-hökumət təşkilatlarının hər ikisi də məhkəmə qurumları tərəfindən bağlanmışdır.[3][4]
Həbsləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
2014-cü ilin fevral ayının 21-də İranın kəşfiyyat nazirliyinin işçiləri Nəimini həbs etmişdirlər. Həbsin səbəbi onun şəxsi toplantı təşkil edərək UNESCO tərəfindən yaradılmış Beynəlxalq Ana Dili Gününü qeyd etməsi olmuşdur. Bu səbəblə həbs edilən Nəimi milli təhlükəsizliyə qarşı hərəkət etmə, İslam Respublikasına qarşı təbliğat aparmada ittiham edilmişdir. O, 55 gün həbsdə qaldıqdan sonra 24 min dollarlıq girov verdikdən sonra müvəqqəti olaraq azad edilmişdir.[5]
İnsan hüquqları üzrə fəaliyyət göstərən HRA xəbər agentliyinin yaydığı məlumata görə, Qərbi Azərbaycan vilayətinin Xoy şəhərinin sakini Azərbaycanlı milli fəal Əkbər Nəimi 2021-ci ilin iyunun 19-da Təbriz şəhərində həbs edilmişdir. Güneyli milli fəal "qanunsuz qrupa üzv olmaq", "milli təhlükəsizliyə qarşı toplaşmaq və əlbir olmaq" və "rejimin müxalif qruplarının lehinə təbliğat aparmaq" ittihamlarında müvafiq olaraq 5 il, 4 il və 8 ay həbs cəzasına məhkum edildiyi bildirilir. Beləliklə, ümumilikdə ona qarşı verilən həbs müddəti 9 il 8 ay olaraq müəyyən edilmişdir. Habelə ona 2 il müddətinə ölkədən xaric olmasına və eləcə də siyasi partiyalara və ictimai qruplara üzv olmasına qadağa qoyulub. Məhkəmənin verdiyi qərarda nadir bir şəkildə milli fəaldan "etnikçilik təbliğatı aparmaqla parçalamaq müstəmləkə siyasəti mövzusunda 90 səhifəlik bir araşdırma yazısı hazırlaması istənilib. Bu hökm Tehranın Apellyasiya Məhkəməsinin 36 saylı şöbəsində təsdiqlənib. Məhkəmənin hakimi İman Əfşari olmuşdur.[6][7]
İranın təhlükəsizlik qurumu türk fəala təxminən bir ay boyunca ailəsilə telefon əlaqəsinə imkan verilmədiyi üçün bu müddət ərzində onun sağlamlıq durumu və harada saxlanıldığı barədə heç bir məlumat yox idi. Milli fəal həbs edildikdən sonra iş yerindən də qovulduğu qeyd edilir.[6]
İranın ali məhkəməsi onun həbsinin 9 illik müddətini ləğv edərək baxılması üçün Apelyasiya məhkəməsinə göndərmişdi. Bu barədə məhkəmənin ilk iclası 7 dekabr 2022-ci ildə olmuşdur. HRA xəbər agentliyinin yaydığı məlumata görə, dekabrın 5-də Tehran İnqilab Məhkəməsində keçirilən iclasda vəkillər Məhəmmədrza Fəqihi və Zəhra Minuyi milli fəalı müdafiə edib.[8] Mədəni fəalın qardaşı Abbas Nəimi öz İnstaqram səhifəsində Ali Məhkəmənin Əkbər Nəimi barəsində çıxardığı hökmün pozulmasından sonra milli fəalın vəkilləri Məhəmmədrza Fəqihi və Zəhra Minuyinin iştirakı ilə keçirildiyini yazıb. Bundan bir müddət əvvəl İran Ali Məhkəməsi yeni qərar çıxararaq Evin zindanının 3-cü bölməsinin 4-cü bəndində saxlanılan mədəni fəalın 8 illik həbs cəzası ləğv edilməsi barədə qərar verib. Ancaq buna baxmayaraq, Tehran Apellyasiya Məhkəməsinin 54-cü bölməsi qanunsuz hərəkət edərək Nəminin girov qarşılığında sərbəst buraxılmasına icazə vermir. Əkbər Nəiminin vəkilinin 16 iyul tarixindən bu günə kimi Apellyasiya Məhkəməsinə onlarla dəfə müraciətinə cavab olaraq, onun dosiyesinin itdiyi deyilib. Son olaraq isə vəkilə Nəiminin sərbəst buraxılmayacağı və onun Evin zindanında yenidən mühakimə olunana qədər həbsdə saxlanılacağı bildirilib.[9][10]
Tutulma üsulunu tənqid edən mədəni fəal, hökm elan olunmadan öncə tutulduğunu və məhkəmə hakimiyyəti tərəfindən özünə və ya vəkillərinə heç bir bildiriş göndərilmədiyini söylədi. Apellyasiya Məhkəməsinin hökmünün nəticəsi tutulmasından və həbsindən sonra Əkbər Nəimiyə bildirilib. Evin həbsxanasının 4-cü palatasında doqquz il səkkiz aylıq həbs cəzasını çəkən Əkbər Nəimi səkkiz aya yaxın həbsdə olmasına və İran həbsxanalarında koronavirusa yoluxma şəraitinə baxmayaraq məzuniyyətə buraxılmır.[3]
Dostlarının bildirdiyinə görə, o, həbs edilməmişdən bir gün əvvəl sosial şəbəkədə bu sözləri yazmışdır:[4]
|
Arxayınıq, Azərbaycan xalqı bir gün xoşbəxtliyi dadacaq. | 
|
Həmçinin məhkəmdə dediyi sözlər daha sonra sosial şəbəkədə gündəm olmuşdur:[11]
|
|
Hakim - Sizi bura çağırdıq ki görək peşman olmusunuz ya yox. Amma yenə də etdiklərinizi yüksək səslə müdafiə edirsiniz.
Əkbər Nəimi - Mən cəzamı azaltmaq və ya üzr istəmək üçün etiraz etməmişəm. Mən günahsızam və günahsızlığımın həddi qədər də səsim yüksək olacaq. Mən ana dilimlə bağlı göstərdiyim fəaliyyətlərə görə heç peşman deyiləm. Azərbaycanın inkişafına zərrə qədər şübhəm yoxdur. |
|
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Continued Detention of Akbar Naimi, Despite Providing BaiL". www.kampain.info. 2022-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 dekabr 2022.
- ↑ "Əkbər Nəiminin 10 illik həbs cəzası Tehran Apellyasiya Məhkəməsində təsdiqləndi". iranwire.com. 8 iyul 2021. 2022-08-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 dekabr 2022.
- ↑ 3,0 3,1 "8 aydır həbsdə olan Əkbər Nəiminin məzuniyyətə buraxılmasına icazə verilmir". iranwire.com. 24 fevral 2022. İstifadə tarixi: 8 dekabr 2022.
- ↑ 4,0 4,1 Cavidan. "Siyasi məhbus Əkbər Nəimi məzuniyyət hüququndan istifadə edə bilmir". www.gunaz.tv. 20 iyul 2022. İstifadə tarixi: 8 dekabr 2022.
- ↑ "10 years in prison for Akbar Naimi". yasharhp.wordpress.com. 31 iyul 2021. 2021-07-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 dekabr 2022.
- ↑ 6,0 6,1 Hamid Məlikoğlu. "Milli fəal Əkbər Nəimi həbs edilib". www.amerikaninsesi.org. İyul 22, 2021. 2022-08-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 dekabr 2022.
- ↑ "10 years in prison for Akbar Naimi". www.aznews.tv. 2021. 2022-09-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 dekabr 2022.
- ↑ Hamid Məlikoğlu. "Siyasi məhbus Əkbər Nəiminin məhkəmə iclası keçirilib". www.amerikaninsesi.org. 7 dekabr 2022. İstifadə tarixi: 8 dekabr 2022.
- ↑ "Güneyli mədəni fəal Əkbər Nəiminin məhkəmə iclası keçirilib". www.gunaz.tv. 6 dekabr 2022. İstifadə tarixi: 8 dekabr 2022.
- ↑ "Turkic Language Teacher Receives 10 Years Prison". southazerbaijan.com. 24 iyul 2021. 2022-07-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 dekabr 2022.
- ↑ "آذربایجان / اکبر نعیمی در دادگاه : از عشق و علاقه ام به آذربایجان تردید نداشته و از فعالیت هایم در حوزه زبان". www.oyrenci.org. 2022. İstifadə tarixi: 8 dekabr 2022.[ölü keçid]