Ağ sirkən
| Ağ sirkən | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
|
Domen: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: ???: Ağ sirkən |
||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
Ağ sirkən
Təbii yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qafqaz, Avropa, Aşağı Volqaboyu, Krım, Qərbi Sibir, Orta Asiyada yayılmışdır. Baltikyanı zonada təsvir edilmişdir.
Botaniki təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hündürlüyü 20-50 sm,aşağı hissəsində çoxlu budağı olan yarım-kolcuqdur.Budaqları oduncaqlı,qonur-boz rəngli çatlamış qabıqla örtülmüşdür.Alt yarpaqları əyri-üzbəüz,qalıntəhər,uzunsov-ovaldan tərsinə-lansetvariyədəkdir.Yuxarı yarpaqları küt,çox vaxt batıq,kənarları bütövdür.Çiçəkləri yarpaqsız sünbül-süpürgəvari çiçək qrupunda yerləşir.Dişicik çiçəklərin çiçəkaltlıqlari oturaq,üstü enli,üçdişlidir.Kasayarpaqları yarıya qədər bitişik,üçdişlidir.Avqust ayında çiçəkləyir.Oktyabrda isə meyvə verir.Toxumları hamardır,uzunluğu 2-2,5 mm-dir.
Ekologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şoran torpaqlarda bitir.
Azərbaycanda yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Böyük Qafqazda,Ordubadda dağətəyi ərazilərdə rast gəlinir.
İstifadəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tərkibində askorbin turşusu (120 mq%-ə qədər),karotin,saponinlər,efir yağları,yarpaqlarında çoxlu miqdarda protein vardır.Xalq təbabətində şirəsi baş,boğaz ağrısına qarşı və sakitləşdirici vasitə kimi istifadə edilir.Onlardan sıyıq,püre və salatlar hazırlanır.