Ağacvari asfodelina
Ağacvari asfodelina | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||
Elmi təsnifat | ||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Cins: Növ: Ağacvari asfodelina |
||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||
|
Ağacvari asfodelina (lat. Asphodeline prolifera) — bitkilər aləminin qulançarçiçəklilər dəstəsinin asfodelinakimilər fəsiləsinin asfodelina cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Təhlükə həddinə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir – NT. Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.
Qısa morfoloji təsviri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Birillik ot bitkisidir. Kökləri nazik, qsa, qonurdur. Gövdə 10—50 sm hündürlüyündə, ortadan yuxarı budaqlanandır. Yuxarı tərəfi sıxyarpaqlı, aşağı hissəsi ağ pərdəli genişlənmişdir. Salxım boş, 4—10 çiçəklidir. Çiçəkyanlığı ağ, 8 mm uzunluğundadır. Çiçəkyanlığının yarpaqları ellipsivari, kütdür. Qutucuq yumurtaşəkilli, şarvari, 4-5 mm diametrində, mərmər üzlüdür. Toxum üçtilli, boz, kürək hissədən qırışlı, yanlara sıxılmışdır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsussiyyətləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Çiçəkləmə və meyvə əmələgəlmə dövrü may-iyun aylarına təsadüf edir. Toxumla çoxalır. Mezokserofitdir. Aşağı dağ qurşağından yuxarı dağ qurşağıan kimi daşlı-çınqıllı, bəzən əhəngli yerlərdə, çay vadilərində, çəmənlərdə, zibilliklərdə və s. yerlərdə bitir.
Yayılması
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qobustan, Kiçik Qafqazın şimalında, mərkəzi və cənub hissələrində, Naxçıvan düzənliyində və dağlıq hissələrdə (Darıdağ, Gülüstan kəndi ətrafında), Lənkəran ovalığında rast gəlinir.
Sayı və tendensiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Populyasiyanın vəziyyətinin və təbii bərpanın ətraf mühitin dəyişilməsindən asılığı müşahidə olunur. Azalma tendensiyasına meyillidir.
Məhdudlaşdırıcı amillər
[redaktə | mənbəni redaktə et]Antropogen və zoogen amillər.
Mühafizə tədbirləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Mühafizəsi üçün xüsusi tədbirlər görülmür. Yayılma yerlərində qorunması məqsədilə yasaqlıqların təşkili, yeni yayılma yerlərinin axtarılması vacibdir.