Ağamirzə Canmirzəyev

Ağaməmməd Canyar oğlu Canmirzəyev

Həyatı

Ağaməmməd Canyar oğlu Canmirzəyev 1939-cu il dekabr ayının 15-də Xızı rayonunun Tudar kəndində kolxozçu ailəsində doğulub. Uşaqlığı Böyük Vətən müharibəsinin ağır illərinə düşüb. Elə buna görə də məktəbə gec gedib. 1948-ci ildə ailələri Bakıya köçdüyündən 10 yaşlı Ağaməmməd şəhər 17 saylı orta məktəbin birinci sinfinə gedib. 1956-cı ildə natamam orta təhsilini tamamlayandan sonra Bakı Neft Texnikumuna daxil olub. Müharibənin başa çatması bu sahənin daha da inkişaf etməsinə təlabat yaratmışdır. Neft daşları kimi nəhəng dəniz şəhərciyi salınırdı. Eyni zamanda orta təhsilini tamamlamaq arzusu ilə axşam fəhlə gənclər məktəbində oxuyan yeniyetmə Ağaməmməd bununla kifayətlənmədi, ali təhsilli mütəxəssis olmaq qərarına gəldi. Çünki müharibədən sonrakı bərpa dövrünə qədəm qoyan respublikada yüksək ixtisaslı kadrlara böyük ehtiyac hiss olunurdu.

1960-cı ildə məktəbi və texnikumu əla qiymətlərlə bitirən Ağaməmməd Canmirzəyev sənədlərini eyni vaxtda iki instituta – M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Sənaye İnstitutuna (indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti) və Azərbaycan Politexnik İnstitutuna (indiki Azərbaycan Texniki Universiteti) verdi və imtahanları uğurla başa vurub ali məktəbə qəbul olundu. Seçim qarşısında qalan gənc Ağaməmməd Politexnik İnstitutunda oxumağı qərara aldı. Beş illik tələbəlik dövrü daim axtarışlarda, oxuyub-öyrətməklə, seçdiyi ixtisasın sirlərinə yiyələnməkdə keçdi. O, təkcə əla qiymətlər almaq haqqında düşünmürdü, həm də ixtisasını dərindən öyrənməyə can atırdı. Nəhayət, həyəcanlı anlar gəlib çatdı, Ağaməmməd Canmirzəyev orta məktəbi və texnikumu olduğu kimi, intitutu da fərqlənmə diplomu ilə bitirdi və çoxdan arzuladığı müstəqil həyata qədəm qoydu.

O, artıq zəhmətin qədrini bildi: 1960-cı ildə texnikumu başa vurduqdan sonra “Suraxanıneft” qazma idarəsində işləmişdi, öz işgüzarlığı, qabiliyyəti və bacarığı ilə kollektivin hörmətini qazanmışdı. Sonra maşınqayırma zavodunda tornaçı kimi çalışan Ağaməmməd Canmirzəyev bütün uğurların zəhmətlə bağlı olduğunu dərk etmişdi. Artıq bilirdi ki, qazanılan bilikləri təcrübədə sınaqdan keçirmək, həmişə arayıb-axtarmaq, oxuyub-öyrənmək həyatda nailiyyətlər qazanmağın başlıca şərtlərindəndir. Əmin olmuşdu ki, nəzəriyyəni öyrənmək hələ mütəxəssis olmaq deyil, gərək onu təcrübədə təsdiq edəsən. Həm də öyrəndiklərini inkişaf etdirmək üçün daim yollar axtarasan. Başlıcası o idi ki, müstəqil həyat yolunda ilk addımını atmışdı, bərkə-boşa düşmüşdü, alın təri ilə qazanılan çörəyin qədrini bilirdi.

1965-ci ildə intitutu fərqlənmə diplomu ilə bitirdikdən sonra Bakıda qala, rahat işləyə, vəzifədən-vəzifəyə irəliləyə bilərdi. Amma Ağaməmməd Canmirzəyev  asan yol axtarmadı, təyinatla göndərildiyi Qusar rayonunda nəqliyyat vasitələri qarajının müdüri kimi əmək fəaliyyətini davam etdirdi. O, burada işlədiyi beş ay ərzində qabiliyyətli mühəndis-texnik, bacarıqlı təşkilatçı və prespektivli gənc mütəxəssis olduğunu sübut etdi. Yəqin elə buna görə də təyin müddətinin başa çatmasını gözləmədən Ağaməmməd Canmirzəyevi respublikada Avtomobil Nəqliyyatı Trestində mühəndis vəzifəsinə irəli çəkdilər. Bu gənc mütəxəssisdən ötrü yüksək etimad idi və o, göstərilən etimadı doğrultmaq üçün daha da ciddi çalışırdı. Mühəndis işlədiyi bir il ərzində təhsildə öyrəndiklərini sınaqdan keçirmiş, öz üzərində təkmilləşdirmə aparmışdır. Axır ki, avtomubil nəqliyyatının nəzəri problemləri ilə məşğul olmaq qərarına gələn Ağaməmməd Canmirzəyev bitirdiyi ali məktəbə pedaqoq kimi qayıtdı. 1967-ci ildən pedaqoji sahəyə keçən Ağaməmməd Canmirzəyev iki il Azərbaycan Politexnik İnstitutunun Avtomobil Nəqliyyatı kafedrasında assistant kimi çalışdı. Onun nəzəri hazırlığını, axtarışlara meylini nəzərə alan institut rəhbərliyi 1969-cu ildə gənc Ağaməmmədi Moskva şəhərinə - Dövlət Avtomobil Yol İnstitutunun aspiranturasına oxumağa göndərdi. Aspiranturada oxuduğu üç il ərzində o, vaxtını kitabxanalarda keçirdi, ixtisasına dair elmi-nəzəri ədəbiyyat oxuyub-öyrəndi, seçdiyi mövzunu yüksək səviyyədə üzə çıxarmaq üçün qarşıya çıxan çətinliklərdən qorxmadı. Axır ki, təhsil müddətini başa vurdu, elmi işini tamamlayıb institutun müdafiə şurasına təqdim etdi. Onu tanıyanların gözlədiyi kimi zəhməti boşa getmədi. Ağaməmməd Canmirzəyev  1973-cü ilin martında elmi işini uğurla müdafiə edərək texnika elmləri namizədi alimlik dərəcəsinə layiq görüldü. Doğma instituta pedaqoji fəaliyyətə alnıaçıq, üzüağ qayıdan Ağaməmməd Canmirzəyev yüksək ixtisas hazırlığı, pedaqoji fəaliyyəti və işgüzarlığı sayəsində layiq olduğu mərtəbələrə çatdı. O, avtomobil nəqliyyatı fakültəsində baş müəllim, 1979-cu ildən isə dosent vəzifəsini tutub. Bununla yanaşı 1976-1997-ci illərdə fakültənin dekan müavini kimi təşkilatçılıq qabiliyyətini sübut edib. Əlbəttə, iyirmi ildən artıq bir müddət ərzində bu vəzifədə çalışması onun müsbət keyfiyyətlərinin nəticəsi idi.

Dərslikləri və monoqrafiyaları

Ağaməmməd Canmirzəyev  qələmindən çıxan üç dərslik respublikada ilk təcrübə kimi qiymətləndirilir. “Avtomobillərin texniki istismarı” dərsliyi 1996-1998-ci illərdə iki dəfə çapdan çıxmışdır və avtomobil nəqliyyatı sahəsində çalışanlar üçün qiymətli mənbə hesab olunur. Bundan başqa dosent Ağaməmməd Canmirzəyev  6 dərs vəsaiti, 2 monoqrafiyanın müəllifidir. Onun “Avtomobillərin diaqnostikası və servis xidmətlərinin lahiyələndirilməsi” (1990) dərs vəsaiti “Avtomobillərin texniki istismarının təkmilləşdirilməsi” (1998) monoqrafiyaları təkcə tələbələr yox, eyni zamanda mütəxəsislər arasında da yüksək qiymətləndirilir. Ağaməmməd Canmirzəyev  bununla yanaşı, avtomobil texnikasının müxtəlif problemlərinə həsr olunmuş “Avtomatik yağlamada avtomobilin şossesində olan sürüşmə sürtünməsi yağın axma prosesinin tədqiqi”, “Avtomatik yağlamada sistemlərinin yük avtomobillərində və avtobuslarda istifadəsinin səmərəliliyi”, “Bakı şəhərində qaz balonlu avtomobillərin istifadəsinin problemləri”, “Müasir şəraitdə avtomobil nəqliyyatı üzrə mütəxəsislərin hazırlanması haqqında”, “Qaz balonlu avtomobillərin tətbiqinin texniki-iqtisadi səmərəliliyi”, “Respublikada avtomobil nəqliyyatında sıxılmış təbii qazın istifadə edilməsi haqqında” elmi-texniki məqalələrini yazmışdır. O, ətraf mühitin təmiz saxlanması problemlərinə dair elmi, publisistik yazılarla respublika qəzetlərində tez-tez çıxış edirdi.

Ağaməmməd Canmirzəyev  2018-ci ilin mart ayının 30-da vəfat etmişdir.