Aşağı temperaturlu korroziyaya qarşı aşqarlar
Aşağı temperaturlu korroziyaya qarşı aşqarlar - yanacağın yanma məhsulları ilə kontaktda olan və temperaturu şeh nöqtəsindən (yanma məhsullarında rütubətin kondensasiyaya başladığı temperatur) aşağı olan səthlərdə baş verən korroziyanın aradan qaldırılması üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Ümumi məlumat[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kondensləşmiş su turş yanma məhsullarını - kükürd və azot oksidlərini özündə həll edir və nəticədə kondensat sulfit, sulfat, nitrit və nitrat turşularının durulaşdırılmış məhluluna çevrilir. Sulfat turşusu bu qarışıqda mühüm rol oynayır, belə ki onun yanma məhsullarında olması şeh nöqtəsinə təsir edir. Yanacaqda kükürd və, deməli, yanma məhsullarında da sulfat turşusu yoxdursa, şeh nöqtəsi yanma məhsullarında olan 12% təmiz suyun kondensləşməyə başladığı temperatura (38°С) uyğun gəlir. Yanacaqda kükürdün qatılığı artdıqca şeh nöqtəsi artır. Kükürdün miqdarı 0,2 % olduqda şeh nöqtəsi 60°С, 1% olduqda təxminən 120°С-dir. Bundan başqa şeh nöqtəsi artıq hava əmsalından (α) da asılıdır və o artdıqca azalır. α≤ 1 olduğu halda S03 baca qazlarında praktiki olaraq yoxdur. α ≈ 1 olduqda S03-ün qatılığı 0.0002% olur və korroziya müşahidə olunmur. Ən təhlükəli zona 1.15-1.30 (bu halda artıq oksigenin qatılığı 3-6% təşkil edir). α -nın daha yüksək göstəricilərində qarışıq azotla durulaşdırılır və S02– nin oksidləşmə sürəti azalır.
Aşağı temperaturlu korroziyadan səthlərin qorunmasının ən sadə üsulu onların temperaturunun şeh nöqtəsindən yuxarı qaldırılmasıdır. Lakin bu üsul baca qazları ilə birlikdə çıxacaq yüksək istilik itkiləri səbəbindən qəbul olunmazdır. Baca qazları temperaturunun hər 20°C artması məhsuldarlığın 1.0-1.5% azalmasına gətirib çıxarır. Ona görə yanacağa kükürd oksidləri və ya kondensasiya edilmiş sülfat turşusunu zərərsizləşdirən aşqarlar əlavə olunur. Belə aşqar adətən təsirsiz sulfatlar formalaşdıran qələvi-torpaq metallarının törəmələridir. Aşqarların qatılığı yanacaqdakı kükürdün qatılığı və aşqarda olan metalın tərkibindən asılıdır. Bu halda kükürdün tamamilə neytrallaşdırılmasına ehtiyac olmur. Baca qazlarıınn temperaturundan bir az aşağı olan göstəriciyə uyğun şeh nöqtəsinə nail olmaq kifayətdir.
Təsir prinsipi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Qeyd olunduğu kimi burada aşqarın təsiri turşunun neytrallaşdırılması və aşqardakı metal sulfatın əmələ gəlməsindən ibarətdir.
Məsələn: CaCO3 + H2SO4 = CaSO4 + Н2O + СO2.
Çeşid[redaktə | mənbəni redaktə et]
ВТИ-4ст -MgCl2– in 10-15 %-li su məhluludur. Bu aşqardan təsirsiz maqnezium sulfatın əmələ gəlməsi hesabına istilik mübadiləsi səthlərinin aşağı temperaturlu korroziyasını dəf etmək üçün istifadə olunur. Aşqar bilavasitə tərkibində 47% MgCl2 olan kristal bişofit ( MgCl2 • 6Н20) əsasında hazırlanır.
- MgCl2 + 2Н20 = Mg(OH)2 + 2НСI
Maqnezium sulfatın həlli zamanı istilik ayrılır. НСI əmələ gəlməsinin qarşısını almaq üçün suya рН 9,5-10 olanadək natrium hidroksid əlavə edilir. Aşqarın optimal dozası yanacaqda olan kükürdün miqdarından asılıdır: Qa = 0,5 + S2 % - 0,2 burada Qa – yanacaqda aşqarın miqdarı, % ; S2 – yanacaqda kükürdün miqdarı.
Polifen (ТУ 14-267-9-75) ВНИИНП-106 aşqarının modifikasiyasıdır Burada piridin əsasları əvəzinə benzol polixloridlərindən istifadə olunmuşdur. Aşqarın yaxşı dispersləşdirici xassələri var.
Əlavə üstünlüklər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Polifen aşqarının istismar sınaqları prosesində səthdə vanadium oksidi çöküntüsünün miqdarının azalması və vanadium korroziyası sürərtinin azalması müşahidə olunmuşdur.
Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]
- А.М.Данилов. Применение присадок в топливах.Санкт-Петербург: Химиздат, 2010