ABŞ üçün mənbəyə bax

{{seçilmiş məqalə}}
{{digər mənalar|"Amerika" bura istiqamətləndirir. Bu ölkənin də yerləşdiyi eyniadlı qitə üçün [[Amerika (qitə)]] səhifəsinə baxın.}}
{{Dövlət
| rəsmi_adı                     = Amerika Birləşmiş  Ştatları
| orijinal_adı                  = {{dil-en|United States of America}}
| adı                           = ABŞ
| bayrağı                       = Flag of the United States.svg
| gerbi                         = Great Seal of the United States (obverse).svg
| milli_şüarı                   = <div style="padding-bottom:0.5em; text-align:center;">"[[In God We Trust]]"{{sfn|McKenna|2007|p=280}}{{refn|group=qeydlər|{{USC|36|302}}}}</div> {{dil-az|Biz Tanrıya güvənirik}}
{{yığılan siyahı
  |başlıq=''{{nobold|Digər ənənəvi şüarlar&nbsp;}}'':
  |siyahılar_stili=text-align:center;white-space:nowrap;
  |siyahı1={{yerli adı|la|"[[E pluribus unum]]"|italics=off}} {{small|(de-fakto)}}<br>{{small|"Çoxluqdan birliyə"}}
  |siyahı2={{yerli adı|la|"[[Annuit cœptis]]"|italics=off}}<br>{{small|"[[Tanrı|O]], bizim təşəbbüslərimizi dəstəklər"}}
  |siyahı3={{yerli adı|la|"[[Novus ordo seclorum]]"|italics=off}}<br>{{small|"Əsrlərin yeni qaydası"}}
  }}
| milli_himni                   = {{center|"[[The Star-Spangled Banner]]"}}<div style="display:inline-block; margin-top:0.4em;">{{center|[[Fayl:Star Spangled Banner instrumental.ogg]]}}</div>
| digər_simvolun_növü           = Marş:
| digər_simvolu                 = {{center|"[[The Stars and Stripes Forever]]"{{sfn|Kidder|Oppenheim|2007|p=91}}<ref name="urluscode.house.gov">{{cite web |url=http://uscode.house.gov/statviewer.htm?volume=112&page=1263 |title=uscode.house.gov |author= |authorlink= |vauthors= |date=12 avqust 1999 |website=Public Law 105-225 |publisher=uscode.house.gov |pages=112 Stat. 1263 |language= |quote=Section 304. "The composition by John Philip Sousa entitled "The Stars and Stripes Forever" is the national march." |accessdate=10 sentyabr 2017 |archive-date=2021-08-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210811194342/http://uscode.house.gov/statviewer.htm?volume=112&page=1263 |url-status=live }}</ref> }}<div style="display:inline-block; margin-top:0.4em;">{{center|[[Fayl:March, "The Stars and Stripes Forever" · Colonel John R. Bourgeois, Director · John Philip Sousa · United States Marine Band.ogg]]}}</div>
| xəritəsi                      = USA orthographic.svg
| xəritənin_ölçüsü              = 220px
| xəritənin_yazısı              = ABŞ-nin yaşıl rənglə göstərildiyi Şimalı Amerika layihəsi
| xəritəsi2                     = US insular areas SVG.svg
| xəritənin_yazısı2             = [[ABŞ-nin əraziləri|Əraziləri]] daxil olmaqla ABŞ
| xəritənin_izahı2              = [[ABŞ-nin əraziləri|Əraziləri]] daxil olmaqla ABŞ
| paytaxtı                      = [[Vaşinqton şəhəri|Vaşinqton]]<br>{{small|{{coord|38|53|N|77|01|W|display=inline}}}}
| ən_böyük_şəhəri               = [[Nyu-York]]<br>{{small|{{coord|40|43|N|74|00|W|display=inline}}}}
| rəsmi_dilləri                 = [[ABŞ federal hökuməti|Federal səviyyədə]] yoxdur{{refn|group=qeydlər|İngilis dili 32 ştatın [[ABŞ dilləri|rəsmi dilidir]]; İngilis və [[Havay dili|havay]] dillərinin hər ikisi  [[Havay]]da və ingilis və [[Alyaskanın yerli dilləri|20 yerli dil]] [[Alyaska]]da rəsmi dildir. [[Alqonkin dilləri|Alqonkin]], [[Çeroki dili|çeroki]] və [[Siu dili|siu]] dilləri ölkədə yerlilərin nəzarətindəki torpaqlarda bir çox digər rəsmi dillər sırasındadır. [[Fransız dili]] [[Men]] və [[Luiziana]]da ''de-fakto'' dil olsa da rəsmi statusa malik deyil, halbu ki [[Nyu-Meksiko]] qanunu [[ispan dili]]nə xüsusi status verir.{{sfn|Cobarrubias|1983|p=195}}{{sfn|García|2011|p=167}}}}
| dillərin_növü                 = [[Milli dil]]
| dilləri                       = [[İngilis dili|İngilis]]<ref group="qeydlər" name="dil" />
| etnik_qrupları                = '''{{small|İrqi mənsubiyyət:}}'''<br>76,6% [[Ağ amerikalılar|Ağ]]<br>13,4% [[Afroamerikalılar|Qara]]<br>5,8% [[Amerikalı asiyalılar|Asiyalı]]<br>2,7% [[Çoxirqli amerikalılar|Digər/çoxirqli]]<br>1,3% [[ABŞ-də yerli amerikalılar|Yerlilər]]<br>0,2% [[Amerika okeaniyalıları|Okeaniyalı]]<br>'''{{small|Etnik mənsubiyyət:}}'''<br>18,3% [[Hispanik və Latın amerikalılar|Hispanik və ya Latın]]<br>81,7% qeyri-Hispanik və ya Latın
| etnik_qrupları_il             = 2018
| etnik_qrupları_mənbə          = <ref name="U.S. Census Bureau QuickFacts selected: UNITED STATES">{{cite web |url=https://www.census.gov/quickfacts/fact/table/US/PST045216 |title=U.S. Census Bureau QuickFacts selected: United States |date=1 iyul 2018 |website=QuickFacts |publisher=U.S. Department of Commerce |accessdate=12 fevral 2019 |archive-date=2021-02-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202082038/https://www.census.gov/quickfacts/fact/table/US/PST045216 |url-status=live }}</ref>
| demonimi                      = [[Amerikalılar|Amerikalı]]
| idarəetmə_forması             = [[ABŞ-də federalizm|Federal]] [[Prezident idarəetmə sistemi|prezidentli]] [[Respublika|konstitusiya respublikası]]
| rəhbərin_titulu1              = [[ABŞ prezidenti|Prezident]]
| rəhbərin_adı1                 = {{nowrap|[[Co Bayden]]}} ([[ABŞ Demokrat Partiyası|D]])
| rəhbərin_titulu2              = [[ABŞ vitse-prezidenti|Vitse-prezident]]
| rəhbərin_adı2                 = {{nowrap|[[Kamala Harris]]}} ([[ABŞ Demokrat Partiyası|D]])
| rəhbərin_titulu3              = {{nowrap|[[ABŞ Nümayəndələr Palatası spikeri|Palata spikeri]]}}
| rəhbərin_adı3                 = {{nowrap|[[Mayk Conson]]}} ([[Respublikaçılar Partiyası (ABŞ)|R]])
| rəhbərin_titulu4              = [[ABŞ-nin baş hakimi|Baş hakim]]
| rəhbərin_adı4                 = {{nowrap|[[Con Roberts]]}} ([[Respublikaçılar Partiyası (ABŞ)|R]])
| qanunverici_orqanı            = [[ABŞ Konqresi|Konqres]]
| yuxarı_palatası               = [[ABŞ Senatı|Senat]]
| aşağı_palatası                = [[ABŞ Nümayəndələr Palatası|Nümayəndələr Palatası]]
| quruluş_növü                  = [[Böyük Britaniya Krallığı]]ndan [[Amerika inqilabı|müstəqillik]]
| quruluş_hadisəsi1             = [[ABŞ istiqlal bəyannaməsi|Bəyannamə]]
| quruluş_tarixi1               = 4 iyul 1776
| quruluş_hadisəsi2             = [[Konfederasiya Maddələri|Konfederasiya]]
| quruluş_tarixi2               = 1 mart 1781
| quruluş_hadisəsi3             = [[Paris sülh müqaviləsi (1783)|Paris sülh müqaviləsi]]
| quruluş_tarixi3               = 3 sentyabr 1783
| quruluş_hadisəsi4             = {{nowrap|[[ABŞ Konstitusiyası|Mövcud konstitusiya]]}}
| quruluş_tarixi4               = 21 iyun 1788
| quruluş_hadisəsi5             = [[Şimali Marian adaları|Dövlətə ən son qəbul]]
| quruluş_tarixi5               = 24 mart 1976
| ərazi_keçidi                  = ABŞ coğrafiyası
| ərazi_etiketi                 = Ümumi ərazi
| ərazisi_qeyd                  = <ref group="qeydlər" name="largestcountry" /><ref>50 ştat və Kolumbiya dairəsinin ərazisi nəzərə alınır, lakin Puerto-Riko və ya digər başqa ada əraziləri nəzərə alınmır{{Cite web| date = Avqust 2010| title = State Area Measurements and Internal Point Coordinates| work = [[Census.gov]]| url = https://www.census.gov/geo/reference/state-area.html| accessdate = 17 noyabr 2017| quote = reflect base feature updates made in the MAF/TIGER database through August, 2010.| archive-date = 2018-03-16| archive-url = https://web.archive.org/web/20180316004512/https://www.census.gov/geo/reference/state-area.html| url-status = live}}</ref>
| ərazi_sırası                  = 3-cu/4-cü
| ərazisi_mil                   = 3,796,742
| su_ərazisi_faizi              = 6,97
| ərazi_etiketi2                = Ümumi quru ərazisi
| ərazi_məlumatı2               = {{convert|3,531,905|sqmi|km2|abbr=on}}
| təxmini_əhalisi               = {{artış}}334.726.000<ref group="qeydlər" name="əhali" /><ref name="census2">{{cite web |url=https://www.census.gov/library/visualizations/interactive/population-increase-2018.html |title=Population increases to July 1, 2018 |work=[[Census.gov]] |access-date=December 24, 2018 |archive-date=October 26, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191026133919/https://www.census.gov/library/visualizations/interactive/population-increase-2018.html |url-status=live }}</ref>
| əhalisinin_siyahıya_alınması  = 308.745.538<ref group="qeydlər" name="əhali" /><ref name=PEPANNRES2016>{{cite web|url=https://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=PEP_2016_PEPANNRES&src=pt|title=Annual Estimates of the Resident Population: April 1, 2010 to July 1, 2016|publisher=[[ABŞ Siyahıyaalma Bürosu|U.S. Census Bureau]]|accessdate=25 iyul 2017|archive-date=August 12, 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170812060921/https://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=PEP_2016_PEPANNRES&src=pt|url-status=dead}}  The 2016 estimate is as of July 1, 2016.  The 2010 census is as of April 1, 2010.</ref>
| təxmini_əhalisi_il            = 2023
| təxmini_əhali_sırası          = 3-cü
| əhalisinin_siyahıya_alınması_il = 2010
| əhalisinin_siyahıya_alınma_sırası = 3-cü
| əhalisinin_sıxlığı_mil        = 87<!-- Figure uses (population/land + water area) as of July 2019. -->
| əhalisinin_sıxlığı_sırası     = 146-cı
| ÜDM_AQP                       = {{increase}} {{nowrap|$26.855 trilyon <!-- End nowrap. -->}}<ref name=imf2 />
| ÜDM_AQP_il                    = 2023
| ÜDM_AQP_sırası                = 2-ci
| adam_başına_ÜDM_AQP           = {{increase}} $80.035 <ref name=imf2>{{cite web |title=World Economic Outlook Database, April 2019 – Report for Selected Countries and Subjects |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?sy=2018&ey=2018&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=58&pr1.y=13&c=111&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |work=[[International Monetary Fund]] (IMF) |accessdate=30 iyun 2019 |archive-date=2021-08-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210817040156/https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/01/weodata/weorept.aspx?sy=2018&ey=2018&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=58&pr1.y=13&c=111&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |url-status=live }}</ref>
| adam_başına_ÜDM_AQP_sırası    = 8-ci
| ÜDM_nominal                   = {{increase}} {{nowrap|$26.854 trilyon}}<ref name=imf2 />
| ÜDM_nominal_il                = 2023
| ÜDM_nominal_sırası            = 1-ci
| adam_başına_ÜDM_nominal       = {{increase}} $80.035 <ref name=imf2 />
| adam_başına_ÜDM_nominal_sırası = 7-ci
| Cini_indeksi                  = 39.4<!-- Number only. -->
| Cini_indeksi_il               = 2020
| Cini_indeksi_fərq             = artış
| Cini_indeksi_mənbə            = <ref>{{Cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=US|title=GINI index (World Bank estimate): 2016|website=[[Dünya Bankı|World Bank]]|access-date=9 mart 2019|archive-date=2022-06-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20220616052549/https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=US|url-status=live}}</ref>
| Cini_indeksi_sırası           = 56-cı
| İİİ                           = 0.921<!-- Number only. -->
| İİİ_il                        = 2021<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year. -->
| İİİ_fərq                      = artış<!-- Increase/decrease/steady. -->
| İİİ_mənbə                     = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://www.hdr.undp.org/en/2018-update |title=2018 Human Development Report |year=2018 |accessdate=14 sentyabr 2018 |work=[[BMT-nin İnkişaf proqramı|United Nations Development Programme]] |archive-date=2018-09-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180914203906/http://hdr.undp.org/en/2018-update |url-status=dead }}</ref>
| İİİ_sırası                    = 21-ci
| valyutası                     = [[{{#property: p38}}]] ($)
| valyutası_kodu                = USD
| üv_fərq                       = −4 to −10<ref group="qeydlər" name="vaxt" />
| tarix_formatı                 = {{plainlist|
{{abbr|aa|ay}}/{{abbr|gg|gün}}/{{abbr|ii|il}}<br>{{abbr|iiii|il}}-{{abbr|aa|ay}}-{{abbr|gg|gün}}<ref>Bax [[ABŞ-də tarix və vaxt göstəricisi]].</ref>}}
| nəqliyyatın_yönü              = sağ<ref group="qeydlər" name="hərəkət" />
| telefon_kodu                  = [[Şimali Amerika nömrələmə planı|+1]]
| iso3166_kodu                  = US
| internet_domeni               = {{plainlist|
* [[.us]] {{refn|group=qeydlər|[[ISO 3166]] designation. In actual use, the six original [[Generic top-level domain]]s are preferred.}}
}}
| dini                          = {{plainlist|
* 73.0% [[ABŞ-də xristianlıq|Xristian]]<!--Note, double * notation doesn't work as expected in a {{plainlist}}. Keeping the entries for potential future use:
** 48.5% [[ABŞ-də protestantlıq|Protestant/Digər xristian]]
** 22.7% [[ABŞ-də Roma-Katolik kilsəsi|Roma-Katolik]]
** 1.8% [[Mormonizm|Mormon]]-->
* 21.3% [[ABŞ-də dinsizlik|Bitərəf]]
* 2.1% [[Amerika yəhudiləri#Din|Yəhudi]]
* 0.8% [[ABŞ-də islam|Müsəlman]]
* 2.9% Digər}}
| dini_il                       = 2017
| dini_mənbə                    = <ref>{{cite web |last1=Newport |first1=Frank |title=2017 Update on Americans and Religion |url=https://news.gallup.com/poll/224642/2017-update-americans-religion.aspx |website=Gallup News |accessdate=25 fevral 2019 |archive-date=2017-12-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171223173835/http://news.gallup.com/poll/224642/2017-update-americans-religion.aspx |url-status=live }}</ref>
}}

'''ABŞ''' ({{dil-en|USA}}) və ya '''Amerika''' ({{dil-en|America}}), ya da rəsmi adı ilə '''Amerika Birləşmiş Ştatları''' ({{dil-en|United States of America}}), yaxud da qısaca '''Birləşmiş Ştatlar''' ({{dil-en|United States}}) — 50 [[Ştat (ABŞ)|ştatdan]], bir [[Vaşinqton şəhəri|federal dairədən]], beş böyük [[ABŞ-nin əraziləri|özünüidarə edən ərazidən]] {{refn|group=qeydlər|Beş böyük ərazi [[Amerika Samoası]], [[Quam]], [[Şimali Marian adaları]], [[Puerto-Riko]] və [[ABŞ Vircin adaları]]dır. Daimi əhalisi olmayan on bir kiçik ada ərazisi var : [[Beyker adası]], [[Carvis adası]], [[Conston rifi]], [[Haulend adası]], [[Kinqmen rifi]], [[Miduey rifi]] və [[Palmira rifi]]. [[Baxo-Nueva]], [[Navassa adası]], [[Serranilla bankəsi]] və [[Ueyk rifi]] üzərində ABŞ-nin suverenliyi mübahisəlidir.<ref>U.S. State Department, [https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/179780.htm Common Core Document to U.N. Committee on Human Rights] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20191026132754/https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/179780.htm |date=2019-10-26 }}, 30 dekabr 2011, Item 22, 27, 80. And U.S. General Accounting Office Report, [http://www.gao.gov/archive/1998/og98005.pdf U.S. Insular Areas: application of the U.S. Constitution] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20200229153648/https://www.gao.gov/archive/1998/og98005.pdf |date=2020-02-29 }}, noyabr 1997, pp. 1, 6, 39n. İstifadə tarixi: 6 aprel 2016.</ref>}} və [[ABŞ-yə bağlı kiçik adacıqlar|müxtəlif mülklərdən]] ibarət [[ölkə]]. 3,8 milyon mil<sup>2</sup> (9,8 milyon km<sup>2</sup>) əraziyə malik ABŞ dünyanın [[Ölkələrin və ərazilərin sahələrinə görə siyahısı|ərazisinə görə 3-cü və ya 4-cü ölkəsidir]] {{refn|group=qeydlər|name=largestcountry|''Britannika Ensiklopediyası'' dünyanın ən böyük ölkəsi kimi 9,572,900 km<sup>2</sup> əraziyə malik Çini  üçüncü (Rusiya və Kanadadan sonra)<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/topic/111803/China-quick-facts|title=China|website=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=31 yanvar 2010|archive-date=2014-09-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20140917053722/http://www.britannica.com/topic/111803/China-quick-facts|url-status=live}}</ref> və 9,526,468 km<sup>2</sup> əraziyə malik ABŞ-ni dördüncü olaraq siyahıya daxil edir. ABŞ üçün olan məlumat ''The World Factbook''-dan daha azdır, çünki məhəlli suları ''əhatə etmir''.<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/topic/616563/United-States-quick-facts|title=United States|website=Encyclopædia Britannica|accessdate=31 yanvar 2010|archive-date=2014-09-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20140922191252/http://www.britannica.com/topic/616563/United-States-quick-facts|url-status=live}}</ref>

''The World Factbook'' dünyanın ən böyük ölkəsi kimi 9,833,517 km<sup>2</sup> əraziyə malik ABŞ-ni üçüncü (Rusiya və Kanadadan sonra)<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html|title=United States|website=CIA World Factbook|publisher=|accessdate=10 iyun 2016|archive-date=2018-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225135647/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html%20|url-status=dead}}</ref> və 9,596,960 km<sup>2</sup> əraziyə malik Çini dördüncü olaraq siyahıya daxil edir.<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html |title=China |website=CIA World Factbook |publisher=CIA |accessdate=10 iyun 2016 |archive-date=2016-10-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161013030611/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html |url-status=dead }}</ref> ABŞ üçün olan məlumat ''Britannika Ensiklopediyası''-dan daha çoxdur, çünki məhəlli suları ''əhatə edir''.}} və bütün [[Avropa]] qitəsindən təxminən 3,9 milyon mil<sup>2</sup> (10,1 milyon km<sup>2</sup>) kiçikdir. 327 milyon nəfərdən çox əhalisi olan ABŞ dünyanın [[Ölkələrin əhaliyə görə sıralanması|ən çox əhaliyə malik üçüncü]] ölkəsidir. Paytaxtı [[Vaşinqton şəhəri|Vaşinqton]], [[Əhalisinə görə ABŞ şəhərlərinin siyahısı|ən çox əhaliyə malik şəhəri]] [[Nyu-York]]dur. Qırx səkkiz ştat və federal ərazi [[Kontinental ABŞ|kontinentaldır]] və Şimali Amerikada [[Kanada]] və [[Meksika]] arasında yerləşir.

[[Paleohindilər]] ən azı 12 min il əvvəl [[Amerikanın məskunlaşdırılması|Sibirdən]] Şimali Amerika materikinə köçmüşdürlər.{{sfn|Erlandson|Rick|Vellanoweth|2008|p=19}} Avropalıların kolonizasiyası XVI əsrdə başlamışdır. ABŞ [[ABŞ-nin şərq sahili|şərq sahili]] boyunca qurulan [[On üç koloniya|On üç ingilis koloniyasından]] yarandı. [[Fransız-hindu müharibəsi]]ndən sonra [[Böyük Britaniya Krallığı|Böyük Britaniya]] ilə koloniyalar arasında çoxsaylı mübahisələr 1775-ci ildə başlamış [[Amerika inqilabı]]na və ardından 1776-cı ildə [[ABŞ istiqlal bəyannaməsi]] ilə nəticələndi. Müharibə ABŞ-nin [[Müstəmləkə imperiyası|Avropa hakimiyyətindən]] müstəqillik əldə edən ilk ölkə olması ilə [[Paris sülh müqaviləsi (1783)|1783-cü ildə başa çatdı]].<ref>Greene, Jack P.; Pole, J. R., eds. (2008). ''A Companion to the American Revolution''. pp. 352–361.<br>{{cite book |author=Bender, Thomas |title=A Nation Among Nations: America's Place in World History |url=https://books.google.com/books?id=wQHlrIz4gpYC&pg=PA61 |year=2006 |publisher=Hill & Wang |location=New York |page=61 |isbn=978-0-8090-7235-4 |access-date=2017-10-10 |archive-date=2016-09-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160912194047/https://books.google.com/books?id=wQHlrIz4gpYC&pg=PA61 |url-status=live }}<br>{{cite web |url=http://www.digitalhistory.uh.edu/era.cfm?eraid=4&smtid=1 |title=Overview of the Early National Period |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |date=2014 |website=Digital History |publisher=University of Houston |access-date=25 fevral 2015 |archive-date=2015-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150212073754/http://www.digitalhistory.uh.edu/era.cfm?eraid=4&smtid=1 |url-status=live }}</ref> [[ABŞ Konstitusiyası|Mövcud konstitusiya]] 1788-ci ildə qəbul edilmiş və bir çox [[İnsan hüquqları|fundamental vətəndaş azadlıqlarını]] təmin etmək üçün ümumilikdə [[hüquqlar haqqında Bill]] adlanan ilk on dəyişikliklə 1791-ci ildə ratifikasiya edilmişdir. ABŞ XIX əsrdə Şimali Amerikada güclü bir genişlənməyə başladı, [[ABŞ ərazisinin təkamülü|yeni torpaqlar aldı]],<ref name="MD2007" /> [[Hindi müharibələri|yerli amerika qəbilələrini köçürdü]] və 1848-ci ildə qitəyə yayılanadək tədricən ştatları qəbul etdi.<ref name="MD2007">{{cite book |last=Carlisle |first=Rodney P. |first2=J. Geoffrey |last2=Golson |title=Manifest Destiny and the Expansion of America |series=Turning Points in History Series |url=https://books.google.com/?id=ka6LxulZaEwC&vq=annexation&dq=territorial+expansion+United+States+%22manifest+destiny%22 |year=2007 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-1-85109-833-0 |page=238}}</ref> XIX əsrin ikinci yarısında [[ABŞ-də vətəndaş müharibəsi]] [[ABŞ-də köləlik|ölkədə hüquqi köləliyin]] sona çatmasına səbəb oldu.<ref>{{cite web |url=https://www.pbs.org/wgbh/aia/part4/4p2967.html|title=The Civil War and emancipation 1861–1865 |website=Africans in America |publisher=WGBH Educational Foundation|location=Boston|year=1999|archiveurl=https://web.archive.org/web/19991012054217/http://pbs.org/wgbh/aia/part4/4p2967.html |archivedate=12 oktyabr 1999}}</ref><ref>{{cite book |editor1-first=Jeffrey H. |editor1-last=Wallenfeldt |author=Britannica Educational Publishing |series=America at War  |title=The American Civil War and Reconstruction: People, Politics, and Power |url=https://books.google.com/?id=T_0TrXXiDbUC&dq=slavery+%22American+Civil+War%22 |year=2009 |publisher=Rosen Publishing Group |isbn=978-1-61530-045-7 |page=264}}</ref> Əsrin sonunda ABŞ Sakit okeana qədər genişləndi<ref name="AmCentNYT">{{cite book |url=https://archive.org/details/americancenturyr00whit |title=The American Century |author=White, Donald W. |year=1996 |isbn=978-0-300-05721-8 |publisher=Yale University Press |chapter=1: The Frontiers |accessdate=26 mart 2013  }}</ref> və [[Sənaye inqilabı]] tərəfindən böyük ölçüdə yönləndirilən iqtisadiyyatı yüksəlməyə başladı.<ref>{{cite web |title=Work in the Late 19th Century |url=https://www.loc.gov/teachers/classroommaterials/presentationsandactivities/presentations/timeline/riseind/work/ |website=Library of Congress |accessdate=16 yanvar 2015 |archive-date=2020-08-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200823165051/http://www.loc.gov/teachers/classroommaterials/presentationsandactivities/presentations/timeline/riseind/work/ |url-status=live }}</ref> [[İspan-ABŞ müharibəsi]] və [[Birinci Dünya Müharibəsi]] ölkənin qlobal hərbi güc statusunu təsdiqlədi. ABŞ [[İkinci dünya müharibəsi]]ndən qlobal bir [[Fövqəldövlət|supergüc]], [[ABŞ-nin nüvə silahları|nüvə silahı inkişaf etdirən ilk ölkə]], [[Hiroşima və Naqasakinin atom bombardmanı|müharibədə istifadə]] edən yeganə ölkə və [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası]]nın [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvləri|daimi üzvü]] olaraq çıxdı. Amin'de bele deyirdi Mülkiyyət hüquqları qanunvericiliyinin, xüsusən [[Vətəndaş hüquqları aktı (1964-cü il)|1964-cü il Vətəndaş hüquqları aktı]], [[Səsvermə hüquqları aktı (1965-ci il)|1965-ci il Səsvermə hüquqları aktı]] və [[Ədalətli mənzil aktı (1968-ci il)|1968-ci il Ədalətli mənzil aktının]] qəbulu irqi və ya rəngə əsaslanan ayrı-seçkiliyi qadağan etmişdir. [[Soyuq müharibə]] zamanı ABŞ və [[Sovet İttifaqı]] [[Apollon 11|1969-cu ildə ABŞ-nin Aya enişi ilə]] pik nöqtəsinə çatan [[Kosmik yarış]]da mübarizə apardı. Soyuq müharibənin sona çatması və 1991-ci ildə [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının dağılması|Sovet İttifaqının dağılması]] ABŞ-ni dünyanın yeganə supergücü etdi.<ref>{{cite book |author1=Tony Judt |author2=Denis Lacorne |title=With Us Or Against Us: Studies in Global Anti-Americanism |url=https://books.google.com/books?id=nVDHAAAAQBAJ&pg=PA61 |year=2005 |publisher=Palgrave Macmillan |isbn=978-1-4039-8085-4 |page=61 |access-date=2017-10-29 |archive-date=2016-09-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160913014909/https://books.google.com/books?id=nVDHAAAAQBAJ&pg=PA61 |url-status=live }}<br>{{cite book |author=Richard J. Samuels |title=Encyclopedia of United States National Security |url=https://books.google.com/books?id=K751AwAAQBAJ&pg=PT666 |year=2005 |publisher=Sage Publications |isbn=978-1-4522-6535-3 |page=666 |access-date=2017-10-29 |archive-date=2016-09-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160914022103/https://books.google.com/books?id=K751AwAAQBAJ&pg=PT666 |url-status=live }}<br>{{cite book |author=Paul R. Pillar |title=Terrorism and U.S. Foreign Policy |url=https://archive.org/details/terrorismusforei00pill/page/57 |year=2001 |publisher=Brookings Institution Press |isbn=978-0-8157-0004-3 |page=[https://archive.org/details/terrorismusforei00pill/page/57 57] }}<br>{{cite book |author=Gabe T. Wang |title=China and the Taiwan Issue: Impending War at Taiwan Strait |url=https://books.google.com/books?id=CbPJ7KZ9FvIC&pg=PA179 |year=2006 |publisher=University Press of America |isbn=978-0-7618-3434-2 |page=179 |access-date=2017-10-29 |archive-date=2016-09-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160914030448/https://books.google.com/books?id=CbPJ7KZ9FvIC&pg=PA179 |url-status=live }}<br>{{cite book |title=Understanding the "Victory Disease," From the Little Bighorn to Mogadishu and Beyond |url=https://books.google.com/books?id=qgdmiw4VUHsC&pg=PA1 |publisher=Diane Publishing |isbn=978-1-4289-1052-2 |page=1 |year=2004 |access-date=2017-10-29 |archive-date=2016-09-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160913142748/https://books.google.com/books?id=qgdmiw4VUHsC&pg=PA1 |url-status=live }}<br>{{cite book |author1=Akis Kalaitzidis |author2=Gregory W. Streich |title=U.S. Foreign Policy: A Documentary and Reference Guide |url=https://books.google.com/books?id=tzwYzL9KcwEC&pg=PA313 |year=2011 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-0-313-38375-5 |page=313 |access-date=2017-10-29 |archive-date=2016-09-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160912193933/https://books.google.com/books?id=tzwYzL9KcwEC&pg=PA313 |url-status=live }}</ref>

O, [[federativ respublika]] və [[nümayəndəlik demokratiyası]]dır. ABŞ [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatı]]nın, [[Dünya Bankı]]nın, [[Beynəlxalq Valyuta Fondu]]nun, [[Amerika Dövlətləri Təşkilatı]]nın (ADT) və bir çox digər beynəlxalq təşkilatların təsisçi üzvüdür. Qlobal ÜDM-in təxminən dörddə birini təşkil edən [[Ümumi Daxili Məhsul üzrə ölkələrin reytinqi|nominal ÜDM üzrə dünyanın ən iri iqtisadiyyatı]] və [[ÜDM həcminə görə ölkələrin siyahısı (AQP)|AQP üzrə ikinci ən iri iqtisadiyyatına]] malik ABŞ yüksək [[İnkişaf etmiş ölkələr|inkişaf etmiş ölkədir]].<ref>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=23&pr.y=9&sy=2014&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512%2C668%2C914%2C672%2C612%2C946%2C614%2C137%2C311%2C962%2C213%2C674%2C911%2C676%2C193%2C548%2C122%2C556%2C912%2C678%2C313%2C181%2C419%2C867%2C513%2C682%2C316%2C684%2C913%2C273%2C124%2C868%2C339%2C921%2C638%2C948%2C514%2C943%2C218%2C686%2C963%2C688%2C616%2C518%2C223%2C728%2C516%2C558%2C918%2C138%2C748%2C196%2C618%2C278%2C624%2C692%2C522%2C694%2C622%2C142%2C156%2C449%2C626%2C564%2C628%2C565%2C228%2C283%2C924%2C853%2C233%2C288%2C632%2C293%2C636%2C566%2C634%2C964%2C238%2C182%2C662%2C453%2C960%2C968%2C423%2C922%2C935%2C714%2C128%2C862%2C611%2C135%2C321%2C716%2C243%2C456%2C248%2C722%2C469%2C942%2C253%2C718%2C642%2C724%2C643%2C576%2C939%2C936%2C644%2C961%2C819%2C813%2C172%2C199%2C132%2C733%2C646%2C184%2C648%2C524%2C915%2C361%2C134%2C362%2C652%2C364%2C174%2C732%2C328%2C366%2C258%2C734%2C656%2C144%2C654%2C146%2C336%2C463%2C263%2C528%2C268%2C923%2C532%2C738%2C944%2C578%2C176%2C537%2C534%2C742%2C536%2C866%2C429%2C369%2C433%2C744%2C178%2C186%2C436%2C925%2C136%2C869%2C343%2C746%2C158%2C926%2C439%2C466%2C916%2C112%2C664%2C111%2C826%2C298%2C542%2C927%2C967%2C846%2C443%2C299%2C917%2C582%2C544%2C474%2C941%2C754%2C446%2C698%2C666&s=NGDPD&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database, April 2015 |date= |accessdate= |website= |publisher= |archive-date=2021-09-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210920184811/https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=23&pr.y=9&sy=2014&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512,668,914,672,612,946,614,137,311,962,213,674,911,676,193,548,122,556,912,678,313,181,419,867,513,682,316,684,913,273,124,868,339,921,638,948,514,943,218,686,963,688,616,518,223,728,516,558,918,138,748,196,618,278,624,692,522,694,622,142,156,449,626,564,628,565,228,283,924,853,233,288,632,293,636,566,634,964,238,182,662,453,960,968,423,922,935,714,128,862,611,135,321,716,243,456,248,722,469,942,253,718,642,724,643,576,939,936,644,961,819,813,172,199,132,733,646,184,648,524,915,361,134,362,652,364,174,732,328,366,258,734,656,144,654,146,336,463,263,528,268,923,532,738,944,578,176,537,534,742,536,866,429,369,433,744,178,186,436,925,136,869,343,746,158,926,439,466,916,112,664,111,826,298,542,927,967,846,443,299,917,582,544,474,941,754,446,698,666&s=NGDPD&grp=0&a= |url-status=live }}</ref> [[ABŞ iqtisadiyyatı]] [[xidmət]]lərin və [[Bilik iqtisadiyyatı|biliyə əsaslanan]] fəaliyyətlərin dominantlığı ilə xarakterizə edilən geniş [[Postsənaye cəmiyyəti|postsənaye]] iqtisadiyyatdır, buna baxmayraq istehsalat sektoru dünyada ən böyük ikincidir.<ref>{{cite web |title=Manufacturing, value added (current US$) |url=http://data.worldbank.org/indicator/NV.IND.MANF.CD |website=World Bank Open Data |publisher=World Bank |accessdate=11 fevral 2017 |archive-date=2022-09-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220908054220/https://data.worldbank.org/indicator/NV.IND.MANF.CD |url-status=live }}</ref> ABŞ dünyada dəyərinə görə məhsulların ən böyük [[İdxalata görə ölkələrin siyahısı|idxalçısı]] və ikinci ən böyük [[İxracata görə ölkələrin siyahısı|ixracatçısıdır]].<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/Publications/the-world-factbook/rankorder/2087rank.html|title=The World Factbook|publisher=Central Intelligence Agency|website=www.cia.gov|access-date=2018-04-16|archive-date=2008-10-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081004070323/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook//rankorder/2087rank.html|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/Publications/the-world-factbook/rankorder/2078rank.html|title=The World Factbook|publisher=Central Intelligence Agency|website=www.cia.gov|access-date=2018-04-16|archive-date=2008-10-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20081004073036/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook//rankorder/2078rank.html|url-status=dead}}</ref> Əhalisi dünya cəminin yalnız 4,3%-i olmasına baxmayaraq<ref name="urlPopulation Clock">{{cite web |url=https://www.census.gov/popclock/ |title=Population Clock |date=4 iyul 2017 |website=U.S. and World Population Clock |publisher=U.S. Department of Commerce |quote=The United States population on July 4, 2017 was: 325,365,189 |accessdate=11 sentyabr 2017 |archive-date=November 17, 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151117025617/http://www.census.gov/popclock/ |url-status=live }}</ref> ABŞ dünyada ümumi sərvətin [[Milli sərvət|31%-ni təşkil edir]], qlobal sərvətin ən böyük payı tək bir ölkədə cəmlənmişdir.<ref>{{cite web |title=Global Wealth Report |url=https://www.credit-suisse.com/corporate/en/research/research-institute/global-wealth-report.html |website=Credit Suisse |accessdate=11 fevral 2019 |language=en |date=Oktyabr 2018 |archive-date=2017-07-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170718173830/https://www.credit-suisse.com/corporate/en/research/research-institute/global-wealth-report.html |url-status=live }}</ref>

Geniş [[ABŞ-də gəlir bərabərsizliyi|gəlir]] və [[ABŞ-də sərvət bərabərsizliyi|sərvət bərabərsizliyinə]] baxmayaraq, ABŞ [[Orta əmək haqqına görə ölkələrin siyahısı|orta əmək haqqı]], [[İnsan İnkişafı İndeksi|insan inkişafı]], [[Adambaşına düşən ÜDM-ə görə ölkələrin siyahısı|adambaşına düşən ÜDM]] və işçi məhsuldarlığı da daxil olmaqla sosial-iqtisadi göstəricilərdə [[ABŞ-nin beynəlxalq reytinqləri|çox yüksək sırada]] qalmağa davam edir.<ref>{{cite news |url=http://www.cbsnews.com/2100-500395_162-3228735.html |title=U.S. Workers World's Most Productive |publisher=CBS News |date=11 fevral 2009 |accessdate=23 aprel 2013 |archive-date=2013-10-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131002081657/http://www.cbsnews.com/2100-500395_162-3228735.html |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=AV_AN_WAGE|title=Average annual wages|website=stats.oecd.org|access-date=9 fevral 2019|archive-date=2022-09-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20220901074058/https://stats.oecd.org/index.aspx?DataSetCode=AV_AN_WAGE|url-status=live}}</ref> [[Müdafiə xərclərinə görə ölkələrin siyahısı|Qlobal hərbi xərclərinin]] üçdə birini təşkil edən ABŞ dünyanın ən qabaqcıl [[ABŞ Silahlı Qüvvələri|hərbi]] qüvvəsidir<ref>{{cite web |url=http://books.sipri.org/product_info?c_product_id=476 |title=Trends in world military expenditure, 2013 |publisher=Stockholm International Peace Research Institute |date=Aprel 2014 |accessdate=14 aprel 2014|deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150104033821/http://books.sipri.org/product_info?c_product_id=476 |archivedate=4 yanvar 2015}}</ref> və beynəlxalq səviyyədə aparıcı [[Siyasət|siyasi]], [[ABŞ mədəniyyəti|mədəni]] və [[ABŞ-də elm və texnologiya|elmi]] gücdür.<ref>[[#Cohen|Cohen, 2004: History and the Hyperpower]]<br>[[#BBC18may|BBC, April 2008: Country Profile: United States of America]]<br>{{cite web |url=http://www.researchtrends.com/issue8-november-2008/geographical-trends-of-research-output/ |title=Geographical trends of research output |publisher=Research Trends |accessdate=16 mart 2014 |archive-date=2014-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140317092424/http://www.researchtrends.com/issue8-november-2008/geographical-trends-of-research-output/ |url-status=dead }}<br>{{cite web |url=http://www.openaccessweek.org/profiles/blogs/the-top-20-countries-for-scientific-output |title=The top 20 countries for scientific output |publisher=Open Access Week |accessdate=16 mart 2014 |archive-date=2014-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140317105014/http://www.openaccessweek.org/profiles/blogs/the-top-20-countries-for-scientific-output |url-status=live }}<br>{{cite web |url=http://www.epo.org/about-us/annual-reports-statistics/annual-report/2012/statistics-trends/granted-patents.html |title=Granted patents |publisher=European Patent Office |accessdate=16 mart 2014 |archive-date=2014-03-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140316191406/http://www.epo.org/about-us/annual-reports-statistics/annual-report/2012/statistics-trends/granted-patents.html |url-status=live }}</ref>

== Etimologiya ==
{{Həmçinin bax|Amerika (toponim)|ABŞ vətəndaşlarının adlandırılması|Amerikan (söz)}}
[[Fayl:Amerigo Vespucci - Project Gutenberg etext 19997.jpg|thumb|left|upright=0.6|Amerika qitələri italyan səyyah [[Ameriqo Vespuççi]]nin adını daşıdığına inanılır.{{sfn|Martone|2016|p=504}}]]

1507-ci ildə alman kartoqraf [[Martin Valdzmyuller]] qərb yarımkürəsi torpaqlarını italiyalı səyyah və kartoqraf [[Ameriqo Vespuççi]]nin ({{dil-la|Americus Vespucius}}) şərəfinə [[Amerika]] adlandırdığı dünya xəritəsi hazırladı.{{sfn|Sider|2007|p=226}} "Amerika Birləşmiş Ştatları" ifadəsinin ilk sənədli sübutu [[Corc Vaşinqton|Vaşinqtonun]] [[adyutant]]ı və [[Kontinental Ordu]]nun şəxsi heyət generalı polkovnik-leytenant [[Cozef Rid]]ə eskvayr [[Stiven Moylan]] tərəfindən yazılmış 2 yanvar 1776-cı il tarixli məktubdur. Moylan istiqlal müharibəsi səylərinə kömək istəmək məqsədilə "Amerika Birləşmiş Ştatlarından İspaniyaya tam və geniş səlahiyyətlər ilə" getmək istədiyini ifadə edirdi.<ref>DeLear, Byron (4 iyul 2013) [http://www.csmonitor.com/USA/Politics/2013/0704/Who-coined-United-States-of-America-Mystery-might-have-intriguing-answer Who coined 'United States of America'? Mystery might have intriguing answer.] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170402232758/http://www.csmonitor.com/USA/Politics/2013/0704/Who-coined-United-States-of-America-Mystery-might-have-intriguing-answer |date=2017-04-02 }} "Historians have long tried to pinpoint exactly when the name 'United States of America' was first used and by whom… …This latest find comes in a letter that Stephen Moylan, Esq., wrote to Col. Joseph Reed from the Continental Army Headquarters in Cambridge, Mass., during the Siege of Boston. The two men lived with Washington in Cambridge, with Reed serving as Washington's favorite military secretary and Moylan fulfilling the role during Reed's absence." ''Christian Science Monitor'' (Boston, MA).</ref><ref>Touba, Mariam (5 noyabr 2014) [http://blog.nyhistory.org/coined-phrase-united-states-america-may-never-guess/ Who Coined the Phrase 'United States of America'? You May Never Guess] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20141108220158/http://blog.nyhistory.org/coined-phrase-united-states-america-may-never-guess/ |date=2014-11-08 }} "Here, on January 2, 1776, seven months before the Declaration of Independence and a week before the publication of Paine's ''Common Sense'', Stephen Moylan, an acting secretary to General George Washington, spells it out, 'I should like vastly to go with full and ample powers from the United States of America to Spain' to seek foreign assistance for the cause." ''New-York Historical Society Museum & Library''</ref><ref>Fay, John (15 iyul 2016) [http://www.irishcentral.com/roots/history/The-forgotten-Irishman-who-named-the-United-States-of-America.html The forgotten Irishman who named the 'United States of America'] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160809224020/http://www.irishcentral.com/roots/history/The-forgotten-Irishman-who-named-the-United-States-of-America.html |date=2016-08-09 }} "According to the NY Historical Society, Stephen Moylan was the man responsible for the earliest documented use of the phrase "United States of America." But who was Stephen Moylan?" ''IrishCentral.com''</ref> "Amerika Birləşmiş Ştatlarının" ifadəsinin ilk məlum nəşri Virciniya ştatının Vilyamsberq şəhərindəki [[The Virginia Gazette]] qəzetində 6 aprel 1776-cı ildə yazılmış anonim bir esse idi.<ref>{{cite journal |title="To the inhabitants of Virginia," by A PLANTER.'' Dixon and Hunter's. April 6, 1776, Williamsburg, Virginia. Letter is also included in Peter Force's ''American Archives'' |url=http://research.history.org/DigitalLibrary/VirginiaGazette/VGIssueThumbs.cfm?IssueIDNo=76.DH.16 |issue=1287 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141219053616/http://research.history.org/DigitalLibrary/VirginiaGazette/VGIssueThumbs.cfm?IssueIDNo=76.DH.16 |archivedate=19 dekabr 2014 |volume=5}}</ref>

[[Con Dikinson]] tərəfindən hazırlanan və 17 iyun 1776-cı ilə qədər tamamlanan [[Konfederasiya Maddələri]]nin ikinci layihəsi "Konfederasiyanın adı 'Amerika Birləşmiş Ştatları' olacağını" elan etdi.{{sfn|Safire|2003|p=199}} 1777-ci ilin sonunda ratifikasiyası üçün ştatlara göndərilən Maddələrin yekun variantı "Konfederasiyanın müraciət forması 'Amerika Birləşmiş Ştatları' olacaq" cümləsini ehtiva edir.{{sfn|Mostert|2005|p=18}} 1776-cı il iyun ayında [[Tomas Cefferson]] özünün hazırladığı [[ABŞ istiqlal bəyannaməsi|istiqlal bəyannaməsinin]] "orijinal kobud layihəsinin" sərlövhəsində "AMERİKA BİRLƏŞMİŞ ŞTATLARI" ifadəsini böyük hərflərlə yazmışdı.{{sfn|Safire|2003|p=199}} Sənədin bu layihəsi 21 iyun 1776-cı ilə qədər üzə çıxmayıb və ifadəni Dikinsonun 17 iyun tarixli Konfederasiya Maddələri layihəsində istifadə etdikdən əvvəl və ya sonra yazıldığı naməlumdur.{{sfn|Safire|2003|p=199}}

Qısa formada "Birləşmiş Ştatlar" da standartdır. Digər ümumi formalar "B. Ş.", "ABŞ" və "Amerika"dır. Danışıq adları "A-nın B. Ş.-ı" və beynəlxalq səviyyədə "Ştatlar"dır. XVIII əsrin sonlarında şeir və mahnılarda məşhur olan "[[Kolumbiya (ad)|Kolumbiya]]" adı öz mənşəyini [[Xristofor Kolumb]]dan götürür; bu Kölumbiya ölkəsi daxil olmaqla "[[Vaşinqton şəhəri|Kolumbiya dairəsi]]", Qərb yarımkürəsinin bir çox yeri və quruluşunun adında özünü büruzə verir.{{sfn|Brokenshire|1993|page=49}}

"Birləşmiş Ştatlar" ifadəsi müstəqil ştatlar toplusunun təsviri olaraq orijinal formasında cəm halında idi, məsələn "Birləşmiş Ştatlardır" ({{dil-en|"the United States are"}}) ifadəsini ehtiva edən [[ABŞ Konstitusiyasına on üçüncü dəyişiklik]] 1865-ci ildə ratifikasiya edilmişdi.{{sfn|Greg|1892|p=276}} Tək forması, məsələn "Birləşmiş Ştatlardır" ({{dil-en|"the United States is"}}) Amerika Vətəndaş müharibəsi başa çatdıqdan sonra məşhur oldu. İndi tək halı standart formadır; cəm halı "bu Birləşmiş Ştatlar" ({{dil-en|"these United States"}}) deyimində saxlanılır. Fərq istifadədən daha əhəmiyyətlidir; bu ştatların toplusu və bir vahid arasındakı fərqdir.<ref>G. H. Emerson, ''The Universalist Quarterly and General Review'', Vol. 28 (Jan. 1891), p. 49, quoted in {{cite web |url=http://itre.cis.upenn.edu/~myl/languagelog/archives/002663.html |author=Zimmer, Benjamin |date=24 noyabr 2005 |title=Life in These, Uh, This United States |publisher=University of Pennsylvania |accessdate=5 yanvar 2013 |archive-date=2008-02-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080220231426/http://itre.cis.upenn.edu/~myl/languagelog/archives/002663.html |url-status=live }}</ref>

[[ABŞ vətəndaşlığı|ABŞ vətəndaşı]] "[[Amerikalılar|Amerikalıdır]]". "Birləşmiş Ştatlar", "Amerika" və "B. Ş." ölkəyə sifət olaraq istinad edilir ("Amerika dəyərləri", "ABŞ qüvvələri"). İngilis dilində "[[Amerikan (söz)|Amerikan]]" sözü nadir hallarda Amerika Birləşmiş Ştatları ilə bir-başa bağlı olmayan mövzulara aiddir.<ref>{{cite book |last1=Wilson |first1=Kenneth G. |title=The Columbia guide to standard American English |url=https://archive.org/details/columbiaguidetos00wils_203 |date=1993 |publisher=Columbia University Press |location=New York |isbn=978-0-231-06989-2 |pages=[https://archive.org/details/columbiaguidetos00wils_203/page/n63 27]–28}}</ref>

== Tarix ==
{{Əsas|ABŞ tarixi|ABŞ tarixinin xronologiyası|ABŞ-nin biznes tarixi|ABŞ-nin iqtisadi tarixi|ABŞ-nin əmək tarixi}}

=== Yerli xalqlar və Kolumba qədərki dövr tarixi ===
{{Ətraflı|[[ABŞ-də yerli amerikalılar]]}}
{{şəkillər albomu|başlıq_yer=center|miqyas=350
| şəkil1 = Monks Mound in July.JPG|izah1=[[Kahokiya]]da yerləşən [[Monks-Maund]], [[UNESCO]]-nun [[ümumdünya irsi]]
| şəkil2 = Cliff Palace.JPG|izah2=[[Anasazilər]] tərəfindən inşa edilən [[Klif sarayı]]
}}

Ümumi olaraq qəbul olunmuşdur ki, [[Amerikanın məskunlaşdırılması|Şimali Amerikanın ilk sakinləri]] [[Beringiya bərzəxi|Berinq torpaq körpüsü]] vasitəsilə [[Sibir]]dən köçmüş və ən azı 12 min il əvvəl gəlib çatmışdılar, baxmayaraq ki, artan sübutlar daha əvvəl gəlmələrini göstərir.{{sfn|Erlandson|Rick|Vellanoweth|2008|p=19}}{{sfn|Savage|2011|page= 55}}{{sfn|Haviland|Walrath|Prins|2013|page=219}} Torpaq körpüsündən keçdikdən sonra ilk amerikalılar [[Sakit okean|Sakit Okean]] sahili boyunca{{sfn|Fladmark|2017|pages=55–69}} və [[Kordilyer buz örtüyü|Kordilyer]] və [[Lavrentid buz örtüyü|Lavrentid]] buz örtükləri arasında daxili buzsuz dəhliz vasitəsilə cənuba hərəkət etdilər.{{sfn|Meltzer|2009|page= 129}} [[Klovis mədəniyyəti]] e.ə. 11,000-də meydana çıxdı və bu, Amerikanın sonrakı yerli mədəniyyətlərinin əksəriyyətinin əcdadı hesab olunur.{{sfn|Waters|Stafford|2007|pages=1122–1126}} Klovis mədəniyyətinin Amerikanın ilk insan məskənini təmsil etdiyinə inanılırdı.{{sfn|Flannery|2015|pages=173–185}} İllər keçdikcə 15.550 il bundan əvvələ aid alətlərin də daxil olduğu daha çox sübutlar "pre-Klovis" mədəniyyətləri ideyasını inkişaf etdirmişdi. Bu, ehtimal ki, Şimali Amerikaya immiqrasiyanın üç böyük dalğasının ilkini təmsil edir.{{sfn|Gelo|2018|pagees=79-80}}

Vaxt keçdikcə Şimali Amerikadakı yerli mədəniyyətlər getdikcə daha mürəkkəbləşdi, cənub-şərqdə mövcüd olmuş [[Kolumba qədərki dövr]] [[Missisipi mədəniyyəti]] kimi bəziləri qabaqcıl kənd təsərrüfatı, möhtəşəm memarlıq və dövlət səviyyəsində cəmiyyətlər inkişaf etdirdi.{{sfn|Lockard|2010|page= 315}} Cənubda Missisipi mədəniyyəti eramızın 800–1600-cü illər arasında [[Meksika]] sərhədindən [[Florida]]ya qədər genişlənərək çiçəkləndi.{{sfn|Inghilleri|2016|page= 117}} Şəhər dövləti [[Kahokiya]] müasir ABŞ-nin ən böyük, ən mürəkkəb Kolumba qədərki dövr [[Arxeologiya|arxeoloji sahəsi]] sayılır.{{sfn|Martinez|Sage|Ono|2016|page= 4}} [[Dörd Künc]] bölgəsində isə [[Anasazilər]] mədəniyyəti əkinçilikdən daha çox asılılıq yaradan yüzilərlə davam edən kənd təsərrüfatı təcrübəsinin ən yüksək nöqtəsi kimi inkişaf etdi.{{sfn|Fagan|2016|page=390}} ABŞ-də mövcud olan [[Ümumdünya irsi|UNESCO-nun ümumdünya irsinin]] üçü Pueblosa aid edilir: [[Mesa-Verde Milli Parkı]], [[Çako Mədəniyyəti Milli Tarix Parkı]] və [[Taos-Pueblo]].{{sfn|Martinez|Bordeaux|2016|page=602}}{{sfn|Weiss|Jacobson|2000|page=180}} Həmçinin [[Luiziana]]nın şimal-şərqindəki [[Poverti-Poynt]] mədəniyyətinə aid yerli amerikalılar tərəfindən inşa edilən torpaq işləri də UNESCO-nun ümumdünya irsinə daxil edilib. [[Böyük göllər|Böyük Göllər]] bölgəsinin cənubunda [[İrokezlər]] İttifaqı (Haudenosuni) XII və XV əsrlər arasında bir vaxtda yaradılmışdı.<ref name="Dean Snow">{{cite book |url=https://books.google.com/?id=P7e82KQoX6IC&pg=PA1&lpg=PA1&dq=iroquois+basque |title=The Iroquois |author=Dean R. Snow |publisher=Blackwell Publishers, Ltd. |year=1994 |isbn=978-1-55786-938-8 |accessdate=16 iyul 2010}}</ref>

[[Havay adaları]]nın ilk yaşayış məntəqələri tarixi müzakirə mövzusu olmağa davam edir.<ref name="PearcePearce2010">{{cite book |first1=Charles E.M. |last1=Pearce |first2=F. M. |last2=Pearce |title=Oceanic Migration: Paths, Sequence, Timing and Range of Prehistoric Migration in the Pacific and Indian Oceans |url=https://books.google.com/books?id=rhQxc4GW8soC&pg=PA167 |date=17 iyun 2010 |publisher=Springer Science & Business Media |isbn=978-90-481-3826-5 |page=167 |access-date=2017-10-31 |archive-date=2022-03-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220318054643/https://books.google.com/books?id=rhQxc4GW8soC&pg=PA167 |url-status=live }}</ref> [[Arxeologiya|Arxeoloji]] dəlillər eramızın 124-cü ilində yaşayış məntəqəsinin mövcudluğunu göstərir.<ref name="Whittaker1986">{{cite book|first=Elvi W.|last=Whittaker|title=The Mainland Haole: The White Experience in Hawaii|url=https://books.google.com/books?id=JNM-A-QJ_o4C&pg=PA3|date=Yanvar 1986|publisher=Columbia University Press|isbn=978-0-231-05316-7|page=3|access-date=2017-10-31|archive-date=2022-03-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20220318054644/https://books.google.com/books?id=JNM-A-QJ_o4C&pg=PA3|url-status=live}}</ref>

=== Yerli xalqlar üstündə təsirləri və qarşılıqlı əlaqə ===
{{Ətraflı|[[Hindi müharibələri]], [[Hindi soyqırımları]] və [[Yerli amerikalıların xəstəlikləri və epidemiyaları]]}}
Müasir ABŞ ərazilərində Avropa müstəmləkəçiliyinin tərəqqisi ilə [[ABŞ-də yerli amerikalılar|yerli amerikalılar]] tez-tez [[Hindi müharibələri|işğal edildi və didərgin düşdülər]].<ref>{{cite book |author=Paul Joseph |title=The SAGE Encyclopedia of War: Social Science Perspectives |url=https://books.google.com/books?id=idw0DQAAQBAJ&pg=PA590 |date=11 oktyabr 2016 |publisher=SAGE Publications |isbn=978-1-4833-5988-5 |page=590 |access-date=2017-11-24 |archive-date=2021-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211006072910/https://books.google.com/books?id=idw0DQAAQBAJ&pg=PA590 |url-status=live }}</ref> Amerikanın yerli əhalisi avropalılar gəldikdən sonra və əsasən [[təbii çiçək]] və [[Qızılca (xəstəlik)|qızılca]] xəstəlikləri kimi müxtəlif səbəblərə görə [[Hindi soyqırımları|azaldı]].<ref>"''[https://books.google.com/books?id=qubTdDk1H3IC&pg=PA205 The Cambridge encyclopedia of human paleopathology] {{Wayback|url=https://books.google.com/books?id=qubTdDk1H3IC&pg=PA205 |date=20240513215317 }} {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160208032805/https://books.google.com/books?id=qubTdDk1H3IC&pg=PA205 |date=8 fevral 2016}}''". Arthur C. Aufderheide, Conrado Rodríguez-Martín, Odin Langsjoen (1998). [[Cambridge University Press]]. p. 205. {{ISBN|0-521-55203-6}}</ref><ref>[[#Bianchine|Bianchine, Russo, 1992]] pp. 225–232</ref>

Avropa ilə təmas zamanı Şimali Amerikanın orijinal əhalisinin sayını təxmin etmək çətin olsa da, XX əsrin əvvəllərində [[Ceyms Muni]] tərəfindən tarixi qeydlərdən istifadə edərək 1600-cü ildə [[Meksika]]nın şimalındakı yerli əhalinin sayını təxmin etmək üçün cəhd edildi.{{sfn|Perdue|Green|2005|page=40}}{{sfn|Haines|Haines|Steckel|2000|page= 12}} Daha sonrakı illərdə [[Smitsonian İnstitutu]]ndan [[Duqlas Yubleykr]] bu rəqəmləri yeniləyib.{{sfn|Thornton|1998|page=34}} Yubleykr cənub Atlantik ştatlarında əhalinin sayını 92.916 və Körfəz ştatlarında əhalinin sayını 473.616 olduğunu təxmin etsə də, alimlərin əksəriyyəti rəqəmi çox aşağı hesab edir.{{sfn|Perdue|Green|2005|page=40}} [[Antropoloq]] [[Henri Dobins]] əhalinin çox daha yüksək, Meksika körfəzinin sahillərində 1.100.000, [[Florida]] və [[Massaçusets]] arasında yaşayan 2.211.000 adam, [[Missisipi çayı|Mississipi vadisində]] və qollarında 5.250.000 və [[Florida yarımadası]]nda 697.000 nəfər olduğuna inanırdı.{{sfn|Perdue|Green|2005|page=40}}{{sfn|Haines|Haines|Steckel|2000|page= 12}}

Avropalılar və yerli amerikalılar arasında ilk qarşılıqlı əlaqə [[skandinavlar]] tərəfindən edilmişdir. İndiyədək qalan bir sıra skandinav [[saqa]]sı [[Dənizkənarı əyalətlər]] və onun yerli əhalisi ilə əlaqəli məlumatlar verir. Skandinavlar Kolumbdan təxminən 500 il əvvəl Şimali Amerikada məskunlaşmağa cəhd etdilər.{{sfn|Volo|Volo|2007|page=11}}{{sfn|Cowper|2011|page=67}}{{sfn|Wilson|Thompson|1997|page=14}}

Kolonizasiyanın ilk günlərində bir çox avropalı qida çatışmazlığına, xəstəliklərə və yerli amerikalıların hücumlarına məruz qalmışdılar. Yerli amerikalılar tez-tez qonşu tayfalarla müharibə etmiş və Avropalılarla onların [[koloniya müharibəsi|koloniya müharibələrində]] müttəfiq olmuşdular. Ancaq eyni zamanda bir çox yerli və kolonist bir-birindən asılı hala gəldi. Kolonistlər qida və heyvan dərisi, yerlilər isə silah, sursat və digər Avropa malları üçün ticarət edirdi.<ref>[[#Ripper2008|Ripper, 2008]] p. 6</ref> Yerlilər bir çox kolonistə qarğıdalı, paxla və balqabağın harada, nə vaxt və necə becərilməli olduğunu öyrətdi. Avropalı misyonerlər və digərləri yerli amerikalıların "mədəniləşdirilməsinin" əhəmiyyətli olduğuna hiss edir və onları Avropa kənd təsərrüfatı metodlarına və həyat tərzinə uyğunlaşmağa çağırırdılar.<ref>[[#Ripper2008|Ripper, 2008]] p. 5</ref><ref>[[#Calloway1998|Calloway, 1998]], p. 55</ref>

=== Avropalıların məskunlaşması ===
{{Ətraflı|[[ABŞ-nin kolonizasiya tarixi]], [[Şimali Amerikanın kolonizasiyası]] və [[On üç koloniya]]}}
[[Fayl:View of St. Augustine FL at intersection of Cathedral Pl and Charlotte St 20160707 1.jpg|thumb|[[Sent-Oqastin (Florida)|Sent-Oqastin]] kontinental ABŞ-də avropalıların qurduğu ən qədim daimi yaşayış məntəqəsidir (1565-ci il)<ref name="Saint Augustine" />]]
[[Fayl:The Mayflower Compact 1620 cph.3g07155.jpg|thumb|''[[Meyflauer sazişi]], 1620-ci il'' [[Jan Leon Jerom Ferris]]in rəsm əsəri]]

İndiki ABŞ-nin ərazisində Avropa kolonizasiyasının inkişafı ilə, [[ABŞ-də yerli amerikalılar|yerli amerikalılar]] tez-tez [[Hindi müharibələri|işğal edilmiş və yerlərindən qovulmuşdular]].{{sfn|Joseph|2016|page=590}} Müasir ABŞ ərazisinə çatan ilk avropalılar 1513-cü ildə Floridaya ilk səfərini edən [[Xuan Ponse de Leon]] kimi ispan [[konkistador]]ları olmuşdu, lakin [[ABŞ-nin qeydiyyata alınmamış əraziləri|qeydiyyata alınmamış ərazilər]] də nəzərə alınsa [[Kolumbun ikinci ekspedisiyası|1493-cü il ekspedisiyasında]] [[Puerto-Riko]]ya çıxan [[Xristofor Kolumb]] bu şərəfə nail olub. İspanlar Florida və Nyu-Meksikoda [[Sent-Oqastin (Florida)|Sent-Oqastin]]<ref name="Saint Augustine">{{cite web |title=St. Augustine Florida, The Nation's Oldest City |url=http://staugustine.com/history/nations-oldest-city |website=staugustine.com |language=en |access-date=2017-10-31 |archive-date=2017-10-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171019215207/http://staugustine.com/history/nations-oldest-city |url-status=dead }}</ref> və [[Santa-Fe (Nyu-Meksiko)|Santa-Fe]] kimi ilk yaşayış məntəqələrini saldılar. Fransızlar özlərininkini Mississippi çayı boyunca qurdular. Şimali Amerikanın şərq sahillərində İngilislərin müvəffəqiyyətli məskunlaşması 1607-ci ildə [[Ceymstaun (Virciniya)|Ceymstaunda]] [[Virciniya koloniyası]] və 1620-ci ildə [[Pilqremlər]]in [[Pilmut koloniyası]] ilə başladı. Mühacirləri çoxu [[Din azadlığı|dini azadlıq]] axtaran [[İngilis müxalifətçilər|müxalifətçi xristian qrupları]] idi. Qitənin ilk seçilmiş qanunvericilik məclisi olan Virciniyanın [[Berjesslərin Evi]] 1619-cu ildə yaradıldı, sahilə çıxmazdan əvvəl Pilqremlər ilə [[Meyflauer sazişi]] bağlandı və [[Konnektikutun Əsas Sərəncamları]] Amerika koloniyaları boyunca inkişaf edəcək nümayəndəliklərin özünüidarəetmə və konstitusionalizm nümunəsi üçün presedentlər yaratdı.<ref name="Remini2–3">{{Harvnb|Remini|2007|pp=2–3}}</ref><ref name="Johnson26–30">{{Harvnb|Johnson|1997|pp=26–30}}</ref>

Hər koloniydakı mühacirlərin böyük hissəsi kiçik fermerlər idi, ancaq bir neçə on il ərzində koloniyaların müxtəlifliyi kimi digər sənaye sahələri də inkişaf etdi. [[Əmtəə bitkisi|Əmtəə bitkilərinə]] tütün, düyü və buğda daxil idi. Hasilat sənayesində xəz, balıqçılıq və taxta-şalban üstünlük təşkil edirdi. İstehsalçılar rom və gəmi hazırlayırdılar və kolonizasiya dövrününü sonunda amerikalılar dünyanın dəmir təchizatının yeddidə birini istehsal edirdilər.<ref>[[#Walton|Walton, 2009]], fəsil 3</ref> Nəticədə şəhərlər yerli iqtisadiyyatları dəstəkləmək və ticarət mərkəzləri kimi xidmət etmək üçün sahillərə səpələndilər. İngilis kolonistlər [[Şotland-İrland amerikalıları|Şotland-İrland]] və digər qrupların dalğaları ilə tamamlandı. Sahilyanı torpaqlar daha da bahalaşdıqca azad edilmiş [[muzdlu nökər]]lər daha qərbə sıxışdırıldılar.<ref>[[#Lemon|Lemon, 1987]]</ref>

İngilis kaperləri ilə genişmiqyaslı bir kölə ticarətinə başlanıldı.<ref>{{Cite journal |last1=Jackson |first1=L. P. |title=Elizabethan Seamen and the African Slave Trade |journal=The Journal of Negro History |volume=9 |issue=1 |date=1924 |pages=1–17 |jstor=2713432|doi=10.2307/2713432| issn = 0022-2992 }}</ref> Xəstəliklərin az olması və daha yaxşı qida və müalicə səbəbi ilə Şimali Amerikada kölələrin orta ömür uzunluğu cənuba nisbətən daha çox olması kölə sayının sürətlə artmasına səbəb oldu.<ref>[[#Tadman|Tadman, 2000]], p. 1534</ref><ref>[[#Schneider|Schneider, 2007]], p. 484</ref> Kolonist cəmiyyət əsasən köləliyin dini və mənəvi yönü baxımından bölünmüşdü və koloniyalar bu praktikanın lehinə və əleyhinə qanun aktları qəbul etdilər.<ref name=Lien522>[[#Lien|Lien, 1913]], p. 522</ref><ref name=Davis7>[[#Davis96|Davis, 1996]], p. 7</ref> Amma XVIII əsrin başlaması ilə xüsusilə cənub bölgələrində əmtəə bitkilərinin əkilməsində afrikalı kölələrin yerini muzdlu nökərlər aldı.<ref name="Quirk2011">[[#Quirk|Quirk, 2011]], p. 195</ref>

1732-ci ildə [[Corciya Vilayəti|Corciyanın]] Britaniyalılar tərəfindən kolonizasiyası ilə ABŞ-ni əmələ gətirəcək [[on üç koloniya]]nın əsası qoyuldu.<ref name="BilhartzElliott2007">{{cite book |author1=Bilhartz, Terry D. |author2=Elliott, Alan C. |title=Currents in American History: A Brief History of the United States |url=https://books.google.com/books?id=J65Z_Ura2EIC&pg=PA7 |year=2007 |publisher=M.E. Sharpe |isbn=978-0-7656-1817-7 |access-date=2017-11-01 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813144852/https://books.google.com/books?id=J65Z_Ura2EIC&pg=PA7 |url-status=live }}</ref> Hamısında [[İngilislərin hüquqları|İngilislərin qədim hüquqlarına]] və respublikaçılığa dəstək verən, özünüidarə hissinə sadiqliyi artan azad kişilərin bir çoxuna açıq seçkilərlə müəyyənləşdirilmiş yerli hökumətləri vardı.<ref name="Wood1998">{{cite book |author=Wood, Gordon S. |title=The Creation of the American Republic, 1776–1787 |url=https://books.google.com/books?id=kdDRJLxBhl4C&pg=PA263 |year=1998 |publisher=UNC Press Books |isbn=978-0-8078-4723-7 |page=263 |access-date=2017-11-02 |archive-date=2021-08-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210814055930/https://books.google.com/books?id=kdDRJLxBhl4C&pg=PA263 |url-status=live }}</ref> Son dərəcə yüksək doğum göstəriciləri, aşağı ölüm göstəriciləri və sabit məskunlaşma ilə koloniya əhalisi sürətlə böyüdü. Nisbətən daha az yerli amerikalı əhalisi tutulurdu.<ref>[[#Walton|Walton, 2009]], pp. 38–39</ref> [[Birinci Böyük Oyanış|Böyük Oyanış]] kimi tanınan 1730-cu və 1740-cı illərin [[Xristian dirçəliş]] hərəkatı həm dinə, həm də dini azadlığa marağı artırdı.<ref>{{cite book |last1=Foner |first1=Eric |title=The Story of American Freedom |date=1998 |publisher=W.W. Norton |isbn=978-0-393-04665-6 |pages=4–5 |edition=1st |url=https://books.google.com/?id=YhHcaweX2tIC&printsec=frontcover&dq=story+of+American+freedom#v=onepage&q=story%20of%20American%20freedom&f=false}}</ref>

[[Yeddiillik müharibə]] (ABŞ-də [[Fransız-Hindi müharibəsi]] kimi tanınır) dövründə ingilis orduları Kanadanı fransızlardan aldılar, ancaq [[Fransız dili|frankofon]] əhali cənub koloniyalarından siyasi cəhətdən təcrid olunmuş vəziyyətdə qaldı. Zəbt edilmiş və sürgün edilmiş yerli amerikalıları nəzərə almasaq, 1770-ci ildə 13 Britaniya koloniyasının 2,1 milyondan çox əhaliyəsi var idi, bu təxminən Britaniyanın üçdə birinə bərabərdi. Yeni gələnlərin davam etməsinə baxmayaraq, 1770-ci illərdə təbii artım tempi xaricdə anadan olan amerikalıların az olduğu vəziyyətdə idi.<ref>[[#Walton|Walton, 2009]], p. 35</ref> Koloniyaların İngiltərədən olan məsafəsi özünüidarəetmənin inkişafına imkan verdi, lakin müvəffəqiyyətləri [[Monarxiya|monarxları]] mütəmadi olaraq krallıq hakimiyyətini yenidən təsdiq etdirməyə sövq etdi.<ref>{{cite book |title=The Rights of the British Colonies Asserted and Proved | author=Otis, James |year=1763 }}</ref>

1774-cü ildə [[İspaniya Hərbi Dəniz Qüvvələri]] gəmisi ''Santiago'' [[Xuan Peres|Xuan Xose Peres Ernandes]] başçılığı altında indiki Britaniya Kolumbiyasındakı Vankuver adasının [[Nutka boğazı]]nın girişinə daxil oldu və lövbər saldı. İspanların gəmidən enməməsinə baxmayaraq yerlilər [[xəz]] ilə [[Kaliforniya]]dan gətirilmiş [[balıq qulağı]] qabığı mübadiləsi etmək üçün gəmiyə tərəf üzdülər.<ref>{{cite book |last=Pethick |first=Derek |title=The Nootka Connection: Europe and the Northwest Coast 1790–1795 |url=https://archive.org/details/nootkaconnection0000peth |year=1980 |publisher=Douglas & McIntyre |location=Vancouver |isbn=978-0-88894-279-1 |pages=[https://archive.org/details/nootkaconnection0000peth/page/8 8]–9}}</ref> O vaxtlar İspaniya [[Portuqaliya]]ya məhdud lisenziya verməklə [[Asiya]] və Şimali Amerika arasında ticarəti inhisara almağa müvəffəq olmuşdu. [[Ruslar]] [[Alyaska]]da böyüyən [[Xəz ticarəti|xəz ticarət]] sistemini qurmağa başladıqda ispanlar Peresin [[pasifik şimal-qərb]]də bir çoxu ilə ilkə imza atan səyahətləri ilə ruslara meydan oxudu.<ref>{{cite book |last=Pethick |first=Derek |title=The Nootka Connection: Europe and the Northwest Coast 1790–1795 |url=https://archive.org/details/nootkaconnection0000peth |year=1980 |publisher=Douglas & McIntyre |location=Vancouver |isbn=978-0-88894-279-1 |pages=[https://archive.org/details/nootkaconnection0000peth/page/7 7]–8}}</ref>{{refn|group=qeydlər|İspaniya XVI əsrə qədər uzanan Pasifik şimal-qərb üzərində uzun müddətli mülkiyyət iddiasını təsdiqləmək üçün [[Pasifik şimal-qərbdə İspan ekspedisiyaları|Alyaskaya bir neçə ekspedisiya]] göndərdi. 1785-1795-ci illərdə [[Ser Cozef Banks]]ın cəsarətləndiridiyi və hökumətlərinin dəstəyi ilə Britaniya tacirləri İspaniyanın iddiaları və naviqasiya hüquqlarına baxmayaraq, bu ticarətin inkişafı üçün davamlı bir cəhd etdi. Bu tacirlərin təşəbbüsləri İspaniyanın müqaviməti qarşısında uzun sürmədi. Bu mübarizəyə yapon bir holdinq də qarşı çıxdı.<ref>Robert J. King, "'The long wish'd for object' — Opening the trade to Japan, 1785–1795", ''The Northern Mariner / le marin du nord,'' vol. XX, no. 1, January 2010, pp. 1–35.</ref>}}

[[Ceyms Kuk#Üçüncü ekspedisiya (1776–79)|Üçüncü və son ekspedisiyası]] zamanı kapitan [[Ceyms Kuk]] Havay ilə rəsmi təmasda olmuş ilk avropalıdır.<ref>{{cite book |last=Collingridge |first=Vanessa |authorlink=Vanessa Collingridge |title=Captain Cook: The Life, Death and Legacy of History's Greatest Explorer |url=https://archive.org/details/captaincooklifed0000coll |year=2003 |publisher=Ebury Press |page=[https://archive.org/details/captaincooklifed0000coll/page/380 380] |isbn=978-0-09-188898-5}}</ref> Kapitan [[Ceyms Kuk]]un son ekspedisiyası [[Şimal-Qərb keçidi]]nin axtarışı məqsədilə Şimali Amerika və Alyaska sahillərində üzməsi daxil olmaqla təxminən doqquz ay çəkdi.<ref>{{cite book |last=Hayes |first=Derek |title=Historical Atlas of the Pacific Northwest: Maps of exploration and Discovery |date=1999 |publisher=Sasquatch Books |pages=42–43 |isbn=978-1-57061-215-2 |url=https://books.google.com/?id=sl57oHrVXGoC}}</ref>

=== Müstəqillik və genişləndirmə (1776–1865) ===
{{Ətraflı|[[ABŞ İstiqlal müharibəsi]], [[ABŞ istiqlal bəyannaməsi]], [[Amerika inqilabı]] və [[ABŞ ərazisinin formalaşması]]}}
[[Fayl:Declaration independence.jpg|thumb|''[[İstiqlal bəyannaməsi (Trambull)|İstiqlal bəyannaməsi]]'', [[Con Trambull]]un rəsm əsəri]]

[[ABŞ İstiqlal müharibəsi]] Avropa hakimiyyətinə qarşı müstəqillik uğrunda ilk uğurlu koloniya mübarizəsi idi. Amerikalılar hökumətin xalqın yerli qanunvericilikdə ifadə edilən iradəsinə uyğun olan bir "[[ABŞ-də respublikaçılıq|respublikaçılıq]]" ideologiyası hazırladılar. Onlar ingilis olmaq və "təmsilçiliyi olmayanlardan vergitutmama" hüquqlarını tələb etdilər. İngilislər imperiyanı parlament vasitəsilə idarə etməkdə təkid edirdilər və [[Amerika inqilabı|münaqişə]] müharibəyə çevrildi.<ref name="Humphrey2003">{{cite book |author=Humphrey, Carol Sue |title=The Revolutionary Era: Primary Documents on Events from 1776 To 1800 |url=https://books.google.com/books?id=19NWMZ6Ec_sC&pg=PA8 |year=2003 |publisher=Greenwood Publishing |isbn=978-0-313-32083-5 |pages=8–10 |access-date=2017-11-28 |archive-date=2021-08-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210815101553/https://books.google.com/books?id=19NWMZ6Ec_sC&pg=PA8 |url-status=live }}</ref>

[[İkinci Kontinental konqres]] 4 iyulda [[ABŞ istiqlal bəyannaməsi|İstiqlal bəyannaməsini]] yekdilliklə qəbul etdi, uzun preambulada bütünü kişilərin bərabər və Yaradıcıları tərəfindən onların ayrılmaz hüquqları ilə birlikdə yaradıldığı və bu hüququların Böyük Britaniya tərəfindən mühafizə edilmədiyini tanındı və qətnamənin sözlərinə görə [[On üç koloniya|on üç birləşmiş Koloniya]] müstəqil bir dövlət meydana gətirdi və daha Britaniya tacına sadiq qalmağa ehtiyac qalmadı. Hər il iyul ayının dördüncü günü [[Müstəqillik günü (ABŞ)|Müstəqillik günü]] kimi qeyd olunur.<ref name="YoungNash2011" /> 9 sentyabrda İkinci Kontinental konqres bəyan etdi ki, "burada bu vaxta qədər 'Birləşmiş Koloniyalar' sözləri istifadə edilir, bu müraciət forması gələcəkdə 'Birləşmiş Ştatlar' kimi dəyişdirilə bilər".{{sfn|Samuel|1920|p=323-324}} 1777-ci ildə [[Konfederasiyanın Maddələri]] 1789-cu ilə qədər fəaliyyət göstərən zəif bir hökumət qurdu.<ref name="YoungNash2011">{{cite book |author1=Fabian Young, Alfred |author2=Nash, Gary B. |author3=Raphael, Ray |title=Revolutionary Founders: Rebels, Radicals, and Reformers in the Making of the Nation |url=https://books.google.com/books?id=QEzaLJ4u_MEC&pg=PA4 |year=2011 |publisher=Random House Digital |isbn=978-0-307-27110-5 |pages=4–7 |access-date=2017-11-28 |archive-date=2021-08-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210814025523/https://books.google.com/books?id=QEzaLJ4u_MEC&pg=PA4 |url-status=live }}</ref>

[[Fayl:U.S. Territorial Acquisitions.png|thumb|left|[[ABŞ ərazilərinin satın alınması]] {{endash}}XVII əsrdən bəri hər bir əraziyə ştat statusu verildi.]]

1781-ci ildə [[Yorktaun mühasirəsi|Yorktaun məğlubiyyətindən]] sonra<ref>Greene and Pole, ''A Companion to the American Revolution'' p 357. Jonathan R. Dull, ''A Diplomatic History of the American Revolution'' (1987) p. 161. Lawrence S. Kaplan, "The Treaty of Paris, 1783: A Historiographical Challenge", ''International History Review'', Sept 1983, Vol. 5 Issue 3, pp 431–442</ref> Britaniya [[Paris sülh müqaviləsi (1783)|1783-cü il sülh müqaviləsini]] imzaladı və Atlantikin qərb sahilindən [[Missisipi çayı]]na qədər Amerikanın suverenliyi tanındı. Milliyətçilər [[ABŞ Konstitusiyası]]nın yazılıdığı 1787-ci il [[Konstitusiya qurultayı (ABŞ)|Filadelfiya qurultayına]] rəhbərlik etdilər, 1788-ci ildə ştat qurultaylarında [[ABŞ Konstitusiyasının ratifikasiyası|ratifikasiya edildi]]. 1789-cu ildə federal hökumət əlverişli nəzarət və balans yaratma prinsipi ilə üç şöbə olmaqla yenidən təşkil edildi. İnqilab ordusuna rəhbərlik edən [[Corc Vaşinqton]] yeni konstitusiya ilə seçilən ilk prezident oldu. 1791-ci ildə [[İnsan hüquqları|fərdi azadlıqların]] məhdudlaşdırılmasını federal səviyyədə qadağan edən və bir sıra hüququ müdafiəni təmin edən [[hüquqlar haqqında Bill]] qəbul edildi.<ref name="BoyerJr.2007">[[#Boyer|Boyer, 2007]], pp. 192–193</ref>

1808-ci ildə federal hökumət beynəlxalq qul ticarətinin cinayət olduğunu qəbul etməsinə baxmayaraq, 1820-ci ildən sonra [[Dərin Cənub]]da yüksək gəlirli pambıq əkini və buna bağlı olaraq qul sayı kəskin artdı.<ref name="Cogliano2008">{{cite book |author=Cogliano, Francis D. |title=Thomas Jefferson: Reputation and Legacy |url=https://books.google.com/books?id=1f-wAfE0mpsC&pg=PA219 |year=2008 |publisher=University of Virginia Press |isbn=978-0-8139-2733-6 |page=219 |access-date=2017-11-29 |archive-date=2021-08-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210816235503/https://books.google.com/books?id=1f-wAfE0mpsC&pg=PA219 |url-status=live }}</ref><ref>[[#Walton|Walton, 2009]], p. 43</ref><ref>[[#Gordon|Gordon, 2004]], pp. 27,29</ref> [[İkinci Böyük Oyanış]], xüsusən 1800–1840-cı illər milyonları [[Yevangelizm|yevangel]] protestantına çevrildi. Bu, şimalda [[ABŞ-də abolisionizm|abolisionizm]] daxil olmaqla bir çox ictimai islahat hərəkatlarını gücləndirdi;<ref name="Clark2012iu">{{cite book |author=Clark, Mary Ann |title=Then We'll Sing a New Song: African Influences on America's Religious Landscape |url=https://archive.org/details/thenwellsingnews0000clar/page/47 |date=May 2012 |publisher=Rowman & Littlefield |isbn=978-1-4422-0881-0 |page=[https://archive.org/details/thenwellsingnews0000clar/page/47 47]}}</ref> cənubda metodistlər və baptistlər qul əhalisi arasında yayılırdı.<ref>Heinemann, Ronald L., et al., Old Dominion, New Commonwealth: a history of Virginia 1607–2007, 2007 {{ISBN|978-0-8139-2609-4}}, p.197</ref>

[[Fayl:1836—1834 ABŞ xəritəsi.png|thumb|ABŞ-nin ştat və ərazilərinin xəritəsi, təx. 1834-cü il]]

Amerikalıların [[ABŞ ərazilərinin satın alınması|qərbə genişlənmək]] istəyi uzun müddət davam edən [[Hindi müharibələri]]nə səbəb oldu.<ref name="BillingtonRidge2001j">{{cite book |author1=Billington, Ray Allen |author2=Ridge, Martin |author-link2= Martin Ridge (historian) |title=Westward Expansion: A History of the American Frontier |url=https://archive.org/details/westwardexpansio00bill/page/22 |year=2001 |publisher=UNM Press |isbn=978-0-8263-1981-4 |page=[https://archive.org/details/westwardexpansio00bill/page/22 22]}}</ref> 1803-cü ildə Fransanın torpaq iddiasında olduğu [[Luiziananın satın alınması]] demək olar ki ölkə ərazisini iki dəfə artırdı.<ref>{{cite web |title=Louisiana Purchase |publisher=National Park Services |url=http://www.nps.gov/jeff/historyculture/upload/louisiana_purchase.pdf |accessdate=1 mart 2011 |archive-date=2011-10-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111029170933/http://www.nps.gov/jeff/historyculture/upload/louisiana_purchase.pdf |url-status=live }}</ref> Müxtəlif narazılıqlara görə İngiltərəyə qarşı [[1812-ci il müharibəsi]] elan edildi və birlikdə mübarizə edildi, ABŞ millətçiliyi gücləndi.<ref name="Wait1999">{{cite book |author=Wait, Eugene M. |title=America and the War of 1812 |url=https://books.google.com/books?id=puuQ30N0EsIC&pg=PA78 |year=1999 |publisher=Nova Publishers |isbn=978-1-56072-644-9 |page=78 |access-date=2017-11-29 |archive-date=2021-08-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210812210509/https://books.google.com/books?id=puuQ30N0EsIC&pg=PA78 |url-status=live }}</ref> Floridaya bir sıra hərbi müdaxilələr 1819-cu ildə İspaniyanın burdan və digər Körfəz sahili əraziləridən [[Adams-Onis müqaviləsi|imtina etməsinə]] səbəb oldu.<ref name="KloseJones1994">{{cite book |author1=Klose, Nelson |author2=Jones, Robert F. |title=United States History to 1877 |url=https://archive.org/details/unitedstateshist00klos_0/page/150 |year=1994 |publisher=Barron's Educational Series |isbn=978-0-8120-1834-9 |page=[https://archive.org/details/unitedstateshist00klos_0/page/150 150]}}</ref> Genişlənmə [[paraxod]]ların [[Eri Kanalı|Eri]] və [[İllinoys və Miçiqan kanalı|I&M]] kimi yeni [[kanal]]lar ilə bağlanan böyük su nəqliyyatı vasitəsilə Amerika boyunca hərəkət etməyə, daha sonra sürətli dəmiryollarının ölkə ərazisi boyunca yayılmasına başlamasından sonra [[Buxar maşını|buxar gücündən]] asılı oldu.<ref>Winchester, pp. 198, 216, 251, 253</ref>

1820-ci ildən 1850-ci illərə qədər [[Cekson demokratiyası]] daha çox ağdərili kişilərin seçki hüququnu əhatə edən bir sıra islahatlara başladı, bu 1828-ci ildən 1854-cü illərə qədər Demokratlar və Viqlərin hakim partiyalar olduğu [[İkinci Partiya Sisteminin]] yüksəlməsinə səbəb oldu. 1830-cu illərdə [[Gözyaşı yolu]] [[Hindi rezervi|hindi rezervlərindən]] hindiləri qərbə köçürməklə [[Hindilərin sürgün aktı|hindilərin sürgün siyasətinə]] nümunə oldu. Ekspansionist [[tale manifesti]] ərzində [[Texas Respublikası]] 1845-ci ildə ABŞ-yə birləşdi.<ref name="Morrison1999">{{cite book |author=Morrison, Michael A. |title=Slavery and the American West: The Eclipse of Manifest Destiny and the Coming of the Civil War |url=https://books.google.com/books?id=YTaxzMlkVEMC&pg=PA13 |year=28 aprel 1997 |publisher=University of North Carolina Press |isbn=978-0-8078-4796-1 |pages=13–21 |access-date=2017-12-09 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813042835/https://books.google.com/books?id=YTaxzMlkVEMC&pg=PA13 |url-status=live }}</ref> 1846-cı ildə Britaniya ilə imzalanan [[Oreqon müqaviləsi]] indiki [[Şimal-qərbi ABŞ|şimal-qərbi Amerikanın]] ABŞ nəzarətinə keçməsinə gətirib çıxardı.<ref name="Kemp2010">{{cite book |author=Kemp, Roger L. |title=Documents of American Democracy: A Collection of Essential Works |url=https://books.google.com/books?id=JHawgM-WnlUC&pg=PA180 |year=2010 |publisher=McFarland |isbn=978-0-7864-4210-2 |page=180 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2021-10-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211003055323/https://books.google.com/books?id=JHawgM-WnlUC&pg=PA180 |url-status=live }}</ref> [[Meksika-ABŞ müharibəsi]]ndə qələbə Kaliforniya və indiki [[Cənub-qərbi ABŞ|cənub-qərbi Amerikanın]] böyük qisminin Meksikanın güzəştə getməsi ilə nəticələndi.<ref name="McIlwraithMuller2001">{{cite book |author1=McIlwraith, Thomas F. |author2=Muller, Edward K. |title=North America: The Historical Geography of a Changing Continent |url=https://archive.org/details/northamericahist00mcil/page/61 |year=2001 |publisher=Rowman & Littlefield |isbn=978-0-7425-0019-8 |page=[https://archive.org/details/northamericahist00mcil/page/61 61] |accessdate=25 oktyabr 2015}}</ref>

[[Fayl:American bison in Yellowstone National Park.jpg|thumb|[[ABŞ-nin milli rəmzləri|Milli məməməli olan]] [[Amerika bizonu]] [[Yellouston Milli Parkı]]nda, Vayominq]]

1848–1849-cu illər [[Kaliforniya qızıl hərisliyi]] qərbə miqrasiyaya, [[Kaliforniya soyqırımı]]na<ref>Madley, Benjamin (2016). ''An American Genocide: The United States and the California Indian Catastrophe, 1846–1873.'' Yale University Press. {{ISBN|978-0-300-23069-7}}.</ref><ref>{{Cite web|url=https://books.google.com/books?id=sGKL6E9_J6IC&pg=PA143|title=California Indians, Genocide of|work=Encyclopedia of American Indian History [4 volumes]|first1=Bruce E.|last1=Johansen|first2=Barry M.|last2=Pritzker|date=23 iyul 2007|pages=226–231|publisher=ABC-CLIO|via=Google Books|access-date=2018-09-19|archive-date=2022-06-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20220618064133/https://books.google.com/books?id=sGKL6E9_J6IC&pg=PA143|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=TfiD-E7VBKYC&printsec=frontcover|title=Murder State: California's Native American Genocide, 1846–1873|last=Lindsay|first=Brendan C.|year=2012|publisher=U of Nebraska Press|isbn=978-0-8032-4021-6|language=en|access-date=2018-09-19|archive-date=2022-03-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20220318054846/https://books.google.com/books?id=TfiD-E7VBKYC&printsec=frontcover|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://newsroom.ucla.edu/stories/revealing-the-history-of-genocide-against-californias-native-americans|title=Revealing the history of genocide against California's Native Americans|last=Wolf|first=Jessica|website=UCLA Newsroom|language=en|access-date=8 iyul 2018|archive-date=2021-10-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20211005215051/https://newsroom.ucla.edu/stories/revealing-the-history-of-genocide-against-californias-native-americans|url-status=live}}</ref> və əlavə qərb ştatlarının yaranmasına sövq verdi.<ref name="Rawls1999">{{cite book |author=Rawls, James J. |title=A Golden State: Mining and Economic Development in Gold Rush California |url=https://books.google.com/books?id=UPUsIaHZTm0C&pg=PA20 |year=1999 |publisher=University of California Press |isbn=978-0-520-21771-3 |page=20 |access-date=2017-12-10 |archive-date=2021-08-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210826125321/https://books.google.com/books?id=UPUsIaHZTm0C&pg=PA20 |url-status=live }}</ref> [[ABŞ-də vətəndaş müharibəsi]]ndən sonra yeni transkontinental [[ABŞ-də dəmiryolu nəqliyyatı#Tarixi|dəmiryolları]] məskunların yerdəyişməsini asanlaşdırdı, daxili ticarət genişləndi və yerli amerikalılarla qarşıdurmalar artdı.<ref name="Black2011kj">{{cite book |last=Black |first=Jeremy |authorlink=Ceremi Blek |title=Fighting for America: The Struggle for Mastery in North America, 1519–1871 |url=https://books.google.com/books?id=EIst_CSWOqIC&pg=PA275 |year=2011 |publisher=Indiana University Press |isbn=978-0-253-35660-4 |page=275 |access-date=2017-12-10 |archive-date=2021-08-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210814014812/https://books.google.com/books?id=EIst_CSWOqIC&pg=PA275 |url-status=live }}</ref> Yarım əsr ərzində [[Amerika bizonu]]nun (bəzən "bufallo" adlanır) məhvi bir çox [[düzənlik hindiləri]]nin mədəniyyətlərinə ekzistensial zərbə vurdu.<ref name="Wishart2004">{{cite book |author=Wishart, David J. |title=Encyclopedia of the Great Plains |url=https://books.google.com/books?id=rtRFyFO4hpEC&pg=PA37 |year=2004 |publisher=University of Nebraska Press |isbn=978-0-8032-4787-1 |page=37 |access-date=2017-12-10 |archive-date=2022-03-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220318054908/https://books.google.com/books?id=rtRFyFO4hpEC&pg=PA37 |url-status=live }}</ref> 1869-cu ildə yeni [[Uliss Qrantın prezidentliyi#Hindularla əlaqələr və sülh siyasəti|sülh siyasəti]] yerli amerikalıları sui-istifadədən qorumaq, daha çox müharibədən yayınmaq və onların sonrakı ABŞ vətəndaşlığını təmin etmək üçün çalışırdı. Bununla belə, genişmiqyaslı münaqişələr Qərbdə 1900-cü illərə qədər davam etdi.

=== Vətəndaş müharibəsi və Yenidənqurma dövrü ===
{{Ətraflı|[[ABŞ-də vətəndaş müharibəsi]] və [[Yenidənqurma dövrü]]}}
[[Fayl:Thure de Thulstrup - L. Prang and Co. - Battle of Gettysburg - Restoration by Adam Cuerden (cropped).jpg|thumb|''[[Gettisberq döyüşü]]'', [[Ture de Tulstrup]]un rəsm əsəri]]

[[Afrikalılar]]ın və [[afroamerikalılar]]ın [[ABŞ-də köləlik|köləliyinə]] dair fikir ayrılığı nəticədə [[ABŞ-də vətəndaş müharibəsi]]nə gətirib çıxardı.<ref>{{cite book |author=Stuart Murray |title=Atlas of American Military History |url=https://books.google.com/books?id=bJ_sy7mmmxQC&pg=PA76 |year=2004 |publisher=Infobase Publishing |isbn=978-1-4381-3025-5 |page=76 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813035609/https://books.google.com/books?id=bJ_sy7mmmxQC&pg=PA76 |url-status=live }}<br>{{cite book |author=Harold T. Lewis |title=Christian Social Witness |url=https://books.google.com/books?id=kr-xNru5vZkC&pg=PA53 |year=2001 |publisher=Rowman & Littlefield |isbn=978-1-56101-188-9 |page=53 |access-date=2017-12-10 |archive-date=2021-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211010151810/https://books.google.com/books?id=kr-xNru5vZkC&pg=PA53 |url-status=live }}</ref> Əvvəlcə, İttifaqa daxil olan ştatlar [[kölə və azad ştatlar]] olmaqla dəyişiliyə yol açaraq, Senatda balans saxlanılmışdılar, amma əhali arasında və Nümayəndələr Palatasında azad ştatlar kölə ştatlara nəzərən üstünlük təşkil edirdilər, amma əlavə qərb ərazisi və daha çox boş torpaqlar ilə kölə və azad ştatlar arasındakı gərginlik köləliyi genişləndirmək və ya məhdudlaşdırmaq üçün federalizm və ərazilərin yerləşdirilməsinə dair müzakirələrə səbəb oldu.<ref name="O'Brien2002qs">{{cite book |author=Patrick Karl O'Brien |title=Atlas of World History |url=https://books.google.com/books?id=ffZy5tDjaUkC&pg=PA184 |year=2002 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-521921-0 |page=184 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2015-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150905202421/https://books.google.com/books?id=ffZy5tDjaUkC&pg=PA184 |url-status=live }}</ref>

[[ABŞ Prezident seçkiləri (1860)|1860-cı ildə]] köləliyə qarşı [[ABŞ Respublikaçılar Partiyası|Respublika Partiyasından]] olan ilk prezident [[Avraam Linkoln]]un seçilməsi ilə on üç kölə ştatı qurultay nəticəsində ayrıldığını elan etdi və [[Amerika Konfederativ Ştatları]]nı ("Cənub"u) qurdu, baxmayaraq ki federal hökumət ("[[İttifaq (ABŞ)|İttifaq]]") ayrılmanın qanunsuz olduğunu müdafiə etdi.<ref name="O'Brien2002qs" /> Bu ayrılmanı təmin etmək üçün separatçılar hərbi əməliyyatlara başladı və İttifaq da eyni cavabı verdi. Bunun nəticəsi olan müharibə təxminən 618.000 əsgərin və bir çox vətəndaşın ölümünə səbəb oldu. Bu münaqişə Amerika tarixində ən ölümcül hərbi münaqişə oldu.<ref>{{cite book |last=Vinovskis |first=Maris |date=1990 |title=Toward A Social History of the American Civil War: Exploratory Essays |url=https://archive.org/details/towardsocialhist00vino |page=[https://archive.org/details/towardsocialhist00vino/page/4 4] |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge; New York |isbn=978-0-521-39559-5}}</ref> Cənub qulların azadlığına qarşı mübarizə aparırdı, İttifaq isə ilk növbədə ölkəni bir bütün halda saxlamaq üçün mübarizə aparırdı. Bunula belə 1863-cü ildən sonra meydana gələn itkilər və Linkolnun öz [[Azadlıq Bəyannaməsi]]ni elan etməsi İttifaq baxımından müharibənin əsas məqsədini köləliyin ləğvinə çevirdi. Həqiqətən də İttifaq 1865-ci il aprel ayında müharibəni tamamilə qazandıqda məğlub olan Cənubdakı ştatların hər birini köləliyi qadağan edən [[ABŞ Konstitusiyasına on üçüncü dəyişiklik|on üçüncu dəyişikliyi]] ratifikasiya etməyə məcbur etdi.

Müharibədən sonrakı illərdə ABŞ Konstitusiyasına [[Yenidənqurma dəyişiklikləri|üç dəyişiklik]] əlavə edildi: yuxarıda adı çəkilən on üçüncü dəyişiklik ilə yanaşı kölə olmuş təxminən dörd milyon [[Afroamerikalılar|afroamerikalıya]] vətəndaşlığı təmin edən [[ABŞ Konstitusiyasına on dördüncü dəyişiklik|on dördüncü dəyişiklik]]<ref>{{cite web |url=http://www2.census.gov/prod2/decennial/documents/1860a-02.pdf |title=1860 Census |publisher=U.S. Census Bureau |accessdate=10 iyun 2007 |archive-date=2008-08-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080824013501/http://www2.census.gov/prod2/decennial/documents/1860a-02.pdf |url-status=live }} Yeddinci səhifədə ümumi kölə əhalisinin 3,953,760 nəfər olduğu siyahılanmışdır.</ref> və afroamerikalıların nəzəriyyədə səs vermə hüququnu təmin edən [[ABŞ Konstitusiyasına on beşinci dəyişiklik|on beşinci dəyişiklik]]. Müharibə və onun nəticəsi reinteqrasiya və yeni azad olunan qulların hüquqlarını təmin etməklə Cənubun yenidən bərpası məqsədi daşıyan [[ABŞ-də federalizm|federal gücün]]<ref>De Rosa, Marshall L. (1997). ''The Politics of Dissolution: The Quest for a National Identity and the American Civil War''. Edison, NJ: Transaction. p. 266. {{ISBN|1-56000-349-9}}.</ref> əhəmiyyətli dərəcədə artımına səbəb oldu.

Müharibədən sonra ciddi şəkildə [[Yenidənqurma (ABŞ)|yenidənqurma]] başladı. Prezident Linkoln İttifaq və keçmiş Konfedarasiya arasında dostluq və əfvi təşviq etməyə təşəbbüs göstərərkən, 14 aprel 1865-ci ildə [[Avraam Linkolnun qətli|bir sui-qəsdçi gülləsi]] Şimal ilə Cənub arasında təkrar bir sərhəd çəkdi. Federal hökumətdə Respublikaçılar Cənubun yenidən qurulmasını və afroamerikalıların hüquqlarının təmin edilməsini öz amallarına çevirdilər. Onlar Demokratların [[ABŞ Prezident seçkiləri (1876)|1876-cı prezident seçkilərini]] güzəştə getmək müqabilində Respublikaçıların afroamerikalıların hüquqlarının qorunması barədə razılaşdığı [[1877-ci il Kompromisi]]nə qədər israr etdilər.

Özlərini "[[Xilaskarlar]]" adlandıran Cənublu ağ Demokratlar Yenidənqurmadan sonra Cənubu öz nəzarətlərinə aldılar. 1890-cı ildən 1910-cu illərə qədər qondarma [[Jim Krou qanunları]] bölgənin bir çox qara və bəzi kasıb ağlarını hüquqlarından məhrum etdi. Qaralar xüsusilə Cənubda [[ABŞ-də irqi seqresiya|irqi seqresiya]] ilə üzləşdilər.<ref>{{cite book |author=Shearer Davis Bowman |title=Masters and Lords: Mid-19th-Century U.S. Planters and Prussian Junkers |url=https://books.google.com/books?id=YXlrpdedpzoC&pg=PA221 |year=1993 |publisher=Oxford UP |page=221 |isbn=978-0-19-536394-4 |access-date=2018-02-17 |archive-date=2022-05-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220514010914/https://books.google.com/books?id=YXlrpdedpzoC&pg=PA221 |url-status=live }}</ref> Onlar həmçinin vaxtaşırı [[ABŞ-də linç|linç]] daxil olmaqla qeyri-qanuni zorakılığa məruz qaldılar.<ref>{{cite book |author=Jason E. Pierce |title=Making the White Man's West: Whiteness and the Creation of the American West |url=https://books.google.com/books?id=zJPgCwAAQBAJ&pg=PT256 |year=2016 |publisher=University Press of Colorado |page=256 |isbn=978-1-60732-396-9 |access-date=2018-02-17 |archive-date=2021-10-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211007155054/https://books.google.com/books?id=zJPgCwAAQBAJ&pg=PT256 |url-status=live }}</ref>

[[Fayl:Ellis island 1902.jpg|thumb|Nyu-York şəhərindəki [[Ellis adası]] avropalı [[ABŞ-yə immiqrasiya|immiqrantlar]] üçün başlıca giriş qapısı olmuşdu.<ref name="PriceBenton-Short2008">{{cite book |author1=Marie Price |author2=Lisa Benton-Short |title=Migrants to the Metropolis: The Rise of Immigrant Gateway Cities |url=https://books.google.com/books?id=_Tb5HMB63xAC&pg=PA51 |year=2008 |publisher=Syracuse University Press |isbn=978-0-8156-3186-6 |page=51 |access-date=2018-02-17 |archive-date=2021-10-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211003122213/https://books.google.com/books?id=_Tb5HMB63xAC&pg=PA51 |url-status=live }}</ref>]]
[[Fayl:Liberty-statue-from-below.jpg|thumb|right|1886-cı ildə hədiyyə edilmiş Nyu-York şəhərindəki [[Azadlıq heykəli]] ABŞ ilə yanaşı azadlıq, demokratiya və ədalətin də simvoludur.<ref>{{cite web| title = Statue of Liberty| website = World Heritage| publisher = UNESCO| url = http://whc.unesco.org/en/list/307| accessdate = 20 oktyabr 2011| archive-date = 2018-12-24| archive-url = https://web.archive.org/web/20181224225738/http://whc.unesco.org/en/list/307| url-status = live}}</ref>]]

=== Əlavə immiqrasiya, genişləndirmə və sənayeləşmə ===
{{əsas|ABŞ-nin iqtisadi tarixi|ABŞ-nin texnologiya və sənaye tarixi}}
Şimalda urbanizasiya və [[Cənubi Avropa|Cənubi]] və [[Şərqi Avropa]]dan [[ABŞ-yə immiqrasiyanın tarixi|immiqrantların görünməmiş axını]] ölkəni sənayeləşmə üçün izafi içşi qüvvəsi ilə təmin etdi və onun mədəniyyətinə çevrildi.<ref name="Powell2009qwet">{{cite book |author=John Powell |title=Encyclopedia of North American Immigration |url=https://books.google.com/books?id=VNCX6UsdZYkC&pg=PA74 |year=2009 |publisher=Infobase Publishing |isbn=978-1-4381-1012-7 |page=74 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813172036/https://books.google.com/books?id=VNCX6UsdZYkC&pg=PA74 |url-status=live }}</ref> [[Birinci transkontinental teleqraf|Teleqraf]] və [[Birinci Transkontinental Dəmiryolu|transkontinental dəmir yolları]] daxil olmaqla milli infrastruktur iqtisadi artıma və [[Vəhşi Qərb]]in yaşayış məntəqələrinin böyüməsinə və inkişafına səbəb oldu. Daha sonra [[elektrik lampası]]nın və [[telefon]]un ixtirası kommunikasiya və şəhər həyatına da təsir edəcəkdir.<ref>Winchester, pp. 351, 385</ref>

ABŞ, 1810-cu ildən ən az 1890-cı ilədək Mississippi çayının qərbindəki [[Hindi müharibələri]]ndə vuruşdu.<ref>{{Cite book|title=Encyclopedia of Indian Wars: Western Battles and Skirmishes, 1850–1890|url=https://archive.org/details/encyclopediaofin0000mich|last=Michno|first=Gregory|date=2003|publisher=Mountain Press Publishing|isbn=978-0-87842-468-9}}</ref> Bu münaqişələrin əksəriyyəti yerli hindi ərzilərinin güzəştə gedilməsi və sonuncuların [[Hindi rezervi|hindi rezervlərinə]] məhkum olması ilə nəticələndi. Bu, mexaniki becərilən əkin sahələrini daha da genişləndiridi, beynəlxalq bazarlar üçün əlavə dəyərləri artırdı.<ref>{{cite web |title=Toward a Market Economy |url=http://www.cliffsnotes.com/more-subjects/history/us-history-i/economic-growth-and-development-18151860/toward-a-market-economy |website=CliffsNotes |publisher=Houghton Mifflin Harcourt |accessdate=23 dekabr 2014 |archive-date=2015-06-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150622040840/http://www.cliffsnotes.com/more-subjects/history/us-history-i/economic-growth-and-development-18151860/toward-a-market-economy |url-status=dead }}</ref> Materik genişlənməsi 1867-ci ildə [[Rusiya İmperiyası|Rusiyadan]] [[Alyaskanın satın alınması]]nı da əhatə etmişdi.<ref>{{cite web |title=Purchase of Alaska, 1867 |url=https://history.state.gov/milestones/1866-1898/alaska-purchase |publisher=U.S. Department of State |website=Office of the Historian |accessdate=23 dekabr 2014 |archive-date=2016-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160102074642/https://history.state.gov/milestones/1866-1898/alaska-purchase |url-status=live }}</ref> 1893-cü ildə Havayda Amerikayönümlü qüvvələr [[Havay Krallığı|monarxiyanı]] [[Havay Krallığın devrilməsi|devirdi]] və 1898-ci ildə ABŞ-yə [[Havay Ərazisi|qoşulacaq]] [[Havay Respublikası]]nı yaratdı. Eyni il [[İspan-ABŞ müharibəsi]] nəticəsində [[Puerto-Riko]], [[Quam]] və [[Filippin]] İspaniya tərəfindən güzəştə gedildi.<ref>{{cite web |title=The Spanish-American War, 1898 |url=https://history.state.gov/milestones/1866-1898/spanish-american-war |publisher=U.S. Department of State |website=Office of the Historian |accessdate=24 dekabr 2014 |archive-date=2019-06-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190619124156/https://history.state.gov/milestones/1866-1898/spanish-american-war |url-status=live }}</ref> 1900-cü ildə [[İkinci Samoa Vətəndaş müharibəsi]] başa çatdıqdan sonra [[Amerika Samoası]] ABŞ tərəfindən əldə edildi.<ref>Ryden, George Herbert. ''The Foreign Policy of the United States in Relation to Samoa.'' New York: Octagon Books, 1975.</ref> ABŞ 1917-ci ildə [[ABŞ Vircin adaları]]nı Danimarkadan satın aldı.<ref>{{cite web |title=Virgin Islands History |url=http://www.vinow.com/general_usvi/history/ |publisher=Vinow.com |accessdate=5 yanvar 2018 |archive-date=2017-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170102192826/http://www.vinow.com/general_usvi/history/ |url-status=live }}</ref>

XIX əsrin sonu və XX əsrin əvvəllərində [[Qızıl dövr|sürətli iqtisadi inkişaf]] bir çox görkəmli sənayeçilərin yüksəlməsinə səbəb oldu. [[Kornelius Vanderbilt]], [[Con Rokfeller]] və [[Endrü Karnegi]] kimi [[Biznes maqnatları|maqnatlar]] [[Dəmiryolu nəqliyyatı|dəmir yolu]], [[Neft sənayesi|neft]] və [[Polad sənayesinin tarixi (1850-1970)|polad]] sənayesində milli irəliləyişə rəhbərlik etmişdi. Bankçılıq [[Con Pirpont Morqan|C. P. Morqanın]] əhəmiyyətli rolu ilə birlikdə iqtisadiyyatın mühüm hissəsinə çevrildi. [[Tomas Alva Edison|Edison]] və [[Nikola Tesla|Tesla]] elektrik enerjisinin sənayeyə, evlərə və küçələrin işıqlandırılması üçün geniş yayılmasını öz öhdələrinə götürdülər. [[Henri Ford]] [[avtomobil sənayesi]]ndə inqilab etdi. Amerika iqtisadiyyatı bum yaşayaraq dünyanın ən nəhənginə çevrildi və ABŞ [[böyük güc]] statusu əldə etdi.<ref>{{cite book |last1=Kirkland |first1=Edward |title=Industry Comes of Age: Business, Labor, and Public Policy |pages=400–405 |edition=1961}}</ref> Bu dramatik dəyişikliklər ictimai iğtişaşlar və [[Xalq Partiyası (ABŞ)|populist]], [[ABŞ-də sosialist hərəkatlar tarixi|sosialist]] və [[ABŞ-də anarxizm|anarxist]] hərəkatların yüksəlməsi ilə müşayiət olundu.<ref>[[#Zinn|Zinn, 2005]], pp. 321–357</ref> Bu dövr sonunda [[qadınlara seçki hüququnun verilməsi]], [[ABŞ-də spirtli içki qadağası|spirtli içki qadağası]], istehlak mallarının tənzimlənməsi, işçi vəziyyətinə rəqabət və diqqətin təmin edilməsi üçün daha çox [[ABŞ antiinhisar qanunu|antiinhisar tədbirləri]] daxil olmaqla, bir çox ictimai sahələrdə ciddi islahatlar keçirən [[Proqressiv dövr]]ünün inkişafı ilə sona çatdı.<ref>Paige Meltzer, "The Pulse and Conscience of America" The General Federation and Women's Citizenship, 1945–1960," ''Frontiers: A Journal of Women Studies'' (2009), Vol. 30 Issue 3, pp. 52–76.</ref><ref>James Timberlake, ''Prohibition and the Progressive Movement, 1900–1920'' (Harvard UP, 1963)</ref><ref>George B. Tindall, "Business Progressivism: Southern Politics in the Twenties," ''South Atlantic Quarterly'' 62 (Winter 1963): 92–106.</ref>

=== Birinci Dünya müharibəsi, Böyük böhran və İkinci Dünya Müharibəsi ===
{{Ətraflı|[[Birinci Dünya müharibəsi]], [[Böyük böhran]] və [[İkinci Dünya müharibəsi]]}}
[[Fayl:Empire State Building BW - NYC.jpg|thumb|upright|[[Böyük böhran]] dövründə, 1931-ci ildə [[Empayr Steyt Bildinq]] tamamlandığında dünyanın ən hündür binası idi.]]

ABŞ [[Birinci Dünya müharibəsi]]nin başladığı 1914-cü ildən [[İttifaq dövlətləri|Mərkəzi qüvvələrin]] axınına qarşı [[Müttəfiq dövlətləri]] ilə formal olaraq yanaşı "dəstək qüvvə" qismində müharibəyə qoşulduğu 1917-ci ilə qədər bitərəf qaldı. 1919-cu ildə prezident [[Vudro Vilson]] [[Paris Sülh Konfransı]]nda aparıcı diplomatik rol oynadı və ABŞ-nin [[Millətlər Liqası]]na qoşulmasını güclü şəkildə müdafiə etdi. Buna baxmayaraq, Senat bunu təsdiqləməkdən imtina etdi və Millətlər Liqasını təsis edən [[Versal sülh müqaviləsi|Versal müqaviləsini]] ratifikasiya etmədi.<ref name="autogenerated418">McDuffie, Jerome; Piggrem, Gary Wayne; Woodworth, Steven E. (2005). ''U. S. History Super Review''. Piscataway, NJ: Research & Education Association. p. 418. {{ISBN|0-7386-0070-9}}.</ref>

1920-ci ildə qadın hüquqları hərəkatı [[ABŞ-də qadınlara seçki hüququnun verilməsi|qadınlara seçki hüququ verən]] [[ABŞ Konstitusiyasına doqquzuncu dəyişiklik|konstitusiya dəyişikliyinin]] qəbulunu təmin etmişdi.<ref name="voris">{{cite book |last1=Voris |first1=Jacqueline Van |title=Carrie Chapman Catt: A Public Life |url=https://archive.org/details/carriechapmancat0000vanv |series=Women and Peace Series |year=1996 |publisher=Feminist Press at CUNY |location=New York City |isbn=978-1-55861-139-9 |page=vii |quote=Carrie Chapmann Catt led an army of voteless women in 1919 to pressure Congress to pass the constitutional amendment giving them the right to vote and convinced state legislatures to ratify it in 1920.&nbsp;... Catt was one of the best-known women in the United States in the first half of the twentieth century and was on all lists of famous American women.}}</ref> 1920-ci və 1930-cu illərdə [[kütləvi kommunikasiya]] üçün [[radio]]ların artımı və erkən [[televiziya]]nın ixtirası müşahidə edildi.<ref>Winchester pp. 410–411</ref> [[Kükrəyən iyirmilər]]in tərəqqisi [[1929-cu il Uoll-Strit iflası]] və [[ABŞ-də Böyük böhran|Böyük böhranın]] başlanğıcı ilə sona çatdı. 1932-ci ildə prezident seçildikdən sonra [[Franklin Delano Ruzvelt|Franklin D. Ruzvelt]] [[Sosial Təminat (ABŞ)|Sosial Təminatın]] yaradılmasını da əhatə edən [[Yeni xətt]] ilə cavab verdi.<ref>{{cite book |title=Social Welfare: A History of the American Response to Need |first1=June |last1=Axinn |first2=Mark J. |last2=Stern |isbn=978-0-205-52215-6 |edition=7th |publisher=Allyn & Bacon |location=Boston |year=2007}}</ref> Amerikanın cənubundan milyonlarla [[Afroamerikalıların böyük köçü|afroamerikalının böyük köçü]] Birinci Dünya müharibəsindən əvvəl başlamış və 1960-cı illərə qədər davam etmişdir;<ref>{{cite book |last=Lemann |first=Nicholas |title=The Promised Land: The Great Black Migration and How It Changed America |url=https://archive.org/details/promisedlandgrea00lema |page=[https://archive.org/details/promisedlandgrea00lema/page/6 6] |year=1991 |location=New York |publisher=Alfred A. Knopf |isbn=978-0-394-56004-5}}</ref> halbuki 1930-cu illərin ortalarında [[Toz kasası]] bir çox kənd təsərrüfatı icmalarını yoxsullaşdırdı və qərbə yeni köç dalğasını gücləndirdi.<ref>{{cite book |author=James Noble Gregory |title=American Exodus: The Dust Bowl Migration and Okie Culture in California |url=https://books.google.com/books?id=qNdtGwnXYrIC |year=1991 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-507136-8 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813032446/https://books.google.com/books?id=qNdtGwnXYrIC |url-status=live }}<br>{{cite web |url=https://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/general-article/dustbowl-mass-exodus-plains/ |title=Mass Exodus From the Plains |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |year=2013 |website=American Experience |publisher=WGBH Educational Foundation |accessdate=5 oktyabr 2014 |archive-date=2017-03-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170307024304/http://www.pbs.org/wgbh/americanexperience/features/general-article/dustbowl-mass-exodus-plains/ |url-status=live }}<br>{{cite web |url=http://memory.loc.gov/ammem/afctshtml/tsme.html |title=The Migrant Experience |last1=Fanslow |first1=Robin A. |date=6 aprel 1997 |website=American Folklore Center |publisher=Library of Congress |accessdate=5 oktyabr 2014 |archive-date=2014-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141010162050/http://memory.loc.gov/ammem/afctshtml/tsme.html |url-status=live }}<br>{{cite book |author=Walter J. Stein |title=California and the Dust Bowl Migration |url=https://books.google.com/books?id=hGuGAAAAIAAJ |year=1973 |publisher=Greenwood Press |isbn=978-0-8371-6267-6 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2021-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211006072859/https://books.google.com/books?id=hGuGAAAAIAAJ |url-status=live }}</ref>

[[İkinci Dünya müharibəsi]] dövründə əvvəlcə bitərəf olan ABŞ [[Almaniya]]nın Avropa qitəsinin böyük hissəsini işğal etməsi ilə 1941-ci il mart ayında [[Lend-Liz]] proqramı vasitəsilə [[Antihitler koalisiyası|Müttəfiqlərə]] material tədarük etməyə başladı. 7 dekabr 1941-ci ildə [[Yaponiya imperiyası]]nın gözlənilmədən başladığı [[Pörl-Harbora hücum|Pörl-Harbor hücumu]] ABŞ-ni [[Berlin-Roma-Tokio oxu|Ox qüvvələrinə]] qarşı Müttəfiqlərə qoşulmağa təşviq etdi.<ref name="Pearl Harbor">{{cite web |last1=Yamasaki |first1=Mitch |title=Pearl Harbor and America's Entry into World War II: A Documentary History |url=http://www.hawaiiinternment.org/static/ush_yamasaki_documentary_history.pdf |publisher=World War II Internment in Hawaii |accessdate=14 yanvar 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141213122046/http://www.hawaiiinternment.org/static/ush_yamasaki_documentary_history.pdf |archivedate=13 dekabr 2014}}</ref> Müharibə dövründə ABŞ Britaniya, Sovet İttifaqı və Çin ilə yanaşı müharibədən sonrakı dünya planını razılaşdıran Müttəfiq qüvvələrinin "[[Dörd polis]]indən"<ref>{{cite web |url=https://www.iup.edu/WorkArea/DownloadAsset.aspx?id=37681 |title=The Four Policemen and. Postwar Planning, 1943–1945: The Collision of Realist and. Idealist Perspectives. |last=Kelly |first=Brian |accessdate=21 iyun 2014 |archive-date=2015-10-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151022125442/https://www.iup.edu/WorkArea/DownloadAsset.aspx?id=37681 |url-status=live }}</ref> biri hesab olunurdu.{{sfn|Hoopes|Brinkley|1997|p=100}}{{sfn|Gaddis|1972|p=25}} Ölkə təxminən 400.000 hərbi personalını itirməsinə<ref>{{cite web |url=https://fas.org/sgp/crs/natsec/RL32492.pdf |title=American War and Military Operations Casualties: Lists and Statistics |publisher=Congressional Research Service |last=Leland |first=Anne |last2=Oboroceanu |first2=Mari–Jana |date=26 fevral 2010 |accessdate=18 fevral 2011 |archive-date=2018-12-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181209111557/https://fas.org/sgp/crs/natsec/RL32492.pdf |url-status=live }} p. 2.</ref> baxmayaraq müharibədən iqtisadi və hərbi nüfuzunu daha da artıraraq [[İkinci Dünya müharibəsində itkilər|nisbətən zərər görmədən]] çıxdı.<ref>Kennedy, Paul (1989). ''The Rise and Fall of the Great Powers''. New York: Vintage. p. 358. {{ISBN|0-679-72019-7}}</ref>

[[Fayl:Trinity Detonation T&B.jpg|thumb|upright|220px|[[Manhetten layihəsi]]nin [[Triniti (sınaq)|Triniti sınağı]] [[nüvə silahı]]nın ilk partlayışı idi.]]

Böyük Britaniya, Sovet İttifaqı və digər müttəfiqlər ilə yeni beynəlxalq maliyyə institutları və Avropanın müharibədən sonra yenidən qurulması haqqında müqavilələrin imzalandığı [[Bretton-Vuds konfransı|Bretton-Vuds]] və [[Yalta konfransı|Yalta konfranslarında]] ABŞ-nin aparıcı rolu olmuşdur. Müttəfiqlər [[Avropada Qələbə günü|Avropada qələbə]] qazandıqda 1945-ci ildə [[San-Fransisko]]da keçirilən [[San-Fransisko konfransı|beynəlxalq konfransda]] müharibədən sonra fəaliyyətə başlayacaq [[BMT Nizamnaməsi]] hazırlandı.<ref>{{cite web |url=https://2001-2009.state.gov/r/pa/ho/pubs/fs/55407.htm |title=The United States and the Founding of the United Nations, August 1941&nbsp;– October 1945 |date=Oktyabr 2005 |accessdate=11 iyun 2007 |publisher=U.S. Dept. of State, Bureau of Public Affairs, Office of the Historian |archive-date=2005-10-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20051023164441/https://2001-2009.state.gov/r/pa/ho/pubs/fs/55407.htm |url-status=live }}</ref> ABŞ [[Manhetten layihəsi|ilk nüvə bombasını]] inkişaf etdirdi və Yaponiyanın [[Hiroşima və Naqasakinin atom bombardmanı|Hiroşima və Naqasaki şəhərlərində]] istifadə etməsi [[Yaponiyanın təslim olması|yaponların təslim olmasına]] səbəb olaraq 2 sentyabrda İkinci Dünya müharibəsini sonlandırdı.<ref>{{Cite news|url=http://www.japantimes.co.jp/opinion/2016/08/06/commentary/japan-surrender-world-war-ii/|title=Why did Japan surrender in World War II? {{!}} The Japan Times|newspaper=The Japan Times|access-date=8 fevral 2017|language=en-US|archive-date=2022-06-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20220606105154/https://www.japantimes.co.jp/opinion/2016/08/06/commentary/japan-surrender-world-war-ii/|url-status=live}}</ref><ref>Pacific War Research Society (2006). ''Japan's Longest Day''. New York: Oxford University Press. {{ISBN|4-7700-2887-3}}.</ref> [[Qələbə Günü (ABŞ)|Qələbə Günü]] olaraq bilinən parad və bayramlar başladı.<ref>{{cite web|url=http://www.nationalww2museum.org/learn/education/for-students/ww2-history/at-a-glance/v-j-day.html|title=The National WWII Museum {{!}} New Orleans: Learn: For Students: WWII at a Glance: Remembering V-J Day|website=www.nationalww2museum.org|access-date=8 fevral 2017|archive-date=2017-06-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20170630151857/http://www.nationalww2museum.org/learn/education/for-students/ww2-history/at-a-glance/v-j-day.html|url-status=live}}</ref>

=== Soyuq müharibə və mülki hüquqlar dövrü ===
{{Əsas|ABŞ tarixi (1945–1964)|ABŞ tarixi (1964–1980)|ABŞ tarixi (1980–1991)}}
{{Ətraflı|[[Soyuq müharibə]], [[Afroamerikalıların mülki hüquqlar hərəkatı (1954–1968)|Mülki hüquqlar hərəkatı]], [[Yoxsulluğa qarşı müharibə]], [[Kosmik yarış]] və [[Reyqanomika]]}}
[[Fayl:Martin Luther King Jr St Paul Campus U MN.jpg|thumb|[[Martin Lüter Kinq]] Sent-Pol şəhərində yerləşən Minnesota Universitetində [[Vyetnam müharibəsinə ABŞ-nin müdaxiləsinə etiraz|Vyetnam müharibəsinə qarşı]] mitinqdə çıxış edərkən, 27 aprel 1967-ci il]]
[[Fayl:Reagan and Gorbachev hold discussions.jpg|thumb|[[ABŞ Prezidenti]] [[Ronald Reyqan]] (solda) və [[Sov.İKP]] MK-nın Baş katibi [[Mixail Qorbaçov]]un (sağda) 1985-ci ildə [[Cenevrə sammiti (1985)|Cenevrədə görüşü]]]]

İkinci Dünya müharibəsindən sonra [[Soyuq müharibə]] kimi tanınan dövrdə ideoloji olaraq [[kapitalizm]] və [[kommunizm]]<ref name="WaggAndrews2012">{{cite book |last1=Wagg |first1=Stephen |last2=Andrews |first2=David |title=East Plays West: Sport and the Cold War |url=https://books.google.com/books?id=qmjLR5YyUhEC&pg=PR11 |year=2012 |publisher=Routledge |isbn=978-1-134-24167-5 |page=11 |access-date=2018-03-03 |archive-date=2021-08-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210814033406/https://books.google.com/books?id=qmjLR5YyUhEC&pg=PR11 |url-status=live }}</ref> və [[Geosiyasət|geosiyasi]] baxımdan Atlantik və Avrasiya düşərgələrinə bölünmüş ABŞ və [[Sovet İttifaqı]] güc yarışına başladı. Bir tərəfdə ABŞ və onun [[NATO]] müttəfiqləri, digər tərəfdə isə SSRİ və onun [[Varşava Müqaviləsi Təşkilatı|Varşava Paktı]] müttəfiqləri ilə [[Avropa]]nın hərbi əlaqələrində hökmranlıq edirdilər. ABŞ kommunist nüfuzunun genişlənməsinə qarşı [[çəkindirmə]] siyasəti hazırladı. ABŞ və Sovet İttifaqı [[Vasitəçilik müharibəsi|vasitəçilik müharibələri]] etsələr və güclü nüvə silahları inkişaf etdirsələr də iki ölkə birbaşa hərbi münaqişədən çəkinirdi.

ABŞ bir çox hallarda Sovet himayəsində olduğunu düşündüyü [[Üçüncü dünya]] hərəkatına qarşı çıxırdı və bəzən sağçı hökumətlərə qarşı rejim dəyişikliyi üçün birbaşa müdaxilə edirdi.<ref>[[#Blakeley|Blakeley, 2009]], [https://books.google.com/books?id=rft8AgAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA92#v=onepage&q&f=false p. 92] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20211009230820/https://books.google.com/books?id=rft8AgAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA92#v=onepage&q&f=false |date=2021-10-09 }}</ref> 1950–53-cü illərdə [[Koreya müharibəsi]]ndə Amerika əsgərləri kommunist [[Çin Xalq Azadlıq Ordusu|Çin]] və [[Koreya Xalq Demokratik Respublikası|Şimali Koreya]] qüvvələri ilə döyüşdülər.<ref name="Proxy" /> Sovet İttifaqının 1957-ci ildə [[Sputnik-1|ilk süni peyki buraxması]] və 1961-ci ildə [[Vostok-1|ilk insanlı kosmik uçuşu]] başlatmasına qarşı 1969-cu ildə ABŞ-nin [[Apollon 11|Aya insanın ayaq basdığı]] ilk ölkəyə çevrilməsi "[[Kosmik yarış]]"-ın başlanğıcını qoydu.<ref name="Proxy">{{cite book |last=Collins |first=Michael |authorlink=Maykl Kollins |title=Liftoff: The Story of America's Adventure in Space |url=https://archive.org/details/liftoff00coll |location=New York |publisher=Grove Press |year=1988}}</ref> Cənub-Şərqi Asiyada vasitəçilik müharibəsi sonda [[Vyetnam müharibəsi]]ndə ABŞ-nin tam iştirak etməsi ilə nəticələndi.

Öz ölkəsində ABŞ [[İkinci Dünya müharibəsindən sonra iqtisadi inkişaf|davamlı iqtisadi inkişafa]] və [[İkinci Dünya müharibəsindən sonra bebi-bum|əhalisinin]] və [[Amerika orta sinifi|orta sinfin]] sürətlə artımına nail oldu. [[Ştatlararası avtomagistral sistemi]]nin tikintisi növbəti on illər ərzində ölkənin infrastrukturuna böyük təsir göstərdi. Milyonlarla insan fermalardan və [[daxili şəhər]]lərdən böyük [[Şəhərətrafı zona|şəhərətrafı]] mənzillərə köçdü.<ref>Winchester, pp. 305–308</ref><ref name="IntHighways">{{cite web |last1=Blas |first1=Elisheva |title=The Dwight D. Eisenhower National System of Interstate and Defense Highways |url=http://www.societyforhistoryeducation.org/pdfs/N10_NHD_Blas_Junior.pdf |website=societyforhistoryeducation.org |publisher=Society for History Education |accessdate=19 yanvar 2015 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402233423/http://www.societyforhistoryeducation.org/pdfs/N10_NHD_Blas_Junior.pdf |url-status=live }}</ref> 1959-cu ildə [[Havay]] ölkəyə qoşulan 50-ci və sonuncu ABŞ ştatı oldu.<ref name="Lightner2004">{{cite book |author=Richard Lightner |title=Hawaiian History: An Annotated Bibliography |url=https://books.google.com/books?id=Yei4fDrecWsC&pg=PA141 |year=2004 |publisher=Greenwood Publishing Group |isbn=978-0-313-28233-1 |page=141 |access-date=2018-03-03 |archive-date=2021-08-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210812221442/https://books.google.com/books?id=Yei4fDrecWsC&pg=PA141 |url-status=live }}</ref> Artan [[Afroamerikalıların mülki hüquqlar hərəkatı (1954–1968)|mülki hüquqlar hərəkatı]] [[Martin Lüter Kinq]]in görkəmli liderliyi və öndərliyində seqreqasiya və diskriminasiyaya qarşı [[dinc mübarizə]]dən istifadə edirdi. Məhkəmə qərarları və qanunvericiliyin birləşməsi irqçi ayrı-seçkiliyi dayandırmağa çalışan [[Mülki Hüquqlar aktı (1968-ci il)|1968-ci il Mülki Hüquqlar aktı]] ilə başa çatmışdı.<ref>{{cite book |last=Dallek |first=Robert |year=2004 |title=Lyndon B. Johnson: Portrait of a President |page=[https://archive.org/details/lyndonbjohnsonpo00dall/page/169 169] |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-515920-2 |url=https://archive.org/details/lyndonbjohnsonpo00dall/page/169}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.ourdocuments.gov/doc.php?flash=old&doc=97 |title=Our Documents&nbsp;– Civil Rights Act (1964) |publisher=United States Department of Justice |accessdate=28 iyul 2010 |archive-date=2021-09-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210929105718/https://www.ourdocuments.gov/doc.php?flash=old&doc=97 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.lbjlib.utexas.edu/Johnson/archives.hom/speeches.hom/651003.asp |title=Remarks at the Signing of the Immigration Bill, Liberty Island, New York |date=3 oktyabr 1965 |accessdate=1 yanvar 2012 |deadurl=yes |archiveurl=http://arquivo.pt/wayback/20160516063650/http://www.lbjlib.utexas.edu/Johnson/archives.hom/speeches.hom/651003.asp |archivedate=16 may 2016}}</ref> Bu arada, [[Vyetnam müharibəsinə ABŞ-nin müdaxiləsinə etiraz|Vyetnam müharibəsinə]], [[Qara millətçilik|qara millətçiliyinə]] və [[seksual inqilab]]a qarşı alovlanan [[1960-cı illərin kontur-mədəniyyəti|kontur-mədəniyyət hərəkatı]] genişlənirdi.

[[Medikeyr]] və [[Medikeyd]]in yaradılması, eləcə də yaşlılara və yoxsullara tibbi səhiyyə xidməti təmin edən müfavif olaraq [[Əlavə qidalanma yardım proqramı|qida talonu]] və [[himayəsində uşaqlar olan ailələrə yardım]] adlı iki proqram daxil olmaqla "[[Yoxsulluğa qarşı müharibə]]"nin başlaması sosial təminat hüquqlarını və xərclərini genişləndirdi.<ref>{{cite web |url=http://www.ssa.gov/history/lbjsm.html |title=Social Security |website=ssa.gov |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2021-05-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210501043311/http://www.ssa.gov/history/lbjsm.html |url-status=live }}</ref>

1970-ci illər və 1980-ci illərin əvvəlləri [[staqflyasiya]]nın başlanğıcı oldu. 1980-ci ildə prezident seçildikdən sonra [[Ronald Reyqan]] iqtisadi durgunluğa [[Reyqanomika|azad bazar yönümlü islahatlarla]] cavab verdi. [[Yumşalma]]nın çöküşündən sonra o, "çəkindirmə"dən imtina etdi və SSRİ-yə qarşı daha təcavüzkar "[[geriyə qaytarma]]" strategiyasına başladı.<ref>[[#Soss|Soss, 2010]], p. 277</ref><ref>[[#Fraser|Fraser, 1989]]</ref><ref>[[#Ferguson|Ferguson, 1986]], pp. 43–53</ref><ref>[[#Williams|Williams]], pp. 325–331</ref><ref>{{cite book |last=Niskanen |first=William A. |title=Reaganomics: an insider's account of the policies and the people |url=https://archive.org/details/reaganomicsinsid00nisk/page/363 |year=1988 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-505394-4 |page=[https://archive.org/details/reaganomicsinsid00nisk/page/363 363] |accessdate=25 oktyabr 2015}}</ref> Keçən on il ərzində qadınların əmək fəaliyyətində iştirakının artmasından sonra 1985-ci ilədək yaşı 16 və daha çox olan qadınların əksəriyyəti işlə təmin olundu.<ref>{{cite web |title=Women in the Labor Force: A Databook |url=http://www.bls.gov/cps/wlf-databook-2012.pdf |publisher=U.S. Bureau of Labor Statistics |accessdate=21 mart 2014 |page=11 |year=2013 |archive-date=2021-08-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210817234824/https://www.bls.gov/cps/wlf-databook-2012.pdf |url-status=live }}</ref>

1980-ci illərin sonları Sovet İttifaqı ilə münasibətlərə "[[Soyuq müharibə (1985–91)|yumşalma]]" gətirdi və 1991-ci ildə [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqının dağılması|onun dağılması]] Soyuq Müharibəni sonlandırdı.<ref>{{cite book |last=Howell |first=Buddy Wayne |title=The Rhetoric of Presidential Summit Diplomacy: Ronald Reagan and the U.S.-Soviet Summits, 1985–1988 |url=https://books.google.com/books/about/The_Rhetoric_of_Presidential_Summit_Dipl.html?id=LctvjhxJ-bsC |year=2006 |publisher=Texas A&M University |isbn=978-0-549-41658-6 |page=352 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2017-01-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170118102200/https://books.google.com/books/about/The_Rhetoric_of_Presidential_Summit_Dipl.html?id=LctvjhxJ-bsC |url-status=live }}</ref><ref>{{cite book |last=Kissinger |first=Henry |authorlink=Henri Kissincer |title=Diplomacy |url=https://books.google.com/?id=0IZboamhb5EC&lpg=PA731 |year=2011 |publisher=Simon & Schuster |isbn=978-1-4391-2631-8 |pages=781–784 |accessdate=25 oktyabr 2015}}<br>{{cite book |last=Mann |first=James |title=The Rebellion of Ronald Reagan: A History of the End of the Cold War |url=https://books.google.com/?id=BgZyXNIrvB4C&pg=PT12 |year=2009 |publisher=Penguin |isbn=978-1-4406-8639-9 |page=432}}<br></ref><ref>[[#Hayes|Hayes, 2009]]</ref><ref>[[#ushistory13|USHistory.org, 2013]]</ref> Bu, ABŞ-nin dünyadakı dominant supergücü kimi [[Qütblülük|tək qütblü]]<ref>Charles Krauthammer, "The Unipolar Moment," ''Foreign Affairs'', 70/1, (Winter 1990/1), 23–33.</ref> olmasına gətirib çıxardı. İkinci Dünya müharibəsindən sonrakı dövrdə ortaya çıxan [[Pax Americana]] konsepsiyası Soyuq müharibədən sonra [[Yeni dünya nizamı (siyasət)|yeni dünya nizamı]] termini olaraq geniş populyarlıq qazanmışdı.

=== Yeni tarix ===
{{Əsas|ABŞ tarixi (1991–2008)|ABŞ tarixi (2008-bügünə qədər)}}
{{Ətraflı|[[Körfəz müharibəsi]], [[11 sentyabr terror aktları]], [[Terrorizmlə Mübarizə]], [[2007-2008-ci il maliyyə böhranı]] və [[Xəstə müdafiəsi və əlverişli qayğı aktı]]}}
{{şəkillər albomu|miqyas=360
 | şəkil1 = WTC smoking on 9-11.jpeg
 | izah1 = [[Aşağı Manhetten]]də yerləşən [[Dünya Ticarət Mərkəzi]] [[İslam terrorizmi|islam terorist]] qrupu [[Əl-Qaidə]] tərəfindən törədilən 2001-ci il [[11 sentyabr terror aktları|11 sentyabr]] [[Terrorizm|terror aktları]] zamanı
 | alt1 = 
 | şəkil2 = OneWorldTradeCenter.jpg
 | izah2 = Onun yerində yeni tikilmiş [[Dünya Ticarət Mərkəzi 1]]
 | alt2 = 
}}

[[Soyuq müharibə]]dən sonra 1990-cı ildə [[Səddam Hüseyn]]in rəhbərliyində [[BƏƏS dövründə İraq|İraqın]] ABŞ-nin müttəfiqi olan [[Küveytin işğalı|Küveyti işğal və birləşdirməyə cəhd etdiyi]] vaxt Yaxın Şərqdə yaranan münaqişə 1990-cı ildə böhrana səbəb oldu. Qeyri-sabitliyin digər bölgələrə yayılacağından qorxan prezident [[Corc Herbert Uoker Buş|Corc H. U. Buş]]
Səudiyyə Ərəbistanı müdafiə məqsədilə [[Körfəz müharibəsi|Səhra qalxanı əməliyyatı]] və [[Körfəz müharibəsi|Səhra fırtınası əməliyyatına]] başladı, İraqa qarşı ABŞ liderliyindəki 34 ölkədən olan [[Körfəz müharibəsi koalisiyası|koalisiya qüvvələri]] İraq qüvvələrini Küveytdən müvəffəqiyyətlə çıxartdı və keçmiş monarxiyanı bərpa etdi.<ref>{{Cite encyclopedia |year=2016 |title=Persian Gulf War |encyclopedia=Encyclopædia Britannica |publisher=Encyclopædia Britannica, Inc. |url=https://www.britannica.com/event/Persian-Gulf-War |accessdate=24 yanvar 2017 |archive-date=2015-06-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150602182044/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/452778/Persian-Gulf-War |url-status=live }}</ref>

[[ARPANET|ABŞ-nin müdafiə şəbəkələrindən]] yaranan [[İnternet]] beynəlxalq akademik şəbəkələrə, sonra isə 1990-cı illərdə ictimaiyyətə yayılır, bu da qlobal iqtisadiyyata, cəmiyyətə və mədəniyyətə böyük təsir göstərir.<ref>Winchester, pp. 420–423</ref>

[[Dot-kom köpüyü|Dot-kom bumu]], [[Alan Qrinspen]] rəhbərliyində sabit pul siyasəti və [[Şəxsi məsuliyyət və iş imkanları aktı|sosial təminat xərclərinin azaldılması]] səbəbiylə, 1990-cı illər 2001-ci ildə sona çatan müasir ABŞ tarixində [[1990-cı illər ABŞ bumu|ən uzun iqtisadi böyüməyə]] şahid oldu.<ref>{{cite news |title=Did Clinton Do It, or Was He Lucky? |author=Dale, Reginald |url=https://www.nytimes.com/2000/02/18/business/worldbusiness/18iht-think.2.t_2.html |newspaper=The New York Times |date=18 fevral 2000 |accessdate=6 mart 2013 |archive-date=2016-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160905175009/http://www.nytimes.com/2000/02/18/business/worldbusiness/18iht-think.2.t_2.html |url-status=live }}<br>{{cite book |last=Mankiw |first=N. Gregory |title=Macroeconomics |url=https://books.google.com/?id=58KxPNa0hF4C&lpg=PA463 |year=2008 |publisher=Cengage Learning |isbn=978-0-324-58999-3 |page=559 |accessdate=25 oktyabr 2015 }}</ref> 1994-cü ilin əvvəllərində ABŞ 450 milyon insanın 17 trilyon $ dəyərində məhsul və xidmət istehsal etdiyi [[Şimali Amerika Azad Ticarət Assosiasiyası]]na (NAFTA) daxil oldu. Müqavilənin məqsədi 1 yanvar 2008-ci ilədək ABŞ, Kanada və Meksika arasında ticarət və investisiya maneələrini aradan qaldırmaq idi. Üç tərəfdaş arasında ticarət NAFTA qüvvəyə mindikdən sonra artmışdır.<ref>{{cite web |title=North American Free Trade Agreement (NAFTA) {{!}} United States Trade Representative |url=http://www.ustr.gov/trade-agreements/free-trade-agreements/north-american-free-trade-agreement-nafta |website=www.ustr.gov |accessdate=11 yanvar 2015 |archive-date=2013-03-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130317011855/http://www.ustr.gov/trade-agreements/free-trade-agreements/north-american-free-trade-agreement-nafta |url-status=dead }}<br>{{cite book |author1=Thakur |author2=Manab Thakur Gene E Burton B N Srivastava |title=International Management: Concepts and Cases |url=https://books.google.com/books?id=J2SbAuVzHBMC&pg=PA334 |year=1997 |publisher=Tata McGraw-Hill Education |isbn=978-0-07-463395-3 |pages=334–335 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2021-08-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210812181314/https://books.google.com/books?id=J2SbAuVzHBMC&pg=PA334 |url-status=live }}<br>{{cite book |author1=Akis Kalaitzidis |author2=Gregory W. Streich |title=U.S. Foreign Policy: A Documentary and Reference Guide |url=https://books.google.com/books?id=c9rhlt2Ke3gC&pg=PA201 |year=2011 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-0-313-38376-2 |page=201 |access-date=2018-03-05 |archive-date=2021-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210905024754/https://books.google.com/books?id=c9rhlt2Ke3gC&pg=PA201 |url-status=live }}</ref>

[[11 sentyabr terror aktları|2001-ci il sentyabrın 11-də]] [[Əl-Qaidə]] terrorçuları Nyu-York şəhərindəki [[Dünya Ticarət Mərkəzi]]nə və Vaşinqtonda yerləşən [[Pentaqon]]a zərbə vurdu, təxminən 3,000 nəfər həlak oldu.<ref>{{cite video |date=9 sentyabr 2011 |title=Flashback 9/11: As It Happened |url=http://video.foxnews.com/v/1151859712001/flashback-911-as-it-happened/ |accessdate=6 mart 2013 |publisher=Fox News |archive-date=2021-08-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210814064544/https://video.foxnews.com/v/1151859712001/flashback-911-as-it-happened/ |url-status=live }}<br>{{cite news |title=America remembers Sept. 11 attacks 11 years later |agency=Associated Press |url=http://www.cbsnews.com/8301-201_162-57510234/america-remembers-sept-11-attacks-11-years-later/ |publisher=CBS News |date=11 sentyabr 2012 |accessdate=6 mart 2013 |archive-date=2013-10-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131017215138/http://www.cbsnews.com/8301-201_162-57510234/america-remembers-sept-11-attacks-11-years-later/ |url-status=dead }}<br>{{cite news |url=http://www.cnn.com/SPECIALS/2001/trade.center/multimedia.day.html |title=Day of Terror Video Archive |year=2005 |publisher=CNN |accessdate=6 mart 2013 |archive-date=2010-11-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101108193550/http://www.cnn.com/SPECIALS/2001/trade.center/multimedia.day.html |url-status=live }}</ref> Buna cavab olaraq ABŞ, [[Əfqanıstan müharibəsi (2001–2014)|Əfqanıstanda müharibə]] və [[İraq müharibəsi (2003–2011)|İraq müharibəsini]] əhatə edən [[Terrorizmlə Mübarizə]] başlatdı.<ref>{{cite news |title=The 'War on Terror' Is Critical to President George W. Bush's Legacy |author=Walsh, Kenneth T. |url=https://www.usnews.com/news/articles/2008/12/09/the-war-on-terror-is-critical-to-president-george-w-bushs-legacy |newspaper=U.S. News & World Report |date=9 dekabr 2008 |accessdate=6 mart 2013 |archive-date=2021-10-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211009161406/https://www.usnews.com/news/articles/2008/12/09/the-war-on-terror-is-critical-to-president-george-w-bushs-legacy |url-status=live }}<br>{{cite book |last=Atkins |first=Stephen E. |title=The 9/11 Encyclopedia: Second Edition |url=https://books.google.com/books?id=PDDIgWRN_HQC&pg=PA210 |year=2011 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-1-59884-921-9 |page=872 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2021-08-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210816235514/https://books.google.com/books?id=PDDIgWRN_HQC&pg=PA210 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |title=Overview: The Iraq War |last=Wong |first=Edward |url=https://www.nytimes.com/ref/timestopics/topics_iraq.html |newspaper=The New York Times |date=15 fevral 2008 |accessdate=7 mart 2013 |archive-date=2018-02-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180217072741/http://www.nytimes.com/ref/timestopics/topics_iraq.html |url-status=live }}<br>{{cite book |last=Johnson |first=James Turner |title=The War to Oust Saddam Hussein: Just War and the New Face of Conflict |url=https://books.google.com/?id=SF7U27JsLC4C&dq=iraq+invasion+removes+hussein |year=2005 |publisher=Rowman & Littlefield |isbn=978-0-7425-4956-2 |page=159 |accessdate=25 oktyabr 2015 }}<br>{{cite news |title=Timeline: Key moments in the Iraq War |author=Durando, Jessica |author2=Green, Shannon Rae |agency=Associated Press |url=http://usatoday30.usatoday.com/news/world/iraq/story/2011-12-21/iraq-war-timeline/52147680/1 |newspaper=USA Today |date=21 dekabr 2011 |accessdate=7 mart 2013 |archive-date=2020-09-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200904084312/http://usatoday30.usatoday.com/news/world/iraq/story/2011-12-21/iraq-war-timeline/52147680/1 |url-status=dead }}</ref> 2007-ci ildə Buş administrasiyası [[İraq müharibəsində 2007-ci il hərbi artışı|İraq müharibəsində böyük hərbi birlikləri]] artırmış,<ref name="fact">{{cite news |title=Fact Sheet: The New Way Forward in Iraq |publisher=Office of the Press Secretary |date=10 yanvar 2007 |quote=After talking to some Afghan leaders, it was said that the Iran's would be revolting if more troops were to be sent to Iran. |url=https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2007/01/20070110-3.html |author=[[Corc Uoker Buş|George W. Bush]] |accessdate=26 yanvar 2017 |archive-date=2022-03-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220303062507/https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2007/01/20070110-3.html |url-status=live }}</ref> bu da şiddətin müvəffəqiyyətlə azaldılmasına və regionda daha çox sabitliyə gətirib çıxarmışdı.<ref name=Feaver>{{cite news |author=Feaver, Peter |url=https://foreignpolicy.com/2015/08/13/clinton-surge-iraq-maliki-obama/ |title=Hillary Clinton and the Inconvenient Facts About the Rise of the Islamic State |website=Foreign Policy |date=13 avqust 2015 |quote=[T]he Obama team itself, including Clinton, have repeatedly confirmed that they understand that the surge was successful. Clinton even conceded to former Defense Secretary Robert Gates: 'The surge worked.' |access-date=2018-03-06 |archive-date=2022-03-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220318011820/https://foreignpolicy.com/2015/08/13/clinton-surge-iraq-maliki-obama/ |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.nbcnews.com/id/26550764/ns/politics-decision_08/t/iraqi-surge-exceeded-expectations-obama-says/ |title=Iraqi surge exceeded expectations, Obama says |website=NBC News |date=4 sentyabr 2008 |agency=Associated Press |quote=Obama said the surge of U.S. troops has 'succeeded beyond our wildest dreams.' |access-date=2018-03-06 |archive-date=2022-03-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220321162237/https://www.nbcnews.com/id/wbna26550764 |url-status=live }}</ref>

Əlverişli mənzillərin təşviq edilməsi üçün hökumət siyasəti,<ref>{{Cite book |title=Hidden in Plain Sight: What Really Caused the World's Worst Financial Crisis and Why It Could Happen Again |url=https://archive.org/details/hiddeninplainsig0000wall |last=Wallison |first=Peter |publisher=Encounter Books |year=2015 |isbn=978-978-59407-7-0}}</ref> korporativ və tənzimləyici idarəetmədə geniş yayılmış uğursuzluqlar<ref>{{Cite book |url=https://www.gpo.gov/fdsys/pkg/GPO-FCIC/pdf/GPO-FCIC.pdf |title=Financial Crisis Inquiry Report |year=2011 |author=Financial Crisis Inquiry Commission |isbn=978-1-60796-348-6 |access-date=2018-03-06 |archive-date=2017-01-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170127223033/http://www.gpo.gov/fdsys/pkg/GPO-FCIC/pdf/GPO-FCIC.pdf |url-status=live }}</ref> və Federal Ehtiyat tərəfindən müəyyən edilmiş tarixən aşağı faiz dərəcələri<ref>{{Cite journal |last=Taylor |first=John B. |author-link=John B. Taylor |accessdate=21 yanvar 2017 |title=The Financial Crisis and the Policy Responses: An Empirical Analysis of What Went Wrong |url=http://www.nber.org/papers/w14631.pdf |journal=Hoover Institution Economics Paper Series |date=Yanvar 2009 |archive-date=2017-02-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170215020510/http://www.nber.org/papers/w14631.pdf |url-status=live }}</ref> Böyük böhrandan sonra ölkə tarixində ən böyük daralma olan [[2007-2008-ci il maliyyə böhranı|2008-ci il maliyyə böhranı]] ilə nəticələnən [[ABŞ mənzil bumu|2000-ci illərin ortalarının mənzil bumuna]] səbəb oldu.<ref>{{Cite news |url=https://www.wsj.com/articles/SB122169431617549947 |title=Worst Crisis Since '30s, With No End Yet in Sight |last=Hilsenrath |first=Jon |date=18 sentyabr 2008 |website=The Wall Street Journal |publisher=Dow Jones & Company |last2=Ng |first2=Serena |last3=Paletta |first3=Damian |accessdate=21 yanvar 2017 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813042045/https://www.wsj.com/articles/SB122169431617549947 |url-status=live }}</ref> İlk [[Afroamerikalılar|afroamerikalı]]<ref>{{cite web |url=http://www.history.com/this-day-in-history/barack-obama-elected-as-americas-first-black-president |title=Barack Obama elected as America's first black president |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |website=History.com |publisher=A&E Television Networks, LLC |accessdate=7 oktyabr 2014 |archive-date=2014-10-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141012110951/http://www.history.com/this-day-in-history/barack-obama-elected-as-americas-first-black-president |url-status=live }}</ref> və [[Çoxirqli amerikalılar|çoxirqli]]<ref>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |date=12 noyabr 2008 |title=Barack Obama: Face Of New Multiracial Movement? |url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=96916824 |newspaper=NPR |accessdate=4 oktyabr 2014 |archive-date=2021-08-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210821163212/https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=96916824 |url-status=live }}</ref> prezident olan [[Barak Obama]] böhranın ortasında [[ABŞ Prezident seçkiləri (2008)|2008-ci ildə seçilmiş]]<ref>{{cite news |title=African-American Economic Gains Reversed By Great Recession |agency=Associated Press |author=Washington, Jesse |author2=Rugaber, Chris |url=http://www.huffingtonpost.com/2011/07/10/black-recession-economy-african-americans_n_894046.html |newspaper=Huffington Post |date=9 sentyabr 2011 |accessdate=7 mart 2013 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130616183529/http://www.huffingtonpost.com/2011/07/10/black-recession-economy-african-americans_n_894046.html |archivedate=16 iyun 2013 }}</ref> və böhranın mənfi təsirlərini azaltmaq və təkrarlanmamasını təmin etmək üçün [[2009-cu il Amerika yaxşılaşdırma və yenidən investisiya aktı|stimullaşdırıcı tədbirlər]] olan [[Dodd-Frank Uoll-Strit islahatları və istehlakçı qoruma aktı]]nın qəbuluna nail oldu. Bu stimul infrastrukturun təkmilləşdirilməsinə<ref>{{Cite news |url=https://www.nytimes.com/2014/02/23/opinion/sunday/what-the-stimulus-accomplished.html?_r=0 |title=What the Stimulus Accomplished |date=22 fevral 2014 |accessdate=21 yanvar 2017 |website=The New York Times |publisher=The New York Times Company |archive-date=2017-01-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170112145856/https://www.nytimes.com/2014/02/23/opinion/sunday/what-the-stimulus-accomplished.html?_r=0 |url-status=live }}</ref> və işsizliyin nisbətən azalmasına şərait yaratdı.<ref>{{cite web |url=http://www.igmchicago.org/igm-economic-experts-panel/poll-results?SurveyID=SV_cw5O9LNJL1oz4Xi |title=Economic Stimulus |website=IGM Polls |publisher=[[Initiative on Global Markets]] at the [[University of Chicago]] |date=15 fevral 2012 |accessdate=21 yanvar 2017 |archive-date=2016-11-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161113090328/http://www.igmchicago.org/igm-economic-experts-panel/poll-results?SurveyID=SV_cw5O9LNJL1oz4Xi |url-status=live }}</ref> İqtisadiyyata təsirləri haqqında müzakirələr olmasına baxmayaraq<ref>{{Cite news |url=https://www.ft.com/content/dd4a6698-efe7-11e6-930f-061b01e23655 |title=Did Dodd-Frank really hurt the US economy? |date=13 fevral 2017 |work=Financial Times |access-date=23 yanvar 2018 |archive-date=2018-01-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180124135544/https://www.ft.com/content/dd4a6698-efe7-11e6-930f-061b01e23655 |url-status=live }}</ref> Dodd-Frank maliyyə sabitliyi və istehlakçı qorumasını yaxşılaşdırdı.<ref>{{cite web |title=The Impact of the Dodd-Frank Act on Financial Stability and Economic Growth |publisher=Brookings |url=https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/06/Baily-Klein-PPTF-1.pdf |date=24 oktyabr 2014 |accessdate=31 avqust 2017 |archive-date=2017-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170905033619/https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/06/Baily-Klein-PPTF-1.pdf |url-status=live }}; {{cite journal|title=The Impact of the Dodd-Frank Act on Financial Stability and Economic Growth |journal=The Russell Sage Foundation Journal of the Social Sciences |volume=3 |issue=1 |page=20 |date=Yanvar 2017 |doi=10.7758/RSF.2017.3.1.02 |last1=Martin Neil Baily |last2=Aaron Klein |last3=Justin Schardin}}</ref>

2010-cu ildə Obama administrasiyası təxminən beş on il ərzində [[ABŞ-də səhiyyə|ölkənin səhiyyə sisteminə]] mandat, [[Premiya vergi krediti|subsidiya]] və [[Tibbi sığorta bazarı|sığorta mübadiləsi]] daxil olmaqla ən geniş islahatları həyayta keçirən [[Xəstə müdafiəsi və əlverişli qayğı aktı|əlverişli qayğı aktını]] qəbul etdi. Qanun 2016-cı ildə 24 milyon nəfəri əhatə edərək, sağlamlıq sığortası olmayan insanların sayının və faizinin əhəmiyyətli dərəcədə azaldılmasına gətirib çıxardı,<ref name=CBO_Subsidy2016>{{cite web |url=https://www.cbo.gov/publication/51385 |title=Federal Subsidies for Health Insurance Coverage for People Under Age 65: 2016 to 2026 |publisher=Congressional Budget Office |accessdate=21 yanvar 2017 |archive-date=2020-03-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200329224739/https://www.cbo.gov/publication/51385 |url-status=live }}</ref> lakin səhiyyə xərcləri, sığorta haqları və iqtisadi göstəricilərə təsirləri səbəbindən mübahisəli qalır.<ref>{{cite web |url=http://edition.cnn.com/2017/01/12/politics/paul-ryan-town-hall/ |title=Ryan: GOP will repeal, replace Obamacare at same time |last=Bradner |first=Eric |date=13 yanvar 2017 |accessdate=21 yanvar 2017 |website=CNN |archive-date=2017-01-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170115204807/http://edition.cnn.com/2017/01/12/politics/paul-ryan-town-hall |url-status=live }}</ref> 2009-cu il iyun ayında tənəzzülün miniumuma çatmasına baxmayaraq, seçicilər iqtisadiyyatın bərpasının yavaş tempi qarşısında məyus qaldılar. Obamanın siyasətinə qarşı çıxan Respublikaçılar [[ABŞ Nümayəndələr Palatasına seçkilər (2010)|2010-cu ildə səs çoxluğu]] ilə Nümayəndələr Palatasını və [[ABŞ Senatına seçkilər (2014)|2014-cü ildə]] Senatı nəzarət altına aldılar.<ref>{{cite journal |last=Jacobson |first=Gary C. |title=The Republican Resurgence in 2010 |url=https://archive.org/details/sim_political-science-quarterly_spring-2011_126_1/page/27 |date=Mart 2011 |journal=[[Political Science Quarterly]] |volume=126 |issue=1 |pages=27–52 |doi=10.1002/j.1538-165X.2011.tb00693.x}}</ref>

2009 və 2010-cu illərdə İraqdakı ABŞ qoşunlarının böyük qismi [[ABŞ qoşunlarının İraqdan geri çəkilməsi|geri çəkildi]] və bölgədəki müharibənin 2011-ci il dekabr ayında rəsmən bitdiyi elan edildi.<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2011/12/16/world/middleeast/panetta-in-baghdad-for-iraq-military-handover-ceremony.html |website=The New York Times |first1=Thom |last1=Shanker |first2=Michael S. |last2=Schmidt |first3=Robert F. |last3=Worth |title=In Baghdad, Panetta Leads Uneasy Closure to Conflict |date=15 dekabr 2011 |access-date=2018-03-11 |archive-date=2019-11-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191122224848/https://www.nytimes.com/2011/12/16/world/middleeast/panetta-in-baghdad-for-iraq-military-handover-ceremony.html |url-status=live }}</ref> Geri çəkilmə Əl-Qaidənin bölgədəki varisi olan [[İraq Şam İslam Dövləti]]nin yüksəlməsi nəticəsində [[İraq qiyamı (2011–2013)|məzhəb qiyamlarının artmasına]] səbəb oldu.<ref>{{cite news |url=https://ctc.usma.edu/the-jrtn-movement-and-iraqs-next-insurgency/ |title=The JRTN Movement and Iraq's Next Insurgency &#124; Combating Terrorism Center at West Point |publisher=[[United States Military Academy]] |accessdate=26 yanvar 2017 |archive-date=2019-03-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190330070631/https://ctc.usma.edu/the-jrtn-movement-and-iraqs-next-insurgency/ |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |url=https://2009-2017.state.gov/p/nea/rls/rm/221274.htm |title=Al-Qaeda's Resurgence in Iraq: A Threat to U.S. Interests |publisher=U.S. Department of State |accessdate=26 noyabr 2010 |date=26 yanvar 2017 |archive-date=2017-01-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170122130831/https://2009-2017.state.gov/p/nea/rls/rm/221274.htm |url-status=live }}</ref> 2014-cü ildə Obama [[ABŞ-Kuba münasibətləri|Kuba ilə tam diplomatik əlaqələrin]] [[Kuba yumşalması|bərpa ediləcəyini]] elan etdi.<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2014/12/18/world/americas/us-cuba-relations.html |title=U.S. to Restore Full Relations With Cuba, Erasing a Last Trace of Cold War Hostility |author=[[Peter Baker (author)|Peter Baker]] |newspaper=The New York Times |date=26 yanvar 2017 |access-date=2018-03-11 |archive-date=2015-11-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151105152931/http://www.nytimes.com/2014/12/18/world/americas/us-cuba-relations.html |url-status=live }}</ref> Növbəti il, ABŞ [[Altılıq|5+1 qrupu]] ölkələrinin üzvü olaraq [[İranın nüvə proqramı]]nın inkişafını ləngitməyə yönəldilmiş saziş olan [[Hərtərəfli Birgə Fəaliyyət Planı]]nı imzaladı,<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2015/07/15/world/middleeast/iran-nuclear-deal-is-reached-after-long-negotiations.html |title=Deal Reached on Iran Nuclear Program; Limits on Fuel Would Lessen With Time |last=Gordon |first=Michael R. |last2=Sanger |first2=David E. |website=The New York Times |publisher=The New York Times Company |accessdate=26 yanvar 2017 |date=15 iyul 2015 |archive-date=2017-01-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170120105536/https://www.nytimes.com/2015/07/15/world/middleeast/iran-nuclear-deal-is-reached-after-long-negotiations.html |url-status=live }}</ref> baxmayaraq ki, ABŞ 2018-ci il may ayında sazişdən geri çəkildi.<ref>{{Citation | publisher = CNN | url = https://www.cnn.com/politics/live-news/trump-iran-nuclear-deal/ | title = Trump, Iran nuclear deal | access-date = 2018-06-20 | archive-date = 2021-11-19 | archive-url = https://web.archive.org/web/20211119225138/https://www.cnn.com/politics/live-news/trump-iran-nuclear-deal/ | url-status = live }}.</ref> [[ABŞ Prezident seçkiləri (2016)|2016-cı il ABŞ Prezident seçiklərində]] Respublikaçı [[Donald Tramp]] ABŞ-nin [[Amerika Birləşmiş Ştatları prezidentlərinin siyahısı|45-ci]] prezidenti seçildi. Tramp ABŞ tarixində ən yaşlı və ən varlı prezident seçilmişdir.<ref>{{cite web|url=https://www.businessinsider.com/donald-trump-richest-us-president-in-history-2017-1|title=Donald Trump is officially the richest US president in history|publisher=|access-date=2018-08-10|archive-date=2017-09-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20170909232903/http://www.businessinsider.com/donald-trump-richest-us-president-in-history-2017-1|url-status=live}}</ref>

== Coğrafiya, iqlim və təbiət ==
{{əsas|ABŞ coğrafiyası|ABŞ iqlimi|ABŞ təbiəti}}
[[Fayl:USA-satellite.jpg|thumb|Kontinental ABŞ və ətraf ərazilərin kompleks peyk şəkli]]
[[Fayl:US 50 states Köppen.svg|thumb|right|[[Köppen iqlim təsnifatı|Köppen iqlim təsnifatları]]]]

ABŞ-nin bütün quru ərazisi təxminən {{convert|3800000|sqmi|km2|0}},<ref name="urlState Area Measurements and Internal Point Coordinates – Geography – U.S. Census Bureau">{{cite web |url=https://www.census.gov/geo/reference/state-area.html |title=State Area Measurements and Internal Point Coordinates – Geography – U.S. Census Bureau |website=State Area Measurements and Internal Point Coordinates |publisher=U.S. Department of Commerce |quote= |accessdate=11 sentyabr 2017 |archive-date=2018-03-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180316004512/https://www.census.gov/geo/reference/state-area.html |url-status=live }}</ref> bunun isə {{convert|2959064|sqmi|km2|1}} hissəsini [[kontinental ABŞ]] təşkil edir. Kontinental ABŞ-dən Kanada ilə ayrılmış [[Alyaska]] {{convert|663268|sqmi|km2|1}} ərazi ilə ən böyük ştatdır. [[Sakit okean]]ın şimalında, Şimali Amerikanın cənub-qərbində yerləşən arxipelaqda olan [[Havay]] {{convert|10931|sqmi|km2|0}} əraziyə malikdir. [[Puerto-Riko]], [[Amerika Samoası]], [[Quam]], [[Şimali Marian adaları|Şimali Mariana adaları]] və [[ABŞ Vircin adaları]]nın əhaliyə malik əraziləri birlikdə {{convert|9185|sqmi|km2|0}} ərazini əhatə edir.<ref name="Land Area of US and states">{{cite web |title=2010 Census Area |url=https://www.census.gov/prod/cen2010/cph-2-1.pdf |website=census.gov |publisher=U.S. Census Bureau |page=41 |accessdate=18 yanvar 2015 |archive-date=2012-10-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121019110435/http://www.census.gov/prod/cen2010/cph-2-1.pdf |url-status=live }}</ref> Yalnız quru ərazisi nəzərə alındıqda Rusiya və Çindən sonra üçüncü olan ABŞ Kanadanın önündədir.<ref name="CIA Factbook Area">{{cite web |title=Area |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html |website=The World Factbook |publisher=Central Intelligence Agency |accessdate=15 yanvar 2015 |archive-date=2014-01-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140131115000/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2147.html |url-status=dead }}</ref>

ABŞ, Rusiya və Kanadadan sonra və [[Çin]]dən əvvəl və ya sonra olmaqla, ümumi sahəsinə (torpaq və su) görə [[Ölkələrin və ərazilərin sahələrinə görə siyahısı|dünyanın üçüncü və ya dördüncü ən böyük ölkəsidir]]. Sıralama, Çin və [[Hindistan]] tərəfindən mübahisə edilən iki ərazinin necə hesablandığına və ABŞ-nin ümumi ölçüsünün necə ölçüldüyünə bağlı olaraq dəyişir.{{refn|group=qeydlər|name=largestcountry}} Məsələn, ''[[Britannika Ensiklopediyası]]'', ABŞ-nin ölçüsünü {{convert|3677649|sqmi|km2|0}} olaraq göstərir, çünki onlar ölkənin sahil və ya məhəlli sularını saymır.<ref>{{cite encyclopedia |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/616563/United-States |title=United States |encyclopedia=Encyclopædia Britannica |accessdate=8 yanvar 2018 |archive-date=2013-06-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130629055817/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/616563/United-States |url-status=live }} (istisna olaraq kvadrat mil ilə verilib)</ref> Bu suları əhatə edən ''[[The World Factbook]]'' rəqəmi {{convert|3796742|sqmi|km2|0}} olaraq verir.<ref name="WF">{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html |title=United States |publisher=Central Intelligence Agency |website=The World Factbook |date=3 yanvar 2018 |accessdate=8 yanvar 2018 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225135647/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html%20 |url-status=dead }}</ref>

[[Atlantik okean|Atlantik]] boyu sahil düzənliyinin daxilində daha çox [[Yarpağını tökən bitkilər|yarpağını tökən]] meşələr və [[Pidmont]]un yastı təpələrinə rast gəlinir.<ref>{{cite web |title=Geographic Regions of Georgia |url=http://georgiainfo.galileo.usg.edu/topics/geography/article/geographic-regions-of-georgia |website=Georgia Info |publisher=Digital Library of Georgia |accessdate=24 dekabr 2014 |archive-date=2016-02-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160201235248/http://georgiainfo.galileo.usg.edu/topics/geography/article/geographic-regions-of-georgia |url-status=live }}</ref> [[Appalaç dağları]] şərq sahilini [[Böyük göllər]]ə və [[Orta Qərbi ABŞ|Orta Qərbin]] otlaqlarına bölür.<ref name="NAU">{{cite web |last=Lew |first=Alan |title=PHYSICAL GEOGRAPHY OF THE US |url=http://www.geog.nau.edu/courses/alew/gsp220/text/chapters/ch2.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160409112252/http://www.geog.nau.edu/courses/alew/gsp220/text/chapters/ch2.html |archivedate=9 aprel 2016 |website=GSP 220 – Geography of the United States |publisher=North Arizona University |accessdate=24 dekabr 2014}}</ref> Dünyanın [[Çayların dünyada uzunluğuna görə sıralaması|dördüncü ən uzun çay sistemi]] olan [[Missisipi çayı|Missisipi]]-[[Missuri çayı]], ölkənin mərkəzi ilə əsasən şimal-cənub istiqamətində hərəkət edir. [[Böyük düzənliklər]]in yastı, münbit [[preri]]ləri cənub-şərqdə [[Daxili dağlar (ABŞ)|dağlıq]] bir bölgə tərəfindən bölünərək qərbə uzanır.<ref name="NAU" />

[[Fayl:Mount Denali.jpg|thumb|Ölkədə ən yüksək nöqtə olan [[Denali (dağ)|Denali dağı]]]]
Böyük düzənliklərin qərb sərhəddindəki [[Qayalı dağlar]], ölkənin şimalından cənuba uzanır və [[Kolorado]]da {{convert|14000|ft}}-dən çox yüksəkliyinə çatır.<ref>{{cite web |last=Harms |first=Nicole |title=Facts About the Rocky Mountain Range |url=http://traveltips.usatoday.com/rocky-mountain-range-11967.html |website=Travel Tips |publisher=USA Today |accessdate=24 dekabr 2014 |archive-date=2014-12-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141224113032/http://traveltips.usatoday.com/rocky-mountain-range-11967.html |url-status=live }}</ref> Daha şərqdə qayalı [[Böyük hövzə]] və [[Çiuaua (səhra)|Çiuaua]] və [[Moxave (səhra)|Moxave]] kimi səhralar var.<ref>{{cite encyclopedia |title=Great Basin |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/242919/Great-Basin |encyclopedia=Encyclopædia Britannica |accessdate=24 dekabr 2014 |archive-date=2015-03-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150322083801/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/242919/Great-Basin |url-status=live }}</ref> [[Syerra-Nevada dağ silsiləsi|Syerra-Nevada]] və [[Kaskad dağ silsiləsi|Kaskad]] dağ silsilələri [[ABŞ-nin qərb sahili|Sakit okena sahilinə]] yaxın uzanır və hər ikisi də {{convert|14000|ft}}-dən artıq yüksəkliyə çatırlar. [[Kontinental ABŞ]]-nin [[ABŞ-nin ucqar nöqtələrinin siyahısı|ən alçaq və ən yüksək nöqtələri]] [[Kaliforniya]] ştatındadır<ref>{{cite web |title=Mount Whitney, California |url=http://www.peakbagger.com/peak.aspx?pid=2829 |publisher=Peakbagger |accessdate=24 dekabr 2014 |archive-date=2015-04-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150410084117/http://www.peakbagger.com/peak.aspx?pid=2829 |url-status=live }}</ref> və aralarında sadəcə {{convert|84|mi|km}} məsafə vardır.<ref>{{cite web |title=Find Distance and Azimuths Between 2 Sets of Coordinates (Badwater 36-15-01-N, 116-49-33-W and Mount Whitney 36-34-43-N, 118-17-31-W) |url=http://transition.fcc.gov/fcc-bin/distance?dlat=36&mlat=15&slat=01&ns=1&dlon=116&mlon=49&slon=33&ew=1&dlat2=36&mlat2=34&slat2=43&sn=1&dlon2=118&mlon2=17&slon2=31&we=1&iselec=1 |publisher=Federal Communications Commission |accessdate=24 dekabr 2014 |archive-date=2015-02-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150207230400/http://transition.fcc.gov/fcc-bin/distance?dlat=36&mlat=15&slat=01&ns=1&dlon=116&mlon=49&slon=33&ew=1&dlat2=36&mlat2=34&slat2=43&sn=1&dlon2=118&mlon2=17&slon2=31&we=1&iselec=1 |url-status=dead }}</ref> {{convert|20310|ft|1}} hündürlüyə malik Alyaska [[Denali (dağ)|Denalisi]] (Mak-Kinli dağı) ölkənin və Şimali Amerikanın ən yüksək nöqtəsidir.<ref>{{cite web |last=Poppick |first=Laura |title=US Tallest Mountain's Surprising Location Explained |url=http://www.livescience.com/39245-us-tallest-mountain-location-explained.html |publisher=LiveScience |accessdate=2 may 2015 |archive-date=3 January 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150103170120/http://www.livescience.com/39245-us-tallest-mountain-location-explained.html |url-status=live }}</ref> Aktiv [[vulkan]]lar Alyaskanın [[Aleksandr arxipelaqı|Aleksandr]] və [[Aleut adaları]] boyunca yayılmışdır və Havay vulkanik adalardan ibarətdir. [[Qayalı dağlar|Qayalarda]] yerləşən [[Yellouston Milli Parkı]]nda əsasını təşkil edən [[supervulkan]] qitənin ən böyük vulkanik xüsusiyyətidir.<ref>{{cite web |last=O'Hanlon |first=Larry |title=America's Explosive Park |url=http://dsc.discovery.com/convergence/supervolcano/under/under.html |date=14 mart 2005 |archive-url=https://web.archive.org/web/20050314034001/http://dsc.discovery.com/convergence/supervolcano/under/under.html |archive-date=14 mart 2005 |publisher=Discovery Channel |accessdate=5 aprel 2016}}</ref> ABŞ dünyanın digər ölkələrinin hər birindən daha çox ekoregiona malikdir.<ref>{{cite web |url=http://wwf.panda.org/about_our_earth/ecoregions/ecoregion_list/ecoregions_country/ecoregions_country_t.cfm |title=Ecoregions by country – T |website=panda.org |accessdate=27 avqust 2017 |archive-date=2017-10-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171019214908/http://wwf.panda.org/about_our_earth/ecoregions/ecoregion_list/ecoregions_country/ecoregions_country_t.cfm |url-status=dead }}</ref>

Böyük miqyaslı və coğrafi müxtəlifliyi ilə ABŞ, əksər iqlim növlərini əhatə edir. [[100-cü qərb meridianı|100-cü meridianın]] şərqində iqlim şimalda [[Rütubətli kontinental iqlim|rütubətli kontinentaldan]] cənubda [[Rütubətli subtropik iqlim|rütubətli subtropikə]] qədər dəyişir.<ref>{{cite web |last=Boyden |first=Jennifer |title=Climate Regions of the United States |url=http://traveltips.usatoday.com/climate-regions-united-states-21570.html |website=Travel Tips |publisher=USA Today |accessdate=24 dekabr 2014 |archive-date=2014-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141225073246/http://traveltips.usatoday.com/climate-regions-united-states-21570.html |url-status=live }}</ref> 100-cü meridianın qərbindəki Böyük düzənliklər [[yarımsəhra]]dır. Qərb dağlarının çox hissəsi [[dağ iqlimi]]nə malikdir. Böyük hövzədə və Cənub-qərbdəki səhralarda [[Çöl iqlimi|çöl]], [[Kaliforniya sahili]]ndə [[Aralıq dənizi iqlimi|Aralıq]] və [[Oreqon]], [[Vaşinqton ştatı|Vaşinqton]] və cənubi Alyaskada [[Dəniz iqlimi|dəniz]] iqlimi mövcuddur. Alyaskanın əksəriyyəti [[Subarktika iqlimi|subarktik]] və ya [[Arktika iqlimi|arktikdir]]. Havay və [[Florida]]nın cənub kənarı Karib və Sakit okean ərazilərində olduğu kimi [[Tropik iqlim|tropikdir]].<ref>{{cite web|title=World Map of Köppen−Geiger Climate Classification|url=http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/pdf/kottek_et_al_2006_A4.pdf|access-date=19 avqust 2015|archive-date=2012-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20120305153610/http://koeppen-geiger.vu-wien.ac.at/pdf/kottek_et_al_2006_A4.pdf|url-status=live}}</ref> Ekstremal hava qeyri-adi deyil — [[Meksika körfəzi]]ni əhatələyən ştatlar [[Tropik siklon|qasırğalara]] meyillidir və dünya [[tornado]]larının əksəriyyəti ölkə daxilində, əsasən Orta Qərb və Cənubdakı [[Tornado xiyabanı]] adlı ərazilərdə baş verir.<ref>{{cite news |author=Perkins, Sid |url=http://www.sciencenews.org/articles/20020511/bob9.asp |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070701131631/http://www.sciencenews.org/articles/20020511/bob9.asp |archivedate=1 iyul 2007 |title=Tornado Alley, USA |access-date=20 sentyabr 2006 |date=11 may 2002 |website=Science News}}</ref>

=== Vəhşi təbiət ===
{{Əsas|ABŞ faunası|ABŞ florası}}
{{Həmçinin bax|:Kateqoriya:ABŞ biotası}}
[[Fayl:Bald Eagle - "Helga" - Haliaeetus leucocephalus.jpg|thumb|left|140px|[[Ağbaş qartal]] 1782-ci ildən bəri [[Ağbaş qartal#ABŞ-nin milli quşu|ABŞ-nin milli quşudur]].<ref name="McDougall2004">{{cite book |author=Len McDougall |title=The Encyclopedia of Tracks and Scats: A Comprehensive Guide to the Trackable Animals of the United States and Canada |url=https://books.google.com/books?id=9XOc2_u7z6cC&pg=PA325 |year=2004 |publisher=Lyons Press |isbn=978-1-59228-070-4 |page=325 |access-date=2018-03-11 |archive-date=2016-06-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160619083414/https://books.google.com/books?id=9XOc2_u7z6cC&pg=PA325 |url-status=live }}</ref>]]
ABŞ ekologiyası [[Meqamüxtəlif ölkələr|meqamüxtəlifdir]] : kontinental ABŞ və Alyaskada təxminən 17.000 [[Damarlı bitkilər|damarlı bitki]] növü müşahidə edilir və Havayda 1.800-dən artıq [[Çiçəkli bitkilər|çiçəkli bitki]] növü vardır, bunların bəziləri materikdə müşahidə edilir.<ref>{{cite web |author=Morin, Nancy |url=http://www.fungaljungal.org/papers/National_Biological_Service.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130724222726/http://www.fungaljungal.org/papers/National_Biological_Service.pdf |title=Vascular Plants of the United States |publisher=National Biological Service |website=Plants |accessdate=27 oktyabr 2008 |archivedate=24 iyul 2013}}</ref> ABŞ 428 məməli, 784 quş, 311 sürünən və 295 amfibiya növünə ev sahibliyi edir.<ref name="Current Results # of native species in the US">{{cite web |last1=Osborn |first1=Liz |title=Number of Native Species in United States |url=http://www.currentresults.com/Environment-Facts/Plants-Animals/number-of-native-species-in-united-states.php |publisher=Current Results Nexus |accessdate=15 yanvar 2015 |archive-date=2012-06-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120625000834/http://www.currentresults.com/Environment-Facts/Plants-Animals/number-of-native-species-in-united-states.php |url-status=live }}</ref> Təxminən 91.000 həşərat növü təsvir edilmişdir.<ref>{{cite web |url=http://www.si.edu/Encyclopedia_SI/nmnh/buginfo/bugnos.htm |title=Numbers of Insects (Species and Individuals) |publisher=Smithsonian Institution |accessdate=20 yanvar 2009 |archive-date=2009-02-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090211151740/http://si.edu/Encyclopedia_SI/nmnh/buginfo/bugnos.htm |url-status=live }}</ref> Ağbaş qartal ABŞ-nin həm [[Milli quşların siyahısı|milli quşu]], həm də [[Milli heyvanların siyahısı|milli heyvanıdır]] və ölkənin özünəməxsus simvoludur.<ref name=j23>{{cite journal |last1=Lawrence |first1=E.A. |year=1990 |title=Symbol of a Nation: The Bald Eagle in American Culture |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-american-culture_spring-1990_13_1/page/63 |journal=The Journal of American Culture |volume=13 |issue=1 |pages=63–69 |doi=10.1111/j.1542-734X.1990.1301_63.x}}</ref>

59 [[ABŞ milli parkı sistemi ərazilərinin siyahısı|milli park]] və yüzlərlə digər federal idarəyə tabe park, meşə və [[vəhşi təbiət]] əraziləri var.<ref>{{cite press release |title=National Park Service Announces Addition of Two New Units |url=http://home.nps.gov/applications/release/Detail.cfm?ID=639 |date=28 fevral 2006 |archive-url=https://web.archive.org/web/20061001195645/http://home.nps.gov/applications/release/Detail.cfm?ID=639 |archive-date=1 oktyabr 2006 |publisher=National Park Service |access-date=10 fevral 2017}}</ref> Ümumiyyətlə, hökumət ölkənin torpaq sahəsinin 28%-nə sahibdir.<ref name="NYTimes Federal Land">{{cite news |last1=Lipton |first1=Eric |last2=Krauss |first2=Clifford |title=Giving Reins to the States Over Drilling |url=https://www.nytimes.com/2012/08/24/us/romney-would-give-reins-to-states-on-drilling-on-federal-lands.html?pagewanted=2&_r=0 |accessdate=18 yanvar 2015 |newspaper=New York Times |date=23 avqust 2012 |archive-date=2015-01-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150118221120/http://www.nytimes.com/2012/08/24/us/romney-would-give-reins-to-states-on-drilling-on-federal-lands.html?pagewanted=2&_r=0 |url-status=live }}</ref> Bunların əksəriyyəti [[Mühafizə olunan ərazi|mühafizə olunur]], baxmayaraq ki, bunların bəziləri neft və qaz hasilatı, dağ-mədən, ağac tədarükü və ya iribuynuzlu maldarlıq üçün icarəyə verilir; təxminən 0,86%-i hərbi məqsədlər üçün istifadə olunur.<ref name="Federal Land Ownership">{{cite web |last1=Gorte |first1=Ross W. |last2=Vincent |first2=Carol Hardy. |last3=Hanson |first3=Laura A. |last4=Marc R. |first4=Rosenblum |title=Federal Land Ownership: Overview and Data |url=https://fas.org/sgp/crs/misc/R42346.pdf |website=fas.org |publisher=Congressional Research Service |accessdate=18 yanvar 2015 |archive-date=2015-01-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150124032234/http://www.fas.org/sgp/crs/misc/R42346.pdf |url-status=live }}</ref><ref name="Fed Land Uses">{{cite web |title=Chapter 6: Federal Programs to Promote Resource Use, Extraction, and Development |url=http://www.doi.gov/pmb/oepc/wetlands2/v2ch6.cfm |website=doi.gov |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150318005744/http://www.doi.gov/pmb/oepc/wetlands2/v2ch6.cfm |publisher=U.S. Department of the Interior |accessdate=19 yanvar 2015 |archivedate=18 mart 2015}}</ref>

[[ABŞ-də ekoloji problemlər|Ekoloji problemlər]] 1970-ci ildən milli gündəlikdə olub. Ətraf mühit mübahisələrinə neft və [[nüvə enerjisi]] ilə bağlı müzakirələr, hava və suyun çirklənməsi, vəhşi təbiətin qorunmasının iqtisadi xərcləri, ağac tədarükü və [[meşəsizləşmə]]<ref>{{cite web |author=The National Atlas of the United States of America |url=http://www.nationalatlas.gov/articles/biology/a_forest.html |title=Forest Resources of the United States |publisher=Nationalatlas.gov |date=14 yanvar 2013 |accessdate=13 yanvar 2014 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090507195541/http://www.nationalatlas.gov/articles/biology/a_forest.html |archivedate=7 may 2009 |df= }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.fs.fed.us/pnw/pubs/gtr587.pdf |title=Land Use Changes Involving Forestry in the United States: 1952 to 1997, With Projections to 2050 |year=2003 |accessdate=13 yanvar 2014 |archive-date=2009-09-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090903151456/http://www.fs.fed.us/pnw/pubs/gtr587.pdf |url-status=live }}</ref> və qlobal istiləşməyə qarşı beynəlxalq reaksiyalar daxildir.<ref>[[#Daynes|Daynes & Sussman, 2010]], pp. 3, 72, 74–76, 78</ref><ref>Hays, Samuel P. (2000). ''A History of Environmental Politics since 1945''.</ref> Bir çox federal və ştat qurumları iştirak edir. Ən görkəmlisi olan [[ABŞ Ətraf Mühitin Mühafizəsi Agentliyi|Ətraf Mühitin Mühafizəsi Agentliyi]] (EPA) 1970-ci ildə prezidentin əmri ilə yaradılmışdır.<ref name="Collin2006">{{cite book |last=Collin |first=Robert W. |title=The Environmental Protection Agency: Cleaning Up America's Act |url=https://books.google.com/books?id=OVPoqXeTYTwC&pg=PA1 |year=2006 |publisher=Greenwood Publishing Group |isbn=978-0-313-33341-5 |page=1 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2015-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150905205121/https://books.google.com/books?id=OVPoqXeTYTwC&pg=PA1 |url-status=live }}</ref> Vəhşi təbiət ideyası 1964-cü ildən bəri [[Vəhşi təbiət aktı]] ilə ictimai torpaqların idarə edilməsini formalaşdırmışdır.<ref>Turner, James Morton (2012). ''The Promise of Wilderness''</ref> [[Nəsli kəsilməkdə olan növlər aktı (1973-cü il)|1973-cü il nəsli kəsilməkdə olan növlər aktı]], [[ABŞ Balıq və Vəhşi Təbiət Xidməti]] tərəfindən izlənilən təhlükə altında və nəsli kəsilməkdə olan növlər və onların yaşayış yerlərinə qorumaq üçün nəzərdə tutulmuşdur.<ref name="Office">{{cite book |title=Endangered species Fish and Wildlife Service |url=https://books.google.com/books?id=a8BEuUPJb58C&pg=PA1 |publisher=General Accounting Office, Diane Publishing |isbn=978-1-4289-3997-4 |page=1 |accessdate=25 oktyabr 2015 |year=2003 |archive-date=2015-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150905201308/https://books.google.com/books?id=a8BEuUPJb58C&pg=PA1 |url-status=live }}</ref>

== Demoqrafiya ==
{{əsas|ABŞ əhalisi|Amerikalılar|ABŞ-də irq və etnik mənsubiyyət}}

=== Əhali ===
{{həmçinin bax|Əhalisinə görə ABŞ-ın ştat və ərazilərinin siyahısı|Əhalisinə görə ABŞ şəhərlərinin siyahısı}}
{{US Census population
|1610     = 350
|1620     = 2302
|1630     = 4646
|1640     = 26634
|1650     = 50368
|1660     = 75058
|1670     = 111935
|1680     = 151507
|1690     = 210372
|1700     = 250888
|1710     = 331711
|1720     = 466185
|1730     = 629445
|1740     = 905563
|1750     = 1170760
|1760     = 1593625
|1770     = 2148076
|1780     = 2780369
|1790     = 3929214
|1800     = 5308483
|1810     = 7239881
|1820     = 9638453
|1830     = 12866020
|1840     = 17069453
|1850     = 23191876
|1860     = 31443321
|1870     = 38558371
|1880     = 50189209
|1890     = 62979766
|1900     = 76212168
|1910     = 92228496
|1920     = 106021537
|1930     = 123202624
|1940     = 132164569
|1950     = 151325798
|1960     = 179323175
|1970     = 203211926
|1980     = 226545805
|1990     = 248709873
|2000     = 281421906
|2010     = 308745538
|align    = right
|estyear  = 2018<ref name="census2" />
|estimate = 327167434
|footnote = 1610–1780-ci illər əhali məlumatı.<ref>{{cite web |title=CT1970p2-13: Colonial and Pre-Federal Statistics |url=http://www2.census.gov/prod2/statcomp/documents/CT1970p2-13.pdf |website=census.gov |accessdate=20 avqust 2015 |page=1168 |date=2004 |archive-date=2021-04-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210407205853/https://www2.census.gov/prod2/statcomp/documents/CT1970p2-13.pdf |url-status=live }}</ref><br>Qeyd edək ki, siyahıyaalma rəqəmləri 1860-cı<br>ilə qədər [[ABŞ-də yerli amerikalılar|yerli amerikalıları]] əhatə etmir.<ref name="Census1860">{{cite web |url=https://www.census.gov/population/www/documentation/twps0076/twps0076.html |title=Historical Census Statistics On Population Totals By Race, 1790 to 1990, and By Hispanic Origin, 1970 to 1990, For Large Cities And Other Urban Places In The United States |website=census.gov |accessdate=28 may 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120812191959/http://www.census.gov/population/www/documentation/twps0076/twps0076.html |archive-date=12 avqust 2012 |dead-url=yes }}</ref>
}}
[[ABŞ Siyahıyaalma Bürosu]], ölkənin əhalisini 1 iyul 2018-ci il tarixinə olan məlumata əsasən {{formatnum:327167434}} olaraq hesablamış və buna hər 13 saniyədə bir nəfər (tam artım) və gündə təxminən 6.646 adam əlavə edilir.<ref name="urlPopulation Clock" /> XX əsr ərzində demək olar ki, dörd dəfə artan ABŞ əhalisi 1900-cü ildə 76,2 milyondan 2000-ci ildə 281,4 milyon nəfərə çatmışdır.<ref>{{cite web |url=https://www.census.gov/prod/2005pubs/06statab/pop.pdf |title=Statistical Abstract of the United States |year=2005 |publisher=U.S. Census Bureau |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2010-07-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100705055352/http://www.census.gov/prod/2005pubs/06statab/pop.pdf |url-status=live }}</ref> [[Çin]] və [[Hindistan]]dan sonra ən çox əhaliyə malik ölkə olan ABŞ böyük əhali artımının proqnozlaşdırıldığı yeganə böyük sənaye ölkəsidir.<ref name="PRC">{{cite web |url=http://www.prcdc.org/summaries/uspopperspec/uspopperspec.html |title=Executive Summary: A Population Perspective of the United States |publisher=Population Resource Center |date=May 2000 |accessdate=20 dekabr 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070604165856/http://www.prcdc.org/summaries/uspopperspec/uspopperspec.html |archivedate=4 iyun 2007}}</ref> 1800-cü illərdə orta hesabla bir qadına 7,04 uşaq düşürdü,<ref>{{Citation|url=https://books.google.co.ve/books?id=scOqCgAAQBAJ&pg=PA208&lpg=PA208&dq=total+fertility+rates+united+states1800+us+census+bureau#v=onepage&q=total%20fertility%20rates%20united%20states1800%20us%20census%20bureau|page=208|title=Demography: The Science of Population|author1=Jay Weinstein|author2=Vijayan K. Pillai|date=2016|edition=Second|access-date=2019-05-08|archive-date=2022-01-15|archive-url=https://web.archive.org/web/20220115223812/https://books.google.co.ve/books?id=scOqCgAAQBAJ&pg=PA208&lpg=PA208&dq=total+fertility+rates+united+states1800+us+census+bureau#v=onepage&q=total%20fertility%20rates%20united%20states1800%20us%20census%20bureau|url-status=live}}</ref> 1900-cü illərdə isə bu rəqəm 3,56-ya endi.<ref name="Doan">{{cite book |title=Opposition and Intimidation:The abortion wars and strategies of political harassment |url=https://archive.org/details/oppositionintimi00doan |author=Alesha E. Doan |year=2007 |page=[https://archive.org/details/oppositionintimi00doan/page/n51 40] |publisher=University of Michigan}}</ref> 1970-ci illərin əvvəlindən etibarən, doğum səviyyəsi 2017-ci ildə qadın başına düşən 1,76 uşaq ilə 2,1-ə bərabər əvəzetmə nisbətindən aşağı düşmüşdür.<ref>{{cite web |last1=Belluz |first1=Julia |title=The historically low birthrate, explained in 3 charts |url=https://www.vox.com/science-and-health/2018/5/22/17376536/fertility-rate-united-states-births-women |website=Vox |accessdate=27 dekabr 2018 |date=22 may 2018 |archive-date=15 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210115112708/https://www.vox.com/science-and-health/2018/5/22/17376536/fertility-rate-united-states-births-women |url-status=live }}</ref> Xarici doğumluların immiqrasiyası xaricdə doğulan əhalinin sayını iki dəfə artıraraq 1990-cı ildə təxminən 20 milyondan 2015-ci ildə 45 milyona çatdıraraq ABŞ əhalisi sürətlə artımının davam etməsinə səbəb oldu,<ref name="pewhispanic.org">{{cite web |url=http://www.pewhispanic.org/2015/09/28/modern-immigration-wave-brings-59-million-to-u-s-driving-population-growth-and-change-through-2065/ |title=Modern Immigration Wave Brings 59 Million to U.S. – Pew Research Center |date=28 sentyabr 2015 |website=Pew Research Center's Hispanic Trends Project |access-date=2018-03-17 |archive-date=2016-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160511115421/http://www.pewhispanic.org/2015/09/28/modern-immigration-wave-brings-59-million-to-u-s-driving-population-growth-and-change-through-2065/ |url-status=live }}</ref> bu əhali artımının üçdə birini təşkil edirdi.<ref>{{cite web |url=http://www.pewtrusts.org/en/research-and-analysis/issue-briefs/2014/12/changing-patterns-in-us-immigration-and-population |title=Changing Patterns in U.S. Immigration and Population |website=pewtrusts.org |access-date=2018-03-17 |archive-date=2021-01-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210127204152/https://www.pewtrusts.org/en/research-and-analysis/issue-briefs/2014/12/changing-patterns-in-us-immigration-and-population |url-status=live }}</ref> 2018-ci ildə demək olar ki, 90 milyon immiqrant və onların ABŞ-də doğulmuş uşaqları ([[ABŞ-də ikinci nəsil immiqrantlar|ikinci nəsil]]) var idi, bu ümumi ABŞ əhalisinin 28%-inə bərabər idi.<ref>{{cite news |title=Frequently Requested Statistics on Immigrants and Immigration in the United States |url=https://www.migrationpolicy.org/article/frequently-requested-statistics-immigrants-and-immigration-united-states |work=[[Migration Policy Institute]] |date=14 mart 2019 |access-date=2019-06-27 |archive-date=2021-02-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210209224529/https://www.migrationpolicy.org/article/frequently-requested-statistics-immigrants-and-immigration-united-states |url-status=live }}</ref> ABŞ bir çox müxtəlif millətlərə malikdir, 37 [[ABŞ-də irq və etnik mənsubiyyət#Əcdad|əcdad qrupunun]] 1 milyondan çox nümayənədəsi var.<ref name="An2000">{{cite web |url=https://www.census.gov/prod/2004pubs/c2kbr-35.pdf |title=Ancestry 2000 |publisher=U.S. Census Bureau |date=İyun 2004 |access-date=2 dekabr 2016 |deadurl=yes |archiveurl=http://webarchive.loc.gov/all/20041204015245/http://www.census.gov/prod/2004pubs/c2kbr-35.pdf |archivedate=4 dekabr 2004 |df= }}</ref> [[Amerika almanları]] ən böyük etnik qrupdur (50 milyondan çox), onları [[amerika irlandları]] (təxminən 37 milyon), [[amerika meksikalıları]] (təxminən 31 milyon) və [[amerika ingilisləri]] (təxminən 28 milyon) izləyir.<ref>{{cite web |title=Table 52. Population by Selected Ancestry Group and Region: 2009 |url=https://www.census.gov/compendia/statab/2012/tables/12s0052.pdf |date=2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121225031832/http://www.census.gov/compendia/statab/2012/tables/12s0052.pdf |archivedate=25 dekabr 2012 |deadurl=yes |publisher=U.S. Census Bureau |access-date=11 fevral 2017 }}</ref><ref>{{cite web |last=Oleaga |first=Michael |title=Immigration Numbers Update: 13 Million Mexicans Immigrated to US in 2013, But Chinese Migrants Outnumber Other Latin Americans |url=http://www.latinpost.com/articles/20628/20140903/immigration-numbers-update-13-million-mexicans-immigrated-2013-chinese-migrants.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140905071238/http://www.latinpost.com/articles/20628/20140903/immigration-numbers-update-13-million-mexicans-immigrated-2013-chinese-migrants.htm |publisher=Latin Post |archivedate=5 sentyabr 2014 |accessdate=28 dekabr 2014}}</ref>

[[Ağ amerikalılar]] (əsasən Avropalı əcdada malik qruplar) ən böyük [[İrq (insan təsnifatı)|irqi qrupdur]]; [[Afroamerikalılar|Qara amerikalılar]] ölkənin ən böyük [[Azlıqlar|irqi azlığı]] (qeyd edək ki, ABŞ Siyahıyaalma Bürosu, [[Hispanik və Latın amerikalıları]]nı "irqi" qrup kimi yox, etnik qrup kimi hesaba alır) və ən böyük üçüncü əcdad qrupudur.<ref name="An2000" /> [[Amerika asiyalıları]] ölkənin ikinci ən böyük irqi azlığıdır; ən böyük üç amerika asiyalıları etnik qrupu [[Amerikı çinliləri|amerika çinliləri]], [[amerika flippinliləri]] və [[amerika hindliləri]]dir.<ref name="An2000" /> 2015-ci il sorğularının nəticələrinə görə, Avropa mənşəli ən böyük Amerika cəmiyyəti [[ABŞ-də irq və etnik mənsubiyyət|əhalinin 14%-dən çoxunu]] təşkil edən [[Amerika almanları]]dır.<ref>{{cite web |url=https://factfinder.census.gov/bkmk/table/1.0/en/ACS/15_5YR/DP02/0100000US |title=Selected Social Characteristics in the United States – 2011–2015 American Community Survey 5-Year Estimates |publisher=U.S. Census Bureau |access-date=2018-03-24 |archive-date=2020-02-13 |archive-url=https://archive.today/20200213005057/https://factfinder.census.gov/bkmk/table/1.0/en/ACS/15_5YR/DP02/0100000US |url-status=dead }}</ref> 2010-cu ildə ABŞ əhalisinə bəzi [[ABŞ-də yerli amerikalılar|Amerika hindiləri]] və [[Alyaska yerliləri]]nin (sırf belə bir nəsildən 2,9 milyon) nəslindən təxminən 5,2 milyon nəfər və [[yerli havaylılar]] və [[Amerika okeaniyalıları|okeaniyalıların]] (sırf 0,5 milyon) nəslindən 1,2 milyon nəfər daxil idi.<ref name="Cen2010Race">{{cite web |author1=Humes, Karen R. |author2=Jones, Nicholas A. |author3=Ramirez, Roberto R. |url=https://www.census.gov/prod/cen2010/briefs/c2010br-02.pdf |title=Overview of Race and Hispanic Origin: 2010 |publisher=U.S. Census Bureau |date=Mart 2011 |accessdate=29 mart 2011 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110429214029/http://www.census.gov/prod/cen2010/briefs/c2010br-02.pdf |archivedate=29 aprel 2011 |df= }}</ref> Siyahıyaalma 2010-cu ildə rəsmi beş irq kateqoriyasının "hər hansı bir ilə müəyyən edilə bilməyən" 19 milyondan çox adamı "Bəzi Digər İrq" kimi hesab etmişdi, bunlardan 18,5 milyondan çoxu (97%) Hispanik etnik mənsubiyyətinə aid idi.<ref name="Cen2010Race" />
[[Fayl:Most common ancestries in the United States.svg|left|thumb|200-cü ildə [[ABŞ ştatı]]nın hər birində hakim əcdadlar<br>{{Legenda|#0075ff|[[Amerika almanları|Almanlar]]|inline}} {{Legenda|#ff0000|[[Amerikalıların əcdadları|Amerikalılar]]''|inline}} {{Legenda|#ff7500|[[Amerika meksikalıları|Meksikalı]]|inline}} {{Legenda|#007500|''[[Amerika irlandları|İrland]]|inline}} {{Legenda|#00ffff|[[Afroamerikalılar|Afrikalı]]|inline}} {{Legenda|#7500ff|[[Amerika italyanları|İtalyan]]|inline}} {{Legenda|#750075|[[Amerika ingilisləri|İngilislər]]|inline}} {{Legenda|#ffff00|[[Amerika yaponları|Yaponlar]]|inline}} {{Legenda|#d93190|[[ABŞ-də Puerto-Rikolular|Puerto-Rikolular]]|inline}}]]

[[Hispanik və Latın amerikalılar|Hispanik və ya Latın amerikalıların]] əhali artımı (şərtlər rəsmi olaraq əvəzlənəbilir) əsas [[Demoqrafik keçid|demoqrafik tendensiyadır]]. 50,5 milyon Hispanik mənşəli amerikalı<ref name="Cen2010Race" /> Siyahıyaalma Bürosu tərəfindən ayrı-ayrı "[[ABŞ əhalisinin siyahıyaalınmasıda irq və etnik mənsubiyyət|etnik mənsubiyyəti]]" paylaşmış kimi tanınır; hispanik amerikalıların 64%-i [[Amerika meksikalıları|Meksika mənşəlidir]].<ref name=CB2007>{{cite web |url=http://factfinder2.census.gov/bkmk/table/1.0/en/ACS/07_1YR/B03001 |title=B03001. Hispanic or Latino Origin by Specific Origin |website=2007 American Community Survey |publisher=U.S. Census Bureau|accessdate=26 sentyabr 2008}}</ref> 2000–2010-cu illərdə ölkənin hispanik əhalisi 43% artıb, qeyri-hispan əhalisi isə yalnız 4,9% artıb.<ref name="Cen2010Summary">{{cite web |url=https://www.census.gov/2010census/data/ |title=2010 Census Data |publisher=U.S. Census Bureau |accessdate=29 mart 2011 |archive-date=2014-05-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140516050616/http://www.census.gov/2010census/data/ |url-status=live }}</ref> Bu artımın çox hissəsi immiqrasiyadır; 2007-ci ildə ABŞ əhalisinin 12,6%-i [[Xarici doğumlu|xaricdə doğulub]], bu rəqəmin 54%-i [[Latın Amerikası]]nda doğulmuşdur.<ref>{{cite web |url=https://www.census.gov/prod/2008pubs/09statab/pop.pdf |publisher=U.S. Census Bureau |website=Statistical Abstract of the United States 2009 |title=Tables 41 and 42—Native and Foreign-Born Populations |accessdate=11 oktyabr 2009 |archive-date=2012-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120905142038/http://www.census.gov/prod/2008pubs/09statab/pop.pdf |url-status=live }}</ref>{{refn|group=qeydlər|[[Fertillik]] də həmçinin bir faktordur; 2010-cu ildə ortalama Hispanik qadın həyatı boyu 2,35 uşaq doğurdu, bununla müqayisədə qeyri-Hispanik qara qadın üçün 1,97 və qeyri-Hispanik ağ qadın üçün 1,79-dur (hər ikisi 2,1-ə bərabər olan [[əvəzetmə nisbəti]]ndən aşağıdır).<ref name="autogenerated1">{{cite web |url=https://www.cdc.gov/nchs/data/nvsr/nvsr61/nvsr61_01.pdf |title=National Vital Statistics Reports: Volume 61, Number 1. Births: Final Data for 2012 |date=Avqust 2012 |publisher=Centers for Disease Control and Prevention |accessdate=25 noyabr 2012 |archive-date=2017-07-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170720102442/https://www.cdc.gov/nchs/data/nvsr/nvsr61/nvsr61_01.pdf |url-status=live }}</ref> 2006-2017-ci illər arasında Hispaniklər üzrə əhalinin artım tempi 3,7%-dən 2,0%-ə, Asiyalılar üzrə 3,5%-dən 2,9%-ə, qaradərililər üzrə 1,0%-dən 0,9%-ə və qeyri-Hispanik ağlar üzrə isə 0,1%-dən 0,0%-ə düşüb. Hispaniklər 2016-cı ildən 2017-ci ilə qədər olan əhali artmınının 51%-ni təşkil edir.<ref>{{cite web |last1=Krogstad |first1=Jens Manuel |title=U.S. Hispanic population growth has leveled off |url=http://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/08/03/u-s-hispanic-population-growth-has-leveled-off/ |website=Pew Research Center |accessdate=27 dekabr 2018 |date=3 avqust 2017 |archive-date=2022-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220813034559/https://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/08/03/u-s-hispanic-population-growth-has-leveled-off/ |url-status=live }}</ref>

2010-cu ildə [[azlıqlar]] (Siyahıyaalma Bürosu tərəfindən qeyri-Hispanik və çoxirqli olmayan ağlarla yanaşı tərif edilən) əhalinin 36,3%-ni (2015-ci ildə təxminən 40%)<ref>[https://www.census.gov/2010census/news/releases/operations/cb11-cn123.html [[ABŞ Siyahıyaalma Bürosu|U.S. Census Bureau]]: "U.S. Census Bureau Delivers Final State 2010 Census Population Totals for Legislative Redistricting"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20170402230837/https://www.census.gov/2010census/news/releases/operations/cb11-cn123.html |date=2017-04-02 }} see custom table, 2nd worksheet</ref> və bir yaşdan aşağı uşaqların 50%-ni təşkil etmişdi<ref name="exner" /> və 2042-ci ilə qədər nisbi əksəriyyəti təşkil edəcəyi proqnozlaşdırılır.<ref>{{cite press release |url=http://media.timesfreepress.com/docs/2008/08/U.S._Census_diversity_0823.pdf |accessdate=29 mart 2013 |title=An Older and More Diverse Nation by Midcentury |date=14 avqust 2008 |archive-date=2022-03-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220316220809/https://media.timesfreepress.com/docs/2008/08/U.S._Census_diversity_0823.pdf |url-status=live }}</ref> Bu hesabat, ABŞ-də əhalinin siyahıyaalma məlumatlarına əsaslanan Milli Vital Statistika Hesabatları ilə ziddiyyətlidir, belə ki, doğumların 54%-ini (2010-cu ildə 3.999.386-dan 2.162.406-ısı) qeyri-Hispanik ağlar təşkil edir.<ref name="autogenerated1" /> 2006-2013-cü illərdə doğum nisbəti Hispaniklərdə 25%, qeyri-Hispaniklərdə isə sadəcə 5% aşağı düşmüşdü.<ref>{{cite web |url=http://fusion.net/story/53820/what-the-plummeting-hispanic-birthrate-means-for-the-u-s-economy/ |title=What the plummeting Hispanic birthrate means for the U.S. economy |website=Fusion |access-date=2018-03-31 |archive-date=2017-03-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170301044647/http://fusion.net/story/53820/what-the-plummeting-hispanic-birthrate-means-for-the-u-s-economy/ |url-status=live }}</ref>}}

ABŞ-də fertilliyin 2007-ci ildə 2,08-dən 2017-ci ildə 1,76-a düşməsi, əsasən yaşlı qadınların 2,1 olan əvəzetmə nisbətindən az olan doğum nisbətinin yüksəlməsinə baxmayaraq Hispaniklərin, yeniyetmələrin və gənc qadınların doğum nisbətinin azalması ilə əlaqədardır.<ref>{{cite web |last1=Stone |first1=Lyman |title=Baby Bust: Fertility is Declining the Most Among Minority Women |url=https://ifstudies.org/blog/baby-bust-fertility-is-declining-the-most-among-minority-women |website=Institute for Family Studies |accessdate=27 dekabr 2018 |date=16 may 2018 |archive-date=26 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210126223545/https://ifstudies.org/blog/baby-bust-fertility-is-declining-the-most-among-minority-women |url-status=live }}</ref> 2018-ci ildə ABŞ əhalisinin orta yaşı 38,1 il olmuşdu.<ref>{{cite web|title=The World Factbook: United States|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html|publisher=Central Intelligence Agency|access-date=10 noyabr 2018|archive-date=2018-12-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20181225135647/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html%20|url-status=dead}}</ref>

2012-ci ildə [[azlıqlar]] (Siyahıyaalma Bürosu tərəfindən qeyri-Hispanik və çoxirqli olmayan [[Qeyri-Hispanik ağlar|ağlarla]] yanaşı tərif edilən) əhalinin 37,2%-ni<ref name=":0">{{cite web |url=http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_12_1YR_DP05&prodType=table |title=ACS Demographic and Housing Estimates, 2015 American Community Survey 1-Year Estimates, (V2015) |website=census.gov |access-date=15 oktyabr 2016 |archive-date=2020-02-12 |archive-url=https://archive.today/20200212212412/http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_12_1YR_DP05&prodType=table |url-status=dead }}</ref> və bir yaşdan aşağı uşaqların 50%-ni təşkil etmişdi<ref name="exner">{{cite news |author=Exner, Rich |url=http://www.cleveland.com/datacentral/index.ssf/2012/06/americas_under_age_1_populatio.html |title=Americans under age one now mostly minorities, but not in Ohio: Statistical Snapshot |date=3 iyul 2012 |work=The Plain Dealer |location=Cleveland, OH |accessdate=29 iyul 2012 |archive-date=2016-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160714084214/http://www.cleveland.com/datacentral/index.ssf/2012/06/americas_under_age_1_populatio.html |url-status=live }}</ref><ref name="pewcensus">{{cite news |url=http://www.pewresearch.org/fact-tank/2016/06/23/its-official-minority-babies-are-the-majority-among-the-nations-infants-but-only-just/ |title=It's official: Minority babies are the majority among the nation's infants, but only just |date=23 iyun 2016 |work=Pew Research Center |access-date=2018-03-31 |archive-date=2022-07-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220704073455/https://www.pewresearch.org/fact-tank/2016/06/23/its-official-minority-babies-are-the-majority-among-the-nations-infants-but-only-just/ |url-status=live }}</ref> və 2044-cü ilə qədər nisbi əksəriyyəti təşkil edəcəyi proqnozlaşdırılır.<ref name="pewcensus" />

ABŞ-də doğum nisbəti əhalinin hər 1000 nəfərinə 13-dür ki, bu da dünya ortalamasından 5 doğuş azdır.<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2054.html |title=Field Listing: Birth Rate |publisher=The World Factbook |website=Central Intelligence Agency |year=2014 |accessdate=21 yanvar 2015 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071211213638/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2054.html |archivedate=11 dekabr 2007}}</ref> [[Əhalinin artımı|Əhalinin artım]] tempi müsbət 0,7 faizdir, bu da [[Ümumi doğum əmsalı|bir çox inkişaf etmiş ölkələrdən daha yüksəkdir]].<ref>{{cite web |url=http://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.GROW/countries |title=Population growth (annual %) |publisher=The World Bank |website=United Nations Population Division |year=2014 |accessdate=21 yanvar 2015 |archive-date=2016-06-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160616151335/http://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.GROW/countries |url-status=live }}</ref> 2017-ci maliyyə ili üçün bir milyondan çox [[ABŞ-yə immiqrasiya|immiqrant]] (onların əksəriyyəti [[Zəncirvari miqrasiya#Qanunvericilik və zəncirvari miqrasiya|ailə birləşməsi]] yolu ilə daxil olmuşdur) üçün [[Qrin kard|yaşayış hüququ]] verilmişdir.<ref name="LPR">[https://www.dhs.gov/sites/default/files/publications/Lawful_Permanent_Residents_2017.pdf "U. S. Lawful Permanent Residents: 2017"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220902144956/https://www.dhs.gov/sites/default/files/publications/Lawful_Permanent_Residents_2017.pdf|date=2022-09-02}}. [[Office of Immigration Statistics]] ''Annual Flow Report.''</ref> [[Meksik]]a [[İmmiqrasiya və Vətəndaşlıq aktı (1965-ci il)|1965-ci il İmmiqrasiya aktından]] bəri yeni sakinlərin başlıca mənbəyi olmuşdur. Çin, Hindistan və [[Flippin]] 1990-cı illlərdən bəri hər il donor ölklər arasında ilk dördlükdə olmuşdur.<ref>{{cite web |title=Immigrants in the United States, 2010: A Profile of America's Foreign-Born Population |url=http://cis.org/2012-profile-of-americas-foreign-born-population |website=Center for Immigrant Studies |accessdate=13 yanvar 2015 |archive-date=2017-07-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170702003144/http://cis.org/2012-profile-of-americas-foreign-born-population |url-status=live }}</ref> {{OMƏ|2012-ci il}} təxminən 11,4 milyon sakin [[ABŞ-yə qanunsuz immiqrasiya|qanunsuz immiqrantdır]].<ref>{{cite web |url=https://www.dhs.gov/sites/default/files/publications/ois_ill_pe_2012_2.pdf |title=Estimates of the Unauthorized Immigrant Population Residing in the United States: January 2012 |last1=Baker |first1=Bryan |last2=Rytina |first2=Nancy |date=Mart 2013 |website=Office of Immigration Statistics |publisher=Department of Homeland Security |accessdate=21 oktyabr 2014 |archive-date=2018-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180818013207/https://www.dhs.gov/sites/default/files/publications/ois_ill_pe_2012_2.pdf |url-status=dead }}</ref> {{OMƏ|2015-ci il}} bütün immiqrantların 47%-i Hispanik, 26%-i asiyalı, 18%-i ağ və 8%-i qaradır. Asiyadan olan immiqrantların faizi artarkən, Hispaniklərin faizi isə azalır.<ref name="pewhispanic.org" /> Qeyri-qanuni immiqrantların təxmini sayı 2007-ci ildəki 12,2 milyonluq pik nöqtədən 2017-ci ildə 10,7 milyona enmişdir. 2017-ci ildə ABŞ-də 33.000 mühacir köçürüldü. Bu on illər ərzində ilk dəfə dünyanın digər hissələrindən az idi.<ref>{{cite web |url=http://www.pewresearch.org/fact-tank/2018/12/13/18-striking-findings-from-2018/ |title=18 striking findings from 2018 |publisher=Gallup |accessdate=27 dekabr 2018 |archive-date=2022-05-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220527170254/https://www.pewresearch.org/fact-tank/2018/12/13/18-striking-findings-from-2018/ |url-status=live }}</ref> 2017-ci il [[Qellap İnstitutu|Qellap]] sorğusu yetkin amerikalıların 4,5%-nin (qadınların 5,1%-i və kişilərin 3,9%-i) [[LGBT]] olduğunu müəyyənləşdirdi.<ref>{{cite web |title=In U.S., Estimate of LGBT Population Rises to 4.5% |url=https://news.gallup.com/poll/234863/estimate-lgbt-population-rises.aspx |website=Gallup.com |accessdate=14 sentyabr 2018 |archive-date=2018-05-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180522203115/http://news.gallup.com/poll/234863/estimate-lgbt-population-rises.aspx |url-status=live }}</ref> Ən yüksək faiz [[Vaşinqton şəhəri|Kolumbiya dairəsində]] (10%) əldə edilmiş, ən aşağı faizə malik ştat isə 1,7% ilə [[Şimali Dakota]] olmuşdur.<ref>{{cite web |url=http://www.gallup.com/poll/160517/lgbt-percentage-highest-lowest-north-dakota.aspx |title=LGBT Percentage Highest in D.C., Lowest in North Dakota |publisher=Gallup |accessdate=14 iyun 2014 |archive-date=2014-06-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140621150848/http://www.gallup.com/poll/160517/lgbt-percentage-highest-lowest-north-dakota.aspx |url-status=live }}</ref>

==== Başlıca yaşayış məskənləri ====
[[ABŞ Siyahıyaalma Bürosu]] yaşayış məntəqələrini şəhərə, [[Metropiliten statistik ərazilərinin siyahısı|metropiliten statistik ərazilərinə]] (MSƏ-lər) və daha böyük [[Birləşmiş statistik ərazilərin siyahısı|birləşmiş statistik ərazilərə]] (BSƏ) görə sıralayır.

Amerikalıların təxminən 82%-i urban ərazilərdə (şəhərətrafı daxil olmaqla) yaşayır;<ref name="WF" /> onların da təxminən yarısı əhalisi 50.000-dən çox olan şəhərlərin sakinidirlər.<ref>{{cite web |url=http://factfinder.census.gov/servlet/GCTTable?_bm=y&-state=gct&-ds_name=DEC_2000_SF1_U&-_box_head_nbr=GCT-P1&-mt_name=&-_caller=geoselect&-geo_id=&-format=US-1&-_lang=en |title=United States – Urban/Rural and Inside/Outside Metropolitan Area |publisher=U.S. Census Bureau |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100117053950/http://factfinder.census.gov/servlet/GCTTable?_bm=y&-state=gct&-ds_name=DEC_2000_SF1_U&-_box_head_nbr=GCT-P1&-mt_name=&-_caller=geoselect&-geo_id=&-format=US-1&-_lang=en |archivedate=17 yanvar 2010 |deadurl=yes}}</ref> ABŞ meqaregion kimi tanınan bir çox şəhər birləşmələrinə malikdir, ən böyüyü olan [[Böyük Göllər meqapolisi]]ndən sonra [[Şimal-şərq meqapolisi]] və [[Cənubi Kaliforniya]] gəlir. 2008-ci ildə 273 birləşmiş bələdiyyənin 100.000-dən çox əhalisi var idi, 9 şəhərdə bir milyondan çox və dörd [[qlobal şəhər]]də iki milyondan çox ([[Nyu-York]], [[Los-Anceles]], [[Çikaqo]] və [[Hyuston]]) əhali olmuşdur.<ref name=PopEstBigCities>{{cite web |url=http://hawaii.gov/dbedt/info/census/popestimate/copy_of_2008-subcounty-population-hawaii/SUB_EST2008_01.pdf |archiveurl=https://www.webcitation.org/5lpvuJk99?url=http://hawaii.gov/dbedt/info/census/popestimate/copy_of_2008-subcounty-population-hawaii/SUB_EST2008_01.pdf |archivedate=7 dekabr 2009 |title=Table 1: Annual Estimates of the Resident Population for Incorporated Places Over 100,000, Ranked by July 1, 2008 Population: April 1, 2000 to July 1, 2008 |website=2008 Population Estimates |publisher=U.S. Census Bureau, Population Division |date=1 iyul 2009 |deadurl=yes}}</ref> Bir milyondan çox əhalisi olan 52 [[Metropolitan statistika ərazilərinin siyahısı|metropolitan ərazisi]] var.<ref name=PopEstMSA>{{cite web |url=http://hawaii.gov/dbedt/info/census/popestimate/2008_MSA_Hawaii/CBSA_EST2008_05.pdf |archiveurl=https://www.webcitation.org/5lpvuJzkG?url=http://hawaii.gov/dbedt/info/census/popestimate/2008_MSA_Hawaii/CBSA_EST2008_05.pdf |archivedate=7 dekabr 2009 |title=Table 5. Estimates of Population Change for Metropolitan Statistical Areas and Rankings: July 1, 2007 to July 1, 2008 |website=2008 Population Estimates |publisher=U.S. Census Bureau |date=19 mart 2009 |deadurl=yes}}</ref> Ən sürətli inkişaf edən 50 metro ərazisinin 47-i Qərbdə və ya Cənubdadır.<ref>{{cite press release |title=Raleigh and Austin are Fastest-Growing Metro Areas |url=https://www.census.gov/newsroom/releases/archives/population/cb09-45.html |date=19 mart 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160118182235/http://www.census.gov/newsroom/releases/archives/population/cb09-45.html |archive-date=18 yanvar 2016 |publisher=U.S. Census Bureau |access-date=21 fevral 2017}}</ref> [[San-Bernardino (Kaliforniya)|San-Bernardino]], [[Dallas]], [[Hyuston]], [[Atlanta]] və [[Finiks (Arizona)|Finiks]] metro ərazilərində 2000 və 2008-ci illər arasında əhali artımı bir milyondan çox olmuşdur.<ref name=PopEstMSA />

=== Dil ===
{{Əsas|ABŞ dilləri}}
{{həmçinin bax|Evdə danışıq dili|ABŞ-də ölməkdə olan dillərin siyahısı|ABŞ-də dil təhsili}}

[[İngilis dili]] ([[Amerikan ingiliscəsi]]) [[de-fakto]] [[milli dil]]dir. Federal səviyyədə rəsmi bir dil olmasa da, [[ABŞ vətəndaşlıq qanunu#Vətəndaşlığa qəbul|ABŞ vətəndaşlığına qəbul şərtləri]] kimi bəzi qanunlar ingilis dilini tələb edir. 2010-cu ildə beş və daha çox yaşı olan əhalinin təxminən 230 milyonu və ya 80%-i evdə yalnız ingilis dilində danışırdı. Əhlinin 12%-i tərəfindən evdə danışılan [[ABŞ-də ispan dili|ispan dili]] ikinci ən ümumi dil və ən çox tədris edilən ikinci dildir.<ref name=Lang>"Language Spoken at Home by the U. S. Population, 2010", American Community Survey, [[ABŞ Siyahıyaalma Bürosu|U. S. Census Bureau]], in ''World Almanac and Book of Facts 2012'', p. 615.</ref><ref>{{cite journal |last=Welles |first=Elizabeth B. |title=Foreign Language Enrollments in United States Institutions of Higher Learning, Fall 2002 |url=http://www.adfl.org/resources/enrollments.pdf |date=Winter–Spring 2004 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090618133404/http://www.adfl.org/resources/enrollments.pdf |archivedate=18 iyun 2009 |journal=ADFL Bulletin |volume=35 |page=7 |number=2–3 |doi=10.1632/adfl.35.2.7 |access-date=25 fevral 2017 }}</ref> Bəzi amerikalılar 32 ştatada olduğu kimi, ölkənin rəsmi dilini ingilis dili olmasına tərəfdardırlar.<ref name=ILW>{{cite web |author=Feder, Jody |url=http://www.ilw.com/immigrationdaily/news/2007,0515-crs.pdf |title=English as the Official Language of the United States: Legal Background and Analysis of Legislation in the 110th Congress |date=25 yanvar 2007 |publisher=Ilw.com (Congressional Research Service) |accessdate=19 iyun 2007 |archive-date=2013-07-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130724223647/http://www.ilw.com/immigrationdaily/news/2007,0515-crs.pdf |url-status=live }}</ref>

[[Havay]]da ştat qanunlarına görə [[Havay dili|havay]] və ingilis dilinin hər ikisi rəsmi dildir.<ref>{{cite web |url=http://www.hawaii.gov/lrb/con/conart15.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130724231656/http://hawaii.gov/lrb/con/conart15.html |archivedate=24 iyul 2013 |title=The Constitution of the State of Hawaii, Article XV, Section 4 |publisher=Hawaii Legislative Reference Bureau |date=7 noyabr 1978 |accessdate=19 iyun 2007}}</ref> Alyaska ingilis dili ilə yanaşı [[Alyaska yerli dilləri|iyirmi yerli dili]] tanıyır.<ref>{{cite web|last1=Chapel|first1=Bill|title=Alaska OKs Bill Making Native Languages Official|url=https://www.npr.org/sections/thetwo-way/2014/04/21/305688602/alaska-oks-bill-making-native-languages-official|website=NPR.org|date=21 aprel 2014|access-date=2018-04-05|archive-date=2015-05-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20150506105620/http://www.npr.org/blogs/thetwo-way/2014/04/21/305688602/alaska-oks-bill-making-native-languages-official|url-status=live}}</ref> Rəsmi dil olmasına baxmayaraq Nyu-Meksiko qaydaları ingilis və ispan dilinin, Luiziana qaydaları isə ingilis və [[ABŞ-də fransız dili|fransız dilinin]] istifadəsini nəzərdə tutur.<ref>{{cite book |author=Dicker, Susan J. |title=Languages in America: A Pluralist View |year=2003 |pages=[https://archive.org/details/languagesinameri00dick/page/216 216, 220–225] |location=Clevedon, UK |publisher=Multilingual Matters |isbn=978-1-85359-651-3 |url=https://archive.org/details/languagesinameri00dick/page/216}}</ref> Kaliforniya kimi digər ştatlar məhkəmə formaları daxil olmaqla, bəzi hökumət sənədlərinin ispanca versiyalarının dərc edilməsini tövsiyə edirlər.<ref>{{cite web |url=http://www.leginfo.ca.gov/cgi-bin/displaycode?section=ccp&group=00001-01000&file=412.10-412.30 |title=California Code of Civil Procedure, Section 412.20(6) |publisher=Legislative Counsel, State of California |accessdate=17 dekabr 2007 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100722010302/http://www.leginfo.ca.gov/cgi-bin/displaycode?section=ccp&group=00001-01000&file=412.10-412.30 |archivedate=22 iyul 2010 }} {{cite web |url=http://www.courtinfo.ca.gov/forms/allforms.htm |title=California Judicial Council Forms |publisher=Judicial Council, State of California |accessdate=17 dekabr 2007 |archive-date=2001-02-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20010210100209/http://www.courtinfo.ca.gov/forms/allforms.htm |url-status=live }}</ref>

Bir neçə federal torpaq ingilis dili ilə yanaşı öz yerli dillərini də rəsmi tanınmasını təmin etmişlər: [[samoa dili]] rəsmi olaraq [[Amerika Samoası]] tərəfindən tanınır.<ref>{{cite web |url=http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?menu=004&LangID=96 |title=Samoan |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |website=UCLA Language Materials Project |publisher=UCLA |accessdate=4 oktyabr 2014 |archive-date=2018-09-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180918035244/http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?menu=004&LangID=96 |url-status=dead }}<br>{{cite book |author1=Frederick T.L. Leong |author2=Mark M. Leach |title=Suicide Among Racial and Ethnic Minority Groups: Theory, Research, and Practice |url=https://books.google.com/books?id=mrKTAgAAQBAJ&pg=PT185 |year=2010 |publisher=Routledge |isbn=978-1-135-91680-0 |page=185 |access-date=2018-04-06 |archive-date=2022-06-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614164513/https://books.google.com/books?id=mrKTAgAAQBAJ&pg=PT185 |url-status=live }}<br>{{cite book |author=Robert D. Craig |title=Historical Dictionary of Polynesia |url=https://books.google.com/books?id=01U5DrqoMJgC&pg=PR33 |year=2002 |publisher=Scarecrow Press |isbn=978-0-8108-4237-3 |page=33 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2022-06-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613144913/https://books.google.com/books?id=01U5DrqoMJgC&pg=PR33 |url-status=live }}</ref> [[Çamorro dili]] [[Quam]]ın rəsmi dilidir.<ref>{{cite book |author1=Nessa Wolfson |author2=Joan Manes |title=Language of Inequality |url=https://books.google.com/books?id=ywvo0fNRGqgC&pg=PA176 |year=1985 |publisher=Walter de Gruyter |isbn=78-3-11-009946-1 |page=176 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2022-03-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220318080116/https://books.google.com/books?id=ywvo0fNRGqgC&pg=PA176 |url-status=live }}<br>{{cite book |author1=Lawrence J. Cunningham |author2=Janice J. Beaty |title=A History of Guam |url=https://books.google.com/books?id=bkaLkgHEFvIC&pg=PA203 |date=Yanvar 2001 |publisher=Bess Press |isbn=978-1-57306-047-9 |page=203 |access-date=2018-04-06 |archive-date=2022-06-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614125956/https://books.google.com/books?id=bkaLkgHEFvIC&pg=PA203 |url-status=live }}<br>{{cite book |author=Eur |title=The Far East and Australasia 2003 |url=https://books.google.com/books?id=LclscNCTz9oC&pg=PA1137 |year=2002 |publisher=Psychology Press |isbn=978-1-85743-133-9 |page=1137 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2022-06-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613153527/https://books.google.com/books?id=LclscNCTz9oC&pg=PA1137 |url-status=live }}</ref> [[Karolin dili|Karolin]] və çamorro dilinin hər ikisi [[Şimali Marian adaları]]nda rəsmi tanınır.<ref>{{cite book |author1=Yaron Matras |author2=Peter Bakker |title=The Mixed Language Debate: Theoretical and Empirical Advances |url=https://books.google.com/books?id=qZMRV8y6T8AC&pg=PA301 |year=2003 |publisher=Walter de Gruyter |isbn=978-3-11-017776-3 |page=301 |quote=in the Northern Marianas, Chamarro, Carolinian ( = the minority language of a group of Carolinian immigrants), and English received the status of co-official languages in 1985(Rodriguez-Ponga 1995:24–28). |access-date=2018-04-06 |archive-date=2022-06-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613145314/https://books.google.com/books?id=qZMRV8y6T8AC&pg=PA301 |url-status=live }}</ref> İspan dili [[Puerto-Riko]]nun rəsmi dilidir və orada ingilis dilindən daha çox danışılır.<ref name=PuertoRicoTranslation>{{cite web |url=http://www.puertorico.com/translation/ |title=Translation in Puerto Rico |website=Puerto Rico Channel |accessdate=29 dekabr 2013 |archive-date=2018-10-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181019153416/http://www.puertorico.com/translation/ |url-status=dead }}</ref> ABŞ-də uşaq baxcasından universitetlərin [[bakalavr]] səviyyəsinə qədər qeydiyyat sayı baxımından [[ABŞ-də ən çox öyrənilən xarici dillərin siyahısı|ən çox tədris edilən xarici dillər]] ispan (təxminən 7,2 milyon tələbə), fransız (1,5 milyon) və [[Alman dili|alman]] (500.000) dilidir. Digər çox tədris edilən dillərə [[Latın dili|latın]], [[ABŞ-də yapon dili təhsili|yapon dili]], [[Amerikan işarə dili|AİD]], [[ABŞ-də italyan dili|italyan]] və [[ABŞ-də çin dili|çin dili]] daxildir.<ref>{{cite web |url=http://www.actfl.org/sites/default/files/pdfs/ReportSummary2011.pdf |title=Foreign Language Enrollments in K–12 Public Schools |date=Fevral 2011 |publisher=American Council on the Teaching of Foreign Languages (ACTFL) |access-date=17 oktyabr 2015 |archive-date=2016-04-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160408184754/http://www.actfl.org/sites/default/files/pdfs/ReportSummary2011.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.mla.org/pdf/2013_enrollment_survey.pdf |title=Enrollments in Languages Other Than English in United States Institutions of Higher Education, Fall 2013 |last1=Goldberg |first1=David |last2=Looney |first2=Dennis |last3=Lusin |first3=Natalia |date=Fevral 2015 |publisher=Modern Language Association |access-date=20 may 2015 |archive-date=4 April 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150404015237/http://www.mla.org/pdf/2013_enrollment_survey.pdf |url-status=live }}</ref> Bütün amerikalıların 18%-i ingilis dilindən əlavə ən az bir dil danışdığını iddia edir.<ref>{{cite web |url=https://www.forbes.com/sites/collegeprose/2012/08/27/americas-foreign-language-deficit/ |title=America's Foreign Language Deficit |author1=David Skorton |author2=Glenn Altschuler |lastauthoramp=yes |website=Forbes |access-date=2018-04-06 |archive-date=2021-10-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211011134355/https://www.forbes.com/sites/collegeprose/2012/08/27/americas-foreign-language-deficit/ |url-status=live }}</ref>
{| class="wikitable sortable" style="float:center; margin-left:1em; font-size: 90%;"
|+ ABŞ-də 1 milyondan çox insanın evdə danışdığı dillər (2016-cı il)<ref name="MLA Data">{{cite web |url=http://www.mla.org/map_data |title=United States |publisher=[[Modern Language Association]] |access-date=2 sentyabr 2013 |archive-date=2007-12-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20071201170638/http://www.mla.org/map_data |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url=http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_10_1YR_B16001&prodType=table |title=American FactFinder – Results |first=U.S. Census |last=Bureau |publisher= |access-date=2018-04-06 |archive-date=2020-02-12 |archive-url=https://archive.today/20200212213140/http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_10_1YR_B16001&prodType=table |url-status=dead }}</ref><ref group="qeydlər">Mənbə: 2015-ci il [[Amerika İctimaiyyət Sorğusu]], [[ABŞ Siyahıyaalma Bürosu]]. Evdə ingilis dilindən başqa bir dildə danışan repondentlərin əksəriyyəti həmçinin ingilis dilində "yaxşı" və ya "çox yaxşı" danışdıqlarını qeyd ediblər. Yuxarıda qeyd olunan dil qrupları üçün ən güclü ingilis dili biliyi alman dilində danışanlar arasındadır (96%-i ingilis dilində "yaxşı" və ya "əla") danışdığını qeyd edib), onu fransız (93,5%), taqal (92,8%), ispan (74,1%), koreya (71,5%), çin (70,4%) və vyetnam dilində (66,9%) danışanlar izləyir.</ref>
|-
! Dil !! Əhalinin<br>faizi !! Danışanların<br>sayı !! İngilis dilini<br>əla danışanların<br>sayı !! İngilis dilini<br>əla danışmayanların<br>sayı
|-
| [[İngilis dili|İngiliscə]] <small>(sadəcə)</small> || ~80% || 237.810.023 || N/A || N/A
|-
| [[İspan dili|İspanca]]<br><small>([[İspan dili əsaslı kreol dilləri|İspan kreolu]] daxil olmaqla, amma [[Puerto-Riko]] istisna olmaqla)</small> || 13% || 40.489.813 || 23.899.421 || 16.590.392
|-
| [[Çin dili|Çincə]]<br><small>([[Mandarin dili|Mandarin]] və [[Kanton dili|Kanton]] daxil olmaqla bütün növlər)</small> || 1,0% || 3.372.930 || 1.518.619 || 1.854.311
|-
| [[Taqal dili|Taqalca]]<br><small>([[Filippin dili]] daxi olmaqla)</small> || 0,5% || 1.701.960 || 1.159.211 || 542.749
|-
| [[Vyetnam dili|Vyetnamca]] || 0,4% || 1.509.993 || 634.273 || 875.720
|-
| [[Ərəb dili|Ərəbcə]]<br><small>(bütün növlər)</small> || 0,3% || 1.231.098 || 770.882 || 460.216
|-
| [[Fransız dili|Fransızca]]<br><small>([[Patua dili|Patua]] və [[Fransız dilinin kajun dialekti|Kajun]] daxil olmaqla)</small> || 0,3% || 1.216.668 || 965.584 || 251.087
|-
| [[Koreya dili|Koreyaca]] || 0,2% || 1.088.788 || 505.734|| 583.054
|}

=== Din ===
{{Əsas|ABŞ-də din}}
{| class="wikitable sortable floatright" style="font-size:95%;"
|+ style="font-size:100%;" | ABŞ-də dini mənsubiyyət (2014-cü il)<ref name="pew2015">{{cite web |url=http://www.pewforum.org/2015/05/12/americas-changing-religious-landscape/ |title=America's Changing Religious Landscape |publisher=[[Pew Research Center]]: Religion & Public Life |date=12 may 2015 |access-date=25 October 2017 |archive-date=10 April 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190410223438/https://www.pewforum.org/2015/05/12/americas-changing-religious-landscape/ |url-status=live }}</ref>
|-
! Mənsubiyyət
! colspan="2" | ABŞ əhalisinin %-i
|-
| [[ABŞ-də xristianlıq|Xristianlıq]]
|align=right| '''{{bartable|70,6||2||background:darkblue}}'''
|-
| style="text-indent:15px;"| [[ABŞ-də protestantlıq|Protestantlıq]]
|align=right| '''{{bartable|46,5||2||background:mediumblue}}'''
|-
| style="text-indent:30px;"| [[ABŞ-də evangelizm|Evangelik protestantlıq]]
|align=right| '''{{bartable|25,4||2||background:lightblue}}'''
|-
| style="text-indent:30px;"| [[Meynstrim protestantlığı]]
|align=right| '''{{bartable|14,7||2||background:lightblue}}'''
|-
| style="text-indent:30px;"| [[Qara Kilsə]]
|align=right| '''{{bartable|6,5||2||background:lightblue}}'''
|-
| style="text-indent:15px;"| [[ABŞ-də Roma-Katolik kilsəsi|Roma-Katolik]]
|align=right| '''{{bartable|20,8||2||background:mediumblue}}'''
|-
| style="text-indent:15px;"| [[Mormonlar]]
|align=right| '''{{bartable|1,6||2||background:mediumblue}}'''
|-
| style="text-indent:15px;"| [[Yehovanın Şahidləri]]
|align=right| '''{{bartable|0,8||2||background:mediumblue}}'''
|-
| style="text-indent:15px;"| [[Şərqi pravoslav kilsəsi]]
|align=right| '''{{bartable|0,5||2||background:mediumblue}}'''
|-
| style="text-indent:15px;"| Digər xristianlıq
|align=right| '''{{bartable|0,4||2||background:mediumblue}}'''
|-
| [[Amerika yəhudiləri|İudaizm]]
|align=right| '''{{bartable|1,9||2||background:blue}}'''
|-
| [[ABŞ-də hinduizm|Hinduizm]]
|align=right| '''{{bartable|1,2||2||background:orange}}'''
|-
| [[ABŞ-də islam|İslam]]
|align=right| '''{{bartable|0,9||2||background:black}}'''
|-
| [[ABŞ-də buddizm|Buddizm]]
|align=right| '''{{bartable|0,9||2||background:yellow}}'''
|-
| Digər inanclar
|align=right| '''{{bartable|1,8||2||background:lightgreen}}'''
|-
| [[ABŞ-də dinsizlik|Dinsizlik]]
|align=right| '''{{bartable|22,8||2||background:purple}}'''
|-
| style="text-indent:15px;"| Xüsusi heç bir şey
|align=right| '''{{bartable|15,8||2||background:#A020F0}}'''
|-
| style="text-indent:15px;"| [[Aqnostisizm|Aqnostik]]
|align=right| '''{{bartable|4,0||2||background:#A020F0}}'''
|-
| style="text-indent:15px;"| [[Ateizm|Ateist]]
|align=right| '''{{bartable|3,1||2||background:#A020F0}}'''
|-
| Bilmir vəya cavab vermir
|align=right| '''{{bartable|0,6||2||background:#A020F0}}'''
|}

ABŞ Konstitusiyasına edilən [[ABŞ Konstitusiyasına birinci dəyişiklik|birinci dəyişiklik]] dinin [[Azad həyata keçirilmə cümləsi|azad həyata keçirilməsinə]] zəmanət verir və [[Qurulma cümləsi|qurulmasına]] uyğun olaraq Konqresi qanunların qəbul edilməsinə qadağa qoyur.

2013-cü ildəki sorğuda amerikalılar 56%-i dinin "onların həyatında çox önəmli rol" oynadığını demişdilər, bu rəqəm də digər inkişaf etmiş ölkələrdən çok daha yüksəkdir.<ref>{{cite web |url=http://www.gallup.com/poll/1690/Religion.aspx#1 |title=Religion |publisher=Gallup |date=İyun 2013 |accessdate=10 yanvar 2014 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225135219/https://news.gallup.com/poll/1690/religion.aspx#1 |url-status=live }}</ref> 2009-cu il Qellap sorğusunda amerikalıların 42%-i həftəlik və ya demək olar ki, həftəlik kilsədə iştirak etdiyini söylədilər, bu rəqəm ən az [[Vermont]]da olmaqla 23% və ən çox [[Missisipi ştatı|Missisipidə]] olmaqla 63% dəyişir.<ref name="gallup.com">{{cite web |url=http://www.gallup.com/poll/125999/mississippians-go-church-most-vermonters-least.aspx |title=Mississippians Go to Church the Most; Vermonters, Least |publisher=Gallup |accessdate=13 yanvar 2014 |archive-date=2010-02-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100217224321/http://www.gallup.com/poll/125999/mississippians-go-church-most-vermonters-least.aspx |url-status=live }}</ref>

Digər Qərb ölkələrində olduğu kimi, ABŞ daha az dindar hala gəlir. 30 yaşdan gənc amerikalılar arasında [[dinsizlik]] sürətlə genişlənir.<ref>{{cite news |url=http://religion.blogs.cnn.com/2012/06/12/pew-survey-doubt-of-god-growing-quickly-among-millennials/ |author=Merica, Dan |title=Pew Survey: Doubt of God Growing Quickly among Millennials |publisher=CNN |date=12 iyun 2012 |access-date=14 iyun 2012 |archive-date=2021-05-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210513235057/https://religion.blogs.cnn.com/2012/06/12/pew-survey-doubt-of-god-growing-quickly-among-millennials/ |url-status=live }}</ref> Sorğular göstərir ki, 1980-ci ilin ortalarından etibarən bütün Amerikada mütəşəkkil dinə olan inam azalıb,<ref>{{cite news |url=http://www.huffingtonpost.com/2012/07/12/us-confidence-in-organized-religion-at-low-point_n_1669100.html |title=American Confidence in Organized Religion at All Time Low |access-date=14 iyul 2012 |date=12 iyul 2012 |website=Huffington Post |first=Samreen |last=Hooda |archive-date=2018-11-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181117175843/https://www.huffingtonpost.com/2012/07/12/us-confidence-in-organized-religion-at-low-point_n_1669100.html |url-status=live }}</ref> xüsusən də gənc amerikalılar getdikcə dinsiz olurlar.<ref name="pew2015" /><ref>{{cite web |url=http://www.pewforum.org/Age/Religion-Among-the-Millennials.aspx |title=Religion Among the Millennials |publisher=The Pew Forum on Religion & Public Life |accessdate=29 avqust 2012 |archive-date=2010-03-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100326125354/http://www.pewforum.org/Age/Religion-Among-the-Millennials.aspx |url-status=live }}</ref> 2012-ci il tədqiqatına əsasən, ABŞ əhalisi arasında protestantlığın çəkisi 48%-ə enmişdir, bu da ilk dəfə onun əksəriyyətin dini kateqoriyası statusunu əlindən almışdır.<ref name="Nones of the Rise">{{cite web |url=http://www.pewforum.org/files/2012/10/NonesOnTheRise-full.pdf |title="Nones" on the Rise: One-in-Five Adults Have No Religious Affiliation |publisher= |access-date=26 may 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140826234925/http://www.pewforum.org/files/2012/10/NonesOnTheRise-full.pdf |archive-date=26 avqust 2014 |dead-url=yes }}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-19892837 |title=US Protestants no longer a majority – study |website=BBC News |access-date=2018-07-28 |archive-date=2012-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121010042339/https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-19892837 |url-status=live }}</ref> 2,2 uşağa malik xrsitianlarla müqayisədə dinsiz amerikalıların 1,7 uşağı var. Xristianların 52%-nin evliliyi ilə müqayisədə dinsizlərin 37% evlilik ilə evlənməyə daha az həvəslidirlər.<ref>{{cite web |url=http://www.pewresearch.org/fact-tank/2015/05/22/mormons-more-likely-to-marry-have-more-children-than-other-u-s-religious-groups/ |title=Mormons more likely to marry, have more children than other U.S. religious groups |date=22 may 2015 |website=Pew Research Center |access-date=16 April 2018 |archive-date=22 May 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150522182547/http://www.pewresearch.org/fact-tank/2015/05/22/mormons-more-likely-to-marry-have-more-children-than-other-u-s-religious-groups/ |url-status=live }}</ref>

2014-cü il sorğusuna əsasən, ABŞ-dəki yetkinlərin 70,6%-i özlərini [[ABŞ-də xristianlıq|xristian]] hesab edirlər.<ref>{{cite web |url=http://religions.pewforum.org/affiliations |title=Church Statistics and Religious Affiliations |publisher=Pew Research |access-date=23 sentyabr 2014 |archive-date=2008-05-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080512092818/http://religions.pewforum.org/affiliations |url-status=live }}</ref> [[Protestantlıq]] 46,5%-ə malik olsa da, 20,8% ilə [[ABŞ-də roma-katolik kilsəsi|Roma-Katolik kilsəsi]] ən geniş tək məzhəbi formalaşdırır.<ref name="Pew">{{cite web |url=http://www.pewforum.org/2012/10/09/nones-on-the-rise/ |title="Nones" on the Rise |publisher=Pew Forum on Religion & Public Life |year=2012 |accessdate=10 yanvar 2014 |archive-date=2013-08-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130805044742/http://www.pewforum.org/2012/10/09/nones-on-the-rise/ |url-status=live }}</ref> 2014-cü ildə ABŞ yetkinlərinin 5,9%-i qeyri-xristian dinə inandıqlarını dedilər.<ref name="pew2015" /> Bunlara [[Amerika yəhudiləri|İudaizm]] (1,9%), [[ABŞ-də hinduizm|Hinduizm]] (1,2%), [[ABŞ-də buddizm|Buddizm]] (0,9%) və [[ABŞ-də islam|İslam]] (0,9%) aiddir.<ref name="pew2015" /> Tədqiqatda amerikalıların 22,8%-i özlərini [[Aqnostisizm|aqnostik]], [[Ateizm|ateist]] və ya sadəcə [[Dinsizlik|dini olmayan]] kimi təsvir etdilər, bu 1990-cı ildən 8,2 % artıq idi.<ref name="Pew" /><ref name="ARIS">{{cite web |url=http://www.gc.cuny.edu/CUNY_GC/media/CUNY-Graduate-Center/PDF/ARIS/ARIS-PDF-version.pdf?ext=.pdf |title=American Religious Identification Survey 2001 |author1=Barry A. Kosmin |author2=Egon Mayer |author3=Ariela Keysar |publisher=CUNY Graduate Center |date=19 dekabr 2001 |access-date=16 sentyabr 2011 |archive-date=2015-07-16 |archive-url=https://www.webcitation.org/6a4Q9IlrZ?url=http://www.gc.cuny.edu/CUNY_GC/media/CUNY-Graduate-Center/PDF/ARIS/ARIS-PDF-version.pdf?ext=.pdf |url-status=dead }}</ref><ref name="The Future of the Global Muslim Population">{{cite web |url=http://features.pewforum.org/muslim-population-graphic/#/United%20States |title=United States |accessdate=2 may 2013 |archive-date=28 April 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130428232858/http://features.pewforum.org/muslim-population-graphic/#/United%20States |url-status=live }}</ref> Burada həmçinin [[Uniteryan Universalizm]], [[Sayentologiya]], [[Bəhailik]], [[Siqhizm]], [[Caynizm]], [[Şintoizm]], [[Konfutsiçilik]], [[Satanizm]], [[Daosizm]], [[Druidizm]], [[Yerli amerikalıların dini]], [[Vikka]], [[Dini humanizm]] və [[Deizm]] icmaları vardır.<ref>Media, Minorities, and Meaning: A Critical Introduction — p. 88, Debra L. Merskin — 2010</ref>

[[ABŞ-də protestantlıq|Protestantlıq]] təxminən bütün amerikalıların yarısı hesabına ən böyük xristian dini qruplaşmasıdır. [[Baptizm|Baptistlər]] ümumi şəkildə 15,4% ilə protestantlığın ən böyük məzhəbini təşkil edirlər<ref name="pew2014">{{cite web |url=http://www.pewforum.org/2015/05/12/americas-changing-religious-landscape/ |title=America's Changing Religious Landscape |publisher=Pew Research Center: Religion & Public Life |date=12 may 2015 |accessdate= |archive-date=10 April 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190410223438/https://www.pewforum.org/2015/05/12/americas-changing-religious-landscape/ |url-status=live }}</ref> və ABŞ əhalisinin 5,3%-nin mənsub olduğu [[Cənubi Baptist Konvensiyası]] ən geniş fərdi protestant məzhəbidir.<ref name="pew2014" /> Baptistlərdən başqa digər protestant kateqoriyalarına [[Məzhəbsiz xristianlıq|məzhəbsiz protestantlıq]], [[Metodizm]], [[Əllincilər]], müəyyənləşdirilməmiş Protestanlar, [[Lüteranlıq]], [[Presbiterianizm]], [[Konqreqasional kilsə]], digər [[Kalvinizm]], [[Episkopalianizm]]/[[Anqlikanizm]], [[Kvakerlər]], [[Adventisizm]], [[Müqəddəslik hərəkatı]], [[Xristian fundamentalizm]], [[Anabaptistlər]], [[Pietizm]] və [[Xristian məzhəblərinin siyahısı#Protestantlıq|başqaları]] daxildir.<ref name="pew2014" /> Amerikalı protestantların üçdə ikisi [[Yenidən doğulma|yenidən doğulacaqlarını]] düşünürlər.<ref name="pew2014" /> ABŞ-də [[ABŞ-də Roma-Katolik kilsəsi|Roma-Katolizmi]] amerikadakı [[Amerikanın ispanlar tərəfindən kolonizasiyası|ispan]] və [[Amerikanın fransızlar tərəfindən kolonizasiyası|fransız]] koloniyalarında, eləcə də ingilis koloniyası olan [[Merilend Əyaləti|Merilend koloniyasında]] yaranmışdır.<ref>Richard Middleton, Colonial America, A History, 1565–1776, third edition (London: Blackwell, 2002) pp 95–103.</ref> Daha sonra irland, italyan, polyak, alman və hispanik immiqrasiya nəticəsində inkişaf etdi. [[Rod-Aylend]] ən böyük Katolik nisbətə malikdir, ümumi əhalinin 40%-i.<ref>{{cite web |url=http://religions.pewforum.org/maps |title=U.S. Religion Map and Religious Populations – U.S. Religious Landscape Study – Pew Forum on Religion & Public Life |publisher=Religions.pewforum.org |date= |accessdate=26 fevral 2014 |archive-date=2013-07-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130707085300/http://religions.pewforum.org/maps |url-status=live }}</ref> [[Yuta]] [[Mormonizm]]in əhalisinin əksəriyyətinin dini olduğu yeganə ştatdır.<ref name="pew2014 utah">{{cite web|url=http://www.pewforum.org/religious-landscape-study/state/utah/|title=Religious Landscape Study|date=11 may 2015|publisher=|access-date=17 April 2018|archive-date=5 October 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20171005201915/http://www.pewforum.org/religious-landscape-study/state/utah/|url-status=live}}</ref> [[Mormon koridoru]] həmçinin [[Arizona]], [[Kaliforniya]], [[Aydaho]], [[Nevada]] və [[Vayominq]] ərazlərinə qədər genişlənib.<ref name="Walsh2005">{{cite book |last=Walsh |first=Margaret |title=The American West. Visions and Revisions |url=https://books.google.com/books?id=yyDKfY1gyH8C&pg=PA124 |year=2005 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-59671-8 |page=124 |access-date=2018-04-17 |archive-date=2021-08-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210814082513/https://books.google.com/books?id=yyDKfY1gyH8C&pg=PA124 |url-status=live }}</ref> [[Şərqi pravoslav kilsəsi]] keçmiş [[Rus Amerikası|Rusiya koloniyası]] olan [[Alyaskada]] əhalinin 5%-i tərəfindən qəbul edilib<ref>{{cite web |url=http://www.pewforum.org/religious-landscape-study/state/alaska/ |title=Adults in Alaska |date=11 may 2015 |website=Pew Research Center's Religion & Public Life Project |access-date=17 April 2018 |archive-date=15 May 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150515005033/http://www.pewforum.org/religious-landscape-study/state/alaska/ |url-status=live }}</ref> və [[Şərqi Avropa]]dan gələn son immiqrasiya səbəbiylə kontinental ABŞ-də varlığını təmin edir. Nəhayət [[Birlik pentekostalizmi]], [[Yehovanın Şahidləri]], [[Restavrasionizm]], [[Məsihin kilsələri]], [[Xristian elm]], [[Unitarianizm]] və [[Xristian məzhəblərinin siyahısı|başqaları]] daxil olmaqla bir sıra digər xristian qrupları ölkədə fəaldırlar.

[[İncil kəməri]] [[Cənubi ABŞ]]-dəki sosial mühafizəkar [[Evangelikalizm|evangelist protestantlığın]] mədəniyyətin əhəmiyyətli bir hissəsi və məzhəblər arasında xristian kilsəsinə iştiraka əsasən ölkə ortalamasından yüksək olduğu bölgə üçün qeyri-rəsmi ifadədir. Əksinə, din [[Yeni İngiltərə]] və [[Qərbi ABŞ]]-də daha az əhəmiyyətə malik rol oynayır.<ref name="gallup.com" />

=== Ailə quruluşu ===
{{Əsas|ABŞ-də ailə quruluşu}}
{{OMƏ|2007-ci il}} 18 yaşında və böyük amerikalıların 58%-i evli, 6%-i dul, 10%-i boşanmış, 25%-i isə heç bir vaxt evlənməmişdi.<ref>{{cite web |url=https://www.census.gov/prod/2008pubs/09statab/pop.pdf |publisher=U.S. Census Bureau |website=Statistical Abstract of the United States 2009 |title=Table 55—Marital Status of the Population by Sex, Race, and Hispanic Origin: 1990 to 2007 |accessdate=11 oktyabr 2009 |archive-date=2012-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120905142038/http://www.census.gov/prod/2008pubs/09statab/pop.pdf |url-status=live }}</ref> Qadınlar əsasən evdən kənarda çalışırlar və əksəriyyəti [[ABŞ-də təhsil səviyyəsi|bakalavr dərəcələri]] almışdırlar.<ref>{{cite web |url=http://www.iserp.columbia.edu/news/articles/female_college.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070609151527/http://www.iserp.columbia.edu/news/articles/female_college.html |archivedate=9 iyun 2007 |title=Women's Advances in Education |publisher=Columbia University, Institute for Social and Economic Research and Policy |year=2006 |accessdate=6 iyun 2007}}</ref>

ABŞ-də [[Yeniyetmə hamiləliyi|yeniyetmələrin hamiləlik]] əmsalı hər 1000 qadına 26,5-dir. Bu əmsal 1991-ci ildən bəri 57% azalmışdır.<ref name="tbirthrate">{{cite web |url=https://www.cdc.gov/nchs/data/nvsr/nvsr64/nvsr64_01.pdf |title=Births: Final Data for 2013, tables 2, 3 |publisher=U.S. Department of Health & Human Services |accessdate=23 iyul 2015 |archive-date=2017-09-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170911162514/https://www.cdc.gov/nchs/data/nvsr/nvsr64/nvsr64_01.pdf |url-status=live }}</ref> 2013-cü ildə ən yüksək yeniyetmə doğuş nisbəti [[Alabama]]da, ən aşağı isə [[Vayominq]]də oldu.<ref name="tbirthrate" /><ref>{{cite web |title=Trends in Teen Pregnancy and Childbearing |url=https://www.hhs.gov/ash/oah/adolescent-health-topics/reproductive-health/teen-pregnancy/trends.html |publisher=U.S. Department of Health & Human Services |accessdate=23 iyul 2015 |archive-date=2021-12-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211203090430/https://opa.hhs.gov/adolescent-health?adolescent-health-topics%2Freproductive-health%2Fteen-pregnancy%2Ftrends.html |url-status=live }}</ref> ABŞ-də [[ABŞ-də abort|abort]] [[ABŞ Ali Məhkəməsi]]nin [[Rou Uoyda qarşı]] iddiasında 1973-cü il tarixli [[Əmsal məhkəmə qərarlarının siyahısı|əmsal qərarına]] əsasən qanunidir. Abort nisbəti düşsə də, 1000 canlı doğuma 241 abort nisbəti və 15–44 yaşlı hər 1000 qadına 15 abort nisbəti bir çox Qərb ölkələrindən daha yüksək olaraq qalmaqdadır.<ref>{{cite web |url=https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/ss5511a1.htm |author=Strauss, Lilo T. |title=Abortion Surveillance—United States, 2003 |accessdate=17 iyun 2007 |publisher=Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Chronic Disease Prevention and Health Promotion, Division of Reproductive Health |website=MMWR |date=24 noyabr 2006 |display-authors=etal |archive-date=2017-06-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170602171423/https://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/ss5511a1.htm |url-status=live }}</ref> 2013-cü ildə ilk doğumda orta yaş 26 idi, doğuşların 40,6%-i evlənməmiş qadınların payına düşürdü.<ref>{{cite web |url=https://www.cdc.gov/nchs/fastats/births.htm |title=FASTSTATS&nbsp;– Births and Natality |publisher=Centers for Disease Control and Prevention |date=21 noyabr 2013 |accessdate=13 yanvar 2014 |archive-date=2019-11-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191112144911/https://www.cdc.gov/nchs/fastats/births.htm |url-status=live }}</ref>

2016-cı ildə [[ümumi fertillik əmsalı]] (ÜFƏ) hər 1000 qadına 1,82 doğuş idi.<ref>{{cite web|title=National Vital Statistics Volume 67, Number 1, January 31, 2018|url=https://www.cdc.gov/nchs/data/nvsr/nvsr67/nvsr67_01.pdf|website=Center for Disease Control – CDC|accessdate=3 fevral 2018|archive-date=June 3, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180603002249/https://www.cdc.gov/nchs/data/nvsr/nvsr67/nvsr67_01.pdf|url-status=live}}</ref> [[ABŞ-də övladlığa götürmə]] geniş yayılıb və hüquqi cəhətdən nisbətən asandır (digər Qərb ölkələri ilə müqayisədə).<ref>{{cite news |last=Jardine |first=Cassandra |title=Why adoption is so easy in America |url=https://www.telegraph.co.uk/education/3354960/Why-adoption-is-so-easy-in-America.html |newspaper=The Daily Telegraph |location=London |date=31 oktyabr 2007 |access-date=2018-04-21 |archive-date=2024-01-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240118190233/https://www.telegraph.co.uk/education/3354960/Why-adoption-is-so-easy-in-America.html |url-status=live }}</ref> 2001-ci ildə 127.000-dən çox övladlığa götürmə ilə ABŞ bütün dünyadakı övladlığa götürmə rəqəminin təxminən yarısını təşkil etdi.<ref>{{cite web |url=https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/policy/child-adoption.pdf |title=Child Adoption: Trends and policies |publisher=United Nations Department of Economic and Social Affairs |year=2009 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2022-03-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220324001923/https://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/policy/child-adoption.pdf |url-status=live }}</ref> Ali məhkəmənin [[Oberqefell Hocesə qarşı]] işi üzrə 2015-ci il qərarına əsasən [[ABŞ-də eynicinslilərin nigahı|eynicinslilərin nikahı]] bütün ölkədə qanunidir və eynicinsli [[ABŞ-də LGBT-lərin övladlığa götürməsi|cütlüklərin övladlığa götürməsi]] də qanunidir. [[Poliqamiya]] bütün ABŞ-də qeyri-qanunidir.<ref name=quietly>{{cite news |url=https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=90857818 |title=Some Muslims in U.S. Quietly Engage in Polygamy |publisher=National Public Radio: ''[[All Things Considered]]'' |accessdate=23 iyul 2009 |date=27 may 2008 |first=Barbara Bradley |last=Hagerty |archive-date=10 May 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190510202435/https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=90857818 |url-status=live }}</ref>

=== Səhiyyə ===
{{Həmçinin bax|ABŞ-də səhiyyə|ABŞ-də səhiyyə islahatı|ABŞ-də tibbi sığorta}}
[[Fayl:RF - Houston Texas Medical Center.1.jpeg|thumb|upright|Fannin küçəsindən [[Texas Medical Center]]-in görünüşü. Mərkəz dünyada ən böyük tibbi kompleksdir.]]
On illərlə davam edən artımın ardından [[gözlənilən ömür uzunluğu]] azalmasının üçüncü ili olan 2017-ci ildə ABŞ-də orta ömür uzunluğu 78,6 idi. Son zamanlardakı azalmaya əsasən [[narkotik vasitələrdən istifadə]] və [[ABŞ-də intihar|intihar]]ın kəskin artımı səbəb olur. Orta ömür uzunluğu ən çox Asiyalılar və Hispaniklərdə, ən az qaradərililərdə idi.<ref>{{cite web |title=Mortality in the United States, 2017 |url=https://www.cdc.gov/nchs/products/databriefs/db328.htm |website=www.cdc.gov |accessdate=27 dekabr 2018 |date=29 noyabr 2018 |archive-date=2021-02-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202195535/https://www.cdc.gov/nchs/products/databriefs/db328.htm |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Bernstein |first1=Lenny |title=U.S. life expectancy declines again, a dismal trend not seen since World War I |url=https://www.washingtonpost.com/national/health-science/us-life-expectancy-declines-again-a-dismal-trend-not-seen-since-world-war-i/2018/11/28/ae58bc8c-f28c-11e8-bc79-68604ed88993_story.html |accessdate=27 dekabr 2018 |work=Washington Post |date=29 noyabr 2018 |archive-date=2021-09-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210915025331/https://www.washingtonpost.com/national/health-science/us-life-expectancy-declines-again-a-dismal-trend-not-seen-since-world-war-i/2018/11/28/ae58bc8c-f28c-11e8-bc79-68604ed88993_story.html |url-status=live }}</ref> XNM və Siyahıyaalma Bürosu məlumatına əsasən, intihar, alkoqol və narkotik vasitələrdən istifadə ilə bağlı ölümlər 2017-ci ildə rekord səviyyəyə çatıb.<ref>{{cite news|last=Kight|first=Stef W.|date=6 mart 2019|title=Deaths by suicide, drugs and alcohol reached an all-time high last year|url=https://www.axios.com/deaths-suicide-drugs-alcohol-mortality-rate-epidemic-18971e4f-760f-415d-910d-046de83c967c.html|work=[[Axios (website)|Axios]]|location=|access-date=6 mart 2019|archive-date=2021-09-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20210905014616/https://www.axios.com/deaths-suicide-drugs-alcohol-mortality-rate-epidemic-18971e4f-760f-415d-910d-046de83c967c.html|url-status=live}}</ref>

[[ABŞ-də köklük|ABŞ-də köklüyün]] artması və dünyanın digər yerlərində səhiyyənin inkişafı ölkənin orta ömür uzunluğuna görə 1987-ci ildəki 11-ci yerdən 2007-ci ildə 42-ci yerə qədər düşməsinə səbəb oldu.<ref>{{cite news |author=MacAskill, Ewen |url=https://www.theguardian.com/world/2007/aug/13/usa.ewenmacaskill |title=US Tumbles Down the World Ratings List for Life Expectancy |date=13 avqust 2007 |work=The Guardian |accessdate=15 avqust 2007 |location=London |archive-date=2013-07-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130724212631/http://www.guardian.co.uk/world/2007/aug/13/usa.ewenmacaskill |url-status=live }}</ref> Köklük nisbəti son 30 ildə iki dəfədən artıq artaraq sənayeləşmiş dünyada və digər yerlərdən ən yüksək səviyyəyə çatdı.<ref>{{cite web |title=Mexico Obesity Rate Surpasses The United States', Making It Fattest Country in the Americas |url=http://www.huffingtonpost.com/2013/07/09/mexico-obesity_n_3567772.html |website=Huffington Post |access-date=2018-11-17 |archive-date=2018-11-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181117175847/https://www.huffingtonpost.com/2013/07/09/mexico-obesity_n_3567772.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite book |author=Schlosser, Eric |year=2002 |title=Fast Food Nation |url=https://archive.org/details/fastfoodnationti00eric |publisher=Perennial |location=New York |isbn=978-0-06-093845-1 |page=[https://archive.org/details/fastfoodnationti00eric/page/240 240]}}</ref> Yetkinlərin təxminən hər üç nəfərindən biri kökdür və bundan əlavə biri isə normadan artıq çəkiyə malikdir.<ref>{{cite web |url=https://www.cdc.gov/nchs/products/pubs/pubd/hestats/overweight/overwght_adult_03.htm |title=Prevalence of Overweight and Obesity Among Adults: United States, 2003–2004 |accessdate=5 iyun 2007 |publisher=Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Health Statistics |archive-date=2010-12-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101212232428/http://www.cdc.gov/nchs/products/pubs/pubd/hestats/overweight/overwght_adult_03.htm |url-status=live }}</ref> Köklük ilə əlaqəli [[II tip şəkərli diabet|II tip diabet]] səhiyyə mütəxəssisləri tərəfindən epidemiya olaraq qəbul edilir.<ref>{{cite web |url=http://atvb.ahajournals.org/cgi/content/full/25/12/2451#R3-101329 |title=Fast Food, Central Nervous System Insulin Resistance, and Obesity |year=2005 |accessdate=17 iyun 2007 |website=[[Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology]] |publisher=American Heart Association |archive-date=2012-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120902070458/http://atvb.ahajournals.org/content/25/12/2451.full#R3-101329 |url-status=live }}</ref>

2010-cu ildə [[ürəyin işemik xəstəliyi]], [[ağciyər xərçəngi]], [[insult]], [[ağciyərlərin xroniki obstruktiv xəstəliyi]] və yol qəzaları ABŞ-də il ərzində ən çox ölüm səbəbi olmuşdur. [[Bel ağrısı]], [[depressiya]], [[sümük-əzələ xəstəlikləri]], [[servikalgiya]] və [[həyəcan pozğunluqları]] il ərzində ən çox əlillik səbəbi olmuşdur. Ən zərərli [[Risk faktoru|risk faktorları]] yetərsiz qidalanma, [[tütünçəkmə]], köklük, [[Arterial hipertenziya|yüksək qan təzyiqi]], [[Hiperqlikemiya|yüksək qan şəkəri]], [[Hipodinamiya|fiziki hərəkətsizlik]] və spirt istifadəsi idi.
[[Altsheymer xəstəliyi]], narkotik vasitələrdən istifadə, [[böyrək xəstəlikləri]], xərçəng və yıxılmalar 1990-cı illərdə adam başında düşən yaşa görə sıralanmış ölüm səbəbi oldu.<ref name=Murray2013>{{cite journal |first=Christopher J.L. |last=Murray |title=The State of US Health, 1990–2010: Burden of Diseases, Injuries, and Risk Factors |journal=Journal of the American Medical Association |url=http://jama.jamanetwork.com/data/Journals/JAMA/0/joi130037.pdf |doi=10.1001/jama.2013.13805 |date=10 iyul 2013 |volume=310 |issue=6 |pages=591–608 |pmid=23842577 |pmc=5436627 |archiveurl=https://www.webcitation.org/6IN1kHmaR?url=http://jama.jamanetwork.com/data/Journals/JAMA/0/joi130037.pdf |archivedate=25 iyul 2013 |deadurl=yes |df=mdy}}</ref> ABŞ-də yeniyetmə hamiləliyi və abort dərəcələri digər Qərb ölkələrinə nisbətən daha yüksəkdir, xüsusən də qaraların və hispaniklərin arasında.<ref>{{cite web |title=About Teen Pregnancy |url=https://www.cdc.gov/TeenPregnancy/AboutTeenPreg.htm |publisher=Center for Disease Control |accessdate=24 yanvar 2015 |archive-date=2021-09-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210917202947/https://www.cdc.gov/TeenPregnancy/AboutTeenPreg.htm |url-status=live }}</ref>

ABŞ tibbi innovasiyada qlobal liderdir. 2001-ci ildə həkimlər arasında aparıla sorğuya görə, ABŞ 1975-ci ildən etibarən ən əhəmiyyətli ilk on mühüm tibbi innovasiyaların 9-unu inkişaf etdirmişdir, halbuki Avropa İttifaqı və İsveçrə birlikdə beş töhfə vermişdir.<ref>{{cite web |author1=Whitman, Glen |author2=Raad, Raymond |title=Bending the Productivity Curve: Why America Leads the World in Medical Innovation |url=http://www.cato.org/publications/policy-analysis/bending-productivity-curve-why-america-leads-world-medical-innovation |publisher=The Cato Institute |accessdate=9 oktyabr 2012 |archive-date=2021-01-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210123111214/https://www.cato.org/publications/policy-analysis/bending-productivity-curve-why-america-leads-world-medical-innovation |url-status=live }}</ref> 1966-cı ildən etibarən ümumilikdə dünyanın qalan hissələrinə nisbətən daha çox amerikalılar [[Fiziologiya və tibb üzrə Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı|tibb üzrə Nobel mükafatı]] almışlar. 1989-cu ildən 2002-ci ilə qədər Amerikada özəl biotexnologiya şirkətlərinə Avropadan 4 dəfə artıq investisiya qoyulmuşdur.<ref>{{cite news |last=Cowen |first=Tyler |title=Poor U.S. Scores in Health Care Don't Measure Nobels and Innovation |url=https://www.nytimes.com/2006/10/05/business/05scene.html?_r=1& |accessdate=9 oktyabr 2012 |newspaper=The New York Times |date=5 oktyabr 2006 |archive-date=2022-06-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220608062952/https://www.nytimes.com/2006/10/05/business/05scene.html?_r=1& |url-status=live }}</ref> ABŞ səhiyyə sistemi adambaşına düşən xərclər və ÜDM-in faizləri ilə rəqəmlərin hər ikisinə görə digər dövlətlərdən çox-çox üstündür.<ref>{{cite web |url=http://dll.umaine.edu/ble/U.S.+HCweb.pdf |title=The U.S. Healthcare System: The Best in the World or Just the Most Expensive? |year=2001 |accessdate=29 noyabr 2006 |publisher=University of Maine |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/20070309142240/http://dll.umaine.edu:80/ble/U.S.%20HCweb.pdf |archivedate=9 mart 2007}}{{cbignore}}</ref>

ABŞ-də səhiyyə xidmətinin əhatə dairəsi dövlət və özəl səylərin birləşməsidir və [[Universal səhiyyə xidməti|universal]] deyil. 2017-ci ildə əhalinin 12,2%-i [[tibbi sığorta]]lanmamışdı.<ref>{{cite web |title=U.S. Uninsured Rate Steady at 12.2% in Fourth Quarter of 2017 |url=https://news.gallup.com/poll/225383/uninsured-rate-steady-fourth-quarter-2017.aspx |website=Gallup |access-date=2018-12-28 |archive-date=2021-10-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211008032719/https://news.gallup.com/poll/225383/uninsured-rate-steady-fourth-quarter-2017.aspx |url-status=live }}</ref> Sığortanamamış və qeyri-kafi sığortalanmış amerikalılar mövzusu böyük siyasi məsələdir.<ref>{{cite news |author=Abelson, Reed |url=https://www.nytimes.com/2008/06/10/health/policy/10health.html |title=Ranks of Underinsured Are Rising, Study Finds |date=10 iyun 2008 |work=The New York Times |accessdate=25 oktyabr 2008 |archive-date=2018-08-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180824195642/https://www.nytimes.com/2008/06/10/health/policy/10health.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite journal |author=Blewett, Lynn A. |title=How Much Health Insurance Is Enough? Revisiting the Concept of Underinsurance |date=Dekabr 2006 |volume=63 |issue=6 |pages=663–700 |doi=10.1177/1077558706293634 |pmid=17099121 |issn=1077-5587 |journal=Medical Care Research and Review|display-authors=etal}}</ref> 2006-cı ildə [[Massaçusets]] universal tibbi sığorta səlahiyyətini həyata keçirən ilk ştat oldu.<ref>{{cite news |author=Fahrenthold, David A. |url=https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/04/04/AR2006040401937.html |title=Mass. Bill Requires Health Coverage |date=5 aprel 2006 |work=The Washington Post |accessdate=19 iyun 2007 |archive-date=2018-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180818052306/http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/04/04/AR2006040401937.html |url-status=live }}</ref> 2010-cu ilin əvvəlində qəbul edilən [[Xəstə müdafiəsi və əlverişli qayğı aktı|federal qanunvericilik]], 2014-cü ilə qədər ölkə ərazisində universal tibbi sığortaya yaxın sisteminin yaranmasına səbəb olacaqdı, buna baxmayaraq, qanun layihəsi və onun yekun təsiri mübahisəlidir.<ref>{{cite web |title=Health Care Law 54% Favor Repeal of Health Care Law |url=http://www.rasmussenreports.com/public_content/politics/current_events/healthcare/health_care_law |publisher=Rasmussen Reports |accessdate=13 oktyabr 2012 |archive-date=2017-05-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170503012907/http://www.rasmussenreports.com/public_content/politics/current_events/healthcare/health_care_law |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |title=Debate on ObamaCare to intensify in the wake of landmark Supreme Court ruling |url=http://www.foxnews.com/politics/2012/06/29/debate-on-obamacare-to-intensify-in-wake-landmark-supreme-court-ruling/ |work=Fox News |date=29 iyun 2012 |accessdate=14 oktyabr 2012 |archive-date=2015-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924141615/http://www.foxnews.com/politics/2012/06/29/debate-on-obamacare-to-intensify-in-wake-landmark-supreme-court-ruling/ |url-status=live }}</ref>

=== Təhsil ===
{{Əsas|ABŞ-nin təhsil sistemi}}
[[Fayl:University-of-Virginia-Rotunda.jpg|thumb|1819-cu ildə [[Tomas Cefferson]] tərəfindən əsası qoyulmuş [[Virciniya Universiteti]] ABŞ-də çoxsaylı dövlət universitetlərindən biridir. ABŞ-də hökumət tərəfindən universal maliyyələşdirilən təhsil mövcuddur, bununla yanaşı bir çox özəl maliyyələşdirilən qurumlar da var.]]
ABŞ-də [[Dövlət məktəbi|ictimai təhsili]] dövlət və yerli hökumətlər tərəfindən idarə olunur, federal qrantlar üzrə məhdudiyyətlər vasitəsilə [[ABŞ Təhsil Nazirliyi]] tərəfindən tənzimlənir. Ştatların əksəriyyətində uşaqlar altı ya da yeddi yaşından (əsasən, [[uşaq bağçası]] və ya [[birinci sinif]]dən) 18 yaşına qədər (əsasən [[on ikinci sinif]]ə çataraq [[orta məktəb]]i bitirənədək) məktəbə gəlməlidirlər; bəzi ştatlar tələbələrə 16 və ya 17 yaşlarında məktəbləri tərk etməyə imkan verir.<ref>{{cite web |url=http://nces.ed.gov/programs/digest/d02/dt150.asp |title=Ages for Compulsory School Attendance&nbsp;… |accessdate=10 iyun 2007 |publisher=U.S. Dept. of Education, National Center for Education Statistics |archive-date=2007-06-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070614233911/http://nces.ed.gov/programs/digest/d02/dt150.asp |url-status=live }}</ref>

Uşaqların təxminən 12%-i [[Paroxial məktəb|paroxial]] və ya [[qeyri-təriqətçi]] [[özəl məktəb]]lərə qeyd olunur. Uşaqların yalnız 2%-i [[evdə təhsil]] alır.<ref>{{cite web |url=http://www2.ed.gov/about/offices/list/oii/nonpublic/statistics.html |title=Statistics About Non-Public Education in the United States |accessdate=5 iyun 2007 |publisher=U.S. Dept. of Education, Office of Non-Public Education |archive-date=2007-07-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070716071350/http://www.ed.gov/about/offices/list/oii/nonpublic/statistics.html |url-status=live }}</ref> ABŞ hər bir şagirdə dünyanın digər dövlətlərindən daha çox pul xərcləyir, 2010-cu ildə hər bir ibtidai təhsil şagirdi üçün 11.000 $-dan artıq və hər bir orta təhsil şagirdi üçün isə 12.000 $-dan çox xərclənib.<ref name="education spending">{{cite news |last=AP |title=U.S. education spending tops global list, study shows |url=http://www.cbsnews.com/8301-202_162-57590921/u.s-education-spending-tops-global-list-study-shows/ |publisher=CBS |accessdate=5 oktyabr 2013 |date=25 iyun 2013 |archive-date=2013-07-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130726002619/http://www.cbsnews.com/8301-202_162-57590921/u.s-education-spending-tops-global-list-study-shows |url-status=dead }}</ref> ABŞ-nin kollec tələbələrinin təxminən 80%-i dövlət universitetlərinə qəbul olunur.<ref>{{cite web |title=Public Education for the Common Good |author=Rosenstone, Steven J. |publisher=University of Minnesota |url=http://cla.umn.edu/news/clatoday/summer2002/dean.php |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140801114734/http://cla.umn.edu/news/clatoday/summer2002/dean.php |date=17 dekabr 2009 |accessdate=6 mart 2009 |archivedate=1 avqust 2014}}</ref>

25 və daha yaşlı amerikalıların 84,6%-ni orta məktəb, 52,6%-i kollec, 27,2%-i [[bakalavr]], 9,6%-i isə magistr dərəcəsi alıb.<ref>{{cite web |url=https://www.census.gov/prod/2004pubs/p20-550.pdf |title=Educational Attainment in the United States: 2003 |publisher=U.S. Census Bureau |accessdate=1 avqust 2006 |archive-date=2021-10-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211002152600/https://www.census.gov/prod/2004pubs/p20-550.pdf |url-status=live }}</ref> Əsas [[savadlılıq]] səviyyəsi təxminən 99% təşkil edir.<ref name="WF" /><ref>For more detail on U. S. literacy, see [http://nces.ed.gov/NAAL/PDF/2006470.PDF A First Look at the Literacy of America's Adults in the 21st century] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20211203215033/https://nces.ed.gov/NAAL/PDF/2006470.pdf |date=2021-12-03 }}, U. S. Department of Education (2003).</ref> BMT-nin ABŞ-yə verdiyi 0,97 təhsil indeksi onu dünyada 12-ci yerə qoyur.<ref>{{cite web |title=Human Development Indicators |year=2005 |publisher=United Nations Development Programme, Human Development Reports |accessdate=14 yanvar 2008 |url=http://hdr.undp.org/reports/global/2005/pdf/HDR05_HDI.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070620235428/http://hdr.undp.org/reports/global/2005/pdf/HDR05_HDI.pdf |archivedate=20 iyun 2007}}</ref>

==== Ali təhsil ====
{{Əsas|ABŞ-də ali təhsil}}
ABŞ-də bir çox rəqabət aparan xüsusi və dövlət [[ABŞ ali təhsil müəssisələrinin siyahısı|ali təhsil müəssisələri]] var. Müxtəlif qiymətləndirmə təşkilatları tərəfindən siyahılanan dünyanın ən yaxşı universitetlərinin əksəriyyəti ABŞ-dədır.<ref>{{cite web |url=http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110717074903/http://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2010 |archivedate=17 iyul 2011 |title=QS World University Rankings |publisher=Topuniversities |accessdate=10 iyul 2011}}</ref><ref>{{cite magazine |url=http://www.timeshighereducation.co.uk/world-university-rankings/2010-2011/top-200.html |title=Top 200&nbsp;– The Times Higher Education World University Rankings 2010–2011 |magazine=Times Higher Education |accessdate=10 iyul 2011 |archive-date=2021-06-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210629095047/https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2011/world-ranking/methodology |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.shanghairanking.com/ARWU2014.html |title=Academic Ranking of World Universities 2014 |publisher=Shanghai Ranking Consultancy |accessdate=29 may 2015 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150119210953/http://www.shanghairanking.com/ARWU2014.html |archivedate=19 yanvar 2015 }}</ref> Həmçinin əsasən daha çox açıq qəbul siyasəti, daha qısa akademik proqramlar və aşağı təhsil haqqı olan yerli icma kollecləri də var.

2018-ci ildə tədqiqat yönümlü universitetlərin şəbəkəsi olan [[Universitas 21|U21]] ABŞ-ni ali təhsilin genişliyi və keyfiyyətinə görə dünyada birinci, ÜDM nəzərə alındıqda isə 15-ci yerdə qərarlaşdırdı.<ref>{{cite web |title=U21 Ranking of National Higher Education Systems 2019 {{!}} Universitas 21 |url=https://universitas21.com/network/u21-open-resources-and-publications/u21-rankings/u21-ranking-national-higher-education |publisher=Universitas 21 |accessdate=2 aprel 2019 |archive-date=2019-05-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190520122341/https://universitas21.com/network/u21-open-resources-and-publications/u21-rankings/u21-ranking-national-higher-education |url-status=live }}</ref>

Ali təhsilə dövlət xərclərinə gəldikdə ABŞ bəzi digər [[İƏİT]] ölkələrindən geri qalsa da, lakin tələbə başına digər İƏİT ortalamasından və bütün ölkələrin dövlət və özəl xərclərinin cəmindən daha çox xərcləyir.<ref name="education spending" /><ref>{{cite web |title=Education at a Glance 2013 |url=http://www.oecd.org/edu/eag2013%20%28eng%29--FINAL%2020%20June%202013.pdf |publisher=OECD |accessdate=5 oktyabr 2013 |archive-date=2018-03-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180306072758/http://www.oecd.org/edu/eag2013%20%28eng%29--FINAL%2020%20June%202013.pdf |url-status=live }}</ref> {{OMƏ|2018-ci il}} [[Tələbə krediti|tələbə kredit borcu]] 1,5 trilyon $-dan çoxdur, bu amerikalıların kredit kartları borcundan daha çoxdur.<ref>{{cite news |title=Student Loan Debt Exceeds One Trillion Dollars |url=https://www.npr.org/2012/04/24/151305380/student-loan-debt-exceeds-one-trillion-dollars |accessdate=8 sentyabr 2013 |work=NPR |date=4 aprel 2012 |archive-date=2021-10-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211004201854/https://www.npr.org/2012/04/24/151305380/student-loan-debt-exceeds-one-trillion-dollars |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last=Krupnick |first=Matt |date=4 oktyabr 2018 |title=Student loan crisis threatens a generation's American dream |url=https://www.theguardian.com/money/2018/oct/04/student-loan-crisis-threatens-a-generations-american-dream |work=The Guardian |location= |access-date=4 oktyabr 2018 |archive-date=2021-08-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210821204237/https://www.theguardian.com/money/2018/oct/04/student-loan-crisis-threatens-a-generations-american-dream |url-status=live }}</ref>

== Hökumət və siyasət ==
{{əsas|ABŞ federal hökuməti|ABŞ ştat hökumətləri|ABŞ-də yerli hökumət|ABŞ-də seçkilər}}
{{şəkillər albomu
 | yer          = right
 | istiqamət    = şaquli
 | alt_yazı_yer = center
 | şəkil1       = Capitol Building Full View.jpg
 | izah1        = <center>[[Kapitoli (Vaşinqton)|ABŞ Kapitoli]],<br>[[ABŞ Konqresi|Konqresinin]] toplaşdığı yer:<br>solda [[ABŞ Senatı|Senat]], sağda [[ABŞ Nümayəndələr Palatası|Palata]]</center>
 | şəkil2       = WhiteHouseSouthFacade.JPG
 | izah2        = <center>[[Ağ Ev]], ABŞ prezidentinin yaşayış və iş yeri</center>
 | şəkil3       = Panorama of United States Supreme Court Building at Dusk.jpg
 | izah3        = <center>[[ABŞ Ali Məhkəməsi Binası|Ali Məhkəmə Binası]], [[ABŞ Ali Məhkəməsi|ölkənin ən yüksək məhkəməsi]] yerləşir</center>
}}

ABŞ dünyanın mövcud ən qədim [[federasiya]]sıdır. Bu "[[ABŞ hüququ|qanunla]] qorunan [[azlıqların hüququları]]na riayət edilən [[çoxluq qaydası]]nda" [[nümayəndəlik demokratiyası]]dır.<ref name="Scheb">Scheb, John M.; Scheb, John M. II (2002). ''An Introduction to the American Legal System''. Florence, KY: Delmar, p. 6. {{ISBN|0-7668-2759-3}}.</ref> Hökumət ölkənin ali qanuni sənədi olan ABŞ Konstitusiyası ilə müəyyən edilmiş bir [[Güclərin ayrılması|yoxlamalar və tarazlıqlar]] sistemi ilə tənzimlənir.<ref>{{cite web |url=https://www.senate.gov/civics/constitution_item/constitution.htm |title=Constitution of the United States |publisher=The Office of the Secretary of the Senate |accessdate=11 fevral 2012 |author=Killian, Johnny H. |archive-date=2014-02-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140210235825/http://www.senate.gov/civics/constitution_item/constitution.htm |url-status=live }}</ref> 2018-ci ildə ABŞ [[Demokratiya İndeksi]]ndə 25-ci<ref>{{cite news|last=Germanos|first=Andrea|date=11 yanvar 2019|title=United States Doesn't Even Make Top 20 on Global Democracy Index|url=https://www.commondreams.org/news/2019/01/11/united-states-doesnt-even-make-top-20-global-democracy-index|work=[[Common Dreams]]|location=|access-date=24 fevral 2019|archive-date=2022-02-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20220223012059/https://www.commondreams.org/news/2019/01/11/united-states-doesnt-even-make-top-20-global-democracy-index|url-status=live}}</ref> və [[Korrupsiya Qavrama İndeksi]]ndə 22-ci sırada olmuşdur.<ref>{{cite news|last=Simon|first=Zoltan|date=29 yanvar 2019|title=U.S. Government Seen as Most Corrupt in Seven Years|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-01-29/trump-leads-plunge-lower-by-populists-in-annual-corruption-index|work=[[Bloomberg]]|location=|access-date=24 fevral 2019|archive-date=2022-03-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20220318043305/https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-01-29/trump-leads-plunge-lower-by-populists-in-annual-corruption-index|url-status=live}}</ref>

[[Federalizm#ABŞ|Amerika federal sistemində]] vətəndaşlar əsasən [[ABŞ-nin inzibati bölgüsü|hökumətin üç səviyyəsinin]] subyektidir: federal, ştat və yerli. [[ABŞ-də yerli hökumət|Yerli hökumətin]] vəzifələri əsasən [[Qraflıq (ABŞ)|qraflıq]] və [[Bələdiyyə birliyi|bələdiyyə]] orqanları arasında bölünür. Demək olar ki, bütün hallarda icra və qanunvericilik nümayəndələri dairələrə görə vətəndaşların [[Majoritar seçki sistemi|səs çoxluğu ilə]] seçilirlər. [[Proporsional seçki sistemi]] federal səviyyədə yoxdur və aşağı səviyyələrdə nadirdir.<ref>{{cite book |author1=Mikhail Filippov |author2=Peter C. Ordeshook |author3=Olga Shvetsova |title=Designing Federalism: A Theory of Self-Sustainable Federal Institutions |url=https://books.google.com/books?id=8CMX9GXA4T0C&pg=PA242 |year=2004 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-01648-3 |page=242 |access-date=2018-04-25 |archive-date=2022-07-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220721030912/https://books.google.com/books?id=8CMX9GXA4T0C&pg=PA242 |url-status=live }}<br>{{cite book |author1=Barbara Bardes |author2=Mack Shelley |author3=Steffen Schmidt |title=American Government and Politics Today: Essentials 2013–2014 Edition |url=https://books.google.com/books?id=taMWAAAAQBAJ&pg=PA265 |year=2013 |publisher=Cengage Learning |isbn=978-1-285-60571-5 |pages=265–266 |access-date=2018-04-25 |archive-date=2022-03-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220318090039/https://books.google.com/books?id=taMWAAAAQBAJ&pg=PA265 |url-status=live }}</ref>

Federal hökumət üç şöbədən ibarətdir:
* [[Qanunverici hakimiyyət|Qanunverici]]: [[ABŞ Senatı|Senat]] və [[ABŞ Nümayəndələr Palatası|Nümayəndələr Palatasından]] ibarət [[İkipalatalı parlament|ikipalatalı]] [[ABŞ Konqresi|Konqres]] [[federal qanun]]lar hazırlayır, [[Müharibə elanı|müharibə elan edir]], müqavilələri təsdiqləyir, [[xəzinə gücü]]nə malikdir<ref>{{cite web |title=The Legislative Branch |publisher=United States Diplomatic Mission to Germany |url=http://usa.usembassy.de/government-legislative.htm |accessdate=20 avqust 2012 |archive-date=2021-08-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210825123250/https://usa.usembassy.de/government-legislative.htm |url-status=live }}</ref> və hökumətin nümayəndələrini vəzifədən kənarlaşdırmaq üçün [[impiçment]] gücünə malikdir.<ref>{{cite web |title=The Process for impeachment |publisher=ThinkQuest |url=http://library.thinkquest.org/25673/process.htm |accessdate=20 avqust 2012 |archive-date=2013-04-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130408102119/http://library.thinkquest.org/25673/process.htm |url-status=dead }}</ref>
* [[İcraedici hakimiyyət|İcraedici]]: [[ABŞ prezidenti|Prezident]] ordunun [[Ali Baş Komandan]]ıdır, qanuna çevrilmədən əvvəl [[Qanun təklifi|qanun təkliflərini]] (Konqresin təsdiqinə tabe olanlar) veto edə bilər və federal qanun və siyasəti idarə edən və tətbiq edən [[ABŞ Kabineti|Konqres üzvlərini]] (Senatın təsdiqinə tabe olanlar) və digər vəzifəli şəxsləri təyin edir.<ref>{{cite web |title=The Executive Branch |url=https://www.whitehouse.gov/1600/executive-branch |website=The White House |access-date=11 fevral 2017 |archive-date=2017-08-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170802205318/https://www.whitehouse.gov/1600/executive-branch |url-status=live }}</ref>
* [[Məhkəmə hakimiyyəti|Məhkəmə]]: Hakimləri Prezident tərəfindən Senatın razılığı ilə təyin edilən [[ABŞ Ali Məhkəməsi|Ali Məhkəmə]] və aşağı [[ABŞ-nin federal məhkəmə sistemi|federal məhkəmələr]] qanunları şərh edir və [[Konstitusionallıq|konstitusiyaya zidd olan]] qərarı ləğv edirlər.<ref>{{cite book |author1=Kermit L. Hall |author2=Kevin T. McGuire |title=Institutions of American Democracy: The Judicial Branch |url=https://books.google.com/books?id=6rWCaMAdUzgC |year=2005 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-988374-5 |access-date=2018-05-16 |archive-date=2021-08-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210815160624/https://books.google.com/books?id=6rWCaMAdUzgC |url-status=live }}<br>{{cite book |author=U.S. Citizenship and Immigration Services |title=Learn about the United States: Quick Civics Lessons for the Naturalization Test |url=https://books.google.com/books?id=8X1CzvBXHksC&pg=PA4 |year=2013 |publisher=Government Printing Office |isbn=978-0-16-091708-0 |page=4 |access-date=2018-05-16 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813205913/https://books.google.com/books?id=8X1CzvBXHksC&pg=PA4 |url-status=live }}<br>{{cite book |author=Bryon Giddens-White |title=The Supreme Court and the Judicial Branch |url=https://books.google.com/books?id=mbZw3bJsWtUC |year=2005 |publisher=Heinemann Library |isbn=978-1-4034-6608-2 |access-date=2018-05-16 |archive-date=2021-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211014141407/https://books.google.com/books?id=mbZw3bJsWtUC |url-status=live }}<br>{{cite book |author=Charles L. Zelden |title=The Judicial Branch of Federal Government: People, Process, and Politics |url=https://books.google.com/books?id=rjBUYGbUiQwC |year=2007 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-1-85109-702-9 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2022-04-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220430035306/https://books.google.com/books?id=rjBUYGbUiQwC |url-status=live }}<br>{{cite web |url=http://www.uscourts.gov/FederalCourts.aspx |title=Federal Courts |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |website= |publisher=United States Courts |accessdate=19 oktyabr 2014 |archive-date=2013-04-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130422070440/http://www.uscourts.gov/FederalCourts.aspx |url-status=live }}</ref>

Nümayəndələr Palatasında 435 səsvermə hüququna malik üzv var, hər biri iki il müddətinə bir [[konqres dairəsi]]ni təmsil edir. Palatadakı mandatlar hər on ildə bir əhali sayına görə ştatlar arasında [[ABŞ Konqresinin bölüşüdürülməsi|bölüşdürülür]]. [[ABŞ əhalisinin siyahıyaalınması (2010)|2010-cu il əhalinin siyahıya alınmasında]], yeddi ştat ən azı bir nümayəndəyə malik idi, halbuki ən çox əhaliyə malik Kaliforniya ştatı isə 53 nümayəndəyə malik idi.<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/interactive/2010/12/21/us/census-districts.html |title=Census 2010: Gains and Losses in Congress |author1=Bloch, Matt |author2=Ericson, Matthew |author3=Quealy, Kevin |website=The New York Times |date=30 may 2013 |access-date=16 May 2018 |archive-date=22 March 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180322040842/http://www.nytimes.com/interactive/2010/12/21/us/census-districts.html |url-status=live }}</ref> [[Kolumbiya dairəsi]] və beş böyük [[ABŞ-nin əraziləri|ABŞ ərazisinin]] hər birinin [[ABŞ Nümayəndələr Palatasının səsvermə hüququ olmayan üzvləri|bir Konqres üzvü]] var — bu üzvlərə səs verməyə icazə verilmir.<ref name="Territories1" />

Senatda altı illik müddətə seçilmiş hər ştatdan 2 senator olmaqla 100 üzv var; hər iki ildən bir Senatdakı mandatların üçdə biri yenidən seçilir. Kolumbiya dairəsi və beş böyük ABŞ ərazisinin senatorları yoxdur.<ref name="Territories1" /> Prezident dörd il müddətinə səlahiyyətlərini yerinə yetirir və [[ABŞ-də səlahiyyət müddəti|iki dəfədən artıq]] vəzifəyə seçilə bilməz. Prezident [[ABŞ Prezident seçkiləri|birbaşa səsvermə yolu ilə deyil]], ştatlar və [[Vaşinqton şəhəri|Kolumbiya dairəsi]] arasında bölüşdürülmüş səslərin müəyyənləşdirdiyi [[Seçicilər Kollegiyası (ABŞ)|Seçicilər Kollegiyası]] sistemi tərəfindən seçilir.<ref>{{cite web |title=What is the Electoral College |publisher=National Archives |url=https://www.archives.gov/federal-register/electoral-college/about.html |accessdate=21 avqust 2012 |archive-date=2019-12-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191212192807/https://www.archives.gov/federal-register/electoral-college/about.html |url-status=live }}</ref> [[ABŞ Ali Məhkəməsinin sədri]]nin başçılıq etdiyi Ali Məhkəmənin ömürlük xidmət edən doqquz üzvü var.<ref>{{cite news |title=Beyond politics: Why Supreme Court justices are appointed for life |first=Roger |last=Cossack |url=http://archives.cnn.com/2000/LAW/07/columns/cossack.scotus.07.12/ |publisher=CNN |date=13 iyul 2000 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120712085825/http://archives.cnn.com/2000/LAW/07/columns/cossack.scotus.07.12 |archivedate=12 iyul 2012 |deadurl=yes }}</ref>

Ştat hökumətləri təxminən oxşar şəkildə qurulmuşdur; [[Nebraska]] özünəməxsus [[Birpalatalı parlament|birpalatalı]] qanunvericiliyə malikdir.<ref>{{cite web |url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/407533/Nebraska/78826/Agriculture#toc78830 |title=Nebraska (state, United States) : Agriculture |website=Britannica Online Encyclopedia |accessdate=11 noyabr 2012 |archive-date=2015-05-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150521065825/http://www.britannica.com/EBchecked/topic/407533/Nebraska/78826/Agriculture#toc78830 |url-status=live }}</ref> Hər bir ştatın [[Qubernator (ABŞ)|qubernatoru]] (icraçı direktoru) birbaşa seçilir. Bəzi ştatlarda hakimlər və kabinet işçilər müvafiq ştatların qubernatorları tərəfindən, bəzilərində isə səsvermə ilə seçilir.

Konstitusiyanın ilkin mətni federal hökumətin strukturu və vəzifələrini və fərdi ştatlarla əlaqələrini qurur. [[ABŞ Konstitusiyasının birinci maddəsi|Birinci maddə]] [[ABŞ-də habeas korpus|habeas korpusun]] "böyük yazı" hüququnu qoruyur. Konstitusiya 27 dəfə dəyişiklik edilib;<ref>[[#Feldstein|Feldstein, Fabozzi, 2011]], p. 9</ref> [[hüquqlar haqqında Bill]]i təşkil edən ilk on dəyişiklik və [[ABŞ Konstitusiyasına dördüncü dəyişiklik|dördüncü dəyişiklik]] Amerikalıların fərdi hüquqlarının mərkəzi bazasını təşkil edir. Bütün qanunlar və hökumət prosedurları məhkəmə baxışına tabedir və məhkəmələr tərəfindən Konstitusiyaya zidd olduğuna hökm edilən hər bir qanun qüvvədən düşür. Konstitusiyada açıq şəkildə qeyd olunmayan məhkəmə baxışının prinsipi [[Merberi Medisona qarşı]] (1803-cü il)<ref>[[#Schultz|Schultz, 2009]], pp. 164, 453, 503</ref> iddiasında [[Con Marşall|Ali Məhkəmənin sədri Con Marşall]] tərəfindən verilmiş qərarla Ali Məhkəmə tərəfindən yaradılıb.<ref>[[#Schultz|Schultz, 2009]], p. 38</ref>

=== İnzibati bölgüsü ===
{{əsas|ABŞ-nin inzibati bölgüsü|Ştat (ABŞ)|ABŞ-nin əraziləri|ABŞ-nin ştat və ərazilərinin siyahısı|Hindi rezervi}}
{{Ətraflı|[[ABŞ ərazisinin təkamülü]] və [[ABŞ ərazilərinin satın alınması]]}}

[[Fayl:US.EEZ Pacific centered NOAA map.png|thumb|left|Ştatların, ərazilərin və mülklərin göstərildiyi ABŞ-nin [[Müstəsna iqtisadi zona#ABŞ|müstəsna iqtisadi zona]] xəritəsi<ref>[[Serranilla bankəsi]] və [[Baxo-Nueva]] üzərində ABŞ-nin suverenliyi mübahisəli olduğu üçün ABŞ-nin MİZ xəritəsinə daxil edilməyib.</ref>]]

ABŞ [[Ştat (ABŞ)|50 ştat]], bir [[Kolumbiya dairəsi|federal dairə]], [[ABŞ-nin əraziləri|beş ərazi]] və bir neçə məskunlaşmamış [[ABŞ-yə bağlı kiçik adacıqlar|ada mülklərindən]] ibarət federal respublikadır.<ref>{{cite web |title=Common Core Document of the United States of America |url=https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/179780.htm |publisher=[[ABŞ Dövlət Departamenti|U.S. Department of State]] |accessdate=10 iyul 2015 |date=30 dekabr 2011 |archive-date=2019-10-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191026132754/https://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/179780.htm |url-status=live }}</ref>{{sfn|The New York Times|2007|p=670}}{{sfn|Onuf|2010|p=xvii}} Ştatlar və ərazilər ölkənin əsas inzibati rayonlarıdır. Bunlar qraflıqlara və müstəqil şəhərlərə bölünürlər. [[Kolumbiya dairəsi]] ABŞ-nin paytxatı olan Vaşinqtondan ibarət federal dairədir.<ref>Bax {{USC|8|1101}}(a) (36) və {{USC|8|1101}}(a) (38) U. S. Federal Code, Immigration and Nationality Act. {{USC|8|1101a}}</ref> Ştatlar və Kolumbiya dairəsi ABŞ Prezidentini seçirlər. Hər bir ştatın Konqresdə öz nümayəndə və senatorlarının sayına bərabər, Kolumbiya dairəsinin isə üç prezident seçicisi var ([[ABŞ Konstitusiyasına iyirmi üçüncü dəyişiklik|23-cü dəyişikliyə]] görə).<ref>{{cite web |title=Electoral College Fast Facts {{!}} U.S. House of Representatives: History, Art & Archives |url=http://history.house.gov/Institution/Electoral-College/Electoral-College/ |website=history.house.gov |accessdate=21 avqust 2015 |archive-date=2022-09-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220901012016/https://history.house.gov/Institution/Electoral-College/Electoral-College/ |url-status=live }}</ref> [[Puerto-Riko]] kimi [[ABŞ-nin əraziləri]] prezident seçicilərinə malik deyil və bu ərazilərdə olan insanlar prezidentə səs verə bilməzlər.<ref name="Territories1">{{cite web |title=Watch John Oliver Cast His Ballot for Voting Rights for U.S. Territories |url=http://time.com/3736845/john-oliver-last-week-tonight-voting-rights/ |website=Time |accessdate=1 yanvar 2018 |date=9 mart 2015 |archive-date=2018-09-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180918033644/http://time.com/3736845/john-oliver-last-week-tonight-voting-rights/ |url-status=live }}</ref>

Konqres dairələri on ildə bir dəfə əhalinin siyahıyaalınmasından sonra ştatlar arasında yenidən bölüşdürülür. Hər bir ştat daha sonra siyahıyaalma bölüşdürülməsinə uyğun olaraq birmandatlı dairələr tərtib edir. Səsvermə hüququna malik nümayəndələrin ümumi sayı 435-dir. Həmçinin, Kolumbiya dairəsini və ABŞ-nin beş böyük ərazisini təmsil edən [[ABŞ Nümayəndələr Palatasının səsvermə hüququ olmayan üzvləri|6 səsvermə hüququna malik olmayan nümayəndə]] var.<ref>[[ABŞ Nümayəndələr Palatası|U. S. House of Representatives]]. History, Art & Archives, [http://history.house.gov/Institution/Apportionment/Determining-Apportionment/ Determining Apportionment] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220907063225/https://history.house.gov/Institution/Apportionment/Determining-Apportionment/ |date=2022-09-07 }} and [http://history.house.gov/Institution/Apportionment/Reapportioning/ Reapportioning] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220825225941/https://history.house.gov/Institution/Apportionment/Reapportioning/ |date=2022-08-25 }}. İstifadə tarixi: 21 avqust 2015.</ref>

ABŞ həmçinin ştatların suverenliyi kimi Amerika hindi xalqlarının məhdud dərəcədə [[ABŞ-də tayfa suverenliyi|tayfa suverenliyini]] tanıyır. Amerika hindilərı ABŞ vətəndaşıdırlar və qəbilə torpaqları ABŞ Konqresinin və federal məhkəmələrin səlahiyyətlərinə tabedir. Ştatlar kimi onların da böyük muxtariyyəti var, lakin ştatlar kimi onlara da müharibə etməyə, öz xarici əlaqələrini qurmağa və ya valyuta çap etməyə və buraxmağa icazə verilmir.<ref>{{cite web |title=Frequently Asked Questions |url=http://www.bia.gov/FAQs/ |publisher=U.S. Department of the Interior Indian Affairs |accessdate=16  yanvar 2016 |archive-date=2017-07-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170714135251/https://www.bia.gov/FAQs/ |url-status=live }}</ref>

[[Amerika Samoası]] istisna olmaqla bütün ştatlar, Kolumbiya dairəsi və bütün böyük ABŞ ərazilərində doğulanlara vətandaşlıq ilə təmin edilir.<ref>{{cite web|url=http://www.slate.com/blogs/the_slatest/2015/06/05/american_samoa_the_only_place_in_the_u_s_where_citizenship_isn_t_granted.html|title=How Come American Samoans Still Don't Have U.S. Citizenship at Birth?|first=Joshua|last=Keating|date=5 iyun 2015|publisher=|via=Slate|access-date=2018-06-20|archive-date=2018-10-19|archive-url=https://web.archive.org/web/20181019151501/http://www.slate.com/blogs/the_slatest/2015/06/05/american_samoa_the_only_place_in_the_u_s_where_citizenship_isn_t_granted.html|url-status=live}}</ref>
<ref>{{cite web |title=American Samoa and the Citizenship Clause: A Study in Insular Cases Revisionism |url=https://harvardlawreview.org/2017/04/american-samoa-and-the-citizenship-clause/ |website=harvardlawreview.org |accessdate=5 yanvar 2018 |archive-date=2019-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191218222248/https://harvardlawreview.org/2017/04/american-samoa-and-the-citizenship-clause/ |url-status=live }}</ref>
{{US statehood dates}}
{{US territory dates}}

=== Siyasi partiyalar və seçki ===
{{Əsas|ABŞ siyasi sistemi|ABŞ-də siyasi hərəkətlər}}
[[Fayl:Obama meets with Congressional Leadership July 2011.jpg|265px|thumb|2011-ci ildə o vaxtkı prezident [[Obama]]nın konqresin rəhbərliyi ilə görüşü.<ref>{{cite video |title=Debt And Deficit Negotiations |url=https://www.whitehouse.gov/photos-and-video/photogallery/debt-and-deficit-negotiations |date=2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160820190324/https://www.whitehouse.gov/photos-and-video/photogallery/debt-and-deficit-negotiations |archive-date=20 avqust 2016 |at=Image 4 of 20 |type=Photograph |website=The White House |access-date=20 fevral 2017}}</ref>]]
{{Şəkillər albomu
 | yer        = right
 | istiqamət  = üfüqi
 | başlıq_yer = center
 | şəkil1     = Joe Biden official portrait 2013 cropped.jpg
 | miqyas1    = 120
 | izah1      = [[Co Bayden]]<br><small>46-cı [[ABŞ Prezidenti|Prezident]]<br>20 yanvar 2021-ci ildən</small>
 | şəkil2     = Kamala Harris official photo (cropped2).jpg
 | miqyas2    = 113
 | izah2      = [[Kamala Harris]]<br><small>49-cu [[ABŞ vitse-prezidenti|vitse-prezident]]<br>20 yanvar 2021-ci ildən</small>
}}

ABŞ öz tarixinin böyük hissəsində [[ikipartiyalı sistem]] əsasında idarə edilmişdir.<ref name=twsNovGe>{{cite news |author1=Etheridge, Eric |author2=Deleith, Asger |title=A Republic or a Democracy? |newspaper=New York Times blogs |quote=The US system seems essentially a two-party system.&nbsp;... |date=19 avqust 2009 |url=http://opinionator.blogs.nytimes.com/2009/08/19/a-republic-or-a-democracy/ |accessdate=7 noyabr 2010 |archive-date=2010-11-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101122100444/http://opinionator.blogs.nytimes.com/2009/08/19/a-republic-or-a-democracy/ |url-status=live }}</ref> Əksər səviyyələrdə seçkili vəzifələr üçün ştat tərəfindən idarə olunan [[ilkin seçki]]lərdə sonrakı [[ümumi seçki]]lər üçün əsas partiya [[Namizədlik|namizədləri]] seçilirlər. [[ABŞ Prezident seçkiləri (1856)|1856-cı il ümumi seçkilərindən]] bəri əsas partiyalar [[ABŞ Demokrat Partiyasının tarixi|1824-cü ildə qurulmuş]] [[ABŞ Demokrat Partiyası|Demokrat Partiya]] və [[ABŞ Respublikaçılar Partiyasının tarixi|1854-cü ildə qurulmuş]] [[ABŞ Respublikaçılar Partiyası|Respublikaçılar Partiyasıdır]]. Vətəndaş Müharibəsindən bəri, yalnız bir [[Üçüncü partiya (ABŞ)|üçüncü partiya]] prezident namizədi — [[ABŞ Prezident seçkiləri (1912)|1912]]-ci ildə [[Proqressiv partiya (ABŞ)|Proqressiv]] kimi namizədliyini irəli sürən keçmiş prezident [[Teodor Ruzvelt]] xalq səslərinin 20 %-ini qazanmışdı. Prezident və vitse-prezident [[Seçicilər Kollegiyası (ABŞ)|Seçicilər Kollegiyası]] sistemi vasitəsilə seçilir.<ref name="Avaliktos2004">{{cite book |last=Avaliktos |first=Neal |title=The Election Process Revisited |url=https://books.google.com/books?id=XR21acqXy28C&pg=PA111 |year=2004 |publisher=Nova Publishers |isbn=978-1-59454-054-7 |page=111 |access-date=2018-07-28 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402232936/https://books.google.com/books?id=XR21acqXy28C&pg=PA111 |url-status=live }}</ref>

Amerika [[siyasi mədəniyyət]]inin içərisində [[sağ mərkəzçi]] Respublikaçılar Partiyası "[[ABŞ-də mühafizəkarlıq|mühafizəkar]]", [[sol mərkəzçi]] Demokrat Partiya isə "[[ABŞ-də müasir liberalizm|liberal]]" hesab olunur.<ref>{{cite book |author1=David Mosler |author2=Robert Catley |title=America and Americans in Australia |date=1998 |publisher=Greenwood Publishing Group |page=83 |url=https://books.google.com/books?id=YungugjvIaQC&pg=PA83#v=onepage&q&f=false |accessdate=11 aprel 2016 |isbn=978-0-275-96252-4 |archive-date=2016-04-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160417101822/https://books.google.com/books?id=YungugjvIaQC&pg=PA83#v=onepage&q&f=false |url-status=live }}</ref><ref>{{cite book |last=Grigsby |first=Ellen |title=Analyzing Politics: An Introduction to Political Science |url=https://archive.org/details/analyzingpolitic00grig |publisher=Cengage Learning |year=2008 |isbn=978-0-495-50112-1 |pages=[https://archive.org/details/analyzingpolitic00grig/page/n118 106]–107}}</ref> "[[Qırmızı ştatlar və mavi ştatlar|Mavi ştatlar]]" kimi tanınan [[Şimal Şərqi ABŞ#Siyasət|Şimal Şərq]], [[Qərbi ABŞ#Siyasət|Qərbi sahili]] və bəzi Böyük Göllər ştatları nisbətən liberaldırlar. [[Cənubi ABŞ siyasəti|Cənubi ABŞ]] və [[Orta Qərbi ABŞ#Siyasət|Böyük Düzənliklər]] və [[Qərbi ABŞ#Siyasət|Qayalı Dağların]] bəzi hissələrinin "[[ABŞ ştatlarında siyasi partiya gücü|qırmızı ştatları]]" nisbətən mühafizəkardır.

[[ABŞ Prezident seçkiləri (2020)|2020-ci il prezident seçkilərində]] qalib olan [[ABŞ Demokrat Partiyası|Demokrat]] [[Kamala Harris]], 46-cı [[ABŞ prezidenti]] vəzifəsini icra edir. Senat rəhbərliyinə Vitse-prezident [[Kamala Harris]], Prezident Pre Tempore [[Patrik Lihi]], [[ABŞ Senatının partiya rəhbərləri|Çoxluq rəhbəri]] [[Çak Şumer]] və Azlıq rəhbəri [[Mitç Makkonnell]] daxildir.<ref>{{cite web |title=U.S. Senate: Leadership & Officers |url=http://www.senate.gov/senators/leadership.htm |website=www.senate.gov |accessdate=10 yanvar 2019 |archive-date=2021-03-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210309183232/https://www.senate.gov/senators/leadership.htm |url-status=live }}</ref> Palata rəhbərliyinə Palata Spikeri [[Nensi Pelosi]], [[ABŞ Nümayəndələr Palatasının partiya rəhbərləri|Çoxluq rəhbəri]] [[Steni Hoyer]] və Azlıq rəhbəri [[Kevin Makkarti]] daxildir.<ref>{{cite web |title=Leadership {{!}} House.gov |url=http://www.house.gov/leadership/ |website=www.house.gov |accessdate=10 yanvar 2019 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402233439/http://www.house.gov/leadership/ |url-status=live }}</ref>

[[117-ci ABŞ Konqresi|ABŞ-nin 117-ci Konqresində]] [[ABŞ Nümayəndələr Palatası|Nümayəndələr Palatasına]] və [[ABŞ Senatı|Senata]] Demokrat Partiyası nəzarət edir. Senat 50 Respublikaçı və Demokratlarla birlikdə olan 2 [[partiyasız]] ilə 48 Demokratdan ibarətdir, Nümayəndələr Palatası 222 Demokrat və 211 Respublikaçıdan ibarətdir.<ref>{{cite web|url=http://clerk.house.gov/member_info/cong.aspx|title=Congressional Profile|publisher=[[Clerk of the United States House of Representatives|Office of the Clerk of the United States House of Representatives]]|access-date=2018-08-11|archive-date=2019-01-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20190106162221/http://clerk.house.gov/member_info/cong.aspx|url-status=live}}</ref> Ştat qubernatorluğunda 27 Respublikaçı və 23 Demokrat var.<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/interactive/2018/11/06/us/elections/results-governor-elections.html |title=Governor Election Results 2018 |newspaper=The New York Times |accessdate=10 yanvar 2019 |archive-date=2018-12-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181210190801/https://www.nytimes.com/interactive/2018/11/06/us/elections/results-governor-elections.html |url-status=live }}</ref> KM meri və 5 ərazi qubernatoru arasında 2 Respublikaçı, 1 Demokrat, 1 [[Yeni Progressiv Partiyası (Puerto-Riko)|Yeni Progressiv]] və 2 partiyasız var.<ref>{{cite web |title=U.S. Governors |url=http://www.nga.org/cms/governors/bios |website=National Governors Association |accessdate=14 yanvar 2015 |archive-date=2018-06-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180606133039/https://www.nga.org/cms/governors/bios |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |title=Bowser is elected D.C. mayor, defeating independents Catania and Schwartz |url=https://www.washingtonpost.com/local/dc-politics/dc-mayoral-candidates-bowser-catania-schwartz-await-voters-decision/2014/11/04/494fe0d6-533f-11e4-892e-602188e70e9c_story.html?tid=pm_local_pop |accessdate=14 yanvar 2015 |website=Washington Post |date=5 noyabr 2015 |archive-date=2017-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171014052744/https://www.washingtonpost.com/local/dc-politics/dc-mayoral-candidates-bowser-catania-schwartz-await-voters-decision/2014/11/04/494fe0d6-533f-11e4-892e-602188e70e9c_story.html?tid=pm_local_pop |url-status=live }}</ref>

=== Xarici əlaqələr ===
{{Əsas|ABŞ-nin xarici əlaqələri|ABŞ-ın xarici siyasəti}}
[[Fayl:67º Período de Sesiones de la Asamblea General de Naciones Unidas (8020913157).jpg|thumb|upright|[[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının baş qərargahı]] 1952-ci ildə [[Midtaun Manhetten]]də inşa edilmişdir.<ref name="Akenuwa2015">{{cite book |author=Ambrose Akenuwa |title=Is the United States Still the Land of the Free and Home to the Brave? |url=https://books.google.com/books?id=7aw5CgAAQBAJ&pg=PT79 |date=1 iyul 2015 |publisher=Lulu.com |isbn=978-1-329-26112-9 |page=79 |access-date=2018-08-11 |archive-date=2022-06-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613153524/https://books.google.com/books?id=7aw5CgAAQBAJ&pg=PT79 |url-status=live }}</ref>]]

ABŞ xarici əlaqələrin qurulmuş strukturuna malikdir. [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurası]]nın daimi üzvüdür və Nyu-York şəhəri [[Birləşmiş Millətlər Təşkilatının baş qərargahı]]na ev sahibliyi edir. [[Böyük Yeddilər|G7]],<ref>{{cite web |url=http://www.g8.utoronto.ca/what_is_g8.html |title=What is the G8? |publisher=University of Toronto |accessdate=11 fevral 2012 |archive-date=2020-11-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201127055741/http://www.g8.utoronto.ca/what_is_g8.html |url-status=live }}</ref> [[G20]] və [[İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı]]nın üzvüdür. Demək olar ki, Vaşinqtonda bütün ölkələrin [[ABŞ-də diplomatik nümayəndəliklərin siyahısı|səfirlikləri]] var və bir çoxlarının ölkə ərazisində konsulluqları xidmət göstərir. Eyni şəkildə demək olar ki, bütün ölkələr [[ABŞ-nin diplomatik nümayəndəliklərinin siyahısı|ABŞ diplomatik nümayəndəliklərinə]] malikdir. Buna baxmayaraq [[ABŞ–İran münasibətləri|İran]], [[ABŞ–Şimali Koreya münasibətləri|Şimali Koreya]], [[Butanın xarici əlaqələri|Butan]] və [[ABŞ–Tayvan münasibətləri|Çin Respublikası]] (Tayvan) ABŞ ilə rəsmi diplomatik əlaqələrə malik deyildir (baxmayaraq ki, ABŞ hələ də Tayvan ilə qeyri-rəsmi münasibətləri saxlayır və onu [[Altı əminlik|hərbi təchizat]] ilə təmin edir).<ref>{{cite web |url=https://fas.org/sgp/crs/weapons/RL30957.pdf |title=Taiwan: Major U.S. Arms Sales Since 1990 |last1=Kan |first1=Shirley A. |date=29 avqust 2014 |publisher=Federation of American Scientist |accessdate=19 oktyabr 2014 |archive-date=2021-07-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210730123619/https://fas.org/sgp/crs/weapons/RL30957.pdf |url-status=live }}<br>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |title=Taiwan's Force Modernization: The American Side |url=http://www.defenseindustrydaily.com/taiwans-unstalled-force-modernization-04250/ |newspaper=Defense Industry Daily |date=11 sentyabr 2014 |accessdate=19 oktyabr 2014 |archive-date=2016-11-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161120075717/http://www.defenseindustrydaily.com/taiwans-unstalled-force-modernization-04250/ |url-status=live }}</ref>

ABŞ-nin [[ABŞ–Böyük Britaniya münasibətləri|Böyük Britaniya]] ilə "[[Xüsusi münasibət]]"i<ref>{{cite book |url=https://books.google.com/?id=jLy-NKnQitIC&pg=PA45&dq=uk+us+special+relationship#v=onepage&q=uk%20us%20special%20relationship&f=false |title=America's 'Special Relationships': Foreign and Domestic Aspects of the Politics of Alliance |page=45 |first1=John |first2=Axel |last2=Schäfer |last1=Dumbrell |year=2009 |isbn=978-0-203-87270-3 |accessdate=25 oktyabr 2015}}</ref> və [[ABŞ–Kanada münasibətləri|Kanada]],<ref>{{cite web |url=https://fas.org/sgp/crs/row/96-397.pdf |title=Canada–U.S. Relations |author1=Ek, Carl |author2=Ian F. Fergusson |lastauthoramp=yes |publisher=Congressional Research Service |date=3 sentyabr 2010 |accessdate=28 avqust 2011 |archive-date=2020-01-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200113064224/https://fas.org/sgp/crs/row/96-397.pdf |url-status=live }}</ref> [[ABŞ–Avstraliya münasibətləri|Avstraliya]],<ref>{{cite book |title=Australia: Background and U.S. Relations |author=Vaughn, Bruce |publisher=Congressional Research Service |date=8 avqust 2008 |oclc = 70208969}}</ref> [[ABŞ–Yeni Zelandiya münasibətləri|Yeni Zelandiya]],<ref>{{cite web |url=https://fas.org/sgp/crs/row/RL32876.pdf |title=New Zealand: Background and Bilateral Relations with the United States |author=Vaughn, Bruce |publisher=Congressional Research Service |date=27 may 2011 |accessdate=28 avqust 2011 |archive-date=22 January 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210122111903/https://fas.org/sgp/crs/row/RL32876.pdf |url-status=live }}</ref> [[ABŞ–Flippin münasibətləri|Filippin]],<ref>{{cite web |url=https://fas.org/sgp/crs/row/RL33233.pdf |title=The Republic of the Philippines and U.S. Interests |author=Lum, Thomas |publisher=Congressional Research Service |date=3 yanvar 2011 |accessdate=3 avqust 2011 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813201651/https://fas.org/sgp/crs/row/RL33233.pdf |url-status=live }}</ref> [[ABŞ–Yaponiya münasibətləri|Yaponiya]],<ref>{{cite web |url=https://fas.org/sgp/crs/row/RL33436.pdf |title=Japan-U.S. Relations: Issues for Congress |author=Chanlett-Avery, Emma |publisher=Congressional Research Service |date=8 iyun 2011 |accessdate=28 avqust 2011 |display-authors=etal |archive-date=2020-01-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200113063914/https://fas.org/sgp/crs/row/RL33436.pdf |url-status=live }}</ref> [[ABŞ–Cənubi Koreya münasibətləri|Cənubi Koreya]],<ref>{{cite web |url=https://fas.org/sgp/crs/row/R41481.pdf |title=U.S.–South Korea Relations: Issues for Congress |author=Mark E. Manyin |author2=Emma Chanlett-Avery |author3=Mary Beth Nikitin |publisher=Congressional Research Service |date=8 iyul 2011 |accessdate=28 avqust 2011 |archive-date=2020-01-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200113064241/https://fas.org/sgp/crs/row/R41481.pdf |url-status=live }}</ref> [[ABŞ–İsrail münasibətləri|İsrail]]<ref>{{cite web |url=https://fas.org/sgp/crs/mideast/RL33476.pdf |title=Israel: Background and U.S. Relations |author=Zanotti, Jim |publisher=Congressional Research Service |date=31 iyul 2014 |access-date=12 sentyabr 2014 |archive-date=2019-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190305033453/https://fas.org/sgp/crs/mideast/RL33476.pdf |url-status=live }}</ref> və [[ABŞ–Fransa münasibətləri|Fransa]], [[ABŞ–İtaliya münasibətləri|İtaliya]], [[ABŞ–Almaniya münasibətləri|Almaniya]] və [[ABŞ–İspaniya münasibətləri|İspaniya]] da daxil olmaqla bir çox [[Avropa İttifaqı]] ölkələri ilə sıx əlaqələri var. [[NATO]]-nun digər üzvləri ilə hərbi və təhlükəsizlik məsələləri, qonşuları ilə [[Amerika Dövlətləri Təşkilatı]] və Kanada və [[ABŞ–Meksika münasibətləri|Meksika]] ilə üçtərəfli [[Şimali Amerika Azad Ticarət Assosiasiyası]] kimi [[ABŞ-nin azad ticarət sazişləri|azad ticarət sazişləri]] ilə sıx əməkdaşlıq edir. 2008-ci ildə ABŞ [[rəsmi inkişaf yardımı]]na 25,4 milyard $ xərcləyib. Amerikanın [[Ümumi Milli Gəlir]]i ən böyük olmasına baxmayaraq 0,18 %-lik iştirak ilə 22 donor ölkə arasında sonuncudur. Əksinə, Amerikalılar tərəfindən xaricə xüsusi ianələr nisbətən daha səxavətlidir.<ref>{{cite web |last=Shah |first=Anup |title=U.S. and Foreign Aid Assistance |date=13 aprel 2009 |publisher=GlobalIssues.org |url=http://www.globalissues.org/article/35/us-and-foreign-aid-assistance |accessdate=11 oktyabr 2009 |archive-date=2010-02-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100203193116/http://www.globalissues.org/article/35/us-and-foreign-aid-assistance |url-status=live }}</ref> [[Kolumbiya]] ənənəvi olaraq ABŞ tərəfindən onun [[Cənubi Amerika]]da ən sadiq müttəfiqi kimi qəbul edilir. Hər iki ölkədəki siyasətçilər [[Kolumbiya Planı]]nın ABŞ üçün xarici siyasət uğuru hesab edirlər.<ref>{{cite web|url=https://nuso.org/articulo/america-latina-en-la-era-trump/|title=América Latina en la era Trump|access-date=2019-05-31|archive-date=2022-03-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20220326034635/https://nuso.org/articulo/america-latina-en-la-era-trump/|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.politico.com/story/2016/02/obama-colombia-aid-217640|title=Obama reveals plans to boost aid to Colombia to $450 million|author=|date=|website=politico.com|accessdate=8 aprel 2018|archive-date=2021-09-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20210922033649/https://www.politico.com/story/2016/02/obama-colombia-aid-217640|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2016/02/05/remarks-president-obama-and-president-santos-colombia-plan-colombia|title=Remarks by President Obama and President Santos of Colombia at Plan Colombia Reception|author=|date=4 fevral 2016|website=archives.gov|accessdate=8 aprel 2018|archive-date=2019-10-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20191026132358/https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2016/02/05/remarks-president-obama-and-president-santos-colombia-plan-colombia|url-status=live}}</ref>

ABŞ [[Azad assosiasiya sazişi]] vasitəsilə üç suveren dövlət ([[Mikroneziya Federativ Ştatları|Mikroneziya]], [[Marşall adaları|Marşal adaları]] və [[Palau]]) üçün tam beynəlxalq müdafiə etmə orqanı və məsuliyyətini həyata keçirir. Bunlar ABŞ tərəfindən idarə olunan [[Sakit okean adaları etimad ərazisi]]nin bir hissəsi olmuş, daha sonra müstəqillik əldə etmiş Sakit okean adalarıdır.<ref>{{cite book |author=Charles L. Zelden |title=The Judicial Branch of Federal Government: People, Process, and Politics |url=https://books.google.com/books?id=rjBUYGbUiQwC&pg=PA217 |year=2007 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-1-85109-702-9 |page=217 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2022-06-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613145323/https://books.google.com/books?id=rjBUYGbUiQwC&pg=PA217 |url-status=live }}<br>{{cite book |author1=Loren Yager |author2=Emil Friberg |author3=Leslie Holen |title=Foreign Relations: Migration from Micronesian Nations Has Had Significant Impact on Guam, Hawaii, and the Commonwealth of the Northern Mariana Islands |url=https://books.google.com/books?id=TfoBd7_KsZMC&pg=PA7 |year=2003 |publisher=Diane Publishing |isbn=978-0-7567-3394-0 |page=7 |access-date=2018-10-08 |archive-date=2021-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211014141431/https://books.google.com/books?id=TfoBd7_KsZMC&pg=PA7 |url-status=live }}</ref>

2017-ci il oktyabrın 25-də vitse-prezident Mayk Pens Vaşinqtonda ''Xristianların Müdafiəsi'' illik şam ziyafətində ABŞ-nin Yaxın Şərqdə Xristianların təqibinə qarşı mübarizə hallarının da daxil olduğu BMT-nin yardım səylərinin maliyyələşdirməsini dayandıracağını, lakin ABŞ-nin xristianlara birbaşa [[Beynəlxalq İnkişaf Agentliyi]] vasitəsilə yardım və kömək edəcəklərini bəyan etdi.<ref>{{cite web|title=Trump to bypass U.N. and send aid directly to persecuted Christians in Middle East|url=https://www.washingtontimes.com/news/2017/oct/25/mike-pence-us-rely-faith-based-groups-over-united/|website=The Washington Times|accessdate=26 oktyabr 2017|archive-date=2021-09-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20210902102055/https://www.washingtontimes.com/news/2017/oct/25/mike-pence-us-rely-faith-based-groups-over-united/|url-status=live}}</ref> Pens dekabr ayında Yaxın Şərqə səfər edəcəyini və sülh müqavilələrini müzakirə etmək üçün İsrail Baş naziri Benyamin Netanyahu və Fələstin Prezidenti Mahmud Abbas ilə görüşəcəyini söylədi.<ref>{{cite web |title=Mike Pence: US to stop funding 'ineffective' UN efforts to help Christians persecuted in Middle East |url=http://www.washingtonexaminer.com/mike-pence-us-to-stop-funding-ineffective-un-efforts-to-help-christians-persecuted-in-middle-east/article/2638649 |website=The Washington Examiner |accessdate=26 oktyabr 2017 |archive-date=2018-09-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180909121944/https://www.washingtonexaminer.com/mike-pence-us-to-stop-funding-ineffective-un-efforts-to-help-christians-persecuted-in-middle-east/article/2638649 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=Pence says US to stop funding 'ineffective' UN relief efforts |url=http://thehill.com/homenews/administration/357224-pence-says-us-to-stop-funding-ineffective-un-relief-efforts |website=The Hill |accessdate=26 oktyabr 2017 |archive-date=2022-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220828235356/https://thehill.com/homenews/administration/357224-pence-says-us-to-stop-funding-ineffective-un-relief-efforts/ |url-status=live }}</ref>

=== Dövlət maliyyəsi ===
{{Həmçinin bax|ABŞ-də vergilər|ABŞ-nin federal büdcəsi}}
[[Fayl:ABŞ-nin federal borcları.png|thumb|upright=1.9|1790-cı ildən 2013-cü ilə qədər əhaliyə ÜDM faizi ilə düşən ABŞ-nin federal borcu.<ref>{{cite web |last1=Budget Office |first1=Congressional |title=The Long-Term Budget Outlook 2013 |url=http://cbo.gov/sites/default/files/cbofiles/attachments/44521-LTBO2013_0.pdf |website=cbo.gov |publisher=Congress of the United States Congressional Budget Office |page=10 |accessdate=21 yanvar 2016 |archive-date=2016-03-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160313112429/http://www.cbo.gov/sites/default/files/cbofiles/attachments/44521-LTBO2013_0.pdf |url-status=live }}</ref>]]
[[Fayl:Government Revenue and spending GDP.png|400px|right]]

[[ABŞ-də vergilər]] federal, dövlət və yerli hökumət səviyyələrində qoyulur. Bunlara gəlir, əmək haqqı, əmlak satışı, idxal, mülklər və hədiyyələr üzrə vergilər, habelə müxtəlif yığımlar daxildir. ABŞ-də vergilər yaşamağa deyil, vətəndaşlığa əsaslanır.<ref>{{cite web |last1=Konish |first1=Lorie |title=More Americans are considering cutting their ties with the US — here's why |url=https://www.cnbc.com/2018/06/27/more-americans-are-considering-cutting-their-ties-with-the-us-heres.html |website=CNBC |accessdate=23 avqust 2018 |date=30 iyun 2018 |archive-date=2019-03-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190323075525/https://www.cnbc.com/2018/06/27/more-americans-are-considering-cutting-their-ties-with-the-us-heres.html |url-status=live }}</ref> Xaricdə yaşayan qeyri-rezident vətəndaşlar və [[Qrin kard]] sahibləri yaşadıqları və ya gəlir əldə etdiklərin yerdən asılı olmayaraq, gəlirləri üzrə vergiyə cəlb edilirlər. [[Eritreya]]dan başqa dünyada yeganə dövlədir ki, bu praktikaya malikdir.<ref>{{cite web |last1=Power |first1=Julie |title=Tax fears: US-Aussie dual citizens provide IRS with details of $184 billion |url=https://www.smh.com.au/money/tax/tax-fears-us-aussie-dual-citizens-provide-irs-with-details-of-184-billion-20180221-p4z12g.html |website=The Sydney Morning Herald |accessdate=23 avqust 2018 |language=en |date=3 mart 2018 |archive-date=2021-10-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211013023519/https://www.smh.com.au/money/tax/tax-fears-us-aussie-dual-citizens-provide-irs-with-details-of-184-billion-20180221-p4z12g.html |url-status=live }}</ref>

2010-cu ildə federal, ştat və bələdiyyə hökumətləri tərəfindən toplanan vergilər [[ÜDM]]-in 24,8% -ni təşkil edib.<ref>{{cite news |author=Porter, Eduardo |title=America's Aversion to Taxes |url=https://www.nytimes.com/2012/08/15/business/economy/slipping-behind-because-of-an-aversion-to-taxes.html?_r=1&src=recg |quote=In 1965, taxes collected by federal, state and municipal governments amounted to 24.7 percent of the nation's output. In 2010, they amounted to 24.8 percent. Excluding Chile and Mexico, the United States raises less tax revenue, as a share of the economy, than every other industrial country. |newspaper=The New York Times |date=14 avqust 2012 |accessdate=15 avqust 2012 |archive-date=2013-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130402163704/http://www.nytimes.com/2012/08/15/business/economy/slipping-behind-because-of-an-aversion-to-taxes.html?_r=1&src=recg |url-status=live }}</ref> 2012-ci maliyyə ilində federal hökumət vergi gəlirlərindən təxminən 2,45 trilyon $ əldə edib, bu 2,30 trilyon $ əldə edilən 2011-ci maliyyə ilinin yekunundan 147 milyard $ və ya 6% artıqdır. Başlıca gəlir kateqoriyalarına fərdi mənfəət vergiləri (1,132 milyard $ və ya 47%), Sosial Müdafiə / Sosial Sığorta vergiləri (845 $ milyard və ya 35%) və korporativ vergilər (242 milyard $ və ya 10%) daxil olmuşdur.<ref name="CBO Historical Tables 2012FY" /> KBİ hesablamalarına əsasən,<ref name="CBO 2010">{{cite web |url=http://cbo.gov/publication/44604 |title=The Distribution of Household Income and Federal Taxes, 2010 |publisher=[[Congressional Budget Office]] (CBO) |date=4 dekabr 2013 |accessdate=6 yanvar 2014 |archive-date=2017-09-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170906011432/https://www.cbo.gov/publication/44604 |url-status=live }}</ref> 2013-cü il vergi qanun ilə ilk 1%-lik hissə 1979-cu ildən bəri ən yüksək vergini ödəyəcək, amma digər gəlir qrupları isə indiyə qədərki ən aşağı səviyyədə qalacaq.<ref name="Lowrey">{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2013/01/05/business/after-fiscal-deal-tax-code-may-be-most-progressive-since-1979.html |work=The New York Times |title=Tax Code May Be the Most Progressive Since 1979, |date=4 yanvar 2013 |accessdate=6 yanvar 2014 |first1=Annie |last1=Lowrey |archive-date=2021-10-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211007155050/https://www.nytimes.com/2013/01/05/business/after-fiscal-deal-tax-code-may-be-most-progressive-since-1979.html |url-status=live }}</ref>

ABŞ-nin vergi sistemi, xüsusilə federal gəlir vergisi tarixən əsasən [[Proqressiv vergitutma|proqressiv]] olmuşdur, buna baxmayaraq, 1980-ci ildən sonra əksər tədbirlər nəzərəçarpacaq dərəcədə daha az proqressiv olmuşdur.<ref>{{cite book |last=Slemrod |first=Joel |title=Tax Progressivity and Income Inequality}}</ref><ref name="Piketty Saez">{{cite journal |last=Piketty |first=Thomas |last2=Saez |first2=Emmanuel |title=How Progressive is the U.S. Federal Tax System? A Historical and International Perspective |url=https://archive.org/details/sim_journal-of-economic-perspectives_winter-2007_21_1/page/n4 |year=2007 |journal=[[Journal of Economic Perspectives]] |volume=21 |issue=1 |pages=3–24 |doi=10.1257/jep.21.1.3 }}</ref> Bu bəzən inkişaf etmiş dünyada ən proqressivlər arasında təsvir edilir, lakin bu xarakteristikalar mübahisəlidir.<ref name="Piketty Saez" /><ref>{{cite journal |author1=Isabelle Joumard |author2=Mauro Pisu |author3=Debbie Bloch |title=Tackling income inequality The role of taxes and transfers |journal=OECD Journal: Economic Studies |date=2012 |page=27 |url=http://www.oecd.org/eco/public-finance/TacklingincomeinequalityTheroleoftaxesandtransfers.pdf |access-date=24 sentyabr 2015 |quote=Various studies have compared the progressivity of tax systems of European countries with that of the United States (see for instance Prasad and Deng, 2009; Piketty and Saez, 2007; Joumard, 2001). Though they use different definitions, methods and databases, they reach the same conclusion: the US tax system is more progressive than those of the continental European countries. |archive-date=2014-12-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141228060612/http://www.oecd.org/eco/public-finance/TacklingincomeinequalityTheroleoftaxesandtransfers.pdf |url-status=live }}</ref><ref>Taxation in the US:
* {{cite journal |last=Prasad |first=M. |last2=Deng |first2=Y. |title=Taxation and the worlds of welfare |journal=Socio-Economic Review |date=2 aprel 2009 |volume=7 |issue=3 |pages=431–457 |doi=10.1093/ser/mwp005 |url=http://ser.oxfordjournals.org/content/7/3/431.abstract?keytype=ref&ijkey=65cyoW8oR1QgGoI |accessdate=5 may 2013 |hdl=10419/95615 |archive-date=7 December 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151207223532/http://ser.oxfordjournals.org/content/7/3/431.abstract?keytype=ref&ijkey=65cyoW8oR1QgGoI |url-status=dead }}
* {{cite news |last=Matthews |first=Dylan |title=Other countries don't have a "47%" |url=https://www.washingtonpost.com/blogs/wonkblog/wp/2012/09/19/other-countries-dont-have-a-47/ |work=The Washington Post |accessdate=29 oktyabr 2013 |date=19 sentyabr 2012 |archive-date=2015-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150530214257/http://www.washingtonpost.com/blogs/wonkblog/wp/2012/09/19/other-countries-dont-have-a-47/ |url-status=live }}
* {{cite web |title=How Much Do People Pay in Federal Taxes? |url=http://pgpf.org/budget-explainer/taxes |publisher=Peter G. Peterson Foundation |accessdate=2 oktyabr 2015 |archive-date=2015-10-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151004111142/http://pgpf.org/budget-explainer/taxes |url-status=live }}
* {{cite web |title=T13-0174 – Average Effective Federal Tax Rates by Filing Status; by Expanded Cash Income Percentile, 2014 |url=http://www.taxpolicycenter.org/numbers/displayatab.cfm?DocID=3933 |publisher=The Tax Policy Center |accessdate=2 oktyabr 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924113422/http://www.taxpolicycenter.org/numbers/displayatab.cfm?DocID=3933 |archive-date=24 sentyabr 2015 |dead-url=yes }}</ref><ref>{{cite web |last1=Huang |first1=Chye-Ching |last2=Frentz |first2=Nathaniel |title=What Do OECD Data Really Show About U.S. Taxes and Reducing Inequality? |url=http://www.cbpp.org/research/what-do-oecd-data-really-show-about-us-taxes-and-reducing-inequality |publisher=Center on Budget and Policy Priorities |access-date=13 sentyabr 2015 |archive-date=2015-09-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150925085218/http://www.cbpp.org/research/what-do-oecd-data-really-show-about-us-taxes-and-reducing-inequality |url-status=live }}</ref><ref name="Dylan47">{{cite news |last=Matthews |first=Dylan |title=Other countries don't have a "47%" |url=https://www.washingtonpost.com/blogs/wonkblog/wp/2012/09/19/other-countries-dont-have-a-47/ |work=The Washington Post |accessdate=29 oktyabr 2013 |date=19 sentyabr 2012 |archive-date=2015-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150530214257/http://www.washingtonpost.com/blogs/wonkblog/wp/2012/09/19/other-countries-dont-have-a-47/ |url-status=live }}</ref> Gəlir əldə edənlərin ən yüksək 10%-i federal vergilərin əksəriyyətini<ref>{{cite news |author=Jane Wells |title=The rich do not pay the most taxes, they pay ALL the taxes |url=https://www.cnbc.com/id/101264757#. |newspaper=CNBC |date=11 dekabr 2013 |accessdate=14 yanvar 2015 |archive-date=2015-07-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150708165015/http://www.cnbc.com/id/101264757#. |url-status=live }}<br>{{cite news |author=Steve Hargreaves |title=The rich pay majority of U.S. income taxes |url=http://money.cnn.com/2013/03/12/news/economy/rich-taxes/ |newspaper=CNN |date=12 mart 2013 |accessdate=14 yanvar 2015 |archive-date=2015-01-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150118054445/http://money.cnn.com/2013/03/12/news/economy/rich-taxes |url-status=live }}<br>{{cite web |author= |title=Top 10 Percent of Earners Paid 68 Percent of Federal Income Taxes |url=http://www.heritage.org/federalbudget/top10-percent-income-earners |year=2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150106065112/http://www.heritage.org/federalbudget/top10-percent-income-earners |archive-date=6 yanvar 2015 |website=2014 Federal Budget in Pictures |publisher=[[The Heritage Foundation]] |access-date=25 fevral 2017 |deadurl=yes |df= }}<br>{{cite news |author=Stephen Dinan |title=CBO: The wealthy pay 70 percent of taxes |url=http://www.washingtontimes.com/news/2012/jul/10/cbo-rich-pay-outsized-share-taxes/ |newspaper=Washington Times |date=10 iyul 2012 |accessdate=14 yanvar 2015 |archive-date=2015-01-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150118070253/http://www.washingtontimes.com/news/2012/jul/10/cbo-rich-pay-outsized-share-taxes/ |url-status=live }}<br>{{cite news |author= |title=The Tax Man Cometh! But For Whom? |url=https://www.npr.org/2012/04/15/150632993/the-tax-man-cometh-but-for-whom |newspaper=NPR |date=15 aprel 2012 |accessdate=14 yanvar 2015 |archive-date=2022-03-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220320200707/https://www.npr.org/2012/04/15/150632993/the-tax-man-cometh-but-for-whom |url-status=live }}</ref> və bütün vergilərin təxminən yarısını ödəyir.<ref>{{cite news |last1=Wamhoff |first1=Steve |title=Who Pays Taxes in America in 2014? |url=http://www.ctj.org/pdf/taxday2014.pdf |accessdate=17 yanvar 2015 |publisher=Institute on Taxation and Economic Policy |date=7 aprel 2014 |archive-date=2014-11-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141117113705/http://www.ctj.org/pdf/taxday2014.pdf |url-status=live }}</ref> Sosial Müdafiə üçün əmək haqqı vergisi düz [[Reqressiv vergitutma|reqressiv vergidir]], gəlirləri 118,500 $ -dan az olanlar (2015 və 2016-cı il üçün) vergiyə cəlb olunmur və səhmlər və kapital mənfəətləri kimi [[qazanılmamış gəlir]]ə heç bir vergi ödənilmir.<ref>{{cite web |last=Agadoni |first=Laura |title=Characteristics of a Regressive Tax |url=http://smallbusiness.chron.com/characteristics-regressive-tax-17562.html |publisher=Houston Chronicle Small Business blog |access-date=2018-11-21 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402231913/http://smallbusiness.chron.com/characteristics-regressive-tax-17562.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.taxpolicycenter.org/taxtopics/Payroll-Taxes.cfm |title=TPC Tax Topics &#124; Payroll Taxes |publisher=Taxpolicycenter.org |accessdate=13 yanvar 2014 |archive-date=2014-03-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140304165345/http://taxpolicycenter.org/taxtopics/Payroll-Taxes.cfm |url-status=live }}</ref> Əmək haqqı vergisinin reqressiv xarakterinin tarixi mühakimələri ondan ibarətdir ki, hüquq proqramları rifah köçürmələri kimi qiymətləndirilməmişdir.<ref>{{cite web |title=The Design of the Original Social Security Act |url=http://www.socialsecurity.gov/history/genrev.html |website=Social Security Online |publisher=U.S. Social Security Administration |accessdate=3 aprel 2013 |archive-date=2013-04-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130411080712/http://www.socialsecurity.gov/history/genrev.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |last=Blahous |first=Charles |title=The Dark Side of the Payroll Tax Cut |url=http://www.hoover.org/publications/defining-ideas/article/109216 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131016140415/http://www.hoover.org/publications/defining-ideas/article/109216 |archivedate=16 oktyabr 2013 |website=Defining Ideas |publisher=Hoover Institution |accessdate=3 aprel 2013 |date=24 fevral 2012}}</ref> Lakin, [[Konqresin Büdcə İdarəsi]]nə görə, Sosial Müdafiənin bariz təsiri vergi rüsumunun fayda sistemi ən yüksək qazanc kvantili üçün təxminən 70%-dən ən aşağı qazanılmış kvantili üçün təxminən 170%-ə qədər artaraq sistemin mütərəqqi olmasını təmin edir.<ref>{{cite web |url=https://www.cbo.gov/sites/default/files/109th-congress-2005-2006/reports/12-15-progressivity-ss.pdf |title=Is Social SecurityProgressove? CBO |publisher= |access-date=2018-11-22 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402231004/https://www.cbo.gov/sites/default/files/109th-congress-2005-2006/reports/12-15-progressivity-ss.pdf |url-status=live }}</ref>

2009-cu ildə ilk 10%-lik hissə ümumi federal vergilərin 51,8%-ni ödəyib və ilk 1%-lik hissə vergidən əvvəlki milli gəlirin 13,4% ilə birlikdə federal vergilərin 22,3%-ini ödəyib.<ref name="CBO, Distribution">{{cite web |title=The Distribution of Household Income and Federal Taxes, 2008 and 2009 |url=http://www.cbo.gov/sites/default/files/cbofiles/attachments/43373-06-11-HouseholdIncomeandFedTaxes.pdf |accessdate=3 aprel 2013 |publisher=Congressional Budget Office |date=İyul 2012 |archive-date=2013-04-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130413010029/http://www.cbo.gov/sites/default/files/cbofiles/attachments/43373-06-11-HouseholdIncomeandFedTaxes.pdf |url-status=live }}</ref> 2013-cü ildə Vergi Siyasəti Mərkəzi ümumilikdə federal effektiv vergi dərəcələrinin ilk 1%-lik hissə üçün 35,5%, yuxarı kvantil üçün 27,2%, orta kvantil üçün 13,8% və aşağı kvantil üçün −2,7% səviyyəsində proqnozlaşdırmışdır.<ref>{{cite news |first=Stephen |last=Ohlemacher |title=Tax bills for rich families approach 30-year high |url=http://seattletimes.com/html/politics/2020475301_apustaxingtherich.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141029082458/http://seattletimes.com/html/politics/2020475301_apustaxingtherich.html |accessdate=3 aprel 2013 |newspaper=The Seattle Times |agency=Associated Press |date=3 mart 2013 |archivedate=29 oktyabr 2014}}</ref><ref>{{cite news |title=Who will pay what in 2013 taxes? |url=http://seattletimes.com/html/politics/2020475325_apustaxeswhopayswhat.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141029085558/http://seattletimes.com/html/politics/2020475325_apustaxeswhopayswhat.html |accessdate=3 aprel 2013 |newspaper=The Seattle Times |agency=Associated Press |date=3 mart 2013 |archivedate=29 oktyabr 2014}}</ref> [[ABŞ-də korporativ vergi|Korporativ gəlir vergisinin]] [[Vergi yükü|yükü]] on illər boyu davam edən müzakirə mövzusudur.<ref name="Dylan47" /><ref>Tax incidence of corporate tax in the United States:
* {{cite web |last=Harris |first=Benjamin H. |date=Noyabr 2009 |title=Corporate Tax Incidence and Its Implications for Progressivity |url=http://www.urban.org/UploadedPDF/1001349_corporate_tax_incidence.pdf |publisher=Tax Policy Center |accessdate=9 oktyabr 2013 |archive-date=2013-10-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131012024310/http://www.urban.org/UploadedPDF/1001349_corporate_tax_incidence.pdf |url-status=live }}
* {{cite web |last=Gentry |first=William M. |date=Dekabr 2007 |title=A Review of the Evidence on the Incidence of the Corporate Income Tax |url=http://www.treasury.gov/resource-center/tax-policy/tax-analysis/Documents/ota101.pdf |archiveurl=https://www.webcitation.org/6KnVtsZ8M?url=http://www.treasury.gov/resource-center/tax-policy/tax-analysis/Documents/ota101.pdf |archivedate=1 noyabr 2013 |website=OTA Paper 101 |publisher=Office of Tax Analysis, U.S. Department of the Treasury |accessdate=9 oktyabr 2013 |deadurl=yes }}
* {{cite book |last=Fullerton |first=Don |title=Handbook of Public Economics |year=2002 |publisher=Elsevier Science B.V. |location=Amsterdam |pages=1788–1839 |url=http://works.bepress.com/don_fullerton/15/ |last2=Metcalf |first2=Gilbert E. |editor=A.J. Auerbach and M. Feldstein |accessdate=9 oktyabr 2013 |chapter=Tax Incidence |archive-date=2013-10-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131012053223/http://works.bepress.com/don_fullerton/15/ |url-status=live }}
* {{cite journal |last=Musgrave |first=R.A. |last2=Carroll |first2=J.J. |last3=Cook |first3=L.D. |last4=Frane |first4=L. |title=Distribution of Tax Payments by Income Groups: A Case Study for 1948 |journal=National Tax Journal |date=Mart 1951 |volume=4 |issue=1 |pages=1–53 |url=https://fraser.stlouisfed.org/scribd/?item_id=463471&filepath=%2Fdocs%2Fhistorical%2Feccles%2F026_13_0001.pdf |accessdate=9 oktyabr 2013 |archive-date=2014-10-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141021154817/https://fraser.stlouisfed.org/scribd/?item_id=463471&filepath=%2Fdocs%2Fhistorical%2Feccles%2F026_13_0001.pdf |url-status=live }}</ref> Ştat və yerli vergilər geniş şəkildə fərqlənir, lakin əsasən federal vergilərə nisbətən daha az proqressivdirlər, çünki gəlirlik axını daha az olan geniş əhatəli [[Reqressiv vergitutma|reqressiv]] satış və əmlak vergilərinə əsaslanırlar, baxmayaraq ki, onların dəyərləndirilməsi ümumi vergitutmanın proqressiv xarakterini aradan qaldırmır.<ref name="Dylan47" /><ref name="TaxF">{{cite web |last=Malm |first=Elizabeth |title=Comments on Who Pays? A Distributional Analysis of the Tax Systems in All 50 States |url=http://taxfoundation.org/article/comments-who-pays-distributional-analysis-tax-systems-all-50-states |publisher=Tax Foundation |accessdate=3 aprel 2013 |date=20 fevral 2013 |archive-date=2013-02-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130224074532/http://taxfoundation.org/article/comments-who-pays-distributional-analysis-tax-systems-all-50-states |url-status=live }}</ref>

2012-ci maliyyə ili ərzində federal hökumət büdcə və ya kassa əsasında 3,54 trilyon $ xərclədi, bu da 2011-ci ildəki 3,60 trilyon $ xərcdən 60 milyard $ və ya 1,7% azdır. 2012-ci maliyyə ilinin xərclərinin əsas kateqoriyalarına daxildir: Medicare & Medicaid (802 milyard $ və ya xərclərin 23%-i), sosial müdafiə (768 milyard $ və ya 22%), Müdafiə Nazirliyi (670 milyard $ və ya 19%), qeyri-müdafiə diskresion (615 milyard $ və ya 17%), digər zəruri (461 milyard $ və ya 13%) və faiz (223 milyard $ və ya 6%).<ref name="CBO Historical Tables 2012FY">{{cite web |url=http://cbo.gov/publication/43904 |title=CBO Historical Tables-February 2013 |publisher=Congressional Budget Office |date=5 fevral 2013 |accessdate=23 aprel 2013 |archive-date=2013-02-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130210003629/http://www.cbo.gov/publication/43904 |url-status=live }}</ref>

2014-cü ildə [[ABŞ-nin dövlət borcu]] 18,527 trilyon $ (ÜDM-in 106%-i) təşkil etmişdir.<ref>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?sy=2012&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=61&pr1.y=12&c=111&s=GGXWDG%2CGGXWDG_NGDP&grp=0&a=#cs1 |title=IMF, United States General government gross debt |publisher=Imf.org |date=14 sentyabr 2006 |accessdate=5 avqust 2014 |archive-date=2021-07-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210728112809/https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?sy=2012&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=61&pr1.y=12&c=111&s=GGXWDG%2CGGXWDG_NGDP&grp=0&a=#cs1 |url-status=live }}</ref>{{refn|group=qeydlər|2015-ci il yanvar ayında ABŞ-nin federal dövlət borcu təxminən 13 trilyon $ və ya ABŞ-nin ÜDM-nın təxminən 72%-i olmuşdu. Hökümətdaxili holdinqlər 5 trilyon $ təşkil edir, kombinə edilmiş ümumi borcu 18,080 trilyon $ təşkil edir.<ref name=autogenerated5>{{cite web |url=http://www.treasurydirect.gov/NP/BPDLogin?application=np |title=Debt to the Penny (Daily History Search Application) |publisher=TreasuryDirect |accessdate=6 yanvar 2015 |archive-date=2011-04-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110418203433/http://www.treasurydirect.gov/NP/BPDLogin?application=np |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |author=Burgess Everett |title=The next debt ceiling fight |url=http://www.politico.com/story/2015/01/the-next-debt-ceiling-fight-113897.html |newspaper=Politico |date=6 yanvar 2015 |accessdate=6 yanvar 2015 |archive-date=2015-01-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150109133247/http://www.politico.com/story/2015/01/the-next-debt-ceiling-fight-113897.html |url-status=live }}</ref> 2012-ci ilə qədər ümumi federal borc ABŞ-nin ÜDM-nin 100%-ini aşmışdı.<ref>{{cite web |last=Thornton |first=Daniel L. |title=The U.S. Deficit/Debt Problem: A Longer–Run Perspective |url=http://research.stlouisfed.org/publications/review/12/11/Thornton.pdf |website=Federal Reserve Bank of St. Louis Review |accessdate=7 may 2013 |date=Noy–Dek 2012 |archive-date=5 February 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130205032304/http://research.stlouisfed.org/publications/review/12/11/Thornton.pdf |url-status=live }}</ref> ABŞ, [[Standard & Poor's]]-dan AA+, [[Fitch Ratings|Fitch]]-dən AAA və [[Moody's]]-dən AAA [[kredit reytinqi]]nə malikdir.<ref>{{cite news |last=Lopez |first=Luciana |title=Fitch backs away from downgrade of U.S. credit rating |url=https://www.reuters.com/article/2013/01/28/us-usa-rating-fitch-idUSBRE90R0WS20130128 |accessdate=26 mart 2013 |newspaper=Reuters |date=28 yanvar 2013 |archive-date=2015-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924173602/http://www.reuters.com/article/2013/01/28/us-usa-rating-fitch-idUSBRE90R0WS20130128 |url-status=live }}</ref>}} ABŞ [[Xarici borca görə ölkərin siyahısı|dünyada ən böyük xarici borca]] və dünyada ÜDM %-i nisbətinə görə ən böyük 14-cü [[Dövlət borcuna görə ölkələrin siyahısı|dövlət borcuna]] malikdir.

=== Silahlı qüvvələr ===
{{Əsas|ABŞ Silahlı Qüvvələri}}

[[Fayl:US Navy 060618-N-8492C-212 An Air Force B-2 bomber along with other aircrafts from the Air Force, Navy and Marine Corps fly over the Kitty Hawk, Ronald Reagan and Abraham Lincoln Carrier Strike groups.jpg|thumb|left|[[ABŞ dəniz piyadaları korpusu|Dəniz piyadaları]], [[ABŞ Hərbi Donanması|donanma]] və [[ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri|hərbi hava qüvvələrinə]] aid təyyarələr ilə ''[[USS Kitty Hawk (CV-63)|Kitty Hawk]]'', ''[[USS Ronald Reagan (CVN-76)|Ronald Reagan]]'', and ''[[USS Abraham Lincoln (CVN-72)|Abraham Lincolndan]]'' ibarət [[daşıyıcı zərbə qrupu]].]]

Prezident, [[ABŞ Silahlı Qüvvələri|ölkənin silahlı qüvvələrinin]] [[ABŞ Prezidentinin səlahiyyətləri#Ali Baş Komandan|Ali Baş Komandan]]ıdır və [[ABŞ Müdafiə Naziri|Müdafiə Nazirini]] və [[Baş Qərargah Heyəti]]nin rəisini təyin edir. [[ABŞ Müdafiə Nazirliyi]] [[ABŞ Ordusu|ordu]], [[ABŞ dəniz piyadaları korpusu|dəniz piyadaları]], [[ABŞ Hərbi Donanması|donanma]] və [[ABŞ Hərbi Hava Qüvvələri|hərbi hava qüvvələri]] daxil olmaqla silahlı qüvvələri idarə edir. [[ABŞ Sahil Mühafizə Xidməti|Sahil Mühafizə Xidməti]] sülh dövründə [[ABŞ Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi|Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi]] və müharibə dövründə [[ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələri Nazirliyi|Dəniz Qüvvələri Nazirliyi]] tərəfindən idarə olunur. 2008-ci ildə silahlı qüvvələrin aktiv vəzifədə 1,4 milyon nəfər kadrı vardı. [[ABŞ Silahlı Qüvvələrinin ehtiyat hissələri|Ehtiyat]] və [[ABŞ Milli Qvardiyası|Milli Qvardiya]] ümumi qoşun sayını 2,3 milyona çatdırdı. Müdafiə Nazirliyi podratçılar istisna olmaqlaq 700.000 mülki şəxsi işə götürmüşdür.<ref>{{cite web |url=http://www.airforce-magazine.com/MagazineArchive/Magazine%20Documents/2009/May%202009/0509facts_fig.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130113101605/http://www.airforce-magazine.com/MagazineArchive/Magazine%20Documents/2009/May%202009/0509facts_fig.pdf |title=The Air Force in Facts and Figures (Armed Forces Manpower Trends, End Strength in Thousands) |website=Air Force Magazine |date=May 2009 |accessdate=9 oktyabr 2009 |archivedate=13 yanvar 2013}}</ref>

Hərbi xidmət könüllüdür, buna baxmayaraq, [[Seçici Xidmət Sistemi]] vasitəsilə müharibə dövründə [[ABŞ-də səfərbərlik|səfərbərlik]] elan edilə bilər.<ref>{{cite web |url=http://www.sss.gov/what.htm |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120915102215/http://www.sss.gov/what.htm |title=What does Selective Service provide for America? |publisher=Selective Service System |accessdate=11 fevral 2012 |archivedate=15 sentyabr 2012}}</ref> Amerika qüvvələri hava qüvvələrinin geniş nəqliyyat təyyarələri donanması, donanmanın 11 aktiv [[aviadaşıyıcı]]sı və [[ABŞ Flot Qüvvələri Komandanlığı|Atlantik]] və [[ABŞ Sakit Okean Flotu|Sakit Okean]] flotlarına malik [[ABŞ dəniz piyadaları ekspedisiya bölmələri|dəniz piyadaları ekspedisiya bölmələri]] vasitəsilə sürətlə yerləşdirilə bilir. Ordunun xaricdə 865 bazası və qurğusu fəaliyyət göstərir<ref>{{cite web |url=http://www.defense.gov/pubs/BSR_2008_Baseline.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100228030019/http://www.defense.gov/pubs/BSR_2008_Baseline.pdf |archivedate=28 fevral 2010 |title=Base Structure Report, Fiscal Year 2008 Baseline |publisher=Department of Defense |accessdate=9 oktyabr 2009}}</ref> və 25 xarici ölkədə [[ABŞ-nin hərbi kontingenti|100-dən çox fəal kontingenti]] mövcuddur.<ref>{{cite web |url=http://siadapp.dmdc.osd.mil/personnel/MILITARY/history/hst1003.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130724211511/http://siadapp.dmdc.osd.mil/personnel/MILITARY/history/hst1003.pdf |title=Active Duty Military Personnel Strengths by Regional Area and by Country (309A) |publisher=Department of Defense |date=31 mart 2010 |accessdate=7 oktyabr 2010 |archivedate=24 iyul 2013}}</ref>
[[Fayl:US Global Military Presence.svg|thumb|right|260px|ABŞ-nin qlobal hərbi mövcudluğu.]]
2011-ci ildə [[ABŞ-nin hərbi büdcəsi]] 700 milyard $-dan artıq idi, bu da qlobal hərbi xərclərin 41%-ini təşkil edirdi və sonrakı ən böyük 14 milli hərbi xərcin cəminə bərabər idi. ÜDM-in 4,7%-i dərəcəsi ilə 15 aparıcı hərbi xərclər arasında [[Səudiyyə Ərəbistanı]]ndan sonra ikinci yerdə idi.<ref>{{cite web |title=The 15 Countries with the Highest Military Expenditure in 2011 |url=http://www.sipri.org/research/armaments/milex/resultoutput/15majorspenders |date=2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130109085820/http://www.sipri.org/research/armaments/milex/resultoutput/milex_15/the-15-countries-with-the-highest-military-expenditure-in-2011-table/view |archive-date=9 yanvar 2013 |publisher=[[Stockholm International Peace Research Institute]] |format=PDF |accessdate=27 fevral 2017}}</ref> MKİ-yə görə 2012-ci ildə ABŞ-nin müdafiə xərcləri ÜDM fazi nisbətində dünyada 23-cü yerdə dayanır.<ref>{{cite web |title=Compare |url=http://cia-world-factbook.realclearworld.com/ |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20121220033039/http://cia-world-factbook.realclearworld.com/ |dead-url=yes |archive-date=20 dekabr 2012 |website=CIA World Factbook |publisher=RealClearWorld |accessdate=4 fevral 2013 }}</ref> Müdafiə xərcləri ABŞ Müdafiə Nazirliyi tərəfindən maliyyələşdirilən federal tədqiqat və inkişafın təxminən yarısı ilə elm və texnologiya investisiyalarında böyük rol oynayır.<ref>{{Cite web|url=https://www.aaas.org/programs/r-d-budget-and-policy/federal-rd-budget-dashboard|title=Federal R&D Budget Dashboard|website=American Association for the Advancement of Science|language=en|access-date=25 mart 2019|archive-date=2021-08-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20210813205605/https://www.aaas.org/programs/r-d-budget-and-policy/federal-rd-budget-dashboard|url-status=live}}</ref> Ümumilikdə ABŞ iqtisadiyyatında müdafiənin payı ümumilikdə son on illərdə aşağı düşüb, Soyuq müharibə dövründəki pik zamanında, 1953-cü ildə ÜDM-in 14,2%-i və 1954-cü ildə federal xərclərin 69,5%-indən 2011-ci ildə ÜDM-in 4,7%-inə və federal xərclərin 18,8%-inə enmişdir.<ref>{{cite web |title=Fiscal Year 2013 Historical Tables |url=http://www.whitehouse.gov/sites/default/files/omb/budget/fy2013/assets/hist.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20120417053737/http://www.whitehouse.gov/sites/default/files/omb/budget/fy2013/assets/hist.pdf |dead-url=yes |archive-date=17 aprel 2012 |website=Budget of the U.S. Government |publisher=White House OMB |accessdate=24 noyabr 2012 |df= }}</ref>

2012-ci il üçün [[ABŞ-nin hərbi büdcəsi|Müdafiə Nazirliyinin büdcəsinin]] nəzərdə tutulan bazası, 553 milyard $ olmuşdu, 2011-ci ildən 4,2% artmışdır; İraq və Əfqanıstanda hərbi əməliyyatlar üçün əlavə 118 milyard $ nəzərdə tutulmuşdu.<ref>{{cite web |url=http://comptroller.defense.gov/defbudget/fy2012/FY2012_Budget_Request_Overview_Book.pdf |title=Fiscal Year 2012 Budget Request Overview |publisher=Department of Defense |date=Fevral 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110725214533/http://comptroller.defense.gov/defbudget/fy2012/FY2012_Budget_Request_Overview_Book.pdf |archivedate=25 iyul 2011 |deadurl=yes }}</ref> İraqda xidmət edən son Amerikan əsgərləri 2011-ci il dekabr ayında ərazini tərk edib<ref>{{cite news |author=Basu, Moni |url=http://www.cnn.com/2011/12/17/world/meast/iraq-troops-leave/index.html?hpt=hp_t1 |title=Deadly Iraq War Ends with Exit of Last U.S. Troops |publisher=CNN |date=18 dekabr 2011 |accessdate=5 fevral 2012 |archive-date=2011-12-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111219082247/http://www.cnn.com/2011/12/17/world/meast/iraq-troops-leave/index.html?hpt=hp_t1 |url-status=live }}</ref> və [[İraq müharibəsi (2003–2011)|İraq müharibəsi]] zamanı 4.484 xidmət üzvü ölüb.<ref>{{cite web |url=http://icasualties.org/Iraq/index.aspx |title=Operation Iraqi Freedom |publisher=Iraq Coalition Casualty Count |date=5 fevral 2012 |accessdate=5 fevral 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110321080348/http://icasualties.org/Iraq/index.aspx |archivedate=21 mart 2011 }}</ref> 2012-ci il aprel ayında təxminən 90 min ABŞ əsgəri Əfqanıstanda xidmət edirdi<ref name='Frontline Turning Point'>{{cite news |first=John |last=Cherian |title=Turning Point |date=7 aprel 2012 |publisher=[[The Hindu Group]] |url=http://www.frontline.in/fl2907/stories/20120420290705200.htm |work=[[Frontline (magazine)|Frontline]] |accessdate=2 dekabr 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121202001115/http://www.frontline.in/fl2907/stories/20120420290705200.htm |archivedate=2 dekabr 2012 |quote=There are currently 90,000 U.S. troops deployed in the country.}}</ref> və 8 noyabr 2013-cü il tarixinə qədər [[Əfqanıstan müharibəsi (2001-h.h.)|Əfqanıstandakı müharibə]] zamanı 2.285 nəfər ölüb.<ref>{{cite web |url=http://www.dmdc.osd.mil/dcas/pages/report_oef_type.xhtml |title=Department of Defence Defence Casualty Analysis System |publisher=Department of Defense |date=Noyabr 2013 |accessdate=11 noyabr 2013 |archive-date=2012-09-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120920230523/http://www.dmdc.osd.mil/dcas/pages/report_oef_type.xhtml |url-status=dead }}</ref>

== Hüquq-mühafizə və cinayətkarlıq ==
{{Əsas|ABŞ-də hüquq-mühafizə orqanları|ABŞ-də cinayətkarlıq}}
{{Həmçinin bax|ABŞ-də hüquq|ABŞ Konstitusiyasına ikinci dəyişiklik|ABŞ-də insan hüquqları#Ədliyyə sistemi|ABŞ-də azadlıqdan məhrumetmə|ABŞ-də edam hökmü}}

[[Fayl:NYPD impala.JPG|thumb|ABŞ-də hüquq-mühafizə əsasən yerli polis departamentləri tərəfindən həyata keçirilir. [[Nyu-York Polis Departamenti]] (NYPD) ölkədə ən böyükdür.]]

ABŞ-də hüquq-mühafizə daha geniş xidmət göstərən [[ştat polisi]] ilə birlikdə əsasən yerli polis departamentlərinin və [[şerif]] idarələrinin səlahiyyətindədir. [[Nyu-York Polis Departamenti]] (NYPD) ölkədə ən böyükdür. [[Federal Təhqiqat Bürosu]] (FBI) və [[ABŞ Marşal Xidməti]] kimi federal orqanlar, [[Mülki və siyasi hüquqlar|vətəndaş hüquqlarını]], [[ABŞ-nin milli təhlükəsizliyi|milli təhlükəsizliyi]] qoruyan və [[ABŞ-nin federal məhkəmə sistemi|ABŞ federal məhkəmələrinin]] qərarlarını və federal qanunları tətbiq edən xüsusi vəzifələrə malikdir.<ref>{{cite web |title=U.S. Federal Law Enforcement Agencies, Who Governs & What They Do |publisher=Chiff.com |url=http://www.chiff.com/police/federal-police-agencies.htm |accessdate=21 avqust 2012 |archive-date=2014-02-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140210040432/http://www.chiff.com/police/federal-police-agencies.htm |url-status=dead }}</ref> Federal səviyyədə və demək olar ki, hər bir ştatda hüquq sistemi [[ortaq hüquq]] müstəvisində işləyir. Ştat məhkəmləri daha çox cinayət işlərinə baxırlar, [[ABŞ-nin federal məhkəmə sistemi|federal məhkəmlər]] isə müəyyən edilmiş cinayət işləri ilə yanaşı ştat məhkəmələrindən edilən şikayət işlərinə baxırlar. [[ABŞ-də təqsirin etirafı|Təqsirin etirafı]] geniş yayılmışdır, ölkədəki cinayət işlərinin əksəriyyəti [[andlılar məhkəməsi]]ndən daha çox [[təqsirin etirafı]] ilə həll edilir.<ref>{{cite web |url=http://criminal.findlaw.com/crimes/criminal_stages/criminal_plea_bargain.html |title=Plea Bargains |website=Findlaw |accessdate=6 yanvar 2015 |archive-date=2011-07-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110711003101/http://criminal.findlaw.com/crimes/criminal_stages/criminal_plea_bargain.html |url-status=live }}<br>{{cite web |url=https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/plea/interviews/mcspadden.html |title=Interview with Judge Michael McSpadden |publisher=PBS |date=16 dekabr 2003 |access-date=2018-12-07 |archive-date=2017-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010131431/https://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/plea/interviews/mcspadden.html |url-status=live }}</ref>

2015-ci ildə 15.696 qətl hadisəsi olmuşdur, bu 2014-cü ildən 1.532 hadisə artaraq 10,8% yüksək, 1971-ci ildən bəri isə ən yüksək səviyyəyə idi.<ref>{{Cite news |url=https://www.theguardian.com/us-news/2016/sep/26/rate-murder-fbi-increase |title=Murders up 10.8% in biggest percentage increase since 1971, FBI data shows |last=Beckett |first=Lois |date=26 sentyabr 2016 |last2=Aufrichtig |first2=Aliza |newspaper=The Guardian |language=en-GB |issn=0261-3077 |last3=Davis |first3=Kenan |access-date=22 dekabr 2016 |archive-date=2016-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20161222185113/https://www.theguardian.com/us-news/2016/sep/26/rate-murder-fbi-increase |url-status=live }}</ref> 2015-ci ildə qətl nisbəti hər 100.000 nəfərə 4,9 idi.<ref>{{cite news |url=http://fivethirtyeight.com/features/murders-rose-at-their-fastest-pace-in-a-quarter-century-last-year |title=Murders Rose At Their Fastest Pace In A Quarter-Century Last Year |work=''[[FiveThirtyEight]]'' |date=26 sentyabr 2016 |access-date=2018-12-07 |archive-date=2017-03-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170327231926/https://fivethirtyeight.com/features/murders-rose-at-their-fastest-pace-in-a-quarter-century-last-year/ |url-status=live }}</ref> 2016-cı ildə 17.413 qətl hadisəsi ilə qətl nisbəti 8,6% faiz artmışdır.<ref>{{cite news |last1=Beckett |first1=Lois |last2=Chalabi |first2=Mona |date=25 sentyabr 2017 |title=US murder rate rose in 2016 – but experts question claims of long-term trend |url=https://www.theguardian.com/us-news/2017/sep/25/us-rate-rose-in-2016-but-this-years-numbers-suggest-decline-ahead |work=The Guardian |location= |access-date=25 sentyabr 2017 |archive-date=2022-05-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220530063452/https://www.theguardian.com/us-news/2017/sep/25/us-rate-rose-in-2016-but-this-years-numbers-suggest-decline-ahead |url-status=live }}</ref> 2015-ci ildə adam öldürmə üçün milli [[klirens nisbəti]] 1965-ci ildəki 90% ilə müqayisədə 64,1% olmuşdu.<ref>{{cite news |last=Kaste |first=Martin |date=30 mart 2015 |title=Open Cases: Why One-Third Of Murders In America Go Unresolved |url=https://www.npr.org/2015/03/30/395069137/open-cases-why-one-third-of-murders-in-america-go-unresolved |work=NPR |location= |access-date=8 may 2017 |archive-date=12 August 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220812224454/https://www.npr.org/2015/03/30/395069137/open-cases-why-one-third-of-murders-in-america-go-unresolved |url-status=live }}</ref> 2012-ci ildə ABŞ-də hər 100.000 nəfərə qətl 1980-ci ildəki müasir pik olan 10,2-dən 54% azalaraq 4,7 olub.<ref>{{cite web |title=Uniform Crime Reporting Statistics |url=http://www.ucrdatatool.gov/ |publisher=U.S. Department of Justice Federal Bureau of Investigation |accessdate=16 noyabr 2013 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130703191609/http://www.ucrdatatool.gov/ |archivedate=3 iyul 2013 }}<br>{{cite web |url=https://www.fbi.gov/about-us/cjis/ucr/crime-in-the-u.s/2011/crime-in-the-u.s.-2011/violent-crime/murder |title=Crime in the United States, 2011 |publisher=FBI '(Uniform Crime Statistics—Murder)' |accessdate=23 yanvar 2013 |archive-date=2016-05-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160529021502/https://www.fbi.gov/about-us/cjis/ucr/crime-in-the-u.s/2011/crime-in-the-u.s.-2011/violent-crime/murder |url-status=live }}<br>{{cite web |url=http://www.unodc.org/unodc/en/data-and-analysis/homicide.html |title=UNODC Homicide Statistics |publisher=United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) |accessdate=23 yanvar 2013 |archive-date=2018-12-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226010448/http://www.unodc.org/gsh/en/data.html |url-status=live }}<br>{{cite news |title=Murder |date=Sentyabr 2010 |publisher=Federal Bureau of Investigation |url=http://www2.fbi.gov/ucr/cius2009/offenses/violent_crime/murder_homicide.html |work=Crime in the United States, 2009 |accessdate=3 dekabr 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100920225909/https://www.fbi.gov/ucr/cius2009/offenses/violent_crime/murder_homicide.html |archivedate=20 sentyabr 2010 |quote=There were 5.0 murders per 100,000 inhabitants in 2009&nbsp;... compared with the 2000 rate, a 10.4 percent decrease was recorded. }}</ref> 2001–2002-ci illərdə ABŞ digər inkişaf etmiş ölkələrlə müqayisədə [[zorakı cinayət]]lərdə ortalamadan yüksək və xüsusilə də [[silahlı zorakılıq]]larda yüksək səviyyələrə malik idi.<ref>{{cite web |url=http://www.unodc.org/pdf/crime/eighthsurvey/8sv.pdf |title=Eighth United Nations Survey of Crime Trends and Operations of Criminal Justice Systems (2001–2002) |publisher=United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) |date=31 mart 2005 |accessdate=18 may 2008 |archive-date=10 July 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120710191556/http://www.unodc.org/pdf/crime/eighthsurvey/8sv.pdf |url-status=live }}</ref> [[Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı]]nın Ölüm Məlumat Bazasının 2010-cu ildən müqayisəli təhlili göstərmişdir ki, "digər yüksək gəlirli ölkələrə nisbətən qətl hadisələri 7,0 dəfə, silahlı qətl hadisələri isə 25,2 dəfə yüksəkdir."<ref>{{Cite journal |last1=Grinshteyn |first1=Erin |last2=Hemenway |first2=David |date=Mart 2016 |url=http://www.amjmed.com/article/S0002-9343(15)01030-X/fulltext |title=Violent Death Rates: The US Compared with Other High-income OECD Countries, 2010 |journal=[[The American Journal of Medicine]] |volume=129 |issue=3 |pages=226–273 |doi=10.1016/j.amjmed.2015.10.025 |pmid=26551975 |accessdate=18 iyun 2017 |archive-date=2021-07-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210716010933/https://www.amjmed.com/article/S0002-9343(15)01030-X/fulltext |url-status=live }}</ref> [[ABŞ Konstitusiyasına ikinci dəyişiklik|Silah əldə etmək hüququ]] [[ABŞ-də silah siyasəti|mübahisəli siyasi müzakirə]] mövzusu olmağa davam edir. 2016-cı ildə ABŞ-nin 100.000-ə 5,4 olan qətl nisbəti təxmini qlobal ortalama olan 100.000-ə 5,15 olan nisbəti ilə bənzər idi.<ref>{{cite news |last1=Rawlinson |first1=Kevin |title=Global homicide rate rises for first time in more than a decade |url=https://www.theguardian.com/world/2017/dec/07/global-homicide-rate-rises-first-time-decade-venezuela-jamaica |accessdate=26 dekabr 2018 |work=The Guardian |date=7 dekabr 2017 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813141554/https://www.theguardian.com/world/2017/dec/07/global-homicide-rate-rises-first-time-decade-venezuela-jamaica |url-status=live }}</ref>

2017-ci ildə 17.264 qətl hadisəsi olmuşdur və qətl nisbəti 100.000-ə 5,3 idi. Silahla bağlı cinayətlərin 73%-i odlu silahla, 10%-i bıçaqla, 17%-i digər vasitələrlə törədilib.<ref name="disastercenter.com">{{cite web |title=United States Crime Rates 1960–2017 |url=http://www.disastercenter.com/crime/uscrime.htm |website=www.disastercenter.com |accessdate=26 dekabr 2018 |archive-date=2022-09-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220901043241/https://www.disastercenter.com/crime/uscrime.htm |url-status=live }}</ref> Zorakı cinayət 1960-cı illərdən 1990-cı illərə qədər kəskin şəkildə artmış və 1990-cı illərin sonu və 2000-ci illərdə azalmışdır.<ref name="disastercenter.com" /> 2014-cü ildə qətl nisbəti 1957-ci ildən (4,0) ən aşağı səviyyəyə (4,5) düşmüşdür.<ref>{{cite web |title=Homicide Rate (per 100,000), 1950–2014 |url=https://www.infoplease.com/us/crime/homicide-rate-1950-2014 |website=InfoPlease |accessdate=26 dekabr 2018 |archive-date=2022-08-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220831210956/https://www.infoplease.com/us/crime/homicide-rate-1950-2014 |url-status=live }}</ref> 2014–2017-ci illər arasında zorakı cinayətlər nisbəti 5,9% və qətl nisbəti 20,5% artmışdır. 2017-ci ildə ağır cinayətlərə görə həbs olunanların 58,5%-i ağlar, 37,5%-i qaralar, 2,1%-i amerika hindiləri və ya Alyaska yerliləri və 1,5% -i asiyalılar idi. Etnik olaraq, 23,5% -i Hispanik, 76,5%-i qeyri-Hispanik idi.<ref>{{cite web |title=Table 43 : Arrests by Race and Ethnicity, 2017 |url=https://ucr.fbi.gov/crime-in-the-u.s/2017/crime-in-the-u.s.-2017/tables/table-43 |website=FBI |accessdate=26 dekabr 2018 |archive-date=2020-06-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200602055452/https://ucr.fbi.gov/crime-in-the-u.s/2017/crime-in-the-u.s.-2017/tables/table-43 |url-status=live }}</ref> Silah zaorakılığı 1999-cu ildə 9.527-ə geriləmədən əvvəl 1993-cü ildə 17.125 silahlı qətl ilə zirvəyə çatdı və o vaxtdan bəri davamlı olaraq 12.772-yə yüksəlir. Silahsız cinayətlər 1980-ci ildə 8.340 pik səviyyəsinə çatdı və 2017-ci ildə 4.668 ilə 2010-cu illərin əvvəllərinə qədər bir çox ildə geriləmişdir.<ref>{{cite web |title=Supplemental Homicide Report 1976–2017 |url=http://www.murderdata.org/p/search-homicide-records-by-victim-type.html |website=Murder Accountability Project |accessdate=26 dekabr 2018 |archive-date=2022-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220905231344/https://www.murderdata.org/p/search-homicide-records-by-victim-type.html |url-status=live }}</ref> Oğurluq nisbəti 1990–2017-ci illər arasında 62% azalmışdır.<ref name="disastercenter.com" />

1980-ci ildən 2008-ci ilə qədər qətl qurbanlarının 77%-ini və cinayətkarların 90%-ini kişilər təşkil etmişdir. Qaradərililər bu müddət ərzindəki bütün qətllərin 52,5%-ində iştirak ediblər, bu nisbət ağlardan ("ağlar" hispaniklərin əksəriyyətini əhatə edir) demək olar ki, səkkiz dəfə çox idi və ağlardan altı dəfə artıq qurban olublar. Qətllərin əksəriyyəti irqlər daxilində idi, qaradərili qurbanların 93%-i qaradırililər tərəfindən, ağ qurbanların 84%-i ağlar tərəfindən öldürülüb.<ref>{{cite web |author1=Alexia Cooper |author2=Erica L. Smith |title=Homicide Trends in the United States, 1980–2008 |url=http://www.bjs.gov/content/pub/pdf/htus8008.pdf |publisher=U.S. Department of Justice |accessdate=14 noyabr 2015 |pages=3, 12 |date=Noyabr 2011 |archive-date=2019-11-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191120202335/https://www.bjs.gov/content/pub/pdf/htus8008.pdf |url-status=live }}</ref> 2012-ci ildə ABŞ-də qətl və ehtiyatsızlıqdan adam öldürmə nisbəti ən yüksək Luizianada, ən aşağı Nyu-Hempşirdə idi.<ref>{{cite news |last=Fuchs |first=Erin |title=Why Louisiana Is The Murder Capital of America |url=http://www.businessinsider.com/why-is-the-murder-rate-high-in-louisiana-2013-9 |work=Business Insider |date=1 oktyabr 2013 |access-date=2018-12-14 |archive-date=2022-07-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220711115429/https://www.businessinsider.com/why-is-the-murder-rate-high-in-louisiana-2013-9 |url-status=live }}</ref> FTB-nin [[Vahid Cinayət Hesabatları]] hesablamalarına görə, 2012-ci ildə hər 100,000 min sakinə 3.246 zorakı və əmlak cinayəti faktı var idi, cinayətlərin ümumi cəmi 9 milyondan artıq idi.<ref>{{cite news |first=David |last=Agren |title=Mexico crime belies government claims of progress |url=https://www.usatoday.com/story/news/world/2014/10/18/mexico-violence-crime/17048757 |work= |newspaper=Florida Today&nbsp;– USA Today |location=Melbourne, FL |pages=4B |date=19 oktyabr 2014 |id= |accessdate=19 oktyabr 2014 |archive-date=2022-09-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220909094817/https://www.usatoday.com/story/news/world/2014/10/18/mexico-violence-crime/17048757/ |url-status=live }}</ref>

ABŞ-də ölüm hökmü müəyyən federal və hərbi cinayətlər üçün və həmçinin, ştat səviyyəsində 30 ştatda tətbiq olunur.<ref>{{cite news |last1=Connor |first1=Tracy |last2=Chuck |first2=Elizabeth |title=Nebraska's Death Penalty Repealed With Veto Override |url=http://www.nbcnews.com/news/us-news/nebraskas-death-penalty-repealed-veto-override-n365456 |accessdate=11 iyun 2015 |work=NBC News |date=28 may 2015 |archive-date=10 June 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150610145059/http://www.nbcnews.com/news/us-news/nebraskas-death-penalty-repealed-veto-override-n365456 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last=Simpson |first=Ian |title=Maryland becomes latest U.S. state to abolish death penalty |url=https://www.reuters.com/article/us-usa-maryland-deathpenalty-idUSBRE9410TQ20130502 |date=2 may 2013 |accessdate=6 aprel 2016 |agency=Reuters |archive-date=21 August 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210821084907/https://www.reuters.com/article/us-usa-maryland-deathpenalty-idUSBRE9410TQ20130502 |url-status=live }}</ref> Ölüm hökmünün ixtiyari tətbiq edilməsi ilə bağlı [[Furman Corciyaya qarşı|ABŞ Ali məhkəməsinin qərarına]] görə 1967-ci ildən 1977-ci ilə qədər icra edilməyib. 1976-cı ildə Məhkəmə müvafiq hallarda ölüm cəzasının tətbiqinin konstitusional olduğuna hökm verdi. Qərarın qəbulundan bəri 1.300-dən artıq edam icra edilib, onların böyük əksəriyyəti üç ştatın payına düşür: Texas, Virciniya və [[Oklahoma]].<ref>{{cite web |url=http://www.deathpenaltyinfo.org/views-executions |title=Searchable Execution Database |accessdate=10 oktyabr 2012 |publisher=[[Death Penalty Information Center]] |archive-date=2012-09-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120919231110/http://www.deathpenaltyinfo.org/views-executions |url-status=live }}</ref> Eyni zamanda, [[ABŞ-də edam hökmü|bir neçə ştat]] edam hökmü qanunlarını ləğv edib ya da dayandırıb. 2015-ci ildə ölüm hökmünün icra sayında görə ölkə Çin, [[İran]], [[Pakistan]] və [[Səudiyyə Ərəbistanı]]ndan sonra beşinci yerdə idi.<ref>{{cite web |url=https://www.amnestyusa.org/reports/death-sentences-and-executions-2015/ |title=Death Sentences and Executions 2015 |accessdate=3 iyun 2017 |year=2015 |publisher=Amnesty International USA |archive-date=2022-03-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220303073111/https://www.amnestyusa.org/reports/death-sentences-and-executions-2015/ |url-status=live }}</ref>

[[Fayl:US incarceration timeline-clean.svg|thumb|İllər üzrə ABŞ-də ümumi həbs]]
ABŞ dünyada [[ABŞ-də həbs dərəcəsi|sənədləşdirilmiş ən yüksək həbs dərəcəsinə]] və [[ABŞ-də həbs|ən çox məhbus sayına]] malikdir.<ref>{{cite book |author1=Schmidt, Steffen W. |author2=Shelley, Mack C. |author3=Bardes, Barbara A. |title=American Government & Politics Today |url=https://books.google.com/books?id=IV1sxbRqhGIC&pg=PA591 |year=2008 |publisher=Cengage Learning |isbn=978-0-495-50228-9 |page=591 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2015-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150905213709/https://books.google.com/books?id=IV1sxbRqhGIC&pg=PA591 |url-status=live }}<br>{{cite web |author=Walmsley, Roy |url=http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/world-prison-population-list-2005.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070628215935/http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/world-prison-population-list-2005.pdf |archivedate=28 iyun 2007 |title=World Prison Population List |year=2005 |publisher=King's College London, International Centre for Prison Studies }} Son məlumatlar üçün, baxın {{cite web |url=http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/worldbrief/north_america_records.php?code=190 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070804061423/http://www.kcl.ac.uk/depsta/rel/icps/worldbrief/north_america_records.php?code=190 |archivedate=4 avqust 2007 |title=Prison Brief for United States of America |date=21 iyun 2006 |publisher=King's College London, International Centre for Prison Studies }}<br>{{cite web |url=http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=18613 |title=The Growth of Incarceration in the United States: Exploring Causes and Consequences |publisher=[[United States National Research Council|National Research Council]] |date=2014 |accessdate=10 may 2014 |archive-date=15 November 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141115183731/http://www.nap.edu/catalog.php?record_id=18613 |url-status=live }}. <br>{{cite web |url=https://www.hrw.org/sites/default/files/related_material/2014_US_Nation_Behind_Bars_0.pdf |title=Nation Behind Bars: A Human Rights Solution |publisher=[[Human Rights Watch]] |date=May 2014 |accessdate=10 may 2014 |archive-date=29 March 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170329195237/https://www.hrw.org/sites/default/files/related_material/2014_US_Nation_Behind_Bars_0.pdf |url-status=live }}<br>[[#Haymes et al|Haymes et al, 2014]], [https://books.google.com/books?id=qnHfBQAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA389#v=onepage&q&f=false p. 389] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20210816101604/https://books.google.com/books?id=qnHfBQAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA389#v=onepage&q&f=false |date=2021-08-16 }}</ref> 2008-ci ilin əvvəlində 2,3 milyondan artıq şəxs həbs edilmişdi, bu hər 100 yetkin şəxsə birdən artıq idi.<ref>{{cite book |author1=Barkan, Steven E. |author2=Bryjak, George J. |title=Fundamentals of Criminal Justice: A Sociological View |url=https://books.google.com/books?id=bNGaYvTAeLMC&pg=PT23 |year=2011 |publisher=Jones & Bartlett |isbn=978-1-4496-5439-9 |page=23 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2015-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150905220445/https://books.google.com/books?id=bNGaYvTAeLMC&pg=PT23 |url-status=live }}</ref> 2012-ci il dekabr ayında müştərək ABŞ islah müəssisələri sistemi təxminən 6.937.600 cinayətkara nəzarət edirdi. 2012-ci il dekabr ayında hər 35 yetkin ABŞ sakinindən təxminən 1-i müəyyən formada islah altında idi, bu 1997-ci ildən bəri ən aşağı göstərici idi.<ref>{{cite web |last1=Glaze |first1=Lauren E. |last2=Herberman |first2=Erinn J. |title=Correctional Populations in the United States, 2012 |url=http://www.bjs.gov/content/pub/pdf/cpus12.pdf |date=Dekabr 2013 |access-date=2018-12-15 |archive-date=2021-05-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210518140950/https://www.bjs.gov/content/pub/pdf/cpus12.pdf |url-status=live }}</ref> Həbsxana sakinlərinin sayı 1980-ci ildən bəri 4 dəfə artmış<ref>{{cite book |author1=Iadicola, Peter |author2=Shupe, Anson |title=Violence, Inequality, and Human Freedom |url=https://books.google.com/books?id=KSp0Ulmx44kC&pg=PA456 |year=2012 |publisher=Rowman & Littlefield |isbn=978-1-4422-0949-7 |page=456 |access-date=2018-12-15 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402230005/https://books.google.com/books?id=KSp0Ulmx44kC&pg=PA456 |url-status=live }}</ref> və bu müddət ərzində həbsxana və nəzarətxanalara ayrılmış ştat və yerli xərclər ictimai təhsilə ayrılan xərclərdən üç dəfə artıq böyümüşdü.<ref>{{cite web |last1=Brown |first1=Emma |last2=Douglas-Gabriel |first2=Danielle |title=Since 1980, spending on prisons has grown three times as much as spending on public education |url=https://www.washingtonpost.com/news/education/wp/2016/07/07/since-1980-spending-on-prisons-has-grown-three-times-faster-than-spending-on-public-education/ |website=[[The Washington Post]] |accessdate=12 iyul 2016 |date=7 iyul 2016 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402233630/https://www.washingtonpost.com/news/education/wp/2016/07/07/since-1980-spending-on-prisons-has-grown-three-times-faster-than-spending-on-public-education/ |url-status=live }}</ref> Buna baxmayaraq, 2013-cü ildə ştat və federal müəssisələrdə bir ildən artıq həbs cəzası verilmiş bütün məhbuslar üçün azadlıqdan məhrumetmə nisbəti 100.000-ə 478 olmuş<ref>{{cite web |title=Prisoners in 2013 |url=http://www.bjs.gov/content/pub/pdf/p13.pdf |website=Bureau of Justice Statistics |access-date=2018-12-15 |archive-date=2018-04-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180411231013/https://www.bjs.gov/content/pub/pdf/p13.pdf |url-status=live }}</ref> və 2012-ci ildə məhkəməyə qədər və nəzarətdə olan məhkum hər 100.000 nəfərə 153 olmuşdur.<ref>{{cite web |title=United States of America – International Centre for Prison Studies |url=http://www.prisonstudies.org/country/united-states-america |website=[[International Centre for Prison Studies]] |access-date=2018-12-15 |archive-date=2015-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924082543/http://www.prisonstudies.org/country/united-states-america |url-status=live }}</ref> Ölkənin yüksəksəviyyəli həbs nisbəti əsasən [[ABŞ federal məhkumluq təlimatları|məhkumluq təlimatları]] və [[ABŞ-nin federal narkotik siyasəti|narkotik siyasəti]] ilə bağlıdır.<ref name="ClearCole2008b">{{cite book |author1=Clear, Todd R. |author2=Cole, George F. |author3=Reisig, Michael Dean |title=American Corrections |url=https://books.google.com/books?id=cYVdYfUGxvoC&pg=PA485 |year=2008 |publisher=Cengage Learning |isbn=978-0-495-55323-6 |page=485 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2015-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150905212125/https://books.google.com/books?id=cYVdYfUGxvoC&pg=PA485 |url-status=live }}</ref> [[Federal Cəzaçəkmə Bürosu]]nun məlumatına görə, federal həbsxanalarda saxlanılan məhkumların əksəriyyəti narkotik cinayətlərdə ittiham olunublar.<ref>{{cite web |title=Federal Bureau of Prisons: Statistics |url=http://www.bop.gov/about/statistics/ |website=Federal Bureau of Prisons |accessdate=4 mart 2015 |archive-date=2015-03-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150301100358/http://www.bop.gov/about/statistics/ |url-status=live }}</ref> [[ABŞ-də həbs#Özəlləşdirilmə|Həbsxanaların və həbsxana xidmətlərinin özəlləşdirilməsi]] 1980-ci illərin əvvələrindən başlayan müzakirənin mövzusu olmuşdur.<ref>{{cite web |last1=Moore |first1=Adrian T. |title=Private Prisons: Quality Corrections at a Lower Cost |url=http://reason.org/files/d14ffa18290a9aeb969d1a6c1a9ff935.pdf |website=Reason.org |publisher=Reason Foundation |accessdate=29 aprel 2015 |archive-date=2017-10-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171010112803/http://reason.org/files/d14ffa18290a9aeb969d1a6c1a9ff935.pdf |url-status=live }}<br>{{cite web |last1=Benefield |first1=Nathan |title=Private Prisons Increase Capacity, Save Money, Improve Service |url=http://www.commonwealthfoundation.org/issues/detail/private-prisons-increase-capacity-save-money |website=Commonwealth Foundation.org |publisher=Commonwealth Foundation |accessdate=29 aprel 2015 |date=24 oktyabr 2007 |archive-date=2021-02-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210228144727/https://www.commonwealthfoundation.org/issues/detail/private-prisons-increase-capacity-save-money |url-status=live }}<br>{{cite journal |author1=William G. Archambeault |author2=Donald R. Deis, Jr. |title=Cost Effectiveness Comparisons of Private Versus Public Prisons in Louisiana: A Comprehensive Analysis of Allen, Avoyelles, and Winn Correctional Centers |journal=Journal of the Oklahoma Criminal Justice Research Consortium |date=1997–1998 |volume=4 |url=https://www.cca.com/Media/Default/documents/CCA-Resource-Center/Cost-Effectiveness-Comparisons-Study-1997.pdf |accessdate=29 aprel 2015 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610181855/https://www.cca.com/Media/Default/documents/CCA-Resource-Center/Cost-Effectiveness-Comparisons-Study-1997.pdf |url-status=live }}<br>{{cite journal |last1=Volokh |first1=Alexander |title=A Tale of Two Systems: Cost, Quality, and Accountability in Private Prisons |journal=Harvard Law Review |date=1 may 2002 |volume=115 |page=1868 |url=http://volokh.com/sasha/prisons.html |accessdate=29 aprel 2015 |archive-date=24 September 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210924191407/https://volokh.com/sasha/prisons.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite book |last1=Donna |first1=Selman |last2=Leighton |first2=Paul |date=2010 |title=Punishment for Sale: Private Prisons, Big Business, and the Incarceration Binge |url=https://books.google.com/books?id=5lBraTDtiSgC&lpg=PP1&pg=PR11#v=onepage&q&f=false |location=New York City |publisher=Rowman & Littlefield Publishers |page=xi |isbn=978-1-4422-0173-6 |access-date=2018-12-15 |archive-date=2022-07-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220712044214/https://books.google.com/books?id=5lBraTDtiSgC&lpg=PP1&pg=PR11#v=onepage&q&f=false |url-status=live }}<br>{{cite book |last=Harcourt |first=Bernard |authorlink=Bernard Harcourt |title=The Illusion of Free Markets: Punishment and the Myth of Natural Order |publisher=Harvard University Press |date=2012 |url=http://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674066168 |pages=[https://books.google.com/books?id=LW8I66EGmfcC&lpg=PP1&vq=GEO%20Group&pg=PA235#v=onepage&q&f=false 235 & 236] |isbn=978-0-674-06616-8 |access-date=2018-12-15 |archive-date=2021-08-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210815065231/https://www.hup.harvard.edu/catalog.php?isbn=9780674066168 |url-status=live }}<br>{{cite journal |title=Neoliberalism's penal and debtor states |author=John L. Campbell |journal=Theoretical Criminology |date=2010 |volume=14 |issue=1 |pages=59–73 |doi=10.1177/1362480609352783 |url=https://www.researchgate.net/publication/240707441 |access-date=2018-12-15 |archive-date=2018-09-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180920045853/https://www.researchgate.net/publication/240707441 |url-status=live }}<br>{{cite news |last1=Davidson |first1=Joe |title=Private federal prisons — less safe, less secure |url=https://www.washingtonpost.com/news/powerpost/wp/2016/08/12/private-federal-prisons-less-safe-less-secure/ |website=Washington Post |accessdate=13 avqust 2016 |date=12 avqust 2016 |archive-date=2021-11-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211101181205/https://www.washingtonpost.com/news/powerpost/wp/2016/08/12/private-federal-prisons-less-safe-less-secure/ |url-status=live }}<br>{{cite book |last=Gottschalk |first=Marie |date=2014 |title=Caught: The Prison State and the Lockdown of American Politics |url=https://books.google.com/books?id=iOs_BAAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA70#v=onepage&q&f=false |publisher=Princeton University Press |page=70 |isbn=978-0-691-16405-2 |author-link=Marie Gottschalk |access-date=2018-12-15 |archive-date=2022-06-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613142656/https://books.google.com/books?id=iOs_BAAAQBAJ&lpg=PP1&pg=PA70#v=onepage&q&f=false |url-status=live }}<br>{{cite news |last1=Kerwin |first1=Peter |title=Study finds private prisons keep inmates longer, without reducing future crime |url=http://www.news.wisc.edu/23835 |website=University of Wisconsin–Madison News |accessdate=11 iyun 2015 |date=10 iyun 2015 |archive-date=2015-12-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151215210000/http://news.wisc.edu/23835 |url-status=live }}</ref> 2018-ci ildə [[Həbs və islah nəzarəti dərəcəsinə görə ABŞ ştatları siyahısı|ən yüksək həbs dərəcəsinə]] Oklahoma (hər 100.000 nəfərə 1.079) və ən aşağı Massaçusets (hər 100.000 nəfərə 324) sahib olmuşdur.<ref>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |date=7 iyun 2018 |title=Report: Oklahoma now 'world's prison capital' |url=http://www.kake.com/story/38371417/report-oklahoma-now-worlds-prison-capital |work=KAKE |location= |access-date=16 dekabr 2018 |archive-date=2021-05-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210504155407/https://www.kake.com/story/38371417/report-oklahoma-now-worlds-prison-capital |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.prisonpolicy.org/global/2018.html|title=States of Incarceration: The Global Context 2018|last1=Wagner|first1=Peter|last2=Sawyer|first2=Wendy|date=İyun 2018|website=|publisher=[[Prison Policy Initiative]]|access-date=16 dekabr 2018|archive-date=2018-11-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20181129100240/https://www.prisonpolicy.org/global/2018.html|url-status=live}}</ref> [[ABŞ-nin əraziləri]] arasında həbs dərəcəsi ən yüksək [[ABŞ Vircin adaları]]nda (hər 100.000 nəfərə 542) və ən aşağı [[Puerto-Riko]]da (hər 100.000 nəfərə 313) olmuşdu.<ref>{{cite web |url=http://www.prisonstudies.org/country/virgin-islands-usa |title=Virgin Islands (US) – World Prison Brief |website=www.prisonstudies.org |access-date=2018-12-15 |archive-date=2022-09-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220901051318/https://www.prisonstudies.org/country/virgin-islands-usa |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.prisonstudies.org/country/puerto-rico-usa|title=Puerto Rico (US) – World Prison Brief|website=www.prisonstudies.org|access-date=2018-12-15|archive-date=2022-04-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20220425144747/https://www.prisonstudies.org/country/puerto-rico-usa|url-status=live}}</ref>

Amerika İmmiqrasiya İslahatları Federasiyası 2018-ci ildə ştatlar və bələdiyyələr daxil olmaqla 564 ABŞ yurisdiksiyasının dini siyasəti mənimsədiyini təxmin etmişdi.<ref>{{Cite web|url=https://pew.org/2O8sa9I|title=Cities, States Resist — and Assist — Immigration Crackdown in New Ways|website=pew.org|access-date=18 iyul 2019}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://insider.foxnews.com/2018/05/11/half-americans-live-under-sanctuary-city-policies|title=Report: Nearly Half of Americans Live in Jurisdictions With Sanctuary Policies|date=11 may 2018|website=Fox News Insider|language=en|access-date=18 iyul 2019|archive-date=5 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201005145158/https://insider.foxnews.com/2018/05/11/half-americans-live-under-sanctuary-city-policies|url-status=live}}</ref>

== İqtisadiyyat ==
{{Əsas|ABŞ iqtisadiyyatı}}
{{Həmçinin bax|ABŞ-nin iqtisadi tarixi}}
{| class="infobox" style="font-size: 90%; border: 1px solid #999; float: right; margin-left: 1em; width:325px;"
|- style="background:#f5f5f5;"
! colspan="3" | İqtisadi göstəricilər
|-
| Nominal [[Ümumi Daxili Məhsul|ÜDM]] || 20.66 trilyon $<small>(Q3 2018)</small> || style="text-align:right;"|<ref name="BEA">{{cite web |title=GDP Estimates |url=https://www.bea.gov/newsreleases/national/gdp/gdpnewsrelease.htm |website=Bureau of Economic Analysis |publisher=Bureau of Economic Analysis |access-date=25 avqust 2018 |archive-date=2018-08-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180814045711/https://www.bea.gov/newsreleases/national/gdp/gdpnewsrelease.htm |url-status=live }}</ref>

|-
| Real ÜDM artımı || 3,5% <small>(Q3 2018)</small> || style="text-align:right;"|<ref name="BEA" />
|-
| ||2,1% <small>(2017)</small>|| style="text-align:right;"|<ref name="BEA" />
|-
| [[İstehlakçı Qiymət İndeksi|İQİ]] inflyasiyası || 2,2% <small>(Noyabr 2018)</small> || style="text-align:right;" |<ref>{{cite web |url=http://www.bls.gov/news.release/pdf/cpi.pdf |title=Consumer Price Index&nbsp;– November 2018 |publisher=Bureau of Labor Statistics |accessdate=19 dekabr 2018 |date=Noyabr 2018 |archive-date=2018-08-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180828224823/https://www.bls.gov/news.release/pdf/cpi.pdf |url-status=live }}</ref>
|-
| [[Məşğulluq-əhali nisbəti]] || 60,6% <small>(Noyabr 2018)</small> || style="text-align:right;" |<ref>{{cite web |url=http://data.bls.gov/timeseries/LNS12300000 |title=Labor Force Statistics from the Current Population Survey |publisher=Bureau of Labor Statistics |accessdate=19 dekabr 2018 |date=19 dekabr 2018 |archive-date=2013-02-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130210024810/http://data.bls.gov/timeseries/LNS12300000 |url-status=live }}</ref>
|-
| [[ABŞ-də işsizlik|İşsizlik]] || 3,7% <small>(Noyabr 2018)</small>|| style="text-align:right;" |<ref>{{cite web |title=The Employment Situation – November 2018 |url=http://www.bls.gov/news.release/empsit.nr0.htm |website=Bureau of Labor Statistics |publisher=Bureau of Labor Statistics |date=7 dekabr 2018 |accessdate=19 dekabr 2018 |archive-date=2009-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091006024659/http://www.bls.gov/news.release/empsit.nr0.htm |url-status=live }}</ref>
|-
| [[İşçi qüvvəsi]] iştirak nisbəti || 62,9% <small>(Noyabr 2018)</small> ||<ref>{{cite web |url=http://data.bls.gov/timeseries/LNS11300000 |title=Labor Force Statistics from the Current Population Survey |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |date=19 dekabr 2018 |website=Bureau of Labor Statistics |publisher=United States Department of Labor |accessdate=19 dekabr 2018 |archive-date=2018-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180902162934/https://data.bls.gov/timeseries/LNS11300000 |url-status=live }}</ref>
|-
| [[ABŞ-nin dövlət borcu|Ümumi dövlət borcu]] || 21,85 trilyon $<small> (Noyabr 2018)</small> || style="text-align:right;" |<ref>{{cite web |url=https://www.treasurydirect.gov/govt/reports/pd/mspd/2018/opds112018.pdf |title=Monthly Statement of the Public Debt of the United States |publisher=Treasury Direct |accessdate=19 dekabr 2018 |date=30 noyabr 2018 |archive-date=2021-05-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210502143433/https://www.treasurydirect.gov/govt/reports/pd/mspd/2018/opds112018.pdf |url-status=live }}</ref>
|-
| [[ABŞ-də sərvət|Təsərrüfatın xalis dəyəri]] || 109,0 trilyon $<small> (Q3 2018)</small> || style="text-align:right;" |<ref>{{cite web |url=https://www.federalreserve.gov/releases/z1/20181206/z1.pdf |title=Federal Reserve Statistical Release |date=6 dekabr 2018 |accessdate=19 dekabr 2018 |website=Federal Reserve |publisher=Federal Reserve |archive-date=2022-03-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220308171032/http://www.federalreserve.gov/releases/z1/20181206/z1.pdf |url-status=live }}</ref>
|}

ABŞ bol [[təbii ehtiyatlar]] və yüksək [[məhsuldarlıq]] ilə təmin olunan [[Kapitalizm|kapitalist]] [[qarışıq iqtisadiyyat]]a malikdir.<ref>Wright, Gavin; Czelusta, Jesse (2007). "Resource-Based Growth Past and Present", in ''Natural Resources: Neither Curse Nor Destiny'', ed. Daniel Lederman and William Maloney. World Bank. p. 185. {{ISBN|0-8213-6545-2}}.</ref> [[Beynəlxalq Valyuta Fondu]]nun məlumatına əsasən, ABŞ-nin 16,8 trilyon $-lıq ÜDM-si dünya valyuta məzənnələri bazarındakı [[Ümumi Dünya Məhsulu|ümumi dünya məhsulunun]] 24%-ni və ümumi dünya məhsulunun [[alıcılıq qabiliyyəti pariteti]]nin (AQP) 19%-dən çoxunu təşkil edir.<ref name=IMF_GDP>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/02/weodata/index.aspx |publisher=International Monetary Fund |title=World Economic Outlook Database: United States |date=Oktyabr 2014 |accessdate=2 noyabr 2014 |archive-date=2015-04-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150405092633/http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/02/weodata/index.aspx |url-status=live }}</ref>
{{OMƏ|2014-cü il}} ABŞ-nin nominal ÜDM-si 17,528 trilyon $ səviyyəsində qiymətləndirilir.<ref>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=17&pr.y=20&sy=2012&ey=2019&scsm=1&sort=country&ds=.&br=1&c=110%2C998&s=NGDPD%2CPPPGDP&grp=1&a=1 |title=European Union GDP |date=Aprel 2014 |accessdate=14 iyun 2014 |website=International Monetary Fund |publisher=International Monetary Fund |archive-date=2018-09-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180918035109/https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=17&pr.y=20&sy=2012&ey=2019&scsm=1&sort=country&ds=.&br=1&c=110%2C998&s=NGDPD%2CPPPGDP&grp=1&a=1 |url-status=live }}</ref> 1983-cü ildən 2008-ci ilədək real mürəkkəb illik ÜDM artımı [[Böyük Yeddilər|G7-nin]] qalan hissəsi üçün 2,3% ağırlıqlı ortalama ilə müqayisədə 3,3% idi.<ref name=Hagopian>{{cite journal |author=Hagopian, Kip |last2=Ohanian |first2=Lee |title=The Mismeasure of Inequality |journal=Policy Review |date=1 avqust 2012 |url=http://www.hoover.org/publications/policy-review/article/123566 |accessdate=22 avqust 2013 |archive-date=2014-05-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140512123918/http://www.hoover.org/publications/policy-review/article/123566 |url-status=live }}</ref> Birləşmiş Millətlər Təşkilatının məlumatına əsasən, ölkə [[Adambaşına düşən ÜDM-ə görə ölkələrin siyahısı|adambaşına düşən nominal ÜDM-ə görə]] dünyada doqquzuncu (Amerikada birinci)<ref>{{Cite web|url=https://unstats.un.org/unsd/snaama/selbasicFast.asp|title=United Nations Statistics Division – National Accounts|website=unstats.un.org|access-date=1 iyun 2018|archive-date=2018-08-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20180818021020/https://unstats.un.org/unsd/snaama/selbasicFast.asp|url-status=live}}</ref> və [[Adambaşına düşən ÜDM (AQP)-yə görə ölkələrin siyahısı|adambaşına düşən ÜDM (AQP)-yə görə]] altıncı yeri tutur.<ref name="IMF_GDP" /> [[ABŞ dolları]] dünyanın əsas [[ehtiyat valyuta]]sıdır.<ref>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/np/sta/cofer/eng/cofer.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20141007054940/http://www.imf.org/external/np/sta/cofer/eng/cofer.pdf |title=Currency Composition of Official Foreign Exchange Reserves |publisher=International Monetary Fund |accessdate=9 aprel 2012 |archivedate=7 oktyabr 2014}}</ref>

[[Adambaşına düşən ixracata görə ölkələrin siyahısı|Adambaşına düşən ixracat]] nisbətən aşağı olsa da, ABŞ ən böyük mal [[İdxalata görə ölkələrin siyahısı|idxalçısı]] və ikinci ən böyük [[İxracata görə ölkələrin siyahısı|ixracatçısıdır]]. 2010-cu ildə [[ABŞ-nin xarici ticarəti|ABŞ-nin ümumi ticarət kəsiri]] $635 milyard idi.<ref name=Trade>{{cite web |title=Trade Statistics |url=http://greyhill.com/trade-statistics |publisher=Greyhill Advisors |accessdate=6 oktyabr 2011 |archive-date=2018-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180212215118/http://greyhill.com/trade-statistics/ |url-status=live }}</ref> [[Kanada]], [[Çin]], [[Meksika]], [[Yaponiya]] və [[Almaniya]] onun ən böyük ticarət tərəfdaşlarıdır.<ref>{{cite web |url=https://www.census.gov/foreign-trade/top/dst/current/balance.html |title=Top Ten Countries with which the U.S. Trades |publisher=U.S. Census Bureau |date=Avqust 2009 |accessdate=12 oktyabr 2009 |archive-date=2010-02-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100223211903/http://www.census.gov/foreign-trade/top/dst/current/balance.html |url-status=live }}</ref> 2010-cu ildə ölkənin ən böyük idxal məhsulu neft, ixrac məhsulu isə nəqliyyat vasitələri olmuşdu.<ref name=Trade /> Yaponiya, ABŞ dövlət borcunun ən böyük xarici sahibidir.<ref>{{cite web |title=Major Foreign Holders of Treasury Securities |website=treasury.gov |url=http://ticdata.treasury.gov/Publish/mfh.txt |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151017031710/http://www.treasury.gov/ticdata/Publish/mfh.txt |archivedate=17 oktyabr 2015 |accessdate=25 oktyabr 2015}}</ref> ABŞ borcunun ən böyük sahibi, borcun əksəriyyətini təşkil edən federal hökumət hesabları və [[Federal Ehtiyat Sistemi]] də daxil olmaqla, Amerika orqanlarıdır.<ref>{{Cite web|url=https://www.factcheck.org/2013/11/who-holds-our-debt/|title=Who Holds Our Debt?|first=Brooks|last=Jackson|date=19 noyabr 2013|access-date=2019-04-26|archive-date=2022-06-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20220622001128/https://www.factcheck.org/2013/11/who-holds-our-debt/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web |url=https://www.businessinsider.com/who-owns-us-debt-2011-7 |title=The TRUTH About Who Really Owns All Of America's Debt |first=Vincent |last=Trivett |website=Business Insider |access-date=2019-01-25 |archive-date=2022-03-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220318012414/https://www.businessinsider.com/who-owns-us-debt-2011-7 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2013/10/10/this-surprising-chart-shows-which-countries-own-the-most-u-s-debt/|title=This surprising chart shows which countries own the most U.S. debt|website=Washington Post|access-date=2019-04-26|archive-date=2020-12-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20201220191247/https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2013/10/10/this-surprising-chart-shows-which-countries-own-the-most-u-s-debt/|url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.csmonitor.com/USA/Politics/Decoder/2011/0204/National-debt-Whom-does-the-US-owe|title=National debt: Whom does the US owe?|date=4 fevral 2011|via=Christian Science Monitor|access-date=2019-04-26|archive-date=2022-03-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20220318012414/https://www.csmonitor.com/USA/Politics/Decoder/2011/0204/National-debt-Whom-does-the-US-owe|url-status=live}}</ref>{{refn|group=qeydlər|[[Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutu]] (SIPRI) ABŞ-nin [[müdafiə sənayesi]]nin 2005-ci ildən 2009-cu ilə qədər dünyanın başlıca silahların ən böyük ixracatçısı olduğunu<ref>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |title=World's Top 5 arms exporters |url=http://www.upi.com/News_Photos/Features/Worlds-Top-5-arms-exporters/fp/3105/ |newspaper=United Press International |access-date=18 mart 2015 |archive-date=2022-03-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220310233936/https://www.upi.com/News_Photos/Features/Worlds-Top-5-arms-exporters/fp/3105/ |url-status=live }}</ref> və 2010–2014 illəri arasında ən böyük silah ixracatçısı olmağa davam etdiyini, onu Rusiya, Çin (ÇXR) və Almaniyanın izlədiyini aşkarladı.<ref>{{cite news |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |title=China becomes the world's third largest arms exporter |url=https://www.bbc.com/news/technology-31901493 |newspaper=BBC News |date=15 mart 2015 |access-date=18 mart 2015 |archive-date=2022-03-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220319031619/https://www.bbc.com/news/technology-31901493 |url-status=live }}<br>{{cite news |last=Shankar |first=Sneha |title=US Remains World's Largest Exporter of Arms While India Leaps Ahead To Become Largest Importer: Study |url=http://www.ibtimes.com/us-remains-worlds-largest-exporter-arms-while-india-leaps-ahead-become-largest-importer-study |newspaper=International Business Times |date=17 mart 2015 |access-date=18 mart 2015 |archive-date=2020-11-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201102142415/https://www.ibtimes.com/us-remains-worlds-largest-exporter-arms-while-india-leaps-ahead-become-largest-importer-study |url-status=live }}</ref>}}
[[Fayl:Photos NewYork1 032.jpg|thumb|left|[[Uoll-Strit]]dəki [[Nyu-York Fond Birjası]], əhəmiyyətli bir marj ilə qeydə alınmış şirkətlərin 2018-ci ilin aprel ayına olan məlumata əsasən 23,1 trilyon $-ı həcmində bazar kapitallaşmasına görə [[Fond birjalarının siyahısı|dünyanın ən böyük fond birjası]]<ref>{{cite web|url=http://www.businessinsider.com/global-stock-market-capitalization-chart-2014-11?IR=T|title=The NYSE Makes Stock Exchanges Around The World Look Tiny|publisher=|accessdate=26 mart 2017|archive-date=2017-01-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20170126114852/http://www.businessinsider.com/global-stock-market-capitalization-chart-2014-11?IR=T|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=http://finance.zacks.com/new-york-stock-exchange-largest-stock-market-world-5426.html|title=Is the New York Stock Exchange the Largest Stock Market in the World?|publisher=|accessdate=26 mart 2017|archive-date=2017-01-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20170126160825/http://finance.zacks.com/new-york-stock-exchange-largest-stock-market-world-5426.html|url-status=live}}</ref><ref name="Largest stock markets in the world">{{cite web|title=Largest stock exchange operators worldwide as of April 2018, by market capitalization of listed companies (in trillion U.S. dollars)|url=https://www.statista.com/statistics/270126/largest-stock-exchange-operators-by-market-capitalization-of-listed-companies/|publisher=Statista|accessdate=18 fevral 2019|archive-date=2019-03-22|archive-url=https://web.archive.org/web/20190322142648/https://www.statista.com/statistics/270126/largest-stock-exchange-operators-by-market-capitalization-of-listed-companies/|url-status=live}}</ref>|alt=Böyük bir binanın önündəki Roma üslublu sütunların üstündə böyük bir bayraq uzanıb.]]
2009-cu ildə iqtisadiyyatın 86,4%-ni özəl sektor, 4,3%-ini federal hökumət fəaliyyəti, qalan 9,3%-ini dövlət və yerli idarəetmə fəaliyyətləri (federal köçürmələr daxil olmaqla) təşkil edirdi.<ref>{{cite web |url=http://greyhill.com/gdp-by-industry/ |title=GDP by Industry |publisher=Greyhill Advisors |accessdate=13 oktyabr 2011 |archive-date=2018-03-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180305152650/http://greyhill.com/gdp-by-industry |url-status=live }}</ref> Hökumətin bütün səviyyələrində işçilərin sayı [[ABŞ-də istehsalat|istehsalatda]] olanlardan 1:1,7 nisbətində çoxdur.<ref>{{cite web |url=http://www.bls.gov/webapps/legacy/cesbtab1.htm |title=Table B-1. Employees on nonfarm payrolls by industry sector and selected industry detail [In thousands] |website=bls.gov |access-date=2018-12-22 |archive-date=2022-09-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220901061141/http://www.bls.gov/webapps/legacy/cesbtab1.htm |url-status=live }}</ref> İqtisadiyyatının [[Postsənaye cəmiyyəti|postsənaye]] səviyyəsinə çatmasına və [[İqtisadiyyatın xidmət sahəsi|xidmət sahəsinin]] ÜDM-nin 67,8%-ini təşkil etməsinə baxmayraq, ABŞ sənaye gücü olaraq qalır.<ref name=Econ>{{cite web |url=http://usinfo.state.gov/products/pubs/economy-in-brief/page3.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080312123609/http://usinfo.state.gov/products/pubs/economy-in-brief/page3.html |archivedate=12 mart 2008 |title=USA Economy in Brief |publisher=U.S. Dept. of State, International Information Programs}}</ref> Xalis gəlirlə istehsala görə ümumi biznes gəlirləri üzrə aparıcı biznes sahələri topdan və pərakəndə ticarətdir.<ref>{{cite web |url=https://www.census.gov/compendia/statab/2009/tables/09s0724.xls |archiveurl=http://webarchive.loc.gov/all/20120209192518/http://www.census.gov/compendia/statab/2009/tables/09s0724.xls |archivedate=9 fevral 2012 |title=Table 724—Number of Tax Returns, Receipts, and Net Income by Type of Business and Industry: 2005 |format=XLS |publisher=U.S. Census Bureau |accessdate=12 oktyabr 2009 |deadurl=yes |df= }}</ref> [[Françayzinq]] biznes modelində [[McDonald's]] və [[Subway]] dünyanın ən tanınmış iki markasıdır. [[Coca-Cola]] dünyanın ən tanınmış [[sərinləşdirici içki]] şirkətidir.<ref>{{cite web|url=http://www.cheskin.com/view_news.php?id=2|archive-url=https://web.archive.org/web/20060325195617/http://www.cheskin.com/view_news.php?id=2|dead-url=yes|archive-date=25 mart 2006|title=Sony, LG, Wal-Mart among Most Extendible Brands|publisher=Cheskin|date=6 iyun 2005|accessdate=19 iyun 2007}}</ref>

Kimya sənayesi məhsulları aparıcı istehsalat sahəsidir.<ref>{{cite web |url=https://www.census.gov/compendia/statab/2009/tables/09s0964.xls |archiveurl=http://webarchive.loc.gov/all/20120209110858/http://www.census.gov/compendia/statab/2009/tables/09s0964.xls |archivedate=9 fevral 2012 |title=Table 964—Gross Domestic Product in Current and Real (2000) Dollars by Industry: 2006 |publisher=U.S. Census Bureau |date=May 2008 |accessdate=12 oktyabr 2009 |deadurl=yes |df= }}</ref> ABŞ dünyanın ən böyük neft istehsalçısı və ikinci böyük idxalçısıdır.<ref>{{cite web |title=U.S. surges past Saudis to become world's top oil supplier -PIRA |url=https://www.reuters.com/article/2013/10/15/us-oil-pira-idUSL1N0I51IX20131015 |website=Reuters |access-date=2018-12-22 |archive-date=2015-10-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151004011119/http://www.reuters.com/article/2013/10/15/us-oil-pira-idUSL1N0I51IX20131015 |url-status=dead }}</ref> O, dünyanın nüvə enerjisi nin bir nömrəli, eləcə də [[maye təbii qaz]], [[kükürd]], [[fosfat]] və [[duz]] istehsalçısıdır. [[Milli Mədənçilik Assosaiyası]] [[kömür]] və [[berillium]], [[mis]], [[qurğuşun]], [[maqnezium]], [[sink]], [[titan]] və digərlərini ehtiva edən [[mineral]]lara aid məlumatları təqdim edir.<ref>{{cite web |url=http://www.nma.org/index.php/coal-statistics |archive-url=https://web.archive.org/web/20121216090931/http://nma.org/index.php/coal-statistics |dead-url=yes |archive-date=16 dekabr 2012 |title=Coal Statistics |publisher=National Mining Association |accessdate=13 yanvar 2014 |df= }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.nma.org/index.php/minerals-statistics/minerals-production |title=Minerals Production |publisher=National Mining Association |accessdate=13 yanvar 2014 |archive-date=2016-09-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160910212248/http://www.nma.org/index.php/minerals-statistics/minerals-production |url-status=live }}</ref>

ÜDM-də kənd təsərrüfatının payı 1%-dən azdır,<ref name=Econ /> lakin ABŞ hələ də qarğıdalı<ref>{{cite web |url=http://www.grains.org/page.ww?section=Barley,+Corn+%26+Sorghum&name=Corn |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080112182404/http://www.grains.org/page.ww?section=Barley%2C%2BCorn%2B&%2BSorghum&name=Corn |archivedate=12 yanvar 2008 |title=Corn |publisher=U.S. Grains Council |accessdate=13 mart 2008 |deadurl=yes |df= }}</ref> və [[soya]]nın dünyada ən böyük istehsalçısıdır.<ref>{{cite web |url=http://www.worldwatch.org/node/5442 |title=Soybean Demand Continues to Drive Production |publisher=Worldwatch Institute |date=6 noyabr 2007 |accessdate=13 mart 2008 |archive-date=2008-03-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080316060234/http://www.worldwatch.org/node/5442 |url-status=dead }}</ref> [[Milli Kənd Təsərrüfatı Statistika Xidməti]] [[yerfındığı]], [[Əkin yulafı|yulaf]], [[Əkin çovdarı|çovdar]], [[buğda]], [[düyü]], [[pambıq]], [[qarğıdalı]], [[Adi arpa|arpa]], [[Saman (kənd təsərrüfatı)|saman]], [[günəbaxan]] və [[bitki yağı]] məhsulları üçün kənd təsərrüfatı statistikasını aparır. Bundan əlavə, ABŞ Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi (USDA) [[Mal əti|mal]], [[Quş əti|quş]], [[Donuz əti|donuz]] və [[süd]] məhsulları ilə bağlı heyvandarlıq statistikalarını təmin edir. Ölkə dünyanın biotexniki bitkilərinin yarısını təmsil edən [[geni dəyişdirilmiş qidalar]]ının əsas inkişaf etdiricisi və yetişdiricisidir.<ref>{{cite web |url=http://www.isaaa.org/resources/publications/briefs/39/download/isaaa-brief-39-2008.pdf |title=ISAAA Brief 39-2008: Executive Summary—Global Status of Commercialized Biotech/GM Crops: 2008 |publisher=International Service for the Acquisition of Agri-Biotech Applications |page=15 |accessdate=16 iyul 2010 |archive-date=2018-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180818013220/http://www.isaaa.org/resources/publications/briefs/39/download/isaaa-brief-39-2008.pdf |url-status=live }}</ref> Kontinental 48 ştatda [[otlaq]] kimi 35% [[Torpaqdan istifadə|torpaq istifadə]] edilir, 28%-i [[meşə]] ilə örtülmüşdür, 21%-i [[kənd təsərrüfatı torpaqları]]dır, 20%-dən azı digər məqsədlər ilə istifadə edilir.<ref>{{Cite web|url=https://www.bloomberg.com/graphics/2018-us-land-use/|title=Here’s How America Uses Its Land|last=Merrill|first=Dave|date=|website=Bloomberg|access-date=|archive-date=2020-02-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20200225232852/https://www.bloomberg.com/graphics/2018-us-land-use/|url-status=live}}</ref>

2015-ci ildə [[istehlakçı xərcləri]] ABŞ iqtisadiyyatının 68%-ni təşkil edir.<ref>[http://research.stlouisfed.org/fred2/graph/?g=hh3 "Personal Consumption Expenditures (PCE)/Gross Domestic Product (GDP)"] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160412000150/https://research.stlouisfed.org/fred2/graph/?g=hh3 |date=2016-04-12 }} ''FRED Graph'', Federal Reserve Bank of St. Louis</ref> 2010-cu il avqust ayında Amerika işçi qüvvəsi 154,1 milyon nəfərdən ibarət idi. 21,2 milyon nəfər ilə hökumət məşğulluq sahəsində liderdir. Ən böyük fərdi məşğulluq sektoru, 16,4 milyon adam ilə səhiyyə və sosial yardımdır. [[Qərbi Avropa]]dakı 30% ilə müqayisədə işçilərin təxminən 12 %-i [[ABŞ-də işçilərinhəmkarlar ittifaqı|həmkarlar ittifaqına]] üzvdürlər.<ref>{{cite web |first=Thomas |last=Fuller |url=http://www.iht.com/articles/2005/06/14/news/europe.php |title=In the East, many EU work rules don't apply |newspaper=International Herald Tribune |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050616015106/http://www.iht.com/articles/2005/06/14/news/europe.php |archivedate=16 iyun 2005 |date=15 iyun 2005 |deadurl=yes }}</ref> Dünya Bankı işçiləri işə götürmək və azad etməkdə asanlıqda ABŞ-də birinci sırada göstərir.<ref name="EDBI">{{cite web |url=http://www.doingbusiness.org/ExploreEconomies/?economyid=197 |accessdate=28 iyun 2007 |title=Doing Business in the United States |year=2006 |publisher=World Bank |archive-date=2010-03-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100310210802/http://www.doingbusiness.org/ExploreEconomies/?economyid=197 |url-status=live }}</ref> ABŞ həmçinin [[Qlobal Rəqabətlilik Hesabatı]]nda da ilk üçlükdədir. Daha kiçik bir [[sosial dövlət]]i var və Avropalı ölkələrinə nisbətən hökumət hərəkatı vasitəsilə gəlirlərin daha az hissəsi yenidən paylaşdırırlır.<ref>{{cite web |author1=Isabelle Joumard |author2=Mauro Pisu |author3=Debbie Bloch |title=Tackling income inequality The role of taxes and transfers |url=http://www.oecd.org/eco/public-finance/TacklingincomeinequalityTheroleoftaxesandtransfers.pdf |publisher=OECD |accessdate=21 may 2015 |date=2012 |archive-date=28 December 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141228060612/http://www.oecd.org/eco/public-finance/TacklingincomeinequalityTheroleoftaxesandtransfers.pdf |url-status=live }}</ref>

ABŞ [[Minimum illik məzuniyyətə görə ölkələrin siyahısı|işçilərin ödənişli məzuniyyətinə]] təminat verməyən yeganə inkişaf etmiş iqtisadiyyatdır<ref>{{cite web |url=http://www.cepr.net/documents/publications/no-vacation-update-2013-05.pdf |title=No-Vacation Nation Revisited |last1=Ray |first1=Rebecca |last2=Sanes |first2=Milla |last3=Schmitt |first3=John |date=May 2013 |website= |publisher=[[Center for Economic and Policy Research]] |access-date=8 sentyabr 2013 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402232355/http://cepr.net/documents/publications/no-vacation-update-2013-05.pdf |url-status=live }}</ref> və dünyada ödənişli [[hamiləliyə və doğuşa görə məzuniyyət]]in qanuni hüquq olmadığı çox az ölkədən biridir, digərləri isə [[Papua-Yeni Qvineya]], [[Surinam]] və [[Liberiya]]dır.<ref>{{cite news |url=https://www.nytimes.com/2013/02/23/your-money/us-trails-much-of-the-world-in-providing-paid-family-leave.html |title=In Paid Family Leave, U.S. Trails Most of the Globe |last=Bernard |first=Tara Siegel |date=22 fevral 2013 |newspaper=The New York Times |access-date=27 avqust 2013 |archive-date=2013-02-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130223214104/https://www.nytimes.com/2013/02/23/your-money/us-trails-much-of-the-world-in-providing-paid-family-leave.html |url-status=live }}</ref> Federal qanunvericiliyin xəstəliyə görə məzuniyyət tələb etməməsinə baxmayaraq, dövlət işçiləri və şirkətlərdə tam ştat işçilər bundan faydalana bilirlər.<ref name=SLCNN /> [[Əmək Statistikası Bürosu]]nun məlumatına görə, tam ştat amerikalı işçilərin 74%-i xəstəliyə görə məzuniyyətə malikdirlər, buna baxmayaraq, yarım ştat işçilərin yalnız 24%-i eyni imtiyazlara malikdir.<ref name=SLCNN>{{cite web |last1=Vasel |first1=Kathryn |title=Who doesn't get paid sick leave? |url=http://money.cnn.com/2015/01/20/news/economy/paid-sick-leave/ |website=CNN |access-date=2018-12-22 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402231159/http://money.cnn.com/2015/01/20/news/economy/paid-sick-leave/ |url-status=live }}</ref> 2009-cu ildə ABŞ, [[Lüksemburq]] və [[Norveç]]dən sonra dünyada üçüncü ən yüksək adam başına [[əmək məhsuldarlığı]]na sahib olmuşdu. Saat başına düşən məhsuldarlığa görə bu iki ölkə və [[Niderland]]dan sonra dördüncü idi.<ref>{{cite web |url=http://www.conference-board.org/data/economydatabase/ |title=Total Economy Database, Summary Statistics, 1995–2010 |publisher=The Conference Board |website=Total Economy Database |date=Sentyabr 2010 |access-date=20 sentyabr 2009 |archive-date=2010-07-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100708232452/http://www.conference-board.org/data/economydatabase/ |url-status=live }}</ref>

[[Dünya maliyyə böhranı (2008–2012)|2008–2012-ci illərdə dünya maliyyə böhranı]] [[Konqresin Büdcə İdarəsi]]nə görə hələ potensialın altında olan ABŞ-yə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmişdi.<ref>{{cite web |url=http://www.cbpp.org/cms/index.cfm?fa=view&id=3252 |title=Chart Book: The Legacy of the Great Recession |publisher=Center on Budget and Policy Priorities |date=12 mart 2013 |accessdate=27 mart 2013 |archive-date=2015-04-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150408114201/http://www.cbpp.org/cms/index.cfm?fa=view&id=3252 |url-status=live }}</ref> Bu, yüksək [[işsizlik]] (azalan, lakin böhrandan əvvələ nisbətən yüksək qalan) ilə birlikdə aşağı [[İstehlakçı inamı indeksi|istehlakçı inamı]], [[ABŞ mənzil bumu|ev qiymətlərinin mütəmadi azalması və girovların və şəxsi iflasların artması]], artan federal borc böhranı, [[inflyasiya]] və [[Enerji böhranı (2000-ci illər)|neft və qida qiymətlərinin artması]] ilə nəticələndi.

=== Elm və texnologiya ===
{{Əsas|ABŞ-də elm və texnologiya|ABŞ-nin elm siyasəti}}

[[Fayl:Apollo 15 flag, rover, LM, Irwin cropped.jpg|thumb|1971-ci ildə astronavt [[Ceyms İrvin]] [[Apollon 15]]-in [[ay modulu]]nun və [[ay roveri]]nin yanında [[Ay]]da gəzir.]]

ABŞ XIX əsrin sonlarından etibarən texnoloji innovasiyada və XX əsrin ortalarından etibarən elmi tədqiqatlarda liderdir. XIX əsrin birinci yarısında ABŞ Müharibə Nazirliyinin Federal Arsenalı tərəfindən [[Qarşılıqlı əvəzolunma|əvəzolunan hissələrin]] istehsal üsulları hazırlanmışdır. Bu texnologiya [[metalkəsən dəzgah]] sənayesinin yaradılması ilə yanaşı XIX əsrin sonlarında ABŞ-nin tikiş maşınları, velosipedlər və digər məmulatların istehsalını genişləndirmişdir və [[Amerikan istehsalat sistemi]] olaraq tanınır. XX əsrin əvvəllərində zavodların [[elektrikləşdirmə]]si və [[montaj xətti]]nin və digər əməyə qənaət üsullarının tətbiqi [[kütləvi istehsal]] adlanan sistemi yaratdı.<ref>{{citation | last = Hounshell | first = David A. | year = 1984 | authorlink = David A. Hounshell | title = From the American System to Mass Production, 1800–1932: The Development of Manufacturing Technology in the United States | publisher = Johns Hopkins University Press | location = Baltimore, Maryland | isbn = 978-0-8018-2975-8 | lccn = 83016269 }}</ref>

1876-cı ildə [[Aleksandr Bell|Aleksandr Qrem Bell]] [[Telefonun kəşfi|telefon üçün ilk ABŞ patentini]] almışdı. Növünun ilklərindən biri olan [[Tomas Alva Edison|Tomas Edisonun]] [[Tədqiqаt institutu|tədqiqat laboratoriyası]] [[fonoqraf]]ı, ilk [[Elektrik lampası|uzunömürlü işıq lampasını]] və ilk işləyən [[Kinetoskop|film kamerasını]] inkişaf etdirdi.<ref name=Edison>{{cite web |title=Thomas Edison's Most Famous Inventions |url=http://www.thomasedison.org/index.php/education/inventions/ |website=Thomas A Edison Innovation Foundation |accessdate=21 yanvar 2015 |archive-date=2016-03-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160316154517/http://www.thomasedison.org/index.php/education/inventions/ |url-status=dead }}</ref> Sonuncusu dünya [[Şou-biznes|əyləncə sənayesinin]] ortaya çıxmasına gətirib çıxardı. XX əsrin əvvəllərində [[Rensom Eli Olds]] və [[Henri Ford]]un avtomobil şirkətləri montaj xəttini populyarlaşdırdılar. 1903-cü ildə [[Rayt qardaşları]] [[Wright Flyer|ilk sabit və idarəolunan havadan yüngül özügedən uçuş həyata keçirdilər]].<ref>{{cite web |author=Benedetti, François |url=http://www.fai.org/news_archives/fai/000295.asp |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070912065254/http://www.fai.org/news_archives/fai/000295.asp |archivedate=12 sentyabr 2007 |title=100 Years Ago, the Dream of Icarus Became Reality |publisher=Fédération Aéronautique Internationale (FAI) |date=17 dekabr 2003 |accessdate=15 avqust 2007}}</ref>

1920-ci və 1930-cu illərdə [[faşizm]] və [[Nasional Sosializm|nasizmin]] yüksəlişi [[Albert Eynşteyn]], [[Enriko Fermi]] və [[Con fon Neyman]] da daxil olmaqla bir çox Avropalı alimin Amerikaya immiqrasiya etməsinə səbəb oldu.<ref name=fraser>{{cite book |last1=Fraser |first1=Gordon |title=The Quantum Exodus: Jewish Fugitives, the Atomic Bomb, and the Holocaust |date=2012 |publisher=Oxford University Press |location=New York |isbn=978-0-19-959215-9 |url=https://books.google.com/books/about/The_Quantum_Exodus.html?id=-NYknwEACAAJ |access-date=2018-12-22 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402231246/https://books.google.com/books/about/The_Quantum_Exodus.html?id=-NYknwEACAAJ |url-status=live }}</ref> İkinci Dünya müharibəsi ərzində Manhetten layihəsi [[Atom dövrü]]nü başladan nüvə silahları inkişaf etdirdiyi müddətdə [[Kosmik yarış]] raket hazırlama, [[materialşünaslıq]] və [[aeronavtika]] sahələrində sürətli irəliləyişlər etdi.<ref>{{cite book |url=https://books.google.com/?id=qYZmj7Us3m8C&pg=PA68&lpg=PA68&dq=Space+Race++rapid+advances+in+rocketry,+materials+science,+and+computers#v=onepage&q=Space%20Race%20%20rapid%20advances%20in%20rocketry%2C%20materials%20science%2C%20and%20computers&f=false |title=10 Little Americans |via=Google Books |accessdate=15 sentyabr 2014 |isbn=978-0-615-14052-0}}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.computerworld.com/article/2525898/app-development/nasa-s-apollo-technology-has-changed-history.html |title=NASA's Apollo technology has changed the history |publisher=Sharon Gaudin |accessdate=15 sentyabr 2014 |archive-date=2014-12-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141213230300/http://www.computerworld.com/article/2525898/app-development/nasa-s-apollo-technology-has-changed-history.html |url-status=live }}</ref>

1950-ci illərdə praktik olaraq bütün müasir [[elektronika]]nın əsas aktiv komponenti olan [[tranzistor]]un ixtirası bir çox texnoloji inkişafa və ABŞ texnologiya sənayesinin əhəmiyyətli dərəcədə genişlənməsinə gətirib çıxardı.<ref>{{cite news |title=Celebrating July 2: 10 Days That Changed History |work=The New York Times |first=Adam |last=Goodheart |date=2 iyul 2006 |url=https://www.nytimes.com/2006/07/02/weekinreview/02goodheart.html |access-date=2018-12-22 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402231623/http://www.nytimes.com/2006/07/02/weekinreview/02goodheart.html |url-status=live }}</ref><ref>Silicon Valley: 110 Year Renaissance, McLaughlin, Weimers, Winslow 2008.</ref><ref>{{cite book |title=Roadmap to Entrepreneurial Success |author=Robert W. Price |publisher=AMACOM Div American Mgmt Assn |year=2004 |isbn=978-0-8144-7190-6 |page=42 |url=https://books.google.com/?id=q7UzNoWdGAkC&pg=PA42&dq=transistor+inventions-of-the-twentieth-century}}</ref> Bu da öz növbəsində, bir çox yeni texnologiya şirkətləri və ölkədə Kaliforniyadakı [[Silikon Vadisi]] kimi regionların yaranmasına səbəb oldu. [[Advanced Micro Devices]] (AMD) və [[Intel]] kimi Amerika [[mikroprosessor]] şirkətləri ilə yanaşı [[Adobe Systems]], [[Apple|Apple Inc.]], [[IBM]], [[Microsoft]] və [[Sun Microsystems]] də daxil olmaqla [[proqram təminatı]] və [[aparat təminatı]] şirkətləri [[şəxsi kompüter]]i yaratdı və populyarlaşdırdı. [[ARPANET]] 1960-cı illərdə [[ABŞ Müdafiə Nazirliyi|Müdafiə Nazirliyinin]] tələblərinə cavab vermək üçün hazırlanmış və [[İnternet]]ə [[İnternetin tarixi|çevrilən bir sıra şəbəkələrdən]] birincisi olmuşdur.<ref name="Sawyer2012">{{cite book |last=Sawyer |first=Robert Keith |title=Explaining Creativity: The Science of Human Innovation |url=https://books.google.com/books?id=QyJjyZ_YBAkC&pg=PA256 |year=2012 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-973757-4 |page=256 |access-date=2018-12-22 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402232259/https://books.google.com/books?id=QyJjyZ_YBAkC&pg=PA256 |url-status=live }}</ref>

Bu irəliləyişlər daha sonra fərdi istifadə üçün texnologiyanın daha çox [[şəxsiləşdirmə]]sinə gətirib çıxartdı.<ref>{{cite journal |last1=Bennett|authorlink1=W. Lance Bennett |first1=W. Lance |last2=Segerberg |first2=Alexandra |title=Digital Media and the Personalization of Collective Action |journal=Information, Communication & Society |date=Sentyabr 2011 |volume=14 |issue=6 |pages=770–799 |doi=10.1080/1369118X.2011.579141|url=http://urn.kb.se/resolve?urn=urn:nbn:se:su:diva-70937}}</ref> {{OMƏ|2013-cü il}} Amerika ev təsərrüfatlarının 83,8%-i ən az bir [[kompüter]]ə və 73,3%-i yüksəksürətli internet xidmətinə malikdir.<ref>{{cite web |url=https://www.census.gov/content/dam/Census/library/publications/2014/acs/acs-28.pdf |title=Computer and Internet Use Main |publisher=U.S. Census Bureau |accessdate=22 iyul 2015 |archive-date=2018-06-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180606181250/http://www.census.gov/content/dam/Census/library/publications/2014/acs/acs-28.pdf |url-status=live }}</ref> {{OMƏ|2013-cü il may ayı}} Amerikalıların 91%-i mobil telefona sahibdir.<ref>{{cite news |url=http://www.pewresearch.org/fact-tank/2013/06/06/cell-phone-ownership-hits-91-of-adults/ |title=Cell phone ownership hits 91% of adults |publisher=Pew Research Center |date=19 may 2013 |accessdate=22 iyul 2015 |archive-date=22 July 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150722021415/http://www.pewresearch.org/fact-tank/2013/06/06/cell-phone-ownership-hits-91-of-adults/ |url-status=live }}</ref> ABŞ internetdən istifadə azadlığı ilə əlaqədar yüksək dərəcələrə sahibdir.<ref>{{cite web |title=Freedom on the Net 2014 |url=https://freedomhouse.org/report/freedom-net-2014/freedom-net-2014-graphics#.VQ9Itu7F9aw |website=[[Freedom House]] |access-date=2018-12-22 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402225748/https://freedomhouse.org/report/freedom-net-2014/freedom-net-2014-graphics#.VQ9Itu7F9aw |url-status=dead }}</ref>

XXI əsrdə tədqiqat və inkişafın maliyyələşdirməsinin təxminən üçdə ikisi özəl sektora düşür.<ref>{{cite web |url=https://www.census.gov/compendia/statab/2008/tables/08s0775.xls |archiveurl=http://webarchive.loc.gov/all/20120210170338/http://www.census.gov/compendia/statab/2008/tables/08s0775.xls |archivedate=10 fevral 2012 |title=Research and Development (R&D) Expenditures by Source and Objective: 1970 to 2004 |publisher=U.S. Census Bureau |accessdate=19 iyun 2007 |deadurl=yes |df= }}</ref> ABŞ dünyanın elmi tədqiqat məqalələri və [[impakt faktor]]da liderlik edir.<ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/education/2006/mar/21/highereducation.uk4 |author=MacLeod, Donald |title=Britain Second in World Research Rankings |date=21 mart 2006 |work=The Guardian |accessdate=14 may 2006 |location=London |archive-date=24 July 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130724214151/http://www.guardian.co.uk/education/2006/mar/21/highereducation.uk4 |url-status=live }}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.cnas.org/publications/reports/understanding-chinas-ai-strategy|title=Understanding China's AI Strategy|last=Allen|first=Gregory|date=6 fevral 2019|website=Center for a New American Security|access-date=|archive-date=2020-07-29|archive-url=https://web.archive.org/web/20200729040208/https://www.cnas.org/publications/reports/understanding-chinas-ai-strategy|url-status=live}}</ref>

=== Gəlir, yoxsulluq və sərvət ===
{{Ətraflı|[[ABŞ-də gəlir]], [[ABŞ-də yoxsulluq]], [[ABŞ-də zənginlik]], [[Adam başına düşən gəlirə görə ABŞ qraflıqlarının siyahısı]] və [[ABŞ-də gəlir bərabərsizliyi]]}}
[[Fayl:South San Jose (crop).jpg|thumb|240px|left|[[Kaliforniya]]nın [[San-Xose (Kaliforniya)|San-Xose]] şəhərində [[kütləvi ev tikintisi]]nin inkişafı]]

Dünya əhalisinin 4,4%-ni təşkil edən amerikalılar ümumilikdə dünyanın ümumi sərvətinin 41,6%-nə sahibdirlər<ref>{{cite web |last1=Sherman |first1=Erik |title=America is the richest, and most unequal, country |url=http://fortune.com/2015/09/30/america-wealth-inequality/ |website=Fortune |access-date=30 avqust 2016 |archive-date=2018-09-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180918033712/http://fortune.com/2015/09/30/america-wealth-inequality/ |url-status=live }}</ref> və dünyadakı milyonerlərin təxminən yarısını amerikalılar təşkil edirlər.<ref>{{cite web |last1=McCarthy |first1=Niall |title=The Countries With The Most Millionaires |url=https://www.statista.com/chart/3890/the-countries-with-the-most-millionaires/ |website=Statista |access-date=30 avqust 2016 |archive-date=2016-09-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160911141157/https://www.statista.com/chart/3890/the-countries-with-the-most-millionaires/ |url-status=live }}</ref> 2013-cü il mart ayında ABŞ [[Qlobal Qida Təhlükəsizliyi İndeksi]]ndə qida imkanları və ümumi ərzaq təhlükəsizliyi üzrə birinci omuşdu.<ref>{{cite web |title=Global Food Security Index |url=http://foodsecurityindex.eiu.com/Country/Details#United%20States |publisher=The Economist Intelligence Unit |location=London |access-date=8 aprel 2013 |date=5 mart 2013 |archive-date=2012-07-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120712235613/http://foodsecurityindex.eiu.com/Country/Details#United%20States |url-status=live }}</ref> Amerikalılar ortalama olaraq [[Avropa İttifaqı]] sakinlərindən iki dəfə daha artıq və hər bir Aİ ölkəsindən daha çox mənzil və adam başına düşən yaşayış sahəsinə malikdirlər.<ref name="Heritage Poor">{{cite web |title=Understanding Poverty in the United States: Surprising Facts About America's Poor |url=http://www.heritage.org/research/reports/2011/09/understanding-poverty-in-the-united-states-surprising-facts-about-americas-poor |publisher=Heritage Foundation |accessdate=8 aprel 2013 |author=Rector, Robert |last2=Sheffield |first2=Rachel |date=13 sentyabr 2011 |archive-date=2011-09-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110925022355/http://www.heritage.org/research/reports/2011/09/understanding-poverty-in-the-united-states-surprising-facts-about-americas-poor |url-status=live }}</ref> ABŞ 2017-ci il üçün [[BMT-nin İnkişaf proqramı]]nın [[İnsan İnkişafı İndeksi]]ndə 189 ölkə arasında 13-cü yerdə idi və Bərabərsizliyə uyğunlaşdırımış İnsan İnkişafı İndeksində (Bİİİ) 151 ölkə arasında 25-ci yerdə idi.<ref>{{cite web |title=Human Development Index (HDI) {{!}} Human Development Reports |url=http://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-hdi |website=UNHDP |accessdate=27 dekabr 2018 |archive-date=2017-01-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170128091411/http://hdr.undp.org/en/content/human-development-index-hdi |url-status=live }}</ref>

2016-cı ildəki sabit artımdan sonra, Siyahıyaalma Bürosuna görə iki il ardıcıl rekord böyümədən sonra gəlir ən yüksək səviyyəyə çatdı, buna baxmayaraq, ən çox qazanan 5 şəxsin ümumi gəlirin yarısından çoxunu malik olması ilə gəlir bərabərsizliyi yüksək səviyyələrdə qalır.<ref name="auto">{{cite web |url=https://www.washingtonpost.com/business/economy/us-middle-class-incomes-reached-highest-ever-level-in-2016-census-bureau-says/2017/09/12/7226905e-97de-11e7-b569-3360011663b4_story.html |title=U.S. middle-class incomes reached highest-ever level in 2016, Census Bureau says |first=Heather |last=Long |date=12 sentyabr 2017 |publisher= |access-date=18 sentyabr 2017 |via=www.WashingtonPost.com |archive-date=2020-03-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200310020048/https://www.washingtonpost.com/business/economy/us-middle-class-incomes-reached-highest-ever-level-in-2016-census-bureau-says/2017/09/12/7226905e-97de-11e7-b569-3360011663b4_story.html |url-status=live }}</ref> 1970-ci illərdən etibarən məhsuldarlıq və orta gəlirlər arasında genişlənən bir boşluq olmuşdur.<ref>{{cite web |url=http://www.epi.org/publication/ib330-productivity-vs-compensation/ |title=The wedges between productivity and median compensation growth |last=Mishel |first=Lawrence |date=26 aprel 2012 |website= |publisher=[[Economic Policy Institute]] |access-date=18 oktyabr 2013 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402232053/http://www.epi.org/publication/ib330-productivity-vs-compensation/ |url-status=live }}</ref> Bununla birlikdə, tibbi sığorta kimi işçilərin artan imtiyazları sayəsində ümumi kompensasiya və məhsuldarlıq arasındakı fərq geniş deyil.<ref>{{cite web |last=Anderson |first=Richard G. |title=How Well Do Wages Follow Productivity Growth? |year=2007 |url=https://research.stlouisfed.org/publications/es/07/ES0707.pdf |publisher=St. Louis Federal Reserve |postscript=<!--None--> |access-date=25 oktyabr 2015 |archive-date=2016-02-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160202014351/https://research.stlouisfed.org/publications/es/07/ES0707.pdf |url-status=live }}</ref> İllik gəlirin paylaşıdırılmasında 1976-cı ildəki 9%-dən iki dəfədən çox artaraq 2011-ci ildə 20% olan ilk 1%-lik hissənin payının yüksəlişi [[ABŞ-də gəlir bərabərsizliyi|gəlir bərabərsizliyinə]] əhəmiyyətli dərəcədə təsir etmiş,<ref name="PikettySaez">{{cite journal |last1=Alvaredo |first1=Facundo |last2=Atkinson |first2=Anthony B. |author-link2=Tony Atkinson |last3=Piketty |first3=Thomas |author-link3=Thomas Piketty |last4=Saez |first4=Emmanuel |author-link4=Emmanuel Saez |date=2013 |title=The Top 1 Percent in International and Historical Perspective |journal=[[Journal of Economic Perspectives]] |volume=27 |issue=Summer 2013 |pages=3–20 |doi=10.1257/jep.27.3.3}}</ref> ABŞ-ni İƏİT ölkələri arasında ən geniş gəlir bölgülərindən birinə sahib etmişdir.<ref name="Sme">{{cite journal |last1=Smeeding |first1=T.M. |year=2005 |title=Public Policy: Economic Inequality and Poverty: The United States in Comparative Perspective |journal=Social Science Quarterly |volume=86 |pages=955–983 |doi=10.1111/j.0038-4941.2005.00331.x}}<br>{{cite web |last1=Tcherneva |first1=Pavlina R. |title=When a rising tide sinks most boats: trends in US income inequality |url=http://www.levyinstitute.org/pubs/pn_15_4.pdf |website=levyinstitute.org |publisher=Levy Economics Institute of Bard College |accessdate=10 aprel 2015 |date=Aprel 2015 |archive-date=2015-04-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150403135135/http://www.levyinstitute.org/pubs/pn_15_4.pdf |url-status=live }}<br>{{cite web |url=http://elsa.berkeley.edu/~saez/TabFig2005prel.xls |author=Saez, E. |title=Table A1: Top Fractiles Income Shares (Excluding Capital Gains) in the U.S., 1913–2005 |publisher=UC Berkeley |date=Oktyabr 2007 |accessdate=24 iyul 2008 |archive-date=2011-05-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110511120827/http://elsa.berkeley.edu/~saez/TabFig2005prel.xls |url-status=live }}<br>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html |title=Field Listing—Distribution of Family Income—Gini Index |publisher=CIA |website=The World Factbook |date=14 iyun 2007 |accessdate=17 iyun 2007 |archive-date=2018-12-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181225073521/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html%20 |url-status=dead }}<br>{{cite web |url=http://www.oecd.org/els/soc/OECD2014-FocusOnTopIncomes.pdf |title=Focus on Top Incomes and Taxation in OECD Countries: Was the crisis a game changer? |date=May 2014 |publisher=[[İƏİT|OECD]] |access-date=1 may 2014 |archive-date=9 June 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140609141415/http://topincomes.parisschoolofeconomics.eu/ |url-status=live }}</ref> 2018-ci ildə İƏİT tərəfindən aparılan araşdırmalara əsasən, ABŞ digər inkişaf etmiş ölkələrdən daha yüksək gəlir bərabərsizliyinə və aşağı gəlirli işçilər daha böyük faiz nisbətinə malikdir. Bunun başlıca səbəbi riskli işçilərin demək olar ki, heç bir dövlət dəstəyinə malik olmaması və çox zəif [[kollektiv müqavilə]] sisteminin qurulmasıdır.<ref>{{cite news |last=Van Dam |first=Andrew |date=4 iyul 2018 |title=Is it great to be a worker in the U.S.? Not compared with the rest of the developed world. |url=https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2018/07/04/is-it-great-to-be-a-worker-in-the-u-s-not-compared-to-the-rest-of-the-developed-world/?noredirect=on |work=The Washington Post |location= |access-date=12 iyul 2018 |archive-date=2019-03-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190307003437/https://www.washingtonpost.com/news/wonk/wp/2018/07/04/is-it-great-to-be-a-worker-in-the-u-s-not-compared-to-the-rest-of-the-developed-world/?noredirect=on |url-status=live }}</ref> [[Yuxarı sinif|Gəlir əldə edənlərin ilk 1 faizi]] 2009-cu ildən 2015-ci ilədək gəlir artımının 52 faizini təşkil edib ki, burada gəlir dövlət köçürmələri istisna olmaqla, bazar gəliri kimi müəyyən edilib.<ref>{{cite web |last=Saez |first=Emmanuel |author-link=Emmanuel Saez |title=Striking it Richer: The Evolution of Top Incomes in the United States |url=http://elsa.berkeley.edu/~saez/saez-UStopincomes-2015.pdf |publisher=University of California, Berkeley |accessdate=15 sentyabr 2017 |date=30 iyun 2016 |archive-date=2017-09-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170915204551/http://elsa.berkeley.edu/~saez/saez-UStopincomes-2015.pdf |url-status=live }}</ref> Gəlirin bərabərsizliyin həddi və uyğunluğu müzakirə mövzusudur.{{sfn|Gilens|Page|2014}}<ref>{{Cite book |title=Economic Inequality and Political Representation |author=[[Larry Bartels]] |journal=The Unsustainable American State |date=2009 |doi=10.1093/acprof:oso/9780195392135.003.0007 |url=https://www.princeton.edu/~bartels/economic.pdf |pages=167–196 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304091537/http://www.princeton.edu/~bartels/economic.pdf |archivedate=4 mart 2016 |df= |isbn=978-0-19-539213-5 |citeseerx=10.1.1.172.7597 }}<br>{{cite journal |title=Responsiveness in an Era of Inequality: The Case of the U.S. Senate |author=Thomas J. Hayes |journal=[[Political Research Quarterly]] |date=2012 |volume=66 |issue=3 |pages=585–599 |doi=10.1177/1065912912459567 |ssrn=1900856}}{{cite news |last=Dunsmuir |first=Lindsay |date=11 oktyabr 2017 |title=IMF calls for fiscal policies that tackle rising inequality |url=https://www.reuters.com/article/imf-g20-inequality/imf-calls-for-fiscal-policies-that-tackle-rising-inequality-idUSL2N1ML16B |work=Reuters |location= |access-date=2 avqust 2018 |quote="While overall global inequality has fallen in recent decades because of the economic rise of countries such as China and India, inequality within countries has risen sharply, especially in large countries like the United States and China. The Fund warned that excessive inequality could lower economic growth as well as polarize politics." |archive-date=2019-07-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190712212327/https://www.reuters.com/article/imf-g20-inequality/imf-calls-for-fiscal-policies-that-tackle-rising-inequality-idUSL2N1ML16B |url-status=live }}</ref><ref>{{cite journal |last1=Winship |first1=Scott |title=Overstating the Costs of Inequality |journal=National Affairs |date=Yaz 2013 |issue=15 |url=http://www.brookings.edu/~/media/research/files/articles/2013/03/overstating%20inequality%20costs%20winship/overstating%20inequality%20costs%20winship.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131024141452/http://www.brookings.edu/~/media/Research/Files/Articles/2013/03/overstating%20inequality%20costs%20winship/overstating%20inequality%20costs%20winship.pdf |archivedate=24 oktyabr 2013 |accessdate=29 aprel 2015 |deadurl=yes |df= }}<br>{{cite web |title=Income Inequality in America: Fact and Fiction |url=http://www.economics21.org/files/e21ib_1.pdf |publisher=Manhattan Institute |accessdate=29 aprel 2015 |date=May 2014 |archive-date=2018-01-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180103174659/https://economics21.org/files/e21ib_1.pdf |url-status=live }}<br>{{cite journal |last1=Brunner |first1=Eric |last2=Ross |first2=Stephen L |last3=Washington |first3=Ebonya |title=Does Less Income Mean Less Representation? |journal=American Economic Journal: Economic Policy |date=May 2013 |volume=5 |issue=2 |pages=53–76 |doi=10.1257/pol.5.2.53 |url=http://economics.yale.edu/sites/default/files/files/Faculty/washington/less-income.pdf |accessdate=12 iyul 2015 |citeseerx=10.1.1.360.9508 |archive-date=2022-01-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220123090117/http://economics.yale.edu/sites/default/files/files/Faculty/washington/less-income.pdf |url-status=live }}<br>{{cite news |last1=Feldstein |first1=Martin |title=Piketty's Numbers Don't Add Up: Ignoring dramatic changes in tax rules since 1980 creates the false impression that income inequality is rising. |url=https://www.wsj.com/news/articles/SB10001424052702304081804579557664176917086 |accessdate=12 iyul 2015 |agency=Wall Street Journal |date=14 may 2014 |archive-date=2 April 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402232217/https://www.wsj.com/news/articles/SB10001424052702304081804579557664176917086 |url-status=live }}</ref>
{| class="floatright"  style="margin:auto; text-align:right;"
|+ '''ABŞ ailələrinin orta xalis dəyəri'''
|+ align="bottom" style="caption-side: bottom; text-align: right;" | Mənbə: Fed Survey of Consumer Finances<ref>{{cite web |last1=Weston |first1=Liz |title=Americans Are Pissed – This Chart Might Explain Why |url=https://www.nerdwallet.com/blog/finance/why-people-are-angry/ |website=nerdwallet.com |date=10 may 2016 |access-date=27 December 2018 |archive-date=2 April 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402225554/https://www.nerdwallet.com/blog/finance/why-people-are-angry/ |url-status=live }}</ref>
! 2013-cü ildə ($ ilə) !! 1998 !! 2013 !! fərq
|-
| Bütün ailələr || 102.500$ || 81.200$ || -20,8%
|-
| Gəlirlərin aşağı 20%-i || 8.300$ || 6.100$ || -26,5%
|-
| Gəlirlərin 2-ci aşağı 20%-i || 47.400$ || 22.400$ || -52,7%
|-
| Gəlirlərin orta 20%-i || 76.300$ || 61.700$ || -19,1%
|-
| Ən yüksək 10% || 646.600$ || 1.130.700$ || +74,9%
|}

[[ABŞ-də sərvət|Sərvət]], gəlir və vergilər kimi [[ABŞ-də sərvət bərabərsizliyi|yüksək mərkəzləşmiş səviyyədədir]], yetkin əhalinin ən zəngin 10%-i ölkənin ev təsərrüfatlarının zənginliyinin 72%-inə, aşağı hissəsi isə yalnız 2%-inə malikdir.<ref>{{cite book |last1=Piketty |first1=Thomas |author-link1=Thomas Piketty |title=[[Capital in the Twenty-First Century]] |date=2014 |publisher=Belknap Press |page=[https://archive.org/details/isbn_9780674430006/page/257 257]}} {{ISBN|0-674-43000-X}}</ref> Federal Ehtiyat Sisteminin 2017-ci il sentyabr ayına olan hesabatına əsasən, ilk 1% 2016-cı ildə ölkə sərvətinin 38,6%-ini idarə edirdi.<ref>{{cite news |last=Egan |first=Matt |date=27 sentyabr 2017 |title=Record inequality: The top 1% controls 38.6% of America's wealth |url=http://money.cnn.com/2017/09/27/news/economy/inequality-record-top-1-percent-wealth/index.html |work=CNNMoney |location= |access-date=12 oktyabr 2017 |archive-date=2022-05-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220531145415/https://money.cnn.com/2017/09/27/news/economy/inequality-record-top-1-percent-wealth/index.html |url-status=live }}</ref> 2007-ci il iyun ayından 2008-ci il noyabr ayına qədər olan [[Dünya maliyyə böhranı (2008–2012)|qlobal böhran]] dünyadakı aktiv qiymətlərinin düşməsinə gətirib çıxardı. Amerikalılara məxsus əmlaklar dəyərlərinin təxminən dörddə birini itirdi.<ref>{{cite journal |author=Altman, Roger C. |url=https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2009-01-01/great-crash-2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081223095528/http://www.foreignaffairs.org/20090101faessay88101/roger-c-altman/the-great-crash-2008.html |archivedate=23 dekabr 2008 |title=The Great Crash, 2008 |journal=Foreign Affairs |accessdate=27 fevral 2009}}</ref> Ev təsərrüfatlarının sərvəti 2007-ci ilin ikinci rübündə zirvəyə çıxandan bəri 14 trilyon $ azalıb, lakin 2006-cı ildən bəri 14 trilyon $ artmışdır.<ref>{{cite web |last1=Luhby |first1=Tami |title=Americans' wealth drops $1.3 trillion |url=http://money.cnn.com/2009/06/11/news/economy/Americans_wealth_drops/?postversion=2009061113 |website=CNN Money |date=11 iyun 2009 |access-date=2018-12-27 |archive-date=2010-09-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100913115645/http://money.cnn.com/2009/06/11/news/economy/Americans_wealth_drops/?postversion=2009061113 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url=http://research.stlouisfed.org/fred2/series/TNWBSHNO |title=Households and Nonprofit Organizations; Net Worth, Level |website=stlouisfed.org |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2015-09-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150922001924/https://research.stlouisfed.org/fred2/series/TNWBSHNO |url-status=live }}</ref> 2014-cü ilin sonunda ev təsərrüfatı borcu 2008-ci ilin sonundakı 13,8 trilyon $-dan<ref>{{cite web |url=http://www.newyorkfed.org/microeconomics/hhdc.html#/2014/q4 |title=Household Debt and Credit Report |publisher=[[Federal Reserve Bank of New York]] |accessdate=26 iyun 2015 |ref=none |archive-date=2015-06-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150626201524/http://www.newyorkfed.org/microeconomics/hhdc.html#/2014/q4 |url-status=live }}</ref> aşağı düşərək 11,8 trilyon $ təşkil etmişdir.<ref>{{cite web |url=https://www.reuters.com/article/idUSTRE52B58720090312 |title=U.S. household wealth falls $11.2&nbsp;trillion in 2008 |website=Reuters |accessdate=4 oktyabr 2014 |archive-date=2022-04-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220409220353/https://www.reuters.com/article/idUSTRE52B58720090312 |url-status=live }}</ref>

2014-cü il yanvar ayında ABŞ-də sığınacağa malik və malik olmayan 578.424 nəfər [[ABŞ-də evsizlik|evsiz insan]] olub və təxminən üçdə ikisi fövqəladə sığınacaqlarda və ya keçid mənzil proqramında qalır.<ref>{{cite web |title=The 2014 Annual Homeless Assessment Report (AHAR) to Congress |url=https://www.hudexchange.info/resources/documents/2014-AHAR-Part1.pdf |publisher=The U.S. Department of Housing and Urban Development |accessdate=6 avqust 2015 |year=2014 |archive-date=2015-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151014160820/https://www.hudexchange.info/resources/documents/2014-AHAR-Part1.pdf |url-status=dead }}</ref> 2011-ci ildə 2007-ci ildəkindən təxminən 35% artıq olmaqla [[ABŞ-də aclıq#Uşaqlar|16,7 milyon uşaq ərzaq təhlükəsizliyi olmayan evlərdə yaşayırdı]], buna baxmayaraq ABŞ-dəki uşaqlarının yalnız 1,1%-i və ya 845.000-i il ərzində hər hansı bir müddətdə azaldılmış qida qəbulu və ya yemək normalarını pozulması ilə üzləşib və əksər hallar xroniki deyildi.<ref>{{cite web |title=Household Food Security in the United States in 2011 |url=http://www.ers.usda.gov/media/884525/err141.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20121007231515/http://www.ers.usda.gov/media/884525/err141.pdf |dead-url=yes |archive-date=7 oktyabr 2012 |publisher=USDA |accessdate=8 aprel 2013 |date=Sentyabr 2012 }}</ref> Siyahıyaalma Bürosunun 2014-cü il hesabatına görə, beş gənc yetkindən biri yoxsulluq şəraitində yaşayır, 1980-ci ildə isə bu rəqəm yeddi idi.<ref>{{cite press release |date=4 dekabr 2014 |title=New Census Bureau Statistics Show How Young Adults Today Compare With Previous Generations in Neighborhoods Nationwide |url=https://www.census.gov/newsroom/press-releases/2014/cb14-219.html |agency=[U.S. Census Bureau |access-date=2018-12-27 |archive-date=2021-07-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210719225218/https://www.census.gov/newsroom/press-releases/2014/cb14-219.html |url-status=live }}</ref> {{OMƏ|2017-ci il sentyabr ayı}} ABŞ əhalisinin təxminən 12,7%-i olan 40 milyon insan yoxsulluq şəraitində yaşayırdı və bunun 18,5 milyonu dərin yoxsulluq (ailə gəliri yoxsulluq səviyyəsinin yarısından az olan) şəraitində yaşayırdı. 2016-cı ildə 13,3 milyon uşaq yoxsulluq şəraitində yaşayırdı, bu da yoxsul əhalinin 32,6% -ni təşkil edirdi.<ref>{{cite web|url=http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=22533&LangID=E|title=Statement on Visit to the USA, by Professor Philip Alston, United Nations Special Rapporteur on extreme poverty and human rights|last=Alston|first=Philp|date=15 dekabr 2017|website=|publisher=[[BMT-nin İnsan Hüquqları üzrə Ali Komissarlığı|OHCHR]]|access-date=22 dekabr 2017|authorlink=Philip Alston|archive-date=2019-10-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20191005194945/https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=22533&LangID=E|url-status=live}}</ref>

2017-ci ildə ən aşağı [[Yoxsulluq səviyyəsinə görə ABŞ ştat və ərazilərinin siyahısı|yoxsulluq səviyyəsi]] olan bölgə [[Nyu-Hempşir]] (7,3%), ən yüksək yoxsulluq səviyyəsi olan bölgə isə [[Amerika Samoası]] (65%) idi.<ref>{{cite web |title=Places: New Hampshire. |url=https://www.forbes.com/places/nh/ |website=Forbes |accessdate=5 yanvar 2018 |archive-date=2012-12-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121216202820/https://www.forbes.com/places/nh/ |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=U.S. Census Bureau QuickFacts: New Hampshire |url=https://www.census.gov/quickfacts/NH |website=www.census.gov |accessdate=5 yanvar 2018 |archive-date=2018-04-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180406053725/https://www.census.gov/quickfacts/NH |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |last1=Sagapolutele |first1=Fili |title=American Samoa Governor Says Small Economies 'Cannot Afford Any Reduction In Medicaid' {{!}} Pacific Islands Report |url=http://www.pireport.org/articles/2017/03/02/american-samoa-governor-says-small-economies-cannot-afford-any-reduction |website=www.pireport.org |accessdate=8 yanvar 2018 |date=3 fevral 2017 |archive-date=2021-02-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210224155300/http://www.pireport.org/articles/2017/03/02/american-samoa-governor-says-small-economies-cannot-afford-any-reduction |url-status=dead }}</ref> Ştatlar arasında ən yüksək yoxsulluq səviyyəsi [[Missisipi]]də (21,9 %) idi.<ref>{{cite web |last1=Stebbins |first1=Samuel |last2=Sauter |first2=Michael B. |last3=Comen |first3=Evan |last4=C. Frohlich |first4=Thomas |title=America's Happiest (and Most Miserable) States |url=http://247wallst.com/special-report/2017/02/01/happiest-and-most-miserable-states/10/ |website=247wallst.com |accessdate=5 yanvar 2018 |date=1 fevral 2017 |archive-date=2022-04-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220407094211/https://247wallst.com/special-report/2017/02/01/happiest-and-most-miserable-states/10/ |url-status=live }}</ref> BMT-nin məlumatına görə, ABŞ-də təxminən beş milyon insan "üçüncü dünya" şəraitində yaşayır.<ref>{{cite news|last=|first=|date=4 iyun 2018|title="Contempt for the poor in US drives cruel policies," says UN expert|url=http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=23172&LangID=E|work=OHCHR|location=|access-date=5 iyun 2018|archive-date=2019-09-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20190917141810/https://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/DisplayNews.aspx?NewsID=23172&LangID=E|url-status=live}}</ref>

== İnfrastruktur ==

=== Nəqliyyat ===
{{Əsas|ABŞ-də nəqliyyat}}
[[Fayl:Map of current Interstates.svg|upright|thumb|220px|{{convert|46876|mi|km}} uzanan [[ştatlararası avtomagistral sistemi]].<ref>{{cite web |title=Interstate FAQ (Question #3) |publisher=Federal Highway Administration |year=2006 |url=http://www.fhwa.dot.gov/interstate/faq.htm#question3 |accessdate=4 mart 2009 |archive-date=2013-07-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130713095518/http://www.fhwa.dot.gov/interstate/faq.htm#question3 |url-status=live }}</ref>]]

Şəxsi nəqliyyatda {{convert|57000|mi|-2|abbr=on}} uzunluğu ilə dünyanın [[Milli avtomagistral sistemi (ABŞ)|ən uzun avtomagistral sistemlərindən]] birinin də daxil olduğu {{convert|4|e6mi|abbr=off|sp=us}} uzunluğa malik ictimai yollar şəbəkəsi ilə fəaliyyət göstərən avtomobillər üstünlük təşkil edir.<ref>{{cite web |title=Public Road and Street Mileage in the United States by Type of Surface |url=http://www.rita.dot.gov/bts/sites/rita.dot.gov.bts/files/publications/national_transportation_statistics/html/table_01_04.html |website=United States Department of Transportation |accessdate=13 yanvar 2015 |archive-date=2015-01-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150102141414/http://www.rita.dot.gov/bts/sites/rita.dot.gov.bts/files/publications/national_transportation_statistics/html/table_01_04.html |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.newgeography.com/content/002003-china-expressway-system-exceed-us-interstates |title=China Expressway System to Exceed US Interstates |work=New Geography |location=Grand Forks, ND |date=22 yanvar 2011 |access-date=16 sentyabr 2011 |archive-date=2011-09-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110917143755/http://www.newgeography.com/content/002003-china-expressway-system-exceed-us-interstates |url-status=live }}</ref> Dünyanın ikinci ən böyük avtomobil bazarı olan<ref>{{cite news |url=https://www.theguardian.com/business/2010/jan/08/china-us-car-sales-overtakes |title=China overtakes US in car sales |newspaper=The Guardian |date=8 yanvar 2010 |access-date=10 iyul 2011 |location=London |archive-date=2013-09-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130909065535/http://www.theguardian.com/business/2010/jan/08/china-us-car-sales-overtakes |url-status=live }}</ref> ABŞ 1000 amerikalıya 765 nəqliyyat vasitəsi (1996-cı il) olmaqla dünyada ən yüksək adambaşına düşən nəqliyyat vasitə nisbətinə malikdir.<ref>{{cite web |url=http://www.nationmaster.com/graph/tra_mot_veh-transportation-motor-vehicles |title=Motor vehicles statistics&nbsp;– countries compared worldwide |publisher=NationMaster |access-date=19 iyul 2011 |archive-date=2018-12-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181226011515/https://www.nationmaster.com/country-info/stats/Transport/Motor-vehicles |url-status=live }}</ref> [[ABŞ-də sərnişin avtomobilləri|Şəxsi nəqliiyat vasitələrin]] təxminən 40%-i furqon, [[SUV]] və ya yüngül yük maşınlarıdır.<ref>{{cite web |url=http://www.bts.gov/publications/highlights_of_the_2001_national_household_travel_survey/html/section_01.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050513103251/http://www.bts.gov/publications/highlights_of_the_2001_national_household_travel_survey/html/section_01.html |dead-url=yes |archive-date=13 may 2005 |title=Household, Individual, and Vehicle Characteristics |publisher=U.S. Dept. of Transportation, Bureau of Transportation Statistics |website=2001 National Household Travel Survey |accessdate=15 avqust 2007 |df= }}</ref> Orta Amerikalı yetkinlər (bütün sürücülər və sərnişinlər daxil olmaqla) hər gün sürüşə 55 dəqiqə sərf edərək {{convert|29|mi|km|0}} yol gedir.<ref>{{cite web |url=http://www.bts.gov/publications/highlights_of_the_2001_national_household_travel_survey/html/section_02.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20050513103255/http://www.bts.gov/publications/highlights_of_the_2001_national_household_travel_survey/html/section_02.html |dead-url=yes |archive-date=13 may 2005 |title=Daily Passenger Travel |publisher=U.S. Dept. of Transportation, Bureau of Transportation Statistics |website=2001 National Household Travel Survey |accessdate=15 avqust 2007 |df= }}</ref> 2017-ci ildə minik avtomobilləri, avtobuslar və digər yük maşınları daxil olmaqla, lakin motosiklet və digər iki təkərlilər istisna olmaqla 255.009.283 ədəd motorlu nəqliyyat vasitəsi və ya hər 1.000 nəfərə 910 nəqliyyat vasitəsi var idi.<ref name="USBTS">{{cite web|url=https://capitol-tires.com/how-many-cars-per-capita-in-the-us.html|title=Vehicle Statistics: Cars Per Capita|publisher=Capitol Tires|access-date=2018-12-27|archive-date=2018-06-20|archive-url=https://web.archive.org/web/20180620101410/https://capitol-tires.com/how-many-cars-per-capita-in-the-us.html|url-status=live}}</ref>

[[Fayl:High Speed Railroad Map of the United States 2013.svg|thumb|ABŞ-də [[Amtrak]] (sərnişin) [[ABŞ-də yüksək sürətli dəmir yolu|dəmiryolu sürətlərini]] göstərən xəritə.<ref>{{Cite report |last1=Todorovich |first1=Petra |last2=Hagler |first2=Yoav |title=High Speed Rail in America |publisher=America 2050 |date=Yanvar 2011 |url=http://www.america2050.org/pdf/HSR-in-America-Complete.pdf |format=PDF |accessdate=5 may 2011 |archive-date=10 April 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110410181003/http://www.america2050.org/pdf/HSR-in-America-Complete.pdf |url-status=dead }}</ref>]]

[[ABŞ-də ictimai nəqliyyat|Kütləvi nəqliyyat]] bütün ABŞ iş səfərlərinin 9%-ni təşkil edir.<ref>{{cite web |url=http://www.policy.rutgers.edu/vtc/documents/TOD.Euro-Style_Planning-Renne-Wells.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140912143021/http://www.policy.rutgers.edu/vtc/documents/TOD.Euro-Style_Planning-Renne-Wells.pdf |author1=Renne, John L. |author2=Wells, Jan S. |title=Emerging European-Style Planning in the United States: Transit-Oriented Development |page=2 |year=2003 |publisher=Rutgers University |accessdate=11 iyun 2007 |archivedate=12 sentyabr 2014}}</ref><ref>{{cite web |url=http://switchboard.nrdc.org/blogs/kbenfield/natgeo_surveys_countries_trans.html |title=NatGeo surveys countries' transit use: guess who comes in last |last=Benfield |first=Kaid |publisher=Natural Resources Defense Council |date=18 may 2009 |accessdate=6 yanvar 2015 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150120234533/http://switchboard.nrdc.org/blogs/kbenfield/natgeo_surveys_countries_trans.html |archivedate=20 yanvar 2015 }}</ref> [[ABŞ-də dəmiryolu nəqliyyatı|Dəmir yolu ilə malların daşınması]] genişdir, baxmayaraq ki, qismən ABŞ-nin daxili hissələrinin çoxunda əhalinin aşağı sıxlığı səbəbindən nisbətən az sayda sərnişin (təxminən ildə 31 milyon) şəhərlərarası dəmiryolundan istifadə edir.<ref>{{cite web |url=http://www.gao.gov/products/GAO-07-15 |title=Intercity Passenger Rail: National Policy and Strategies Needed to Maximize Public Benefits from Federal Expenditures |date=13 noyabr 2006 |publisher=U.S. Government Accountability Office |accessdate=20 iyun 2007 |archive-date=2008-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080924235819/http://www.gao.gov/products/GAO-07-15 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |url=https://www.economist.com/blogs/economist-explains/2013/08/economist-explains-18 |title=The Economist Explains: Why Americans Don't Ride Trains |date=29 avqust 2013 |newspaper=[[The Economist]] |accessdate=12 may 2015 |archive-date=22 March 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180322023904/https://www.economist.com/blogs/economist-explains/2013/08/economist-explains-18 |url-status=live }}</ref> Bununla belə, 2000-ci ildən 2010-cu ilədək milli şəhər arası sərnişin qatarı sistemi olan [[Amtrak]] təxminən 37% genişlənib.<ref>{{cite web |title=Amtrak Ridership Records |url=http://www.amtrak.com/servlet/BlobServer?blobcol=urldata&blobtable=MungoBlobs&blobkey=id&blobwhere=1249227805921&blobheader=application%2Fpdf&blobhead |publisher=Amtrak |date=8 iyun 2011 |accessdate=29 fevral 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120509091022/http://www.amtrak.com/servlet/BlobServer?blobcol=urldata&blobtable=MungoBlobs&blobkey=id&blobwhere=1249227805921&blobheader=application%2Fpdf&blobhead |archivedate=9 may 2012 }}</ref> Son illərdə [[ABŞ-də yüngül relsli dəmir yolu|yüngül relsli dəmir yolu]] inkişafı da artmışdır.<ref>{{cite news |url=http://www.metaefficient.com/trains/master-2.html |title=3 Reasons Light Rail Is an Efficient Transportation Option for U.S. Cities |author=McGill, Tracy |work=MetaEfficient |date=1 yanvar 2011 |accessdate=14 iyun 2013 |archive-date=2013-05-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130507055735/http://metaefficient.com/trains/master-2.html |url-status=live }}</ref> İşə gediş-gəlişlərdə velosiped istifadəsi minimum səviyyədədir.<ref>{{cite web |first=Brian |last=McKenzie |url=https://www.census.gov/prod/2014pubs/acs-25.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20140513133037/http://www.census.gov/prod/2014pubs/acs-25.pdf |dead-url=yes |archive-date=13 may 2014 |title=Modes Less Traveled—Bicycling and Walking to Work in the United States: 2008–2012 |publisher=U.S. Census Bureau |date=May 2014 |df= }}</ref>

[[ABŞ aviaşirkətlərinin siyahısı|Mülki hava yolu sənayesi]] tamamilə özəl mülkiyyətə aiddir və 1978-ci ildən etibarən böyük ölçüdə [[Aviaşirkətlərə nəzarətin ləğvi aktı|nəzarət ləğv edilmişdir]], buna baxmayaraq, [[ABŞ hava limanlarının siyahısı|ən böyük hava limanları]] isə ictimaiyyətə məxsusdur.<ref>{{cite web |title=Privatization |url=http://www.downsizinggovernment.org/privatization |website=downsizinggovernment.org |publisher=[[Cato Institute]] |accessdate=27 dekabr 2014 |archive-date=2014-12-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141227203541/http://www.downsizinggovernment.org/privatization |url-status=live }}</ref> Sərnişin daşımaya görə dünyanın ən böyük üç aviaşirkəti ABŞ mənşəlidir, [[American Airlines]] 2013-cü ildə [[US Airways]] tərəfindən satın alındıqdan sonra birincidir.<ref>{{cite web |url=http://www.iata.org/publications/pages/wats-passenger-carried.aspx |title=Scheduled Passengers Carried |publisher=International Air Transport Association (IATA) |year=2011 |accessdate=17 fevral 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150102034843/http://www.iata.org/publications/pages/wats-passenger-carried.aspx |archivedate=2 yanvar 2015 }}</ref> Dünyanın ən işlək 50 sərniş hava limanından 16-sı ABŞ-dədır, bura ən işlək olan [[Hartsfield-Cekson Atlanta Beynəlxalq Hava Limanı]], dördüncü ən işlək olan [[Los-Anceles Beynəlxalq Hava Limanı]] və [[Çikaqo]]da yerləşən dördüncü ən işlək olan [[O'Hara Beynəlxalq Hava Limanı]] da daxildir.<ref>{{cite web |url=http://www.aci.aero/News/Releases/Most-Recent/2014/03/31/Preliminary-World-Airport-Traffic-and-Rankings-2013--High-Growth-Dubai-Moves-Up-to-7th-Busiest-Airport- |title=Preliminary World Airport Traffic and Rankings 2013 – High Growth Dubai Moves Up to 7th Busiest Airport |publisher=Airports Council International |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140401052319/http://www.aci.aero/News/Releases/Most-Recent/2014/03/31/Preliminary-World-Airport-Traffic-and-Rankings-2013--High-Growth-Dubai-Moves-Up-to-7th-Busiest-Airport- |archivedate=1 aprel 2014 |date=31 mart 2014 |accessdate=17 may 2014 |deadurl=no }}</ref> 2001-ci ildə baş verən [[11 sentyabr terror aktları]]ndan sonra hava limanları və kommersiya məqsədli aviaşirkətləri qorumaq məqsədilə [[Nəqliyyat Təhlükəsizliyi İdarəsi]] yaradıldı.

=== Enerji ===
{{Ətraflı|[[ABŞ-nin enerji siyasəti]]}}

[[ABŞ-də energetika|ABŞ-nin enerji]] bazarı ildə təxminən 29,000 [[Kilovatt-saat|teravatt saatdır]].<ref name="IEA2013">IEA Key World Energy Statistics Statistics [http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/KeyWorld2013.pdf 2013] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140902105825/http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/KeyWorld2013.pdf |date=2014-09-02 }}, [http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/kwes.pdf 2012] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20130309143010/http://www.iea.org/publications/freepublications/publication/kwes.pdf |date=2013-03-09 }}, [http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2011/key_world_energy_stats.pdf 2011] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20111027013037/http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2011/key_world_energy_stats.pdf |date=2011-10-27 }}, [http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2010/key_stats_2010.pdf 2010] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20101011091637/http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2010/key_stats_2010.pdf |date=2010-10-11 }}, [http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2009/key2009.pdf 2009] {{Wayback|url=http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2009/key2009.pdf |date=20131007042901 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131007042901/http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2009/key2009.pdf#|date=7 oktyabr 2013}}, [http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2006/key2006.pdf 2006] {{Wayback|url=http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2006/key2006.pdf |date=20091012043312 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20091012043312/http://www.iea.org/textbase/nppdf/free/2006/key2006.pdf#|date=12 oktyabr 2009}} [[International Energy Agency|IEA]] October, crude oil p. 11, coal p. 13 gas p. 15</ref> [[Adambaşına düşən enerji istehlakına görə ölkələrin siyahısı|Adambaşına düşən enerji istehlakı]] ildə 7,8 ton (7076 kq) neft ekvivalentidir, dünyanda ən yüksək 10-cudur. 2005-ci ildə bu enerjinin 40%-i neftdən, 23%-i kömürdən, 22%-i isə təbii qazdan əldə edilib. Qalanı isə nüvə enerjisi və [[bərpa olunan enerji]] qaynaqları ilə təmin edilib.<ref>{{cite web |url=http://www.eia.doe.gov/emeu/aer/pdf/pages/sec1_3.pdf |title=Diagram 1: Energy Flow, 2007 |website=EIA Annual Energy Review |year=2007 |publisher=U.S. Dept. of Energy, Energy Information Administration |accessdate=25 iyun 2008 |archive-date=2013-06-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130618084510/http://www.eia.gov/totalenergy/data/annual/index.cfm |url-status=live }}</ref> ABŞ dünyanın ən böyük neft istehlakçısıdır.<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2246rank.html |title=Country Comparison: Refined Petroleum Products&nbsp;− Consumption |publisher=Central Intelligence Agency |website=The World Factbook |access-date=18 may 2014 |archive-date=3 December 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171203164157/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2246rank.html |url-status=dead }}</ref> ABŞ qlobal kömür ehtiyatlarının 27%-inə malikdir.<ref name="BPReview">{{cite web |url=http://www.bp.com/liveassets/bp_internet/globalbp/globalbp_uk_english/reports_and_publications/statistical_energy_review_2007/STAGING/local_assets/downloads/spreadsheets/statistical_review_full_report_workbook_2007.xls |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130724221536/http://www.bp.com/liveassets/bp_internet/globalbp/globalbp_uk_english/reports_and_publications/statistical_energy_review_2007/STAGING/local_assets/downloads/spreadsheets/statistical_review_full_report_workbook_2007.xls |archivedate=24 iyul 2013 |title=BP Statistical Review of World Energy |publisher=British Petroleum |format=XLS |date=İyun 2007 |access-date=22 fevral 2010}}</ref> Dünyanın ən böyük təbii qaz və xam neft istehsalçısıdır.<ref>{{cite news |author=Ames, Paul |date=30 may 2013 |title=Could fracking make the Persian Gulf irrelevant? |url=http://www.salon.com/2013/05/30/could_fracking_make_the_persian_gulf_irrelevant_partner/ |work=Salon |6=accessdate30 may 2012 |quote=Since November, the United States has replaced Saudi Arabia as the world's biggest producer of crude oil. It had already overtaken Russia as the leading producer of natural gas. |access-date=27 December 2018 |archive-date=30 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130530145327/http://www.salon.com/2013/05/30/could_fracking_make_the_persian_gulf_irrelevant_partner/ |url-status=live }}</ref>

1979-cu il [[Tri-Mayl-Aylend qəzası]]ndan sonra əhalinin qavrayışı səbəbi ilə on illər ərzində nüvə enerjisi digər inkişaf etmiş ölkələrə nisbətən məhdud rol oynadı. 2007-ci ildə yeni nüvə stansiyaları üçün bir neçə müraciət edilib.<ref>{{cite news |url=http://www.economist.com/science/displaystory.cfm?story_id=9762843 |title=Atomic Renaissance |work=The Economist |location=London |access-date=6 sentyabr 2007 |date=6 sentyabr 2007 |archive-date=2007-09-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070911045507/http://www.economist.com/science/displaystory.cfm?story_id=9762843 |url-status=live }}</ref>

2007-ci ildən etibarən [[ABŞ-nin istixana qazları emmisiyası|ABŞ-nin ümumi istixana qazları emmisiyası]] ölkə olaraq ikinci ən böyükdür, yalnız Çindən geri qalır.<ref>{{Cite web|url=http://www.mnp.nl/en/dossiers/Climatechange/moreinfo/Chinanowno1inCO2emissionsUSAinsecondposition.html|title=China now no. 1 in CO2 emissions; USA in second position - the Netherlands Environmental Assessment Agency (MNP)|date=1 iyul 2007|website=web.archive.org|access-date=11 may 2019|archive-date=1 July 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070701125851/http://www.mnp.nl/en/dossiers/Climatechange/moreinfo/Chinanowno1inCO2emissionsUSAinsecondposition.html|url-status=unfit}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=36953|title=U.S. energy-related CO2 emissions fell slightly in 2017 - Today in Energy - U.S. Energy Information Administration (EIA)|website=www.eia.gov|access-date=11 may 2019|archive-date=31 August 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20220831234239/https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=36953|url-status=live}}</ref> ABŞ tarixən dünyanın ən böyük istixana qaz istehsalçısıdır və [[Adambaşına düşən istixana qazı emissiyasına görə ölkələrin siyahısı|adambaşına düşən istixana qazı emissiyası]] yüksək olaraq qalmaqdadır.<ref>{{Cite journal|last=Roser|first=Max|last2=Ritchie|first2=Hannah|date=11 may 2017|title=CO₂ and other Greenhouse Gas Emissions|url=https://ourworldindata.org/co2-and-other-greenhouse-gas-emissions|journal=Our World in Data|access-date=16 May 2019|archive-date=4 July 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20190704093506/https://ourworldindata.org/co2-and-other-greenhouse-gas-emissions|url-status=live}}</ref>

=== Su təchizatı və sanitariya ===
{{Əsas|ABŞ-də su təchizatı və sanitariya}}
ABŞ-də su təchizatını təsir edən məsələlər arasında Qərbdə [[quraqlıq]]lar, [[su qıtlığı]], [[ABŞ-də suyun çirklənməsi|çirklənmə]], investisiya borcları, kasıblar üçün suyun əlçatanlığı ilə bağlı narahatlıqlar və işçi qüvvəsinin sürətlə təqaüdə çıxması daxildir. [[İqlim dəyişikliyi]] nəticəsində yağışın dəyişkənliyi və intensivliyinin artmasının [[birləşdirilmiş kanalizasiya]] daşqınlarından su təchizatı və çirlənmə üçün potensial ciddi nəticələrə səbəb olacaq daha çox quraqlıq və daşqın yaratması gözlənilir.<ref name="AMWA">{{cite web |author=American Metropolitan Water Association |title=Implications of Climate Change for Urban Water Utilities – Main Report |publisher= |date=Dekabr 2007 |url=http://www.amwa.net/galleries/climate-change/AMWA_Climate_Change_Paper_12.13.07.pdf |doi= |accessdate=26 fevral 2009 |archive-date=2018-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180818013241/https://www.amwa.net/galleries/climate-change/AMWA_Climate_Change_Paper_12.13.07.pdf |url-status=dead }}</ref><ref name="National Academies">{{cite web |author=National Academies' Water Information Center |title=Drinking Water Basics |publisher= |url=http://water.nationalacademies.org/basics_part_3.shtml |archive-url=https://web.archive.org/web/20080917075648/http://water.nationalacademies.org/basics_part_3.shtml |dead-url=yes |archive-date=17 sentyabr 2008 |doi= |accessdate=26 fevral 2009 }}</ref>{{refn|group=qeydlər|Quraqlıqların səth sularından asılı olan icmalardakı amerikalıların 66 faizini xüsusilə təsir etməsi ehtimal olunur.<ref name="EPA:Water on Tap">{{cite web |author=U.S. Environmental Protection Agency |authorlink=United States Environmental Protection Agency |title=Water on Tap: What You Need to Know |publisher= |year=2003 |url=http://www.epa.gov/safewater/wot/pdfs/book_waterontap_full.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090223172052/http://www.epa.gov/safewater/wot/pdfs/book_waterontap_full.pdf |archivedate=23 fevral 2009 |doi= |accessdate=23 fevral 2009}}, p. 11</ref> İçməli suyun keyfiyyətinə gəldikdə, dezinfeksiya yan məhsulları, [[qurğuşun]], [[perxlorat]] və əczaçılıq maddələrinə dair narahatlıqlar var, lakin ümumilikdə [[ABŞ-də içməli su keyfiyyəti]] yaxşıdır.<ref>{{cite web |last1=McLendon |first1=Russell |title=How polluted is U.S. drinking water? |url=http://www.mnn.com/earth-matters/translating-uncle-sam/stories/how-polluted-is-us-drinking-water |publisher=[[Mother Nature Network]] |accessdate=20 oktyabr 2015 |archive-date=2015-10-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151002074153/http://www.mnn.com/earth-matters/translating-uncle-sam/stories/how-polluted-is-us-drinking-water |url-status=live }}</ref>}}

== Mədəniyyət ==
{{Əsas|ABŞ mədəniyyəti}}

ABŞ bir [[Multikulturalizm|çox mədəniyyətə]], müxtəlif etnik qruplara, ənənələrə və dəyərlərin geniş müxtəlifliyinə ev sahibliyi edir.<ref name="DD">{{cite book |last1=Adams |first1=J. Q. |last2=Strother-Adams |first2=Pearlie |title=Dealing with diversity : the anthology |url=https://archive.org/details/dealingwithdiver0000adam |date=2001 |publisher=Kendall/Hunt Pub |location=Chicago |isbn=978-0-7872-8145-8}}</ref><ref name="Society in Focus">{{cite book |last1=Thompson |first1=William E. |last2=Hickey |first2=Joseph V. |title=Society in focus : an introduction to sociology |date=2004 |publisher=Pearson/Allyn and Bacon |location=Boston |isbn=978-0-205-41365-2 |edition=5th}}</ref> [[ABŞ-də yerli amerikalılar|Yerli amerikalılar]], [[havaylılar]] və [[alyaskalılar]]dan başqa, demək olar ki, bütün amerikalılar və ya onların əcdadları son beş əsrdə məskunlaşıb və ya immiqrasiya edib.<ref>{{cite book |last1=Fiorina |first1=Morris P. |author-link1=Morris P. Fiorina |last2=Peterson |first2=Paul E. |title=The New American democracy |date=2010 |publisher=Longman |location=London |isbn=978-0-205-78016-7 |page=97 |edition=7th}}</ref> Hakim Amerika mədəniyyəti əsasən [[Afroamerikalı mədəniyyəti|Afrikalı kölələrin gətirdiyi ənənələr]] kimi digər mənbələrin təsirləri ilə [[Avroamerikalılar|Avropalı immiqrantların ənənələrindən]] törəmiş [[Qərb mədəniyyəti]]dir.<ref name="DD" /><ref>{{cite book |last1=Holloway |first1=Joseph E. |title=Africanisms in American culture |date=2005 |publisher=Indiana University Press |location=Bloomington |isbn=978-0-253-21749-3 |pages=18–38 |edition=2nd}}<br>{{cite book |last1=Johnson |first1=Fern L. |title=Speaking culturally : language diversity in the United States |url=https://archive.org/details/speakingcultural0000john |publisher=Sage Publications |isbn=978-0-8039-5912-5 |page=[https://archive.org/details/speakingcultural0000john/page/116 116]|year=2000}}</ref> [[Amerika asiyalıları|Asiyadan]] və xüsusilə [[Latın Amerikası mədəniyyəti|Latın Amerikasından]] olan ən son immiqrasiya həm homogen [[əritmə qazanı]], həm də immiqrantlar və onların nəsillərinin fərqli mədəni xüsusiyyətlərini qoruyub saxladığı heterogen [[salat kasası]] kimi təsvir edilən mədəni qarışığa əlavə edilmişdi.<ref name="DD" />

Əsas Amerika mədəniyyəti [[protestant]] Britaniya kolonistləri tərəfindən yaradılıb və əldə edilən xüsusiyyətlərin nəsillərə ötürülməsi və asimilasya ilə immiqrantlara köçürülməsi ilə [[sərhədyanı]] yaşayış məntəqəsi prosesi ilə formalaşmışdır. Amerikalılar ənənəvi olaraq güclü [[iş etikası]], rəqabət qabiliyyəti və fərdiyyətçiliyə,<ref>{{cite web |website=Huffington Post |url=http://www.huffingtonpost.com/richard-koch/is-individualism-good-or-_b_4056305.html |title=Is Individualism Good or Bad? |date=10 iyul 2013 |author=Richard Koch |access-date=2018-12-27 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402232635/http://www.huffingtonpost.com/richard-koch/is-individualism-good-or-_b_4056305.html |url-status=live }}</ref> habelə azadlığın, bərabərliyin, xüsusi mülkiyyətin, demokratiyanın, qanunun aliliyinin və məhdud hökumətin üstünlüyünü vurğulayan bir "Amerika [[kredo]]su"na birləşən inanc ilə xarakterizə olunurlar.<ref>{{cite book |last=Huntington |first=Samuel P. |url=https://archive.org/details/whoarewechalleng00hunt |title=Who are We?: The Challenges to America's National Identity |publisher=Simon & Schuster |year=2004 |isbn=978-0-684-87053-3 |chapter=Chapters 2–4 |authorlink=Samuel P. Huntington |accessdate=25 oktyabr 2015}}: also see [[American's Creed]], written by [[William Tyler Page]] and adopted by Congress in 1918.</ref> Amerikalılar qlobal standartlara görə son dərəcə xeyirxahdırlar. 2006-cı ildə bir ingilis araşdırmasına əsasən, amerikalılar ÜDM-in 1,67-ini xeyriyyəçilik üçün xərcləyirlər, bu tədqiq edilən bütün dövlətlərdən artıq idi, ikinci yerdəki ingilislərin 0,73%-lik göstəricisindən iki dəfə və fransızların 0,14%-lik göstəricisindən təxminən on iki dəfə artıq idi.<ref>{{cite news |last=AP |title=Americans give record $295B to charity |url=http://usatoday30.usatoday.com/news/nation/2007-06-25-charitable_N.htm?POE=click-refer |accessdate=4 oktyabr 2013 |newspaper=USA Today |date=25 iyun 2007 |archive-date=2013-10-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131005072310/http://usatoday30.usatoday.com/news/nation/2007-06-25-charitable_N.htm?POE=click-refer |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |title=International comparisons of charitable giving |url=http://www.cafonline.org/pdf/International%20Comparisons%20of%20Charitable%20Giving.pdf |publisher=Charities Aid Foundation |accessdate=4 oktyabr 2013 |date=Noyabr 2006 |archive-date=2014-12-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141224172434/http://www.cafonline.org/pdf/International%20Comparisons%20of%20Charitable%20Giving.pdf |url-status=dead }}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.newsliveng.com/2019/05/24/days-that-changed-history/|title=10 Days That Changed History - NAIJA NEWS TODAY & LATEST BREAKING NEWS ™|last=babtunde|first=Saka|website=www.newsliveng.com|access-date=24 may 2019|archive-date=9 October 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20201009061149/https://www.newsliveng.com/2019/05/24/days-that-changed-history/|url-status=dead}}</ref>

Amerikan xəyalı və ya amerikalıların yüksək [[ABŞ-də ictimai hərəkətlilik|ictimai hərəkətlilikdən]] zövq aldığı ideyası immiqrantlar cəlb olunmasında əsas rol oynayır.<ref>{{cite web |last=Clifton |first=Jon |title=More Than 100 Million Worldwide Dream of a Life in the U.S. More than 25% in Liberia, Sierra Leone, Dominican Republic want to move to the U.S |url=http://www.gallup.com/poll/161435/100-million-worldwide-dream-life.aspx |publisher=Gallup |accessdate=10 yanvar 2014 |date=21 mart 2013 |archive-date=2014-01-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140110232134/http://www.gallup.com/poll/161435/100-million-worldwide-dream-life.aspx |url-status=live }}</ref> Bu ideyanın gerçəkliyi müzakirə mövzusu olmuşdur.<ref name="socialmobility">{{cite web |url=http://www.oecd.org/tax/public-finance/chapter%205%20gfg%202010.pdf |title=A Family Affair: Intergenerational Social Mobility across OECD Countries |publisher=OECD |website=Economic Policy Reforms: Going for Growth |year=2010 |access-date=20 sentyabr 2010 |archive-date=2011-10-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20111016174522/http://www.oecd.org/dataoecd/2/7/45002641.pdf |url-status=live }} {{cite web |url=http://www.suttontrust.com/reports/IntergenerationalMobility.pdf |title=Intergenerational Mobility in Europe and North America |author1=Blanden, Jo |author2=Gregg, Paul |author3=Machin, Stephen |publisher=Centre for Economic Performance |date=Aprel 2005 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060623094610/http://www.suttontrust.com/reports/IntergenerationalMobility.pdf |archivedate=23 iyun 2006 }}</ref><ref>{{cite web |last1=Gould |first1=Elise |title=U.S. lags behind peer countries in mobility |url=http://www.epi.org/publication/usa-lags-peer-countries-mobility/ |website=[[Economic Policy Institute]] |accessdate=15 iyul 2013 |date=10 oktyabr 2012 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402230736/http://www.epi.org/publication/usa-lags-peer-countries-mobility/ |url-status=live }}</ref><ref name=CAP>{{cite web |title=Understanding Mobility in America |url=https://www.americanprogress.org/issues/economy/news/2006/04/26/1917/understanding-mobility-in-america/ |website=Center for American Progress |date=26 aprel 2006 |access-date=2018-12-27 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402231408/https://www.americanprogress.org/issues/economy/news/2006/04/26/1917/understanding-mobility-in-america/ |url-status=live }}</ref><ref name=Schneider>{{cite web |last=Schneider |first=Donald |title=A Guide to Understanding International Comparisons of Economic Mobility |url=http://www.heritage.org/research/reports/2013/07/a-guide-to-understanding-international-comparisons-of-economic-mobility |publisher=The Heritage Foundation |accessdate=22 avqust 2013 |date=29 iyul 2013 |archive-date=2013-08-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130803230246/http://www.heritage.org/research/reports/2013/07/a-guide-to-understanding-international-comparisons-of-economic-mobility |url-status=live }}</ref><ref name=Hagopian /><ref>{{cite journal |last=Winship |first=Scott |title=Overstating the Costs of Inequality |journal=National Affairs |date=Yaz 2013 |url=http://www.brookings.edu/~/media/Research/Files/Articles/2013/03/overstating%20inequality%20costs%20winship/overstating%20inequality%20costs%20winship.pdf |archiveurl=https://www.webcitation.org/6Mb0GcQnr?url=http://www.brookings.edu/~/media/Research/Files/Articles/2013/03/overstating%20inequality%20costs%20winship/overstating%20inequality%20costs%20winship.pdf |archivedate=13 yanvar 2014 |accessdate=10 yanvar 2014 |deadurl=yes |df= }}</ref> Hakim mədəniyyət ABŞ-nin [[sinifsiz cəmiyyət]] olduğunu düşünsə də,<ref>{{cite book |last=Gutfeld |first=Amon |year=2002 |title=American Exceptionalism: The Effects of Plenty on the American Experience |publisher=Sussex Academic Press |location=Brighton and Portland |page=65 |isbn=978-1-903900-08-6}}</ref> alimlər ölkənin ictimai sinifləri arasında [[sosializasiya]], dil və dəyərlərə təsir göstərən əhəmiyyətli fərqləri müəyyən edirlər.<ref>{{cite book |last=Zweig |first=Michael |year=2004 |title=What's Class Got To Do With It, American Society in the Twenty-First Century |publisher=Cornell University Press |location=Ithaca, NY |isbn=978-0-8014-8899-3}}{{cite web |url=http://eric.ed.gov/ERICWebPortal/Home.portal?_nfpb=true&_pageLabel=RecordDetails&ERICExtSearch_SearchValue_0=ED309843&ERICExtSearch_SearchType_0=eric_accno&objectId=0900000b800472a5 |title=Effects of Social Class and Interactive Setting on Maternal Speech |publisher=Education Resource Information Center |accessdate=27 yanvar 2007 |archive-date=2008-04-20 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080420083117/http://eric.ed.gov/ERICWebPortal/Home.portal?_nfpb=true&_pageLabel=RecordDetails&ERICExtSearch_SearchValue_0=ED309843&ERICExtSearch_SearchType_0=eric_accno&objectId=0900000b800472a5 |url-status=live }}</ref> Amerikalıların özünütənqid, sosial baxışları və mədəni ümidləri peşələri ilə qeyri-adi dərəcədə sıx bağlıdır.<ref>{{cite book |last=Eichar |first=Douglas |year=1989 |title=Occupation and Class Consciousness in America |publisher=Greenwood Press |location=Westport, CT |isbn=978-0-313-26111-4 |url=https://archive.org/details/occupationclassc00eich}}</ref> Amerikalılar sosial-iqtisadi uğurları qiymətləndirmək üçün böyük dərəcədə məcbur olsa da, adi və ya ortalama olmaq ümumiyyətlə müsbət bir xüsusiyyət olaraq görülür. Amerikalılar ictimai-iqtisadi uğurları böyük qiymətləndirməyə meyilli olsalar da, [[Ortalama Co|adi və ya ortalama]] olmaq ümumiyyətlə müsbət bir xüsusiyyət olaraq görülür.<ref>{{cite book |last=O'Keefe |first=Kevin |year=2005 |title=The Average American |publisher=PublicAffairs |location=New York |isbn=978-1-58648-270-1 |url=https://archive.org/details/averageamericant00okee}}</ref>

=== Mətbəx ===
{{Əsas|ABŞ mətbəxi}}
[[Fayl:Motherhood and apple pie.jpg|thumb|[[Alma piroqu]] əsasən amerikan mətbəxi ilə əlaqələndirilən bir yeməkdir.]]
Əsas Amerika mətbəxi digər Qərb ölkələrində olanlara bənzərdir. Taxıl məhsullarının təxminən dörddə üçünün buğda unundan hazırlanması ilə [[buğda]] əsas dənli taxıl bitkisidir<ref name=Wheat>{{cite web |title=Wheat Info |url=http://www.wheatworld.org/wheat-info/fast-facts/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20091011012758/http://www.wheatworld.org/wheat-info/fast-facts/ |dead-url=yes |archive-date=11 oktyabr 2009 |website=Wheatworld.org |accessdate=15 yanvar 2015 |df= }}</ref> və bir çox yeməklərdə yerli amerikalılar və erkən Avropalı mühacirlər tərəfindən yeyilən hind quşu, maral əti, kartof, şirin kartof, qarğıdalı, balqabaq və ağcaqayın şərbəti kimi yerli inqredientlərdən istifadə olunur.<ref>{{cite web |title=Traditional Indigenous Recipes |url=http://aihd.ku.edu/recipes/index.html |publisher=American Indian Health and Diet Project |access-date=15 sentyabr 2014 |archive-date=2014-09-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140926001833/http://www.aihd.ku.edu/recipes/index.html |url-status=live }}</ref> Bu yerli qidalar Amerikanın ən məşhur bayramlarından birində paylaşılan milli menyunun bir hissəsidir, [[Şükran günü (ABŞ)|Şükran gününü]] qeyd etmək münasibətilə bəzi amerikalılar ənənəvi yeməklər hazırlayırlar.<ref name="Mintz1996">{{cite book |author=Sidney Wilfred Mintz |title=Tasting Food, Tasting Freedom: Excursions Into Eating, Culture, and the Past |url=https://books.google.com/books?id=6emmgneaE50C&pg=PA134 |year=1996 |publisher=Beacon Press |isbn=978-0-8070-4629-6 |pages=134– |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2015-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150905213028/https://books.google.com/books?id=6emmgneaE50C&pg=PA134 |url-status=live }}</ref>

[[Fayl:Roast turkey.jpg|thumb|Qızardılmış [[hind quşu]] amerikan [[Şükran günü (ABŞ)|Şükran günü]] naharının ənənəvi menyusunun tərkib hissəsidir.<ref name="GillespieMechling1995">{{cite book |author1=Angus K. Gillespie |author2=Jay Mechling |title=American Wildlife in Symbol and Story |url=https://books.google.com/books?id=QWRm9QEhpZYC&pg=PA31 |year=1995 |publisher=Univ. of Tennessee Press |isbn=978-1-57233-259-1 |pages=31– |access-date=2018-12-28 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402232928/https://books.google.com/books?id=QWRm9QEhpZYC&pg=PA31 |url-status=live }}</ref>]]

Alma piroqu, qızardılmış toyuq, pitsa, hamburger və hot-doq kimi xarakterik yeməklər müxtəlif immiqrantların reseptlərindən yaranır. Fransız kartof qızartması, burrito və takos kimi [[Meksika mətbəxi|meksika]] yeməkləri və [[İtaliya mətbəxi|italyan]] mənbələrindən sərbəst şəkildə uyğunlaşdırılan makaron yeməkləri geniş şəkildə istehlak edilir.<ref name="IFT">{{cite web |url=http://www.newswise.com/articles/what-when-and-where-americans-eat-in-2003 |author=Klapthor, James N. |title=What, When, and Where Americans Eat in 2003 |publisher=Newswise/Institute of Food Technologists |date=23 avqust 2003 |accessdate=19 iyun 2007 |archive-date=2013-01-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130115175418/http://www.newswise.com/articles/what-when-and-where-americans-eat-in-2003 |url-status=live }}</ref> Amerikalılar çaydan üç dəfə artıq kofe içirlər.<ref name=coffeeandtea>{{cite news |last1=H |first1=D |title=The coffee insurgency |url=https://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2013/12/daily-chart-17 |website=The Economist |accessdate=15 yanvar 2015 |archive-date=2018-03-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180322024559/https://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2013/12/daily-chart-17 |url-status=live }}</ref> ABŞ sənayeləri üzrə marketinq portağal suyu və südü hər yerdə [[səhər yeməyi]] içkisi etmək üçün böyük məsuliyyət daşıyır.<ref>[[#Smith2004|Smith, 2004]], pp. 131–132</ref><ref>[[#Levenstein|Levenstein, 2003]], pp. 154–155</ref>

Amerikan yemə vərdişləri müxtəlif variantları ilə özünün [[Britaniya mətbəxi]] köklərinə çox şey borcludur. Buna baxmayaraq, Amerika torpaqları Britaniyalıların yetişdirə bilməyədiyi yeni bitkiləri yetişdirə bilirdi, əksər kolonist Avropalılar tərəfindən mənimsənilənə qədər bu yeni qidaları yemədi.<ref name="Levenstein1988">{{cite book |author=Harvey A. Levenstein |title=Revolution at the Table: The Transformation of the American Diet |page=3 |url=https://books.google.com/books?id=NXULJejXRWoC |year=1988 |publisher=University of California Press |isbn=978-0-520-23439-0 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2015-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150905200822/https://books.google.com/books?id=NXULJejXRWoC |url-status=live }}</ref> Vaxt keçdikcə Amerika qidaları yemək tənqidçisi [[Con Hess]]in 1972-ci ildə bəyan etdiyi bir nöqtəyə gəldi: ''"Bizim qurucu atalarımız qidalarının keyfiyyətində olduğu kimi nəsr və zəkada da indiki siyasi liderlərdən daha üstün idi"''.<ref name="Wallach2013">{{cite book |author=Jennifer Jensen Wallach |title=How America Eats: A Social History of U.S. Food and Culture |url=https://books.google.com/books?id=mnuSNvXeqLAC |year=2013 |publisher=Rowman & Littlefield |page=xi |isbn=978-1-4422-0874-2 |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2015-09-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150905213926/https://books.google.com/books?id=mnuSNvXeqLAC |url-status=live }}</ref>

Dünyanın ən genişi olan amerikan [[fəstfud]] sənayesi<ref>{{cite web |last1=Breadsley |first1=Eleanor |title=Why McDonald's in France Doesn't Feel Like Fast Food |url=https://www.npr.org/blogs/thesalt/2012/01/24/145698222/why-mcdonalds-in-france-doesnt-feel-like-fast-food |website=NPR |accessdate=15 yanvar 2015 |archive-date=2015-04-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150428203225/http://www.npr.org/blogs/thesalt/2012/01/24/145698222/why-mcdonalds-in-france-doesnt-feel-like-fast-food |url-status=live }}</ref> 1940-cı illərdə [[drive-through]] formatına öncülük etmişdir.<ref name=drivethru>{{cite web |title=When Was the First Drive-Thru Restaurant Created? |url=http://www.wisegeek.org/when-was-the-first-drive-thru-restaurant-created.htm |website=Wisegeek.org |accessdate=15 yanvar 2015 |archive-date=2015-01-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150128113523/http://www.wisegeek.org/when-was-the-first-drive-thru-restaurant-created.htm |url-status=live }}</ref> Fəstfud istehlakı səhiyyə problemlərinə səbəb oldu. 1980-ci və 1990-cı illər ərzində Amerikalıların kalori qəbulu 24% artdı;<ref name="IFT" /> fəstfud yerlərində tez-tez yemək ictimai səhiyyə rəsmilərinin Amerikan "[[ABŞ-də köklük|piylənmə epidemiyası]]" adlandırığı məfhumla əlaqələndirilir.<ref>{{cite book |last1=Chapman |first1=Roger |last2=Ciment |first2=James |title=Culture Wars: An Encyclopedia of Issues, Viewpoints, and Voices |url=https://archive.org/details/culturewarsencyc00chap |date=2010 |publisher=M.E. Sharpe |location=New York |isbn=978-0-7656-1761-3 |pages=[https://archive.org/details/culturewarsencyc00chap/page/n456 413]–14}}</ref> Yüksək dərəcədə şirinləşdirilmiş sərinləşdirici içkilər geniş yayılmışdır və şəkərli içkilər Amerikan kalori qəbulunun doqquz faizini təşkil edir.<ref>{{cite journal |last1=Isganaitis |first1=Elvira |last2=Lustig |first2=Robert H. |date=15 sentyabr 2005 |title=Fast Food, Central Nervous System Insulin Resistance, and Obesity |url=http://atvb.ahajournals.org/cgi/content/full/25/12/2451#R3-101329 |journal=[[Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology]] |volume=25 |issue=12 |pages=2451–2462 |doi=10.1161/01.ATV.0000186208.06964.91 |pmid=16166564 |access-date=9 iyun 2007 |archive-date=2012-09-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120902070458/http://atvb.ahajournals.org/content/25/12/2451.full#R3-101329 |url-status=live }}
{{cite web |title=Let's Eat Out: Americans Weigh Taste, Convenience, and Nutrition |publisher=U.S. Dept. of Agriculture |url=http://www.ers.usda.gov/publications/eib19/eib19_reportsummary.pdf |archiveurl=https://www.webcitation.org/5lpvum1lU?url=http://www.ers.usda.gov/publications/eib19/eib19_reportsummary.pdf |archivedate=7 dekabr 2009 |accessdate=9 iyun 2007 |deadurl=yes }}</ref>

=== Ədəbiyyat, fəlsəfə və təsviri incəsənət ===
{{Əsas|ABŞ ədəbiyyatı|ABŞ fəlsəfəsi|ABŞ memarlığı|ABŞ təsviri incəsənəti}}

[[Fayl:Mark Twain, Brady-Handy photo portrait, Feb 7, 1871, cropped.jpg|thumb|upright|left|[[Mark Tven]], Amerika yazıçısı və [[Komediya|yumorist]].]]
XVIII əsr və XIX əsrin əvvəllərində Amerika incəsənəti və ədəbiyyatı öz mənşəyini böyük hissəsini Avropadan aldı. [[Nataniel Hotorn]], [[Edqar Allan Po]] və [[Henri Devid Toro]] kimi yazıçılar XIX əsrin ortalarına qədər səciyyəvi Amerikan ədəbi növünü yaratdılar. [[Mark Tven]] və şair [[Volt Vitmen]] əsrin ikinci yarısında başlıca simalar idi; həyatı boyu demək olar ki, heç tanınmayan [[Emili Dikinson]] indi əsas amerikalı şair kimi tanınır.<ref>{{cite book |last1=Harold |first1=Bloom |author-link1=Harold Bloom |title=Emily Dickinson |url=https://archive.org/details/emilydickinson00bloo |date=1999 |publisher=Chelsea House Publishers |location=Broomall, PA |isbn=978-0-7910-5106-1 |page=[https://archive.org/details/emilydickinson00bloo/page/9 9]}}</ref> [[German Melvill]]in [[Mobi Dik]] (1851-ci il), Tvenin [[Heklberri Finnin macəraları]] (1885-ci il), [[Frensis Skott Fitscerald]]ın [[Böyük Getsbi]] (1925-ci il) və [[Harper Li]]nin [[Bülbülü öldürmək]] (1960-cı il) kimi milli təcrübə və xarakterin əsas aspektlərinin əsası kimi görülən işlər "[[Böyük Amerika romanı]]" adlandırıla bilər.<ref>{{cite journal |author=Buell, Lawrence |title=The Unkillable Dream of the Great American Novel: ''Moby-Dick'' as Test Case |date=Spring–Summer 2008 |volume=20 |issue=1–2 |pages=132–155 |doi=10.1093/alh/ajn005 |journal=American Literary History |issn=0896-7148 |url=http://nrs.harvard.edu/urn-3:HUL.InstRepos:31740086 |access-date=2018-12-29 |archive-date=2021-10-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211021173456/https://dash.harvard.edu/handle/1/31740086 |url-status=live }}</ref>

On iki ABŞ vətəndaşı [[Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı]] alıb, ən sonuncusunu isə 2016-cı ildə [[Bob Dilan]] qazanıb. [[Vilyam Folkner]], [[Ernest Heminquey]] və [[Con Steynbek]] XX əsrin ən nüfuzlu yazıçıları arasında sayılırlar.<ref>{{cite book |last1=Edward |first1=Quinn |title=A dictionary of literary and thematic terms |date=2006 |publisher=Facts On File |isbn=978-0-8160-6243-0 |page=361 |edition=2nd}}{{cite book |last1=David |first1=Seed |title=A companion to twentieth-century United States fiction |date=2009 |publisher=Wiley-Blackwell |location=Chichester, West Sussex |isbn=978-1-4051-4691-3 |page=76}}{{cite book |last1=Jeffrey |first1=Meyers |title=Hemingway : A biography |url=https://archive.org/details/hemingwaybiograp0000meye_v2c9 |date=1999 |publisher=Da Capo Press |location=New York |isbn=978-0-306-80890-6 |page=[https://archive.org/details/hemingwaybiograp0000meye_v2c9/page/139 139]}}</ref> ABŞ-də [[Vestern uydurması]] və [[hardboiled]] cinayət uydurması kimi məşhur ədəbi janrlar inkişaf etmişdir. [[Con Bart]], [[Tomas Pinçon]] və [[Don DeLillo]] kimi [[Postmodern ədəbiyyat|postmodernist]] yazıçıların daxil olduğu [[bit cərəyanı]] yazıçıları yeni ədəbi yanaşmalar açdılar.<ref name="Lesher2000">{{cite book |last=Lesher |first=Linda Parent |title=The Best Novels of the Nineties: A Reader's Guide |url=https://books.google.com/books?id=fSiXAAAAQBAJ&pg=PA109 |year=2000 |publisher=McFarland |isbn=978-1-4766-0389-6 |page=109 |access-date=2018-12-29 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402230016/https://books.google.com/books?id=fSiXAAAAQBAJ&pg=PA109 |url-status=live }}</ref>

Toro və [[Ralf Uold Emerson]]un rəhbərlik etdiyi [[Transsendentalizm|transsendentalistlər]] ilk böyük [[ABŞ fəlsəfəsi|Amerika fəlsəfi cəryanını]] qurdular. Vətəndaş müharibəsindən sonra, [[Çarlz Sanders]], daha sonra isə [[Vilyam Ceyms]] və [[Con Dyui]] [[praqmatizm]]in inkişafında lider idi. [[Uillard van Orman Kuayn]] və [[Riçard Rotri]], sonradan [[Noam Çomski]] [[analitik fəlsəfə]]ni Amerika fəlsəfə məktəbində ön plana çıxarmışdılar. [[Con Rolz]] və [[Robert Nozik]] [[siyasi fəlsəfə]]nin canlanmasına rəhbərlik etdilər və [[Marta Nussbaum]] bu gün bunun ən əhəmiyyətli simasıdır. [[Kornel Uest]] və [[Cudit Batler]] Amerika fəlsəfə məktəbində kontinental ənənəyə rəhbərlik etmişdir. [[Milton Fridmen]], [[Ceyms Byukenen (iqtisadçı)|Ceyms Byukenen]] və [[Tomas Souell]] [[Çikaqo iqtisadiyyat məktəbi|Çikaqo məktəbi iqtisadiyyatçıları]] sosial və siyasi fəlsəfədə müxtəlif sahələrə təsir ediblər.<ref>{{cite news |last=Summers |first=Lawrence H. |title=The Great Liberator |url=https://www.nytimes.com/2006/11/19/opinion/19summers.html?_r=0 |accessdate=17 may 2013 |newspaper=The New York Times |date=19 noyabr 2006 |archive-date=9 July 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140709163054/http://www.nytimes.com/2006/11/19/opinion/19summers.html?_r=0 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last=McFadden |first=Robert D. |title=James M. Buchanan, Economic Scholar and Nobel Laureate, Dies at 93 |url=https://www.nytimes.com/2013/01/10/business/economy/james-m-buchanan-economic-scholar-dies-at-93.html?pagewanted=all |accessdate=17 may 2013 |newspaper=The New York Times |date=9 yanvar 2013 |archive-date=15 May 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130515115238/http://www.nytimes.com/2013/01/10/business/economy/james-m-buchanan-economic-scholar-dies-at-93.html?pagewanted=all |url-status=live }}</ref>

Təsviri incəsənətdə [[Hudzon çayı məktəbi]] Avropa [[Realizm (incəsənət)|naturalizm]] ənənələrində XIX əsr cərəyanı idi. [[Tomas İkins]]in realist rəsmləri artıq geniş şəkildə tanınır. 1913-cü ildə Nyu-York şəhərində keçirilən Avropa [[Modernizm sənəti|modernist sənət]] sərgisi olan [[Arsenal şou]] ictimaiyyəti şok etdi və ABŞ-nin incəsənət səhnəsini dəyişdirdi.<ref>{{cite book |last1=Brown |first1=Milton W. |title=The Story of the Armory Show |url=https://archive.org/details/storyofarmorysho00brow |date=1963 |publisher=Abbeville Press |location=New York |isbn=978-0-89659-795-2 |edition=2nd}}</ref> [[Corciya O'Kiff]], [[Marsden Hartli]] və və başqaları yeni, fərdi üslublarla təcrübələr apardılar. [[Cekson Pollok]] və [[Villem de Kuninq]]in [[abstrakt ekspressionizm]]i və [[Endi Uorhol]] və [[Roy Lixtenşteyn]]in [[pop-art]]ı kimi başlıca bədii hərəkatlar ABŞ-də geniş inkişaf etmişdir. Modernizmin və sonra postmodernizmin qabarıqlaşması [[Frank Lloyd Rayt]], [[Filip Conson]] və [[Frank Qeri]] kimi Amerika memarlarına şöhrət gətirdi.<ref name="JansonJanson2003">{{cite book |last1=Janson |first1=Horst Woldemar |last2=Janson |first2=Anthony F. |title=History of Art: The Western Tradition |url=https://books.google.com/books?id=MMYHuvhWBH4C&pg=PT955 |year=2003 |publisher=Prentice Hall Professional |isbn=978-0-13-182895-7 |page=955 |access-date=2018-12-29 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402232730/https://books.google.com/books?id=MMYHuvhWBH4C&pg=PT955 |url-status=live }}</ref> [[Alfred Stiqlitz]], [[Edvard Stayxen]] və [[Ansel Adams]] da daxil olmaqla, böyük fotoqraflarla amerikalılar [[fotoqrafiya]]nın müasir sənət mühitində uzun müddət əhəmiyyətli olmuşdur.<ref name="Davenport1991">{{cite book |last=Davenport |first=Alma |title=The History of Photography: An Overview |url=https://books.google.com/books?id=hca5H_rJZnUC&pg=PA67 |year=1991 |publisher=UNM Press |isbn=978-0-8263-2076-6 |page=67 |access-date=2018-12-29 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402231710/https://books.google.com/books?id=hca5H_rJZnUC&pg=PA67 |url-status=live }}</ref>

[[ABŞ teatrı]]nın ilk böyük təşəbbüskarlarından biri olan [[Fineas Teylor Barnum|F. T. Barnum]] 1841-ci ildə aşağı [[Manhetten]]də əyləncə kompleksini fəaliyyətə başlatdı. [[Edvard Herriqan|Herriqan və Hart]] komandası 1870-ci illərin sonlarından başlayaraq Nyu-Yorkda bir sıra populyar [[müzikl]] komediyaları çıxardı. XX əsrdə [[Brodvey teatrı|Brodveydə]] müasir müzikl forması ortaya çıxdı, [[İrvinq Berlin]], [[Koul Porter]] və [[Stiven Sondhaym]] kimi musiqi teatr bəstəkarlarının mahnıları [[Ənənəvi pop musiqisi|pop standartlarına]] çevrildi. Dramaturq [[Yucin O'Nil]] 1936-cı ildə [[ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı]]nı qazandı; aralarında Tennessi Vilyams, [[Edvard Olbi]] və [[Auqust Uilson]] da olan digər tanınmış ABŞ dramaturqları [[Dram üzrə Pulitser mükafatı|Pulitser mükafatına]] layiq görüldülər.<ref name="Moran2002">{{cite book |last=Moran |first=Eugene V. |title=A People's History of English and American Literature |url=https://books.google.com/books?id=32BbXzfaUxoC&pg=PA228 |year=2002 |publisher=Nova Publishers |isbn=978-1-59033-303-7 |page=228 |access-date=2019-01-08 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402230735/https://books.google.com/books?id=32BbXzfaUxoC&pg=PA228 |url-status=live }}</ref>

[[Xoreoqrafiya|Xoreoqraflar]] [[Aysedora Dunkan]] və [[Marta Qrehem]] [[müasir rəqs]]i yaratmağa kömək edirdi, [[Corc Balançin]] və [[Cerom Robbins]] isə XX əsr baletində lider idi.

=== Musiqi ===
{{Əsas|ABŞ musiqisi|ABŞ klassik musiqisi}}

O vaxtlar az tanınsa da də [[Çarlz Ayvs]]ın 1910-cu illərdə etdiyi işlər onu klassik ənənədə ilk böyük ABŞ bəstəkarı etdi, [[Henri Kouell]] və [[Con Keyc]] kimi ekspermentalistlər klassik bəstəkarlığa fərqli bir Amerikan yanaşması yaratdılar. [[Aaron Koplend]] və [[Corc Gerşvin]] populyar və klassik musiqinin yeni bir sintezini inkişaf etdirdilər.

[[Afroamerikan musiqisi]]nin ritmik və lirik üslubları [[ABŞ musiqisi]]nə geniş şəkildə təsir edərək, onu Avropa və Afrika ənənələrindən fərqləndirir. [[Blüz]] kimi xalq yaradıcılığı elementləri və indiki [[qədim musiqi]] qəbul edilmiş və qlobal auditoriya malik [[Populyar musiqi|populyar janrlara]] çevrilmişdir. [[Caz]] XX əsrin əvvəllərində [[Lui Armstronq]] və [[Dyuk Ellinqton]] kimi yenilikçilər tərəfindən hazırlanmışdır. 1920-ci illərdə [[kantri musiqisi]], 1940-cı illərdə [[R&B|ritm və blüz]] inkişaf etmişdir.<ref name="autogenerated2001">{{cite book |last1=Biddle |first1=Julian |title=What Was Hot!: Five Decades of Pop Culture in America |url=https://archive.org/details/whatwashotroller00bidd |date=2001 |publisher=Citadel |location=New York |isbn=978-0-8065-2311-8 |page=ix}}</ref>

[[Elvis Presli]] və [[Çak Berri]] 1950-ci illərin ortalarında [[rok-n-roll]]un qabaqcılları arasında idi. [[Metallica]], [[Eagles]] və [[Aerosmith]] kimi rok qrupları dünya satışlarında [[Ən çox satılan musiqiçilərin siyahısı|ən yüksək gəlirlilər]] arasındadır.<ref>{{cite web |last1=Hartman |first1=Graham |title=Metallica's 'Black album' is Top-Selling Disc of last 20 years |url=http://loudwire.com/metallica-black-album-top-selling-disc-last-20-years/ |website=Loudwire |accessdate=12 oktyabr 2015 |date=5 yanvar 2012 |archive-date=2015-11-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151107010059/http://loudwire.com/metallica-black-album-top-selling-disc-last-20-years/ |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |last1=Vorel |first1=Jim |title=Eagles tribute band landing at Kirkland |url=http://herald-review.com/entertainment/local/eagles-tribute-band-landing-at-kirkland/article_a8dcd506-08d0-11e2-82ac-001a4bcf887a.html |accessdate=12 oktyabr 2015 |agency=Herald & Review |date=27 sentyabr 2012 |archive-date=2016-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160610172418/http://herald-review.com/entertainment/local/eagles-tribute-band-landing-at-kirkland/article_a8dcd506-08d0-11e2-82ac-001a4bcf887a.html |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news |title=Aerosmith will rock Salinas with July concert |url=http://www.ksbw.com/news/central-california/salinas/aerosmith-will-rock-salinas-with-july-concert/31042330 |accessdate=12 oktyabr 2015 |date=2 fevral 2015 |archive-date=2015-08-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150814000146/http://www.ksbw.com/news/central-california/salinas/aerosmith-will-rock-salinas-with-july-concert/31042330 |url-status=live }}</ref> 1960-cı illərdə [[Bob Dilan]] [[Amerikan folk-rivayvlı|folk-rivayvldan]] Amerikanın ən məşhur yazıçılarından biri olaraq çıxdı və [[Ceyms Braun]] [[funk]]un inkişafına rəhbərlik etdi.

Daha yeni Amerikan yaradıcılığına [[hip-hop]] və [[haus musiqisi]] daxildir. Amerikan pol ulduzlarına [[Elvis Presli]], [[Maykl Cekson]] və [[Madonna]] kimi dünyada məşhurları ilə yanaşı,<ref name="autogenerated2001" /> [[Teylor Svift]], [[Britni Spirs]], [[Keti Perri]], [[Beyons]], [[Jay-Z]], [[Eminem]], [[Kanye Uest]] və [[Ariana Qrande]] kimi müasir musiqiçilər də daxildir.<ref>* {{cite web |url=http://www.tennessean.com/story/entertainment/music/2015/09/24/taylor-swift-teen-idol-biggest-pop-artist-world/72744548/ |title=Taylor Swift: Teen idol to 'biggest pop artist in the world' |date=24 sentyabr 2015 |website=The Tennessean |access-date=2019-01-08 |archive-date=2020-12-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201222165615/https://www.tennessean.com/story/entertainment/music/2015/09/24/taylor-swift-teen-idol-biggest-pop-artist-world/72744548/ |url-status=live }}
* {{cite web |last1=Lynch |first1=Gerald |title=Britney Spears is the most searched for celebrity of the decade |url=http://www.techdigest.tv/2009/12/britney_spears_1.html |website=Tech Digest |accessdate=12 oktyabr 2015 |archive-date=2015-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924113725/http://www.techdigest.tv/2009/12/britney_spears_1.html |url-status=live }}
* {{cite web |url=https://www.theguardian.com/music/shortcuts/2015/jun/30/katy-perry-worlds-richest-famous-woman-taylor-swift-forbes-left-shark |title=Katy Perry: now the world's richest (famous) woman |website=the Guardian |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2015-11-11 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151111052557/http://www.theguardian.com/music/shortcuts/2015/jun/30/katy-perry-worlds-richest-famous-woman-taylor-swift-forbes-left-shark |url-status=live }}
* {{cite news |url=https://www.nytimes.com/2014/06/03/t-magazine/beyonce-the-woman-on-top-of-the-world.html?_r=0 |title=Beyoncé: The Woman on Top of the World |last=Rosen |first=Jody |newspaper=The New York Times |access-date=2019-01-08 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402230954/https://www.nytimes.com/2014/06/03/t-magazine/beyonce-the-woman-on-top-of-the-world.html?_r=0 |url-status=live }}
* {{cite web |url=http://www.bbc.co.uk/imagine/episode/hecame_heconquered.shtml |title=BBC – Imagine – Jay-Z: He Came, He Saw, He Conquered |website=bbc.co.uk |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2016-01-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160114021445/http://www.bbc.co.uk/imagine/episode/hecame_heconquered.shtml |url-status=live }}*{{cite web |url=https://www.rollingstone.com/music/news/introducing-the-king-of-hip-hop-20110815 |title=Introducing the King of Hip-Hop |website=Rolling Stone |accessdate=25 oktyabr 2015 |archive-date=2011-09-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110919053938/http://www.rollingstone.com/music/news/introducing-the-king-of-hip-hop-20110815 |url-status=live }}
* {{cite web |url=https://www.theguardian.com/music/2015/jun/25/kanye-west-glastonbury-festival-2015-worlds-biggest-pop-star |title=The enigma of Kanye West – and how the world's biggest pop star ended up being its most reviled, too |author=Ben Westhoff |website=the Guardian |access-date=2019-01-08 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402231127/https://www.theguardian.com/music/2015/jun/25/kanye-west-glastonbury-festival-2015-worlds-biggest-pop-star |url-status=live }}</ref>

=== Kinemotoqrafiya ===
{{Əsas|ABŞ kinemotoqrafiyası}}
[[Fayl:HollywoodSign.jpg|thumb|[[Hollivud işarəsi]], [[Los-Anceles]], Kaliforniya]]
Kaliforniya ştatının [[Los-Anceles]] şəhərinin şimal məhəlləsi olan [[Hollivud]] kino istehsalında liderlərdən biridir.<ref>{{cite press release |url=https://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=30707 |title=Nigeria surpasses Hollywood as world's second-largest film producer |publisher=United Nations |date=5 may 2009 |accessdate=17 fevral 2013 |archive-date=7 July 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170707180823/http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=30707 |url-status=live }}</ref> Dünyanın ilk kommersiya məqsədli kino sərgisi 1894-cü ildə Nyu-Yorkda [[Tomas Edison]]un [[kinetoskop]]u ilə verilmişdir.<ref>{{cite book |title=Billboard |url=https://books.google.com/books?id=igwEAAAAMBAJ&pg=PT68 |date=29 aprel 1944 |publisher=Nielsen Business Media, Inc. |page=68 |issn=0006-2510 |access-date=2019-01-09 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402231954/https://books.google.com/books?id=igwEAAAAMBAJ&pg=PT68 |url-status=live }}</ref> Növbəti il layihəyli filmin ilk kommersiya məqsədli nümayişi də Nyu-Yorkda oldu və ABŞ sonrakı illərdə [[səsli film]]in inkişafında ön planda oldu. XX əsrin əvvəllərindən etibarən ABŞ film sənayesi əsasən Hollivud və ətrafında cəmlənmişdir, buna baxmayaraq XXI əsrdə burada çəkilməyən filmlərin sayı artmışdır və film şirkətləri qloballaşma qüvvələrinə tabedirlər.<ref>{{cite magazine |url=http://www.hollywoodreporter.com/news/john-landis-rails-studios-theyre-659222 |title=John Landis Rails Against Studios: 'They're Not in the Movie Business Anymore' |magazine=''The Hollywood Reporter'' |accessdate=24 yanvar 2015 |archive-date=2015-03-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150303121207/http://www.hollywoodreporter.com/news/john-landis-rails-studios-theyre-659222 |url-status=live }}</ref>

[[Səssiz film]] dövründə Amerikanın ən yaxşı [[Kino istehsalı|film rejissoru]] olan [[Devid Uork Qriffit|D. U. Qriffit]] [[kino dili]]nin inkişafı üçün əsas idi və prodüser və sahibkar [[Volt Disney]] həm [[Cizgi filmi|animasiya filmi]], həm də film [[merçandayzinq]]ində lider idi.<ref name="KrasniewiczDisney2010">{{cite book |last1=Krasniewicz |first1=Louise |last2=Disney |first2=Walt |title=Walt Disney: A Biography |url=https://books.google.com/books?id=lZ3vTgpHgFoC&pg=PR10 |year=2010 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-0-313-35830-2 |page=10 |access-date=2019-01-09 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402232956/https://books.google.com/books?id=lZ3vTgpHgFoC&pg=PR10 |url-status=live }}</ref> [[Con Ford]] kimi rejissorlar Amerikanın Vəhşi Qərb və tarixinin görünüşünü yenidən müəyyənləşdirdi və [[Con Hyuston]] kimi başqaları yer çəkilişləri ilə kino imkanlarını daha da genişləndirərək, sonrakı rejissorlara böyük təsir göstərmişlər. Sənaye erkən səs dövründən 1960-cı illərin əvvəllərinə qədər,<ref>{{cite news |last1=Matthews |first1=Charles |title=Book explores Hollywood 'Golden Age' of the 1960s-'70s |url=https://www.washingtonpost.com/entertainment/books/book-explores-hollywood-golden-age-of-the-1960s-70s/2011/02/10/AGh5xJIH_story.html |newspaper=The Washington Post |accessdate=6 avqust 2015 |date=3 iyun 2011 |archive-date=2020-12-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201212164753/https://www.washingtonpost.com/entertainment/books/book-explores-hollywood-golden-age-of-the-1960s-70s/2011/02/10/AGh5xJIH_story.html |url-status=live }}</ref> ikonik simvollar olmuş [[Con Ueyn]] və [[Merilin Monro]] kimi aktyorlarla adətən "[[Klassik Hollivud kinemotoqrafiyası|Hollivud Qızıl İli]]" adlandırılan qızıl illərini yaşamışdı.<ref>{{cite news |last1=Banner |first1=Lois |title=Marilyn Monroe, the eternal shape shifter |url=http://articles.latimes.com/2012/aug/05/opinion/la-oe-0805-banner-marilyn-monroe-icon-biography-20120805 |newspaper=Los Angeles Times |accessdate=6 avqust 2015 |date=5 avqust 2012 |archive-date=2016-03-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306212153/http://articles.latimes.com/2012/aug/05/opinion/la-oe-0805-banner-marilyn-monroe-icon-biography-20120805 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |last1=Rick |first1=Jewell |title=John Wayne, an American Icon |url=http://www.usc.edu/uscnews/stories/15465.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20080822102812/http://www.usc.edu/uscnews/stories/15465.html |dead-url=yes |archive-date=22 avqust 2008 |publisher=University of Southern California |accessdate=6 avqust 2015 |date=8 avqust 2008 }}</ref> 1970-ci illərdə [[Martin Skorseze]], [[Frensis Ford Koppola]] və [[Robert Oltmen]] kimi kinorejissorları "[[Yeni Hollivud]]" və ya "Hollivud İntibahı" kimi tanınanların vacib hissəsi idi,<ref name="Greven2013">{{cite book |last=Greven |first=David |title=Psycho-Sexual: Male Desire in Hitchcock, De Palma, Scorsese, and Friedkin |url=https://books.google.com/books?id=QIyNBQAAQBAJ&pg=PT23 |year=2013 |publisher=University of Texas Press |isbn=978-0-292-74204-8 |page=23 |access-date=2019-01-16 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402230829/https://books.google.com/books?id=QIyNBQAAQBAJ&pg=PT23 |url-status=live }}</ref> cəsur filmlərə [[İkinci Dünya müharibəsinin nəticələri|müharibədən sonrakı dövr]] Fransız və İtalyan realist təsvirləri təsir edib.<ref name="Morrison1998">{{cite book |last=Morrison |first=James |title=Passport to Hollywood: Hollywood Films, European Directors |url=https://books.google.com/books?id=dWRif68I3igC&pg=PA11 |year=1998 |publisher=SUNY Press |isbn=978-0-7914-3938-8 |page=11 |access-date=2019-01-16 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402232004/https://books.google.com/books?id=dWRif68I3igC&pg=PA11 |url-status=live }}</ref> O vaxtdan bəri [[Stiven Spilberq]], [[Corc Lukas]] və [[Ceyms Kemeron]] kimi rejissorlar əsasən yüksək istehsal xərcləri ilə xarakterizə olunan və kassada yüksək gəlir əldə edən blokbaster filmləri ilə məşhurlaşdılar, Kameronun [[Avatar (film, 2009)|Avatarı]] (2009-cu il) 2 milyard $-dan çox gəlir əldə etmişdir.<ref name="Turow2011">{{cite book |last=Turow |first=Joseph |title=Media Today: An Introduction to Mass Communication |url=https://books.google.com/books?id=MZsSMKQZoYwC&pg=PA434 |year=2011 |publisher=Taylor & Francis |isbn=978-1-136-86402-5 |page=434 |access-date=2019-01-16 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402231840/https://books.google.com/books?id=MZsSMKQZoYwC&pg=PA434 |url-status=live }}</ref>

[[Amerika Film İnstitutu]]nun [[AFİ-nin 100 ili 100 film|AFİ 100]] siyahısında yer alan əhəmiyyətli filmlərə tez-tez bütün zamanların ən böyük filmi kimi qiymətləndirilən [[Orson Uells]]in [[Vətəndaş Keyn (film, 1941)|Vətəndaş Keyn]] (1941-ci il),<ref>[http://www.filmsite.org/villvoice.html ''Village Voice'': 100 Best Films of the 20th century (2001)] {{Wayback|url=http://www.filmsite.org/villvoice.html |date=20140331174817 }} {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20140331174817/http://www.filmsite.org/villvoice.html |date=31 mart 2014}}. Filmsite.</ref><ref>{{cite web |url=http://www.bfi.org.uk/sightandsound/topten/poll/critics-long.html |title=Sight & Sound Top Ten Poll 2002 |publisher=British Film Institute |archiveurl=https://web.archive.org/web/20021105130210/http://www.bfi.org.uk/sightandsound/topten/poll/critics-long.html |archivedate=5 noyabr 2002 |year=2002 |deadurl=yes }}</ref> [[Kasablanka (film, 1942)|Kasablanka]] (1942-ci il), [[Xaç atası (film, 1972)|Xaç atası]] (1972-ci il), [[Küləklə sovrulanlar (film, 1939)|Küləklə sovrulanlar]] (1939-cu il), [[Ərəbistanlı Lourens (film, 1962)|Ərəbistanlı Lourens]] (1962-ci il), [[Oz ölkəsinin sehrbazı (film, 1939)|Oz ölkəsinin sehrbazı]] (1939-cu il), [[Məzun (film, 1967)|Məzun]] (1967-ci il), [[Limanda (film, 1954)|Limanda]] (1954-cü il), [[Şindlerin siyahısı (film, 1993)|Şindlerin siyahısı]] (1993-cü il), [[Yağışda mahnı oxumaq (film, 1952)|Yağışda mahnı oxumaq]] (1952-ci il), [[Bu gözəl həyatdır (film, 1952)|Bu gözəl həyatdır]] (1952-ci il) və [[Sanset bulvarı (film, 1950)|Sanset bulvarı]] (1950-ci il) daxildir.<ref>{{cite web |url=http://www.afi.com/100years/movies10.aspx |title=AFI's 100 Years |publisher=American Film Institute |accessdate=24 yanvar 2015 |archive-date=2015-08-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150818175815/http://www.afi.com/100Years/movies10.aspx |url-status=dead }}</ref> Oskar kimi tanınan [[Oskar mükafatı|Akademiya mükafatı]] 1929-cu ildən bəri hər il [[Kinematoqrafiya Sənət və Elm Akademiyası]] tərəfindən<ref name="DrowneHuber2004">{{cite book |last1=Drowne |first1=Kathleen Morgan |last2=Huber |first2=Patrick |title=The 1920's |url=https://books.google.com/books?id=CecCHiI95dYC&pg=PA236 |year=2004 |publisher=Greenwood Publishing Group |isbn=978-0-313-32013-2 |page=236 |access-date=2019-01-16 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402232123/https://books.google.com/books?id=CecCHiI95dYC&pg=PA236 |url-status=live }}</ref> və 1944-cü il yanvar ayından bəri hər il [[Qızıl qlobus mükafatı]] təqdim edilir.<ref name="Kroon2014">{{cite book |last=Kroon |first=Richard W. |title=A/V A to Z: An Encyclopedic Dictionary of Media, Entertainment and Other Audiovisual Terms |url=https://books.google.com/books?id=HjmNAgAAQBAJ&pg=PA338 |year=2014 |publisher=McFarland |isbn=978-0-7864-5740-3 |page=338 |access-date=2019-01-16 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402231546/https://books.google.com/books?id=HjmNAgAAQBAJ&pg=PA338 |url-status=live }}</ref>

=== İdman ===
{{Əsas|ABŞ-də idman}}
{{şəkillər albomu|perrow = 2|miqyas=350
| şəkil1   = Arian Foster fumble.jpg
| şəkil2   = David-ortiz-batters-box.JPG
| şəkil3   = Trevor Booker Troy Murphy.jpg
| şəkil4   = 151005-F-ZJ145-361 (22030960390).jpg
| alt yazı = Ən məşhur Amerika idmanları [[Amerika futbolu]], [[beysboll]], [[basketbol]] və [[buzüstü hokkey]]dir<ref>{{cite web |title=Top 10 Most Popular Sports in America 2017 |url=http://www.sportsind.com/list/most-popular-sports-in-america/ |website=SportsInd |accessdate=8 iyun 2017 |date=28 oktyabr 2016 |archive-date=2017-06-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170606041759/http://www.sportsind.com/list/most-popular-sports-in-america/ |url-status=dead }}</ref>
}}

[[Amerika futbolu]] bir çox göstəriciyə görə ən məşhur tamaşaçı idmandır,<ref>{{cite web |author=Krane, David K. |title=Professional Football Widens Its Lead Over Baseball as Nation's Favorite Sport |url=http://www.harrisinteractive.com/Insights/HarrisVault8482.aspx?PID=337 |publisher=Harris Interactive |date=30 oktyabr 2002 |access-date=14 sentyabr 2007 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100709111448/http://www.harrisinteractive.com/Insights/HarrisVault8482.aspx?PID=337 |archivedate=9 iyul 2010}} MacCambridge, Michael (2004). ''America's Game: The Epic Story of How Pro Football Captured a Nation''. New York: Random House. {{ISBN|0-375-50454-0}}.</ref> [[Milli Futbol Liqası]] (NFL) dünyada ən yüksək ortalama iştirakçıya malik idman liqasıdır və [[Super Boul]] dünyada milyonlar tərəfindən izlənilir. [[Beysbol]] XIX əsrin sonundan ABŞ-nin [[milli idman növü]] olaraq qəbul edilib, [[Böyük Beysbol Liqası]] (MLB) üst liqadır. [[Basketbol]] və [[buzüstü hokkey]] ölkənin növbəti iki [[ABŞ və Kanadada əsas peşəkar idman liqaları|aparıcı peşəkar komanda idmandır]], Milli Basketbol Assosiasiyası (NBA) və [[Milli Hokkey Liqası]] (NHL) üst liqalardır. Bu dörd böyük idman peşəkarlıqla oynanıldıqda hər biri ilin fəqli, lakin üst-üstə düşən vaxtlarında bir mövsüm keçirirlər. [[Kollec futbolu]] və [[Kollec basketbolu|basketbolu]] böyük auditoriyanı cəlb edir.<ref>{{cite web |url=http://www.footballfoundation.org/tabid/567/Article/53380/Passion-for-College-Football-Remains-Robust.aspx |title=Passion for College Football Remains Robust |publisher=National Football Foundation |date=19 mart 2013 |accessdate=1 aprel 2014 |archive-date=2014-04-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140407075223/http://www.footballfoundation.org/tabid/567/Article/53380/Passion-for-College-Football-Remains-Robust.aspx |url-status=dead }}</ref> [[Futbol]]da ölkə [[1994 FİFA Dünya Kuboku]]na ev sahibliyi etdi, [[ABŞ milli futbol komandası|kişi milli futbol komandası]] on dəfə Dünya Kubokuna vəsiqə qazanıb və [[ABŞ qadın milli futbol komandası|qadın milli futbol komandası]] dörd dəfə [[FİFA Qadınlararası dünya çempionatı]] qalibi olub, [[MLS]] ABŞ-də bu idmanın ən yüksək liqasıdır (21 Amerika və 3 Kanada komandası çıxış edir). ABŞ-də professional idman bazarı təxminən 69 milyard $ təşkil edir, bu bütün Avropa, Yaxın Şərq və Afrika ölkələrinin cəmindən təxminən 50% böyükdür.<ref>{{cite web |title=Global sports market to hit $141 billion in 2012 |url=https://www.reuters.com/article/2008/06/18/us-pwcstudy-idUSN1738075220080618 |website=Reuters |accessdate=24 iyul 2013 |date=18 iyun 2008 |archive-date=2013-10-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131004213550/http://www.reuters.com/article/2008/06/18/us-pwcstudy-idUSN1738075220080618 |url-status=dead }}</ref>

ABŞ-də səkkiz [[Olimpiya oyunları]] təşkil edilib ([[2028 Yay Olimpiya Oyunları]] doqquzuncu olacaq). {{OMƏ|2017-ci il}} ABŞ, [[Yay Olimpiya Oyunları]]nda digər bütün ölkələrdən daha çox olmaqla 2.522 medal qazanıb və [[Qış Olimpiya Oyunları]]nda 305 medal qazanaraq Norveçdən sonra ikincidir.<ref>{{cite news |title=The 10 most fascinating facts about the all-time Winter Olympics medal standings |first=Chris |last=Chase |date=7 fevral 2014 |work=USA Today |url=http://ftw.usatoday.com/2014/02/winter-olympics-medal-count-sochi-all-time-facts/ |accessdate=28 fevral 2014 |archive-date=2019-12-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191215084716/https://ftw.usatoday.com/2014/02/winter-olympics-medal-count-sochi-all-time-facts |url-status=live }} {{cite news |title=With Sochi Olympics approaching, a history of Winter Olympic medals |date=6 fevral 2014 |first=Dan |last=Loumena |work=Los Angeles Times |url=http://articles.latimes.com/2014/feb/06/sports/la-sp-a-history-of-the-winter-olympic-medals-20140206 |accessdate=28 fevral 2014 |archive-date=2014-03-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140303161326/http://articles.latimes.com/2014/feb/06/sports/la-sp-a-history-of-the-winter-olympic-medals-20140206 |url-status=live }}</ref> [[Beysbol]] və [[amerika futbolu]] kimi başlıca ABŞ idman növləri Avropa praktikasında inkişaf etməməsinə baxmayaraq [[basketbol]], [[voleybol]], [[skeytbordinq]] və [[snoubordinq]] Amerikanın ixtiralarıdır və bəziləri isə dünyada məşhurdur. [[Lakross]] və [[sörfinq]] Qərb təmasından əvvəlki yerli amerika və yerli havaylıların fəaliyyətlərindən yaranmışdır.<ref name=liss>Liss, Howard. ''Lacrosse'' (Funk & Wagnalls, 1970) pg 13.</ref> Ən çox izlənilən [[fərdi idman növləri]] qolf və [[avtoidman]], xüsusilə [[NASCAR]]-dır.<ref>{{cite web |title=As American as Mom, Apple Pie and Football? Football continues to trump baseball as America's Favorite Sport |url=http://www.harrisinteractive.com/vault/Harris%20Poll%205%20-%202014%20Fave%20Sport_1.16.14.pdf |website=Harris Interactive |accessdate=2 iyul 2014 |date=16 yanvar 2014 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140309053431/http://www.harrisinteractive.com/vault/Harris%20Poll%205%20-%202014%20Fave%20Sport_1.16.14.pdf |archivedate=9 mart 2014}}</ref><ref>{{cite web |author1=Cowen, Tyler |author2=Grier, Kevin |title=What Would the End of Football Look Like? |url=http://www.grantland.com/story/_/id/7559458/cte-concussion-crisis-economic-look-end-football |publisher=Grantland/ESPN |date=9 fevral 2012 |accessdate=12 fevral 2012 |archive-date=2013-11-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131116092826/http://www.grantland.com/story/_/id/7559458/cte-concussion-crisis-economic-look-end-football |url-status=live }}</ref> [[Reqbi birliyi]] 115.000+ qeydiyyatdan keçmiş oyunçu və ayrıca 1,2 milyon iştirakçı ilə ABŞ-də ən sürətlə böyüyən idman sayılır.<ref>{{cite web |url=http://edition.cnn.com/2016/03/04/sport/usa-rugby-nigel-melville/index.html |title=Will U.S. learn to love rugby? |first=Rob |last=Hodgetts |work=CNN |date=4 mart 2016 |publisher= |access-date=2019-01-17 |archive-date=2022-08-31 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220831191316/https://edition.cnn.com/2016/03/04/sport/usa-rugby-nigel-melville/index.html |url-status=live }}</ref>

=== Kütləvi informasiya vasitələri ===
{{Əsas|ABŞ kütləvi informasiya vasitələri}}
[[Fayl:ABC 77 W66 jeh.JPG|thumb|left|[[American Broadcasting Company]]-ın Nyu-York şəhərindəki korporativ qərargahı]]
ABŞ-nin dörd böyük yayımçı [[National Broadcasting Company]] (NBC), [[Columbia Broadcasting System]] (CBS), [[American Broadcasting Company]] (ABC) və [[Fox Broadcasting Company]] (FOX)-dur. Dörd böyük yayım [[televiziya şəbəkəsi]] hər biri kommersiya qurumudur. [[ABŞ-də kabel televiziyası|Kabel televiziyası]] müxtəlif mövqelərə xidmət edən yüzlərlə kanal təklif edir.<ref>{{cite news |title=Streaming TV Services: What They Cost, What You Get |url=https://www.nytimes.com/aponline/2015/10/12/business/ap-us-streaming-tv-options.html |accessdate=12 oktyabr 2015 |work=NYTimes.com |agency=Associated Press |date=12 oktyabr 2015 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20151015023520/https://www.nytimes.com/aponline/2015/10/12/business/ap-us-streaming-tv-options.html |archivedate=15 oktyabr 2015}}</ref> Amerikalılar gündə orta hesabla iki saat yarım əsasən kommersiya məqsədli radio proqramlarını dinləyirlər.<ref>{{cite web |url=http://www.emarketer.com/Article.aspx?R=1004830 |title=TV Fans Spill into Web Sites |date=7 iyun 2007 |publisher=eMarketer |accessdate=10 iyun 2007 |archive-date=2010-06-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100624071851/http://www.emarketer.com/Article.aspx?R=1004830 |url-status=live }}</ref>

1998-ci ildə ABŞ-nin kommersiya məqsədli radiostansiyalarının sayı 4.793 AM stansiyası və 5.662 FM stansiyasına çatmışdır. Bununla yanaşı, 1.460 ictimai radiostansiya mövcuddur. Bu stansiyaların əksəriyyəti təhsil məqsədləri üçün universitetlər və dövlət orqanları tərəfindən idarə olunur və dövlət və ya özəl fondlar, abunəliklər və korporativ zəmanətlər vasitəsilə maliyyələşdirilir. Bir çox ictimai radio yayımı [[NPR]] (keçmiş Milli İctimai Radio) tərəfindən maliyyələşdirilir. NPR, [[İctimai yayım aktı (1967-ci il)|1967-ci il İctimai yayım aktı]] əsasında 1970-ci il fevral ayında təsis edilmişdir; televiziya həmkarı, [[Public Broadcasting Service|PBS]] də eyni qanunla yaradılıb (NPR və PBS bir-birindən ayrı idarə edilir). {{OMƏ|30 sentyabr 2014-cü il}} [[ABŞ Fedral Kommunikasiya Komissiyası]]na (FCC) görə ABŞ-də 15.433 lisenziyalı tam güclü radio stansiyası var.<ref>{{cite web |last=Waits |first=Jennifer |title=Number of U.S. Radio Stations on the Rise, Especially LPFM, according to New FCC Count |website=Radio Survivor |date=17 oktyabr 2014 |accessdate=6 yanvar 2015 |url=http://www.radiosurvivor.com/2014/10/17/number-u-s-radio-stations-rise-especially-lpfm-according-latest-fcc-count/ |archive-date=2014-12-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141228064136/http://www.radiosurvivor.com/2014/10/17/number-u-s-radio-stations-rise-especially-lpfm-according-latest-fcc-count/ |url-status=live }}</ref>

Tanınmış qəzetlərə [[The Wall Street Journal]], [[The New York Times]] və [[USA Today]] daxildir.<ref name="Shaffer2006">{{cite book |author=Brenda Shaffer |title=The Limits of Culture: Islam and Foreign Policy |url=https://books.google.com/books?id=uEOd-cDWVwQC&pg=PA116 |year=2006 |publisher=MIT Press |isbn=978-0-262-19529-4 |page=116 |access-date=2019-01-18 |archive-date=2021-10-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211003090803/https://books.google.com/books?id=uEOd-cDWVwQC&pg=PA116 |url-status=live }}</ref> Nəşriyyatın qiyməti illər ərzində artmasına baxmayaraq, qəzetlərin qiyməti ümumiyyətlə aşağı qaldı, qəzetləri reklam gəlirlərinə və milli və dünya əhatəsinə görə [[Associated Press]] və [[Reuters]] kimi böyük informasiya xidmətinin təqdim etdiyi məqalələrə daha çox arxalanmağına məcbur etdi. Çox az istisnalar olmaqla, ABŞ-də olan bütün qəzetlər özəldir, onlarla, hətta yüzlərlə qəzaetə sahib olan [[Gannet]]t və [[The McClatchy Company|McClatchy]] kimi böyük zəncirlər, bir neçə qəzatə sahib kiçik zəncirlər və ya getdikcə nadir hal alsa da fərd və ailələr tərəfindən idarə olunur. Böyük şəhərlərdə əsasən gündəlik qəzetlərdən əlavə "alternativ həftəliklər" var, məsələn, ən tanınmış ikisi Nyu-Yorkda ''[[The Village Voice]]'' və ya Los-Ancelesdə ''[[LA Weekly]]''-dir. Böyük şəhərlər həmçinin yerli biznes jurnalına, yerli sənayelərlə bağlı ticarət qəzetlərinə və yerli etnik və sosial qruplar üçün qəzetlərə dəstək ola bilir. XIX əsrdə Amerika qəzetlərinin [[komiks stirpləri]] və [[ABŞ komiks kitabları|komiks kitablarının]] erkən versiyaları ortaya çıxmağa başladı. 1938-ci ildə [[DC Comics]]in [[superqəhrəman]] komiks kitabı olan [[Supermen]] bir Amerika simvoluna çevrilmişdir.<ref>{{cite book |last=Daniels |first=Les |authorlink=Les Daniels |year=1998 |title=Superman: The Complete History |page=11 |edition=1st |publisher=Titan Books |isbn=978-1-85286-988-5}}</ref> Veb portalları və axtarış motorlarından əlavə, ən məşhur saytlar [[Facebook]], [[YouTube]], [[Vikipediya]], [[Yahoo!]], [[eBay]], [[Amazon.com|Amazon]] və [[Twitter]]dir.<ref name="alexa-topsitesus">{{cite web |url=http://www.alexa.com/topsites/countries/US |title=Top Sites in United States |year=2014 |publisher=Alexa |accessdate=20 oktyabr 2014 |archive-date=2016-04-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160409001248/http://www.alexa.com/topsites/countries/US |url-status=dead }}</ref>

800-dən çox nəşr var ABŞ-də ingilis dilindən sonra ən çox istifadə edilən dil olan ispan dilində hazırlanır.<ref>{{cite web |url=http://www.w3newspapers.com/usa/spanish |title=Spanish Newspapers in United States |publisher=W3newspapers |accessdate=5 avqust 2014 |archive-date=2014-08-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140821195013/http://www.w3newspapers.com/usa/spanish/ |url-status=live }}</ref><ref>{{cite web |url=http://www.onlinenewspapers.com/usstate/spanish-language-newspapers-usa.htm |title=Spanish Language Newspapers in the USA : Hispanic Newspapers : Periódiscos en Español en los EE.UU |publisher=Onlinenewspapers.com |accessdate=5 avqust 2014 |archive-date=2014-06-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140626114455/http://www.onlinenewspapers.com/usstate/spanish-language-newspapers-usa.htm |url-status=dead }}</ref>

== Həmçinin bax ==
{{Portal|ABŞ}}
* [[ABŞ məqalələri indeksi]]
* [[ABŞ ştatları mövzularının siyahıları]]
* [[ABŞ xülasəsi]]

== İstinadlar ==

=== Qeydlər ===
{{İstinad siyahısı|35em|group=qeydlər|refs=

<ref name=əhali>[[Puerto-Riko]] və digər [[ABŞ-nin qeyri-inkorporativ əraziləri|qeyri-inkorporativ ərazilər]] istisna olmaqla.</ref>

<ref name=dil>Beş ərazidə ingilis, eləcə də bir və ya daha çox yerli dil rəsmidir: [[İspan dili]] Puerto-Rikoda, [[Samoa dili]] Amerika Samoasında, [[Çamorro dili]] Quam və Şimali Marian adalarında. Həmçinin [[Karolin dili]] də Şimali Marian adalarında rəsmi dildir.</ref>

<ref name=vaxt>ABŞ-də saat qurşaqlarının tənzimlənməsinə dair qanunlar haqqında ətraflı məlumat almaq üçün [[ABŞ-də zaman]] məqaləsinə baxın.</ref>

<ref name=hərəkət>[[ABŞ Vircin adaları]] istisna olmaqla.</ref>

}}

=== Mənbələr ===
{{İstinad siyahısı|3}}

=== Biblioqrafiya ===
{{refbegin|30em}}
* {{cite book |title=Regulating Wall Street: The Dodd-Frank Act and the New Architecture of Global Finance |ref=Acharya10 |first1=Viral V. |last1=Acharya |first2=Thomas F. |last2=Cooley |first3=Matthew P. |last3=Richardson |first4=Ingo |last4=Walter |page=592 |publisher=Wiley |year=2010 |isbn=978-0-470-76877-8}}
* {{cite book |title=The Half Has Never Been Told: Slavery and the Making of American Capitalism |first1=Edward E. |last1=Baptist|author-link= Edward E. Baptist |publisher=Basic Books |year=2014 |isbn=978-0-465-00296-2}}
* {{cite journal |last1=Barth |first1=James |first2=John |last2=Jahera |title=US Enacts Sweeping Financial Reform Legislation |ref=Barth10 |journal=Journal of Financial Economic Policy |volume=2 |issue=3 |year=2010 |pages=192–195 |doi=10.1108/17576381011085412}}
* {{cite book |last=Berkin |first=Carol |last2=Miller |first2=Christopher L. |last3=Cherny |first3=Robert W. |last4=Gormly |first4=James L. |title=Making America: A History of the United States, Volume I: To 1877 |url=https://books.google.com/books?id=cyEI21RClZkC |publisher=Cengage Learning |year=2007 |ref=Berkin |page=75 |isbn=978-0-618-99485-4 |access-date=2018-08-10 |archive-date=2021-08-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210812231208/https://books.google.com/books?id=cyEI21RClZkC |url-status=live }}
* {{cite journal |last1=Bianchine |first1=Peter J. |last2=Russo |first2=Thomas A. |year=1992 |title=The Role of Epidemic Infectious Diseases in the Discovery of America |volume=13 |issue=5 |pages=225–232 |ref=Bianchine |access-date=9 sentyabr 2012 |doi=10.2500/108854192778817040 |pmid=1483570 |journal=Allergy and Asthma Proceedings}}
* {{cite book|last=Blakeley|first=Ruth|date=2009|title=State Terrorism and Neoliberalism: The North in the South|url=http://www.routledge.com/books/details/9780415462402/|location=|publisher=Routledge|isbn=978-0-415-68617-4|ref=Blakeley|access-date=2018-08-10|archive-date=2015-06-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20150614055306/http://www.routledge.com/books/details/9780415462402/|url-status=live}}
* {{cite book |last1=Boyer |first1=Paul S. |last2=Clark Jr. |first2=Clifford E. |last3=Kett |first3=Joseph F. |last4=Salisbury |first4=Neal |last5=Sitkoff |first5=Harvard |last6=Woloch |first6=Nancy |title=The Enduring Vision: A History of the American People |ref=Boyer |year=2007 |url=https://books.google.com/books?id=9KT3lI76-0cC |publisher=Cengage Learning |page=588 |isbn=978-0-618-80161-9 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-08-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210816101622/https://books.google.com/books?id=9KT3lI76-0cC |url-status=live }}
* {{cite book|last=Brokenshire|first=Brad|title=Washington State Place Names|url=https://books.google.com/books?id=7XI52I8zI_AC&pg=PA49|year=1993|publisher=Caxton Press|isbn=978-0-87004-562-2|ref=harv|access-date=2017-10-31|archive-date=2017-04-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20170402231313/https://books.google.com/books?id=7XI52I8zI_AC&pg=PA49|url-status=live}}
* {{cite book |first=Colin G. |last=Calloway |title=New Worlds for All: Indians, Europeans, and the Remaking of Early America |url=https://books.google.com/?id=edYbAZ7ECEoC |publisher=[[Johns Hopkins University Press|JHU Press]] |ref=Calloway1998 |page=229 |isbn=978-0-8018-5959-5 |year=1998 }}
* {{cite book |ref=harv |first=Juan |last=Cobarrubias |title=Progress in Language Planning: International Perspectives |url=https://books.google.com/books?id=x9KoAkzfVqIC&pg=PA195 |year=1983 |publisher=Walter de Gruyter |isbn=978-90-279-3358-4 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2017-10-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20171019102256/https://books.google.com/books?id=x9KoAkzfVqIC&pg=PA195 |url-status=live }}
* {{cite book|first=Marcus|last=Cowper|title=National Geographic History Book: An Interactive Journey|url=https://books.google.com/books?id=J8dNX2PqOpcC&pg=PT67|date=2011|publisher=National Geographic Society|isbn=978-1-4262-0679-5|ref=harv|access-date=2019-01-16|archive-date=2021-08-26|archive-url=https://web.archive.org/web/20210826225649/https://books.google.com/books?id=J8dNX2PqOpcC&pg=PT67|url-status=live}}
* {{cite book |last=Davis |first=Kenneth C. |title=Don't know much about the Civil War |ref=Davis96 |publisher=William Marrow and Co. |location=New York |year=1996 |url=https://archive.org/details/dontknowmuchabou00davi_1/page/518 |isbn=978-0-688-11814-3 |page=[https://archive.org/details/dontknowmuchabou00davi_1/page/518 518] }}
* {{cite book |last=Daynes |first=Byron W. |last2=Sussman |first2=Glen |title=White House Politics and the Environment: Franklin D. Roosevelt to George W. Bush |ref=Daynes |publisher=[[Texas A&M University Press]] |year=2010 |page=320 |url=https://books.google.com/books?id=HIOQ1FYHtcYC |isbn=978-1-60344-254-1 |oclc=670419432 |quote=Presidential environmental policies, 1933–2009 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2022-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220610222232/https://books.google.com/books?id=HIOQ1FYHtcYC |url-status=live }}
* {{cite book |ref=harv |first1=Jon M |last1=Erlandson |first2=Torben C |last2=Rick |first3=Rene L |last3=Vellanoweth |title=A Canyon Through Time: Archaeology, History, and Ecology of the Tecolote Canyon Area, Santa Barbara County |location=California |url=https://books.google.com/books?id=GeTv2lmb79UC&pg=PA19 |year=2008 |publisher=University of Utah Press |isbn=978-0-87480-879-7 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2019-03-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190323075709/https://books.google.com/books?id=GeTv2lmb79UC&pg=PA19 |url-status=live }}
* {{cite book|first=Brian M.|last=Fagan|title=Ancient Lives: An Introduction to Archaeology and Prehistory|url=https://books.google.com/books?id=_9lqCwAAQBAJ&pg=PA390|date=2016|publisher=Routledge|isbn=978-1-317-35027-9|ref=harv|access-date=2019-01-20|archive-date=2021-08-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20210813155502/https://books.google.com/books?id=_9lqCwAAQBAJ&pg=PA390|url-status=live}}
* {{cite book |first=Sylvan G. |last=Feldstein |first2=Frank J. |last2=Fabozzi |title=The Handbook of Municipal Bonds |ref=Feldstein |publisher=[[John Wiley & Sons]] |year=2011 |page=1376 |url=https://books.google.com/books?id=Juc4fb1Fx1cC |isbn=978-1-118-04494-0 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-09-29 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210929235056/https://books.google.com/books?id=Juc4fb1Fx1cC |url-status=live }}
* {{cite journal |last1=Ferguson |first1=Thomas |last2=Rogers |first2=Joel |ref=Ferguson |year=1986 |title=The Myth of America's Turn to the Right |journal=The Atlantic |volume=257 |issue=5 |pages=43–53 |url=https://www.theatlantic.com/past/docs/issues/95dec/conbook/fergrt.htm |accessdate=11 mart 2013 |archive-date=2020-11-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201108001445/https://www.theatlantic.com/past/docs/issues/95dec/conbook/fergrt.htm |url-status=live }}
* {{cite journal|last1=Fladmark|first1=K.R.|title=Routes: Alternate Migration Corridors for Early Man in North America|journal=American Antiquity|volume=44|issue=1|year=2017|pages=55–69|issn=0002-7316|doi=10.2307/279189|ref=harv|jstor=279189}}
* {{cite book|first=Tim|last=Flannery|title=The Eternal Frontier: An Ecological History of North America and Its Peoples|url=https://books.google.com/books?id=mkkyBgAAQBAJ|date=2015|publisher=Open Road + Grove/Atlantic|isbn=978-0-8021-9109-0|ref=harv|access-date=2019-01-16|archive-date=2021-10-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20211010225920/https://books.google.com/books?id=mkkyBgAAQBAJ|url-status=live}}
* {{cite book |last=Fraser |first=Steve |first2=Gary |last2=Gerstle |ref=Fraser |title=The Rise and Fall of the New Deal Order: 1930–1980 |series=American History: Political science |url=https://books.google.com/?id=yd4GqkP5XYgC&lpg=PA229 |year=1989 |publisher=Princeton University Press |isbn=978-0-691-00607-9 |page=311 }}
* {{cite book |last=Gaddis |first=John Lewis |title=The United States and the Origins of the Cold War, 1941–1947 |url=https://archive.org/details/unitedstatesorig0000gadd |year=1972 |publisher=Columbia University Press |isbn=978-0-231-12239-9 |ref=harv }}
* {{cite book|first=Daniel J.|last=Gelo|title=Indians of the Great Plains|url=https://books.google.com/books?id=KBBmDwAAQBAJ&pg=PT79|date=2018|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-351-71812-7|ref=harv|access-date=2019-01-16|archive-date=2021-08-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20210812181319/https://books.google.com/books?id=KBBmDwAAQBAJ&pg=PT79|url-status=live}}
* {{cite book |ref=harv |first=Percy |last=Greg |title=History of the United States from the Foundation of Virginia to the Reconstruction of the Union |url=https://books.google.com/books?id=e7cTAAAAYAAJ&pg=PA276 |year=1892 |publisher=West, Johnston & Company |access-date=2017-10-09 |archive-date=2022-08-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220817195830/https://books.google.com/books?id=e7cTAAAAYAAJ&pg=PA276 |url-status=live }}
* {{cite book |ref=harv |first=Ofelia |last=García |title=Bilingual Education in the 21st Century: A Global Perspective |url=https://books.google.com/books?id=bW6V__K95ckC&pg=PT167 |year=2011 |publisher=John Wiley & Sons |isbn=978-1-4443-5978-7 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2014-07-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140701233640/http://books.google.com/books?id=bW6V__K95ckC&pg=PT167 |url-status=live }}
* {{cite book |last=Gold |first=Susan Dudley |title=United States V. Amistad: Slave Ship Mutiny |ref=Gold2006 |publisher=Marshall Cavendish |year=2006 |page=[https://archive.org/details/unitedstatesvami0000gold/page/144 144] |url=https://archive.org/details/unitedstatesvami0000gold/page/144 |isbn=978-0-7614-2143-6 }}
* {{cite book |last=Gordon |first=John Steele |authorlink=John Steele Gordon |ref=Gordon |title=An Empire of Wealth: The Epic History of American Economic Power |year=2004 |publisher=HarperCollins |url=https://books.google.com/books?id=rmsUs_KDgHAC |isbn=978-0-06-009362-4 |access-date=2018-08-10 |archive-date=2022-08-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220817195832/https://books.google.com/books?id=rmsUs_KDgHAC |url-status=live }}
* {{cite book |last=Graebner |first=Norman A. |last2=Burns |first2=Richard Dean |last3=Siracusa |first3=Joseph M. |ref=Burns2008 |title=Reagan, Bush, Gorbachev: Revisiting the End of the Cold War |url=https://books.google.com/?id=r71u_AgE7iYC&lpg=PA142 |year=2008 |publisher=Greenwood Publishing Group |series=Praeger Security International Series |isbn=978-0-313-35241-6 |page=180 }}
* {{cite book|first1=Michael Robert|last1=Haines|first2=Michael R.|last2=Haines|first3=Richard H.|last3=Steckel|title=A Population History of North America|url=https://books.google.com/books?id=BPdgiysIVcgC&pg=PA12|date=2000|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-49666-7|ref=harv|access-date=2019-01-16|archive-date=2021-10-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20211014141450/https://books.google.com/books?id=BPdgiysIVcgC&pg=PA12|url-status=live}}
* {{cite book|title=The Routledge Handbook of Poverty in the United States|editor1-first=Stephen|editor1-last=Haymes|editor2-first=Maria|editor2-last=Vidal de Haymes|editor3-first=Reuben|editor3-last=Miller|publisher=Routledge|url=http://www.routledge.com/books/details/9780415673440/|year=2014|isbn=978-0-415-67344-0|ref=Haymes et al|access-date=2017-10-09|archive-date=2015-06-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20150617164555/http://www.routledge.com/books/details/9780415673440/|url-status=live}}
* {{cite book|first1=William A.|last1=Haviland|first2=Dana|last2=Walrath|first3=Harald E.L.|last3=Prins|title=Evolution and Prehistory: The Human Challenge|url=https://books.google.com/books?id=9_qGhW338KQC&pg=PA219|date=2013|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-285-06141-2|ref=harv|access-date=2019-01-16|archive-date=2021-08-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20210813161650/https://books.google.com/books?id=9_qGhW338KQC&pg=PA219|url-status=live}}
* {{cite book |last1=Hoopes |first1=Townsend |last2=Brinkley |first2=Douglas |title=FDR and the Creation of the U.N |url=https://archive.org/details/fdrcreationofun00hoop |year=1997 |publisher=Yale University Press |isbn=978-0-300-08553-2 |ref=harv }}
* {{cite book |first=Thomas N. |last=Ingersoll |title=The Loyalist Problem in Revolutionary New England |url=https://books.google.com/books?id=qwdQDQAAQBAJ&pg=PA208 |year=2016 |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-12861-3 |ref=harv |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-08-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210812214655/https://books.google.com/books?id=qwdQDQAAQBAJ&pg=PA208 |url-status=live }}
* {{cite book|first=Moira|last=Inghilleri|title=Translation and Migration|url=https://books.google.com/books?id=h1yuDQAAQBAJ&pg=PT117|year=2016|publisher=Taylor & Francis|isbn=978-1-315-39980-5|ref=harv|access-date=2019-01-20|archive-date=2021-08-14|archive-url=https://web.archive.org/web/20210814031634/https://books.google.com/books?id=h1yuDQAAQBAJ&pg=PT117|url-status=live}}
* {{cite book |last=Jacobs |first=Lawrence R. |title=Health Care Reform and American Politics: What Everyone Needs to Know: What Everyone Needs to Know |url=https://archive.org/details/healthcarereform0000jaco |ref=Jacobs10 |publisher=Oxford University Press |year=2010 |isbn=978-0-19-978142-3 }}
* {{cite book |last=Johnson |first=Paul |ref=harv |title=A History of the American People |year=1997 |publisher=HarperCollins |url=https://books.google.com/books?id=RXSVQjz1_tMC |isbn=978-0-06-195213-5 |access-date=2018-08-10 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813053201/https://books.google.com/books?id=RXSVQjz1_tMC |url-status=live }}
* {{cite book|title=Encyclopedia of American studies|date=2001|publisher=Grolier Educational|editor-last=Kurian |editor-first=George T. |isbn=978-0-7172-9222-6|location=New York|oclc=46343385}}
* {{cite book|first=Paul|last=Joseph|title=The Sage Encyclopedia of War: Social Science Perspectives|url=https://books.google.com/books?id=idw0DQAAQBAJ&pg=PA590|date=2016|publisher=Sage Publications|isbn=978-1-4833-5988-5|ref=harv|access-date=2017-11-24|archive-date=2021-10-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20211006072910/https://books.google.com/books?id=idw0DQAAQBAJ&pg=PA590|url-status=live}}
* {{cite book |title=Encyclopedia of Native American Wars and Warfare |series=[[Infobase Publishing|Facts on File]] library of American History |last=Kessel |first=William B. |last2=Wooster |first2=Robert |authorlink= |year=2005 |publisher=Infobase Publishing |url=https://books.google.com/books?id=laxSyAp89G4C |isbn=978-0-8160-3337-9 |page=398 |ref=Kessel |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-09-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210903092537/https://books.google.com/books?id=laxSyAp89G4C |url-status=live }}
* {{cite book |ref=harv |first1=David S. |last1=Kidder |first2=Noah D. |last2=Oppenheim |title=The Intellectual Devotional: American History: Revive Your Mind, Complete Your Education, and Converse Confidently about Our Nation's Past |url=https://books.google.com/books?id=PF39tMiwmWcC&pg=PA91 |year=2007 |publisher=Rodale |isbn=978-1-59486-744-6 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-10-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211004103549/https://books.google.com/books?id=PF39tMiwmWcC&pg=PA91 |url-status=live }}
* {{cite book |title=One Nation Under God: How Corporate America Invented Christian America |first1=Kevin M. |last1=Kruse |publisher=Basic Books |year=2015 |isbn=978-0-465-04949-3 |url=https://archive.org/details/onenationundergo0000krus }}
* {{cite book |last=Leckie |first=Robert |authorlink=Robert Leckie (author) |title=None died in vain: The Saga of the American Civil War |ref=Leckie |publisher=Harper-Collins |url=https://books.google.com/books?id=gvIeAAAAMAAJ |location=New York |year=1990 |page=682 |isbn=978-0-06-016280-1 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-10-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211003122225/https://books.google.com/books?id=gvIeAAAAMAAJ |url-status=live }}
* {{cite book|first=Craig|last=Lockard|title=Societies, Networks, and Transitions, Volume B: From 600 to 1750|url=https://books.google.com/books?id=k91sCgAAQBAJ&pg=PA315|year=2010|publisher=Cengage Learning|isbn=978-1-111-79083-7|ref=harv|access-date=2017-10-31|archive-date=2017-04-02|archive-url=https://web.archive.org/web/20170402230447/https://books.google.com/books?id=k91sCgAAQBAJ&pg=PA315|url-status=live}}
* {{cite book|first1=Donna|last1=Martinez|first2=Jennifer L. Williams|last2=Bordeaux|title=50 Events That Shaped American Indian History: An Encyclopedia of the American Mosaic &#91;2 volumes&#93;|url=https://books.google.com/books?id=KnB1DQAAQBAJ&pg=PA19|date=2016|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-4408-3577-3|ref=harv|access-date=2019-01-20|archive-date=2021-10-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20211004203412/https://books.google.com/books?id=KnB1DQAAQBAJ&pg=PA19|url-status=live}}
* {{cite book|first1=Donna|last1=Martinez|first2=Grace|last2=Sage|first3=Azusa|last3=Ono|title=Urban American Indians: Reclaiming Native Space: Reclaiming Native Space|url=https://books.google.com/books?id=2HjEDAAAQBAJ&pg=PA4|date=2016|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-1-4408-3208-6|ref=harv|access-date=2019-01-20|archive-date=2021-10-07|archive-url=https://web.archive.org/web/20211007174650/https://books.google.com/books?id=2HjEDAAAQBAJ&pg=PA4|url-status=live}}
* {{cite book |ref=harv |first=Eric |last=Martone |title=Italian Americans: The History and Culture of a People |url=https://books.google.com/books?id=MHJ1DQAAQBAJ&pg=PA504 |year=2016 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-1-61069-995-2 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-08-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210812214036/https://books.google.com/books?id=MHJ1DQAAQBAJ&pg=PA504 |url-status=live }}
* {{cite book |last=Leffler |first=Melvyn P. |authorlink=Melvyn P. Leffler |editor-last=Westad |editor-first=Odd Arne |year=2010 |chapter=The emergence of an American grand strategy, 1945–1952 |title=The Cambridge History of the Cold War |volume=1: Origins |pages=67–89 |location=Cambridge |publisher=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-83719-4 |oclc=309835719 |language=en |ref=harv}}
* {{cite book |last=Lemon |first=James T. |editor1-first=Robert D. |editor1-last=Mitchell |editor2-first=Paul A. |editor2-last=Groves |title=North America: the historical geography of a changing continent |chapter=Colonial America in the 18th Century |publisher=Rowman & Littlefield |url=http://cascourses.uoregon.edu/geog471/wp-content/uploads/2010/01/Lemon.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130123135724/http://cascourses.uoregon.edu/geog471/wp-content/uploads/2010/01/Lemon.pdf |archivedate=23 yanvar 2013 |deadurl=yes |year=1987 |ref=Lemon }}
* {{cite book |last=Lien |first=Arnold Johnson |title=Studies in History, Economics, and Public Law |volume=54 |ref=Lien |publisher=Columbia University |location=New York |year=1913 |page=604 |url=https://books.google.com/?id=UYpVAAAAYAAJ }}
* {{cite book |first=Karen Woods |last=Weierman |title=One Nation, One Blood: Interracial Marriage In American Fiction, Scandal, And Law, 1820–1870 |year=2005 |publisher=University of Massachusetts Press |url=https://books.google.com/books?id=24mIQuLBuN8C&pg=PA44 |isbn=978-1-55849-483-1 |page=214 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813224752/https://books.google.com/books?id=24mIQuLBuN8C&pg=PA44 |url-status=live }}
* {{cite book |last=Levenstein |first=Harvey |title=Revolution at the Table: The Transformation of the American Diet |url=https://archive.org/details/revolutionattabl0000leve_d6o6 |ref=Levenstein |publisher=University of California Press |location=Berkeley and Los Angeles |year=2003 |isbn=978-0-520-23439-0 }}
* {{cite journal |last1=Mann |first1=Kaarin |year=2007 |ref=Mann |title=Interracial Marriage in Early America: Motivation and the Colonial Project |journal=Michigan Journal of History |issue=Fall |url=http://www.umich.edu/~historyj/docs/2007-fall/Interracial_Marriage_in_Early_America_Mann.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130515063053/http://www.umich.edu/~historyj/docs/2007-fall/Interracial_Marriage_in_Early_America_Mann.pdf |archivedate=15 may 2013 |deadurl=yes }}
* {{cite book |ref=harv |first=George |last=McKenna |title=The Puritan Origins of American Patriotism |url=https://books.google.com/books?id=_wwA0pdMdg4C&pg=PA280 |year=2007 |publisher=Yale University Press |isbn=978-0-300-10099-0 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2022-08-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220817195828/https://books.google.com/books?id=_wwA0pdMdg4C&pg=PA280 |url-status=live }}
* {{cite book|first=David J.|last=Meltzer|title=First Peoples in a New World: Colonizing Ice Age America|url=https://books.google.com/books?id=Rnc-bg2voI8C&pg=PA129|date=2009|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-94315-5|ref=harv|access-date=2019-01-16|archive-date=2021-10-11|archive-url=https://web.archive.org/web/20211011134410/https://books.google.com/books?id=Rnc-bg2voI8C&pg=PA129|url-status=live}}
* {{cite book |ref=harv |author=The New York Times |title=The New York Times Guide to Essential Knowledge: A Desk Reference for the Curious Mind |edition=2nd |url=https://archive.org/details/newyorktimesguid00 |year=2007 |publisher=St. Martin's Press |isbn=978-0-312-37659-8 }}
* {{cite book |ref=harv |first=Mary |last=Mostert |title=The Threat of Anarchy Leads to the Constitution of the United States |url=https://books.google.com/books?id=jntSQ-yn66AC&pg=PA18 |year=2005 |publisher=CTR Publishing, Inc. |isbn=978-0-9753851-4-2 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2017-04-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170402231658/https://books.google.com/books?id=jntSQ-yn66AC&pg=PA18 |url-status=live }}
* {{cite book |ref=harv |first=Peter S. |last=Onuf |title=The Origins of the Federal Republic: Jurisdictional Controversies in the United States, 1775–1787 |url=https://books.google.com/books?id=WcUgLPqmfuYC |year=2010 |publisher=University of Pennsylvania Press |isbn=978-0-8122-0038-6 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-08-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210814124100/https://books.google.com/books?id=WcUgLPqmfuYC |url-status=live }}
* {{cite book|first1=Theda|last1=Perdue|first2=Michael D|last2=Green|title=The Columbia Guide to American Indians of the Southeast|url=https://books.google.com/books?id=-RBJCyp2bFIC&pg=PA40|date=2005|publisher=Columbia University Press|isbn=978-0-231-50602-1|ref=harv|access-date=2019-01-16|archive-date=2021-08-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20210813161651/https://books.google.com/books?id=-RBJCyp2bFIC&pg=PA40|url-status=live}}
* {{cite book |last=Price |first=David A. |ref=harv |title=Love and Hate in Jamestown: John Smith, Pocahontas, and the Start of a New Nation |publisher=Random House |url=https://books.google.com/books?id=_EFbS_7fFcYC |year=2003 |isbn=978-0-307-42670-3 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-10-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211014141506/https://books.google.com/books?id=_EFbS_7fFcYC |url-status=live }}
* {{cite book |last=Quirk |first=Joel |title=The Anti-Slavery Project: From the Slave Trade to Human Trafficking |ref=Quirk |year=2011 |publisher=University of Pennsylvania Press |url=https://books.google.com/books?id=qqxK4KlqKYMC |isbn=978-0-8122-4333-8 |page=344 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-08-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210814023404/https://books.google.com/books?id=qqxK4KlqKYMC |url-status=live }}
* {{cite book |last=Ranlet |first=Philip |title=New England Encounters: Indians and Euroamericans Ca. 1600–1850 |ref=Ranlet |publisher=North Eastern University Press |editor-first=Alden T. |editor-last=Vaughan |pages= |year=1999}}
* {{cite book |last=Rausch |first=David A. |title=Native American Voices |url=https://books.google.com/?id=iyZMeGMgIgEC&vq=triangle |ref=Rausch |publisher=Baker Books |location=Grand Rapids |page=180 |year=1994 |isbn=978-0-8010-7773-9 }}
* {{cite book |last=Remini |first=Robert V. |title=The House: The History of the House of Representatives |url=https://books.google.com/books/about/The_House.html?id=CAM6J6IoQFQC |ref=harv |year=2007 |publisher=HarperCollins |isbn=978-0-06-134111-3 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2022-06-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220613153526/https://books.google.com/books/about/The_House.html?id=CAM6J6IoQFQC |url-status=live }}
* {{Cite book |editor1-last=Richter |editor1-first=Daniel K. |editor2-last=Merrell |editor2-first=James H. |url=https://books.google.com/books?id=ZQnEwUaPAegC |title=Beyond the covenant chain : the Iroquois and their neighbors in Indian North America, 1600–1800 |date=2003 |publisher=Pennsylvania State University Press |isbn=978-0-271-02299-4 |location=University Park |oclc=51306167 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-09-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210917202959/https://books.google.com/books?id=ZQnEwUaPAegC |url-status=live }}
* {{cite book |last=Ripper |first=Jason |title=American Stories: To 1877 |year=2008 |ref=Ripper2008 |publisher=M.E. Sharpe |url=https://books.google.com/books?id=vX-fYvoAeHwC |page=299 |isbn=978-0-7656-2903-6 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-10-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211004103608/https://books.google.com/books?id=vX-fYvoAeHwC |url-status=live }}
* {{cite book |last=Russell |first=John Henderson |title=The Free Negro in Virginia, 1619–1865 |ref=Russell1913 |publisher=Johns Hopkins University |url=https://archive.org/details/freenegroinvirg00russgoog |year=1913 |page=196 }}
* {{cite book |ref=harv |first=William |last=Safire |title=No Uncertain Terms: More Writing from the Popular "On Language" Column in The New York Times Magazine |url=https://books.google.com/books?id=nBeqgG1aqUkC&pg=PA199 |year=2003 |publisher=Simon and Schuster |isbn=978-0-7432-4955-3 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2022-08-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220817195827/https://books.google.com/books?id=nBeqgG1aqUkC&pg=PA199 |url-status=live }}
* {{cite book |ref=harv |first=Bunford |last=Samuel |title=Secession and Constitutional Liberty: In which is Shown the Right of a Nation to Secede from a Compact of Federation and that Such Right is Necessary to Constitutional Liberty and a Surety of Union |url=https://books.google.com/books?id=RlUOAAAAYAAJ&pg=PA323 |year=1920 |publisher=Neale publishing Company |access-date=2017-10-09 |archive-date=2022-08-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220817195827/https://books.google.com/books?id=RlUOAAAAYAAJ&pg=PA323 |url-status=live }}
* {{cite book|first=Candace|last=Savage|title=Prairie: A Natural History|url=https://books.google.com/books?id=X1u9BwAAQBAJ&pg=PA55|date=2011|publisher=Greystone Books|isbn=978-1-55365-899-3|ref=harv|access-date=2019-01-16|archive-date=2021-10-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20211006072926/https://books.google.com/books?id=X1u9BwAAQBAJ&pg=PA55|url-status=live}}
* {{cite book |last=Schneider |first=Dorothy |last2=Schneider |first2=Carl J. |title=Slavery in America |ref=Schneider |publisher=Infobase Publishing |url=https://books.google.com/books?id=QlemwRTsY20C |year=2007 |page=554 |isbn=978-1-4381-0813-1 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-10-07 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211007174702/https://books.google.com/books?id=QlemwRTsY20C |url-status=live }}
* {{cite book |last=Schultz |first=David Andrew |title=Encyclopedia of the United States Constitution |ref=Schultz |year=2009 |publisher=Infobase Publishing |url=https://books.google.com/books?id=f7m713xwK58C |page=904 |isbn=978-1-4381-2677-7 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813194621/https://books.google.com/books?id=f7m713xwK58C |url-status=live }}
* {{cite book |ref=harv |first=Sandra |last=Sider |title=Handbook to Life in Renaissance Europe |url=https://books.google.com/books?id=JtYy67FsRosC&pg=PA226 |year=2007 |publisher=Oxford University Press |isbn=978-0-19-533084-7 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-08-13 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210813042142/https://books.google.com/books?id=JtYy67FsRosC&pg=PA226 |url-status=live }}
* {{cite book |last=Simonson |first=Peter |title=Refiguring Mass Communication: A History |ref=Simonson |year=2010 |publisher=University of Illinois Press |quote=He held high the Declaration of Independence, the Constitution, and the nation's unofficial motto, ''e pluribus unum'', even as he was recoiling from the party system in which he had long participated. |location=Urbana |url=https://books.google.com/books?id=N6lrAmPlbvIC&pg=PA79 |isbn=978-0-252-07705-0 |access-date=2017-10-09 |archive-date=2021-08-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210812212400/https://books.google.com/books?id=N6lrAmPlbvIC&pg=PA79 |url-status=live }}
* {{cite book |last=Smith |first=Andrew F. |year=2004 |title=The Oxford Encyclopedia of Food and Drink in America |ref=Smith2004 |publisher=Oxford University Press |location=New York |pages=131–132 |isbn=978-0-19-515437-5}}
* {{cite book |last=Soss |first=Joe |editor-last=Hacker |editor-first=Jacob S. |editor2-last=Mettler |editor2-first=Suzanne |ref=Soss |title=Remaking America: Democracy and Public Policy in an Age of Inequality |year=2010 |publisher=Russell Sage Foundation |url=https://books.google.com/?id=JttyjBoyb3AC |isbn=978-1-61044-694-5 |pages= }}
* {{cite book |ref=Stannard |last=Stannard |first=David E. |authorlink=David Stannard |title=American Holocaust: The Conquest of the New World |year=1993 |publisher=Oxford University Press |location=New York |url=https://archive.org/details/americanholocaus00stan |isbn=978-0-19-508557-0 }}
* {{Cite journal |ref=Tadman |last=Tadman |first=Michael |title=The Demographic Cost of Sugar: Debates on Slave Societies and Natural Increase in the Americas |url=https://archive.org/details/sim_american-historical-review_2000-12_105_5/page/1534 |journal=American Historical Review |volume=105 |year=2000 |issue=5 |pages=1534–1575 |jstor=2652029 |doi=10.2307/2652029 }}
* {{cite book |ref=Taylor |last=Taylor |first=Alan |title=American Colonies: The Settling of North America |publisher=Penguin Books |location=New York |url=https://archive.org/details/americancolonies00tayl_1 |editor=Eric Foner |year=2002 |isbn=978-0-670-87282-4 }}
* {{cite book |last=Thornton |first=Russell |title=American Indian Holocaust and Survival: A Population History Since 1492 |volume=186 |series=Civilization of the American Indian |year=1987 |ref=harv |publisher=University of Oklahoma Press |url=https://books.google.com/?id=9iQYSQ9y60MC&lpg=PA49 |isbn=978-0-8061-2220-5 |page=49 }}
* {{cite book|first=Russell|last=Thornton|title=Studying Native America: Problems and Prospects|url=https://books.google.com/books?id=_EA-UwvN_HUC&pg=PA34|year=1998|publisher=Univ of Wisconsin Press|isbn=978-0-299-16064-7|ref=harv|access-date=2019-01-16|archive-date=2021-10-10|archive-url=https://web.archive.org/web/20211010225935/https://books.google.com/books?id=_EA-UwvN_HUC&pg=PA34|url-status=live}}
* {{cite book |last=Vaughan |first=Alden T.|title=New England Encounters: Indians and Euroamericans Ca. 1600–1850 |publisher=North Eastern University Press |year=1999|ref=harv}}
* {{cite book|first1=James M.|last1=Volo|first2=Dorothy Denneen|last2=Volo|title=Family Life in Native America|url=https://books.google.com/books?id=z_bc61ezj0cC&pg=PR11|year=2007|publisher=ABC-CLIO|isbn=978-0-313-33795-6|ref=harv|access-date=2019-01-16|archive-date=2021-08-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20210816101710/https://books.google.com/books?id=z_bc61ezj0cC&pg=PR11|url-status=live}}
* {{cite book |last=Walton |first=Gary M. |last2=Rockoff |first2=Hugh |title=History of the American Economy |year=2009 |ref=Walton |publisher=Cengage Learning |url=https://books.google.com/books?id=lyhI1q_E4G0C |isbn=978-0-324-78662-0 |access-date=2018-08-10 |archive-date=2021-10-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211006072937/https://books.google.com/books?id=lyhI1q_E4G0C |url-status=live }}
* {{cite journal|last1=Waters|first1=M.R.|last2=Stafford|first2=T W.|title=Redefining the Age of Clovis: Implications for the Peopling of the Americas|journal=Science|volume=315|issue=5815|year=2007|pages=1122–1126|issn=0036-8075|doi=10.1126/science.1137166|pmid=17322060|ref=harv|bibcode=2007Sci...315.1122W}}
* {{cite book|first1=Edith Brown|last1=Weiss|first2=Harold Karan|last2=Jacobson|title=Engaging Countries: Strengthening Compliance with International Environmental Accords|url=https://books.google.com/books?id=W_JAw31U5qQC&pg=PA180|year=2000|publisher=MIT Press|isbn=978-0-262-73132-4|ref=harv|access-date=2019-01-20|archive-date=2021-08-13|archive-url=https://web.archive.org/web/20210813154708/https://books.google.com/books?id=W_JAw31U5qQC&pg=PA180|url-status=live}}
* {{cite journal |last1=Williams |first1=Daniel K. |year=2012 |ref=Williams |title=Questioning Conservatism's Ascendancy: A Reexamination of the Rightward Shift in Modern American Politics; {Reviews in American History} |volume=40 |issue=2 |pages=325–331 |doi=10.1353/rah.2012.0043 |url=http://courses.ttu.edu/secunnin/40.2.williams.pdf |accessdate=11 mart 2013 |journal=Reviews in American History |deadurl=yes |archiveurl=https://www.webcitation.org/6FBIifRbH?url=http://courses.ttu.edu/secunnin/40.2.williams.pdf |archivedate=17 mart 2013}}
* {{cite book|first1=Wendy S. |last1=Wilson|first2=Lloyd M. |last2=Thompson|title=Native Americans: An Interdisciplinary Unit on Converging Cultures|url=https://books.google.com/books?id=Hs0HFU2ZR0IC&pg=PA14|year=1997|publisher=Walch Publishing|isbn=978-0-8251-3332-9|ref=harv}}
* {{cite book |last=Winchester |first=Simon |title=The men who United the States |url=https://archive.org/details/isbn_9780062079602|url-access=registration |year=2013 |publisher=Harper Collins |isbn=978-0-06-207960-2 |pages=[https://archive.org/details/isbn_9780062079602/page/198 198], 216, 251, 253}}
* {{cite book |last=Zinn |first=Howard |authorlink=Howard Zinn |title=A People's History of the United States |ref=Zinn |year=2005 |publisher=[[Harper Perennial]] Modern Classics |location= |isbn=978-0-06-083865-2|title-link=A People's History of the United States }}
{{refend}}

'''İnternet mənbələri'''
{{refbegin|30em}}
* {{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/country_profiles/1217752.stm |title=''Country Profile: United States of America'' |ref=BBC18may |work=BBC News |location=London |date=22 aprel 2008 |accessdate=18 may 2008 |archive-date=27 June 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170627031331/http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/country_profiles/1217752.stm |url-status=live }}
* {{cite web |last=Cohen |first=Eliot A. |ref=Cohen |location=Washington, DC |url=http://www.foreignaffairs.com/articles/59919/eliot-a-cohen/history-and-the-hyperpower |title=''History and the Hyperpower'' |website=Foreign Affairs |date=İyul–Avqust 2004 |accessdate=14 iyul 2006 |archive-date=2014-12-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141218200004/http://www.foreignaffairs.com/articles/59919/eliot-a-cohen/history-and-the-hyperpower |url-status=live }}
* {{cite web |title=Slavery and the Slave Trade in Rhode Island |ref=Brown |url=https://www.brown.edu/Facilities/John_Carter_Brown_Library/jcbexhibit/Pages/exhibSlavery.html |access-date=2018-08-10 |archive-date=2015-03-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150315070109/http://www.brown.edu/Facilities/John_Carter_Brown_Library/jcbexhibit/Pages/exhibSlavery.html |url-status=live }}
* {{cite web |url=http://www.treasury.gov/about/education/Pages/in-god-we-trust.aspx |title=History of "In God We Trust" |ref=God |publisher=U.S. Department of the Treasury |date=8 mart 2011 |accessdate=23 fevral 2013 |archive-date=2012-01-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120117073139/http://www.treasury.gov/about/education/Pages/in-god-we-trust.aspx |url-status=live }}
* {{cite web |url=http://www.mchspa.org/body.htm |title=''Early History, Native Americans, and Early Settlers in Mercer County'' |year=2005 |ref=Mercer |publisher=Mercer County Historical Society |archiveurl=https://web.archive.org/web/20050310021430/http://www.mchspa.org/body.htm |archivedate=10 mart 2005 |access-date=6 aprel 2016 }}
* {{cite news |title=Looking back 20 years: Who deserves credit for ending the Cold War? |first=Nick |last=Hayes |ref=Hayes |url=http://www.minnpost.com/politics-policy/2009/11/looking-back-20-years-who-deserves-credit-ending-cold-war |newspaper=MinnPost |date=6 noyabr 2009 |accessdate=11 mart 2013 |archive-date=2021-08-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210814133113/https://www.minnpost.com/politics-policy/2009/11/looking-back-20-years-who-deserves-credit-ending-cold-war/ |url-status=live }}
* {{cite web |url=http://www.ushistory.org/us/59e.asp |title=59e. The End of the Cold War |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |website=USHistory.org |ref=ushistory13 |publisher=Independence Hall Association |accessdate=10 mart 2013 |archive-date=2021-05-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210501043102/https://www.ushistory.org/us/59e.asp |url-status=live }}
* {{cite book |last=Levy |first=Peter B. |ref=Levy1996 |title=Encyclopedia of the Reagan-Bush Years |url=https://books.google.com/?id=7veohk0fkLYC&lpg=PA88 |year=1996 |publisher=ABC-CLIO |isbn=978-0-313-29018-3 |page=442 }}
* {{cite web |url=https://www.census.gov/quickfacts/fact/table/US/PST045216 |title=U.S. Census Bureau QuickFacts selected: United States |date=2016 |website=QuickFacts |publisher=U.S. Census Bureau |pages= |language= |quote= |accessdate=9 sentyabr 2017 |archive-date=2021-02-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202082038/https://www.census.gov/quickfacts/fact/table/US/PST045216 |url-status=live }}
* {{cite journal |last1=Wallander |first1=Celeste A. |year=2003 |ref=Wallander2003 |title=Western Policy and the Demise of the Soviet Union |journal=[[Journal of Cold War Studies]] |volume=5 |issue=4 |pages=137–177 |doi=10.1162/152039703322483774}}
* {{cite journal |title=Testing Theories of American Politics: Elites, Interest Groups, and Average Citizens |last1=Gilens |first1=Martin |last2=Page |first2=Benjamin I. |lastauthoramp=yes |journal=[[Perspectives on Politics]] |date=2014 |volume=12 |issue=3 |pages=564–581 |doi=10.1017/S1537592714001595 |url=http://scholar.princeton.edu/sites/default/files/mgilens/files/gilens_and_page_2014_-testing_theories_of_american_politics.doc.pdf |ref=harv |access-date=2018-12-27 |archive-date=2020-04-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200406221448/https://scholar.princeton.edu/sites/default/files/mgilens/files/gilens_and_page_2014_-testing_theories_of_american_politics.doc.pdf |url-status=live }}
{{refend}}

== Xarici keçidlər ==
{{Vikilər
| commons     = United States
| wikispecies = 
| wikt        = Amerika Birləşmiş Ştatları
| b           = Amerika Birləşmiş Ştatları
| s           = Kateqoriya:ABŞ
| q           = Amerika Birləşmiş Ştatları
| n           = 
| m           = 
}}
* {{CIA World Factbook link|us|ABŞ}}
* [https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-16761057 ABŞ], [[BBC News]]-da
* [http://www.ifs.du.edu/ifs/frm_CountryProfile.aspx?Country=ABŞ üçün əsas inkişaf proqnozları] from [[International Futures]]

; Hökumət
* [http://www.usa.gov/ Official ABŞ Hökumətinin rəsmi veb-portalı] Hökumət saytlarına keçid
* [http://www.house.gov/ Palata] ABŞ Nümayəndələr Palatasının rəsmi saytı
* [https://www.senate.gov/ Senat] ABŞ Senatının rəsmi saytı
* [http://www.whitehouse.gov/ Ağ Ev] ABŞ Prezidentinin rəsmi saytı
* [https://www.supremecourt.gov/ Ali Məhkəmə] ABŞ Ali Məhkəməsinin rəsmi saytı

; Tarix
* [https://web.archive.org/web/20080314143240/http://www.nationalcenter.org/HistoricalDocuments.html Tarixi sənədlər] İctimai Siyasət Araşdırmalar üçün Milli Mərkəzi tərəfindən toplanan
* [http://www.religioustolerance.org/nat_mott.htm ABŞ-nin milli şuarları: Tarix və Konstitusiyonallıq] Dini tolerantlıq üzrə Ontario Məsləhətçiləri tərəfindən təhlil
* [http://www.historicalstatistics.org/index2.html ABŞ] Tarixi məlumatlar üçün toplanmış keçidlər

; Xəritələr
* [https://web.archive.org/web/20091021182322/http://www.nationalatlas.gov/ ABŞ-nin milli atlası] ABŞ Daxili İşlər Nazirliyinin rəsmi xəritələri
* {{wikiatlas|the United States|ABŞ}}
* [http://www.measureofamerica.org/maps/ Amerikanın ölçüsü] ABŞ üçün sağlamlıq, təhsil, gəlir və demoqrafik məlumatlarla əlaqəli müxtəlif xəritə məlumatları

; Şəkillər
* [https://www.flickr.com/search/?text=USA ABŞ-nin şəkilləri]
{{ABŞ mövzularda}}
{{ABŞ-nin inzibati bölgüsü}}
{{Xarici keçidlər}}

[[Kateqoriya:ABŞ| ]]
[[Kateqoriya:İngilis dilində danışılan ölkə və bölgələr]]
[[Kateqoriya:Federativ konstitusiya respublikaları]]
[[Kateqoriya:Böyük yeddilik ölkələri]]
[[Kateqoriya:Böyük səkkizlik ölkələri]]
[[Kateqoriya:G20 ölkələri]]
[[Kateqoriya:NATO üzvü olan ölkələr]]
[[Kateqoriya:BMT üzvü olan ölkələr]]