Acılıqotu

Acılıqotu
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çılpaqtoxumlular Şöbə: Qnetumlar Sinif: Qnetumlar Dəstə: Acılıqotular Fəsilə: Acılıqotukimilər Cins: Acılıqotu
Beynəlxalq elmi adı
Ephedra L., 1753[…]
Şəkil axtarışı ITIS   183496 NCBI   3387 EOL   108390 FW   251997

Acılıqotu (lat. Ephedra) — bitkilər aləminin qnetumlar şöbəsinin qnetumlar sinfinin acılıqotular dəstəsinin acılıqotukimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Bu bitkilərə şimal yarımkürəsində Avropanın cənubunda, Afrikanın şimalında, Mərkəzi Asiyanın cənub-qərbində, Şimali Amerikanın cənub qərbində, cənub yarımkürəsində isə Cənubi Amerikada rast gəlinir. Təqribən 70 növü məlumdur. Azərbaycanda 4 yabanı növü: ortaboylu acılıqotu, qatırquyruğuyabənzər acılıqotu, ikisünbül acılıqotu, hündürboylu acılıqotu və 1 becərilən kirpikli acılıqotu məlumdur.

Meyvəsinin tərkibində S vitamini, efedrin və psevdoefedrin alkaloidləri var. Buna görə də açı dadır. Ayaz dəydikdə meyvəsi şirinləşir və yeməli olur. Bəzi növlərinin cavan şivlərindən efedrin alınır.

Sinonimləri

Heterotipik sinonimləri

• Chaetocladus J.Nelson

Növləri

• Ephedra alata Decne.
• Ephedra altissima Desf.
• Ephedra americana Humb. & Bonpl. ex Willd.
• Ephedra antisyphilitica Berland. ex C.A.Mey.
• Ephedra aphylla Forssk.
• Ephedra × arenicola H.C.Cutler
• Ephedra aspera Engelm. ex S.Watson
• Ephedra aurantiaca Takht. & Pachom.
• Ephedra aurea Brullo, C.Brullo, Cambria, Ilardi, Siracusa & Giusso
• Ephedra boelckei F.A.Roig
• Ephedra botschantzevii Pachom.
• Ephedra breana Phil.
• Ephedra brevifoliata Ghahr.
• Ephedra californica S.Watson
• Ephedra chengiae Y.Yang & D.K.Ferguson
• Ephedra chilensis C.Presl
• Kirpikli acılıqotu (Ephedra ciliata Fisch. & C.A.Mey.)
• Ephedra compacta Rose
• Ephedra coryi E.L.Reed
• Ephedra cutleri Peebles
• Ephedra dahurica Turcz.
• Ephedra dawuensis Y.Yang
• Ephedra distachya L.
• Ephedra × eleutherolepis V.A.Nikitin
• Qatırquyruğuyabənzər acılıqotu (Ephedra equisetina Bunge)
• Ephedra fasciculata A.Nelson
• Ephedra fedtschenkoae Paulsen
• Ephedra foeminea Forssk.
• Ephedra fragilis Desf.
• Ephedra frustillata Miers
• Ephedra funerea Coville & C.V.Morton
• Ephedra gerardiana Wall. ex Klotzsch & Garcke
• Ephedra glauca Regel
• Ephedra gracilis Phil. ex Stapf
• Ephedra holoptera Riedl
• Ortaboylu acılıqotu (Ephedra intermedia Schrenk & C.A.Mey.)
• Ephedra kardangensis P.Sharma & P.L.Uniyal
• Ephedra laristanica Assadi
• Ephedra likiangensis Florin
• Ephedra lomatolepis Schrenk
• Ephedra milleri Freitag & Maier-St.
• Ephedra minuta Florin
• Birtoxumlu acılıqotu (Ephedra monosperma J.G.Gmel. ex C.A.Mey.)
• Ephedra multiflora Phil. ex Stapf
• Ephedra nebrodensis Tineo
• Ephedra nevadensis S.Watson
• Ephedra ochreata Miers
• Ephedra oxyphylla Riedl
• Ephedra pachyclada Boiss.
• Ephedra pedunculata Engelm. ex S.Watson
• Ephedra pentandra Pachom.
• Hündürboylu acılıqotu (Ephedra procera C.A.Mey.)
• Ephedra przewalskii Stapf
• Ephedra pseudodistachya Pachom.
• Ephedra regeliana Florin
• Ephedra rhytidosperma Pachom.
• Ephedra rituensis Y.Yang, D.Z.Fu & G.H.Zhu
• Ephedra rupestris Benth.
• Ephedra sarcocarpa Aitch. & Hemsl.
• Ephedra saxatilis (Stapf) Royle ex Florin
• Ephedra sinica Stapf
• Ephedra somalensis Freitag & Maier-St.
• Ephedra stipitata J.Biswas & Rita Singh
• Qozaburunlu acılıqotu (Ephedra strobilacea Bunge)
• Ephedra strongylensis Brullo, C.Brullo, Cambria, Ilardi, Siracusa, Miniss. & Giuss
• Ephedra tilhoana Maire
• Ephedra torreyana S.Watson
• Ephedra transitoria Riedl
• Ephedra triandra Tul.
• Ephedra trifurca Torr. ex S.Watson
• Ephedra trifurcata Zöllner
• Ephedra tweedieana C.A.Mey.
• Yaşıl acılıqotu (Ephedra viridis Coville)
• Ephedra vvedenskyi Pachom.
• Ephedra yangthangensis P.Sharma & Rita Singh