Adaçayı

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Adaçayı
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı

Adaçayı (lat. Salvia) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Sürvə çiçək qruplarında toplanan efir yağlarına görə becərilir. Onun çiçək qruplarında 0,11–0,3 % efir yağı vardır. Bu yağların tərkibinə linalilasetat (58–70 %), linalol (10–15 %) və başqa maddələr daxildir. Sürvə yağı və ondan hazırlanan məhsullar ətriyyat kosmetika sənayesində, qida və əczaçılıq sənayesində istifadə edilir. Sürvənin meyvələrində 31 %-ə qədər quruyan yağ vardır. İstehsal tullantılarından qiymətli ətir tənzimləyicisi – sklyarol alınır. Sürvə bitkisi gözəl bal verən bitkidir.

Sürvə elə də çox qədimdən becərilən bitki deyildir. O birinci dəfə 1909-cu ildə Fransada mədəniləşdirilmişdir. MDB ölkələrində 1929-cu ildən becərilir. Hazırda sürvə ən çox Moldovada, Qırğızıstanda, Krasnodar vilayətində Krımda və s. becərilir. Onun əkin sahəsi 13 min hektara yaxındır. Çiçək məhsuldarlığı hektardan 30–40 sentnerdir.

Heterotipik sinonimləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Aethiopis (Benth.) Opiz
  • Aethyopys (Benth.) Opiz
  • Aitopsis Raf.
  • Arischrada Pobed.
  • Audibertia Benth.
  • Audibertiella Briq.
  • Belospis Raf.
  • Calosphace Raf.
  • Codanthera Raf.
  • Covola Medik.
  • Crolocos Raf.
  • Dorystaechas Boiss. & Heldr. ex Benth.
  • Drymosphace Opiz
  • Elelis Raf.
  • Enipea Raf.
  • Epiadena Raf.
  • Euriples Raf.
  • Fenixanthes Raf.
  • Flipanta Raf.
  • Gallitrichum Fourr.
  • Glutinaria Raf.
  • Hematodes Raf.
  • Hemisphace Opiz
  • Hemistegia Raf.
  • Horminum Mill.
  • Jungia Heist. ex Fabr.
  • Kiosmina Raf.
  • Larnastyra Raf.
  • Lasemia Raf.
  • Leonia Cerv.
  • Leonura Usteri ex Steud.
  • Lesemia Raf.
  • Megyathus Raf.
  • Melinum Medik.
  • Melligo Raf.
  • Meriandra Benth.
  • Oboskon Raf.
  • Ormiastis Raf.
  • Ormilis Raf.
  • Perovskia Kar.
  • Piaradena Raf.
  • Plethiosphace Opiz
  • Pleudia Raf.
  • Polakia Stapf
  • Pycnosphace Rydb.
  • Ramona Greene
  • Rhodochlamys S.Schauer
  • Rhodormis Raf.
  • Rosmarinus L.
  • Salviastrum Scheele
  • Schraderia Medik.
  • Sclarea Mill.
  • Sobiso Raf.
  • Sphacopsis Briq.
  • Stenarrhena D.Don
  • Stiefia Medik.
  • Terepis Raf.
  • Zhumeria Rech.f. & Wendelbo